1 Se tom kariimet nunga nirung umu menaram mu, Paul Kris alo nunga den beteram se taiman. Se den sangam nungaram, ale nunga beteram ale Macedonia namakaso. 2 Nu sor umu ningi aolak ilu se den sangam suen biya kariimet nungaru nungaru nama Greece aratam.[a] 3 Ale nu umu te sige ilagala suan baga[b] udagi dal tauk ale Syria namarukko negawa, Juda alo nu momonko den taling beteman se ikiam mu nu aking koma gurugam peleram, lage Macedonia aratam namaram mu kaoram. 4 Kari sang nu ilak aolak iluman mu, Berea kari Pyrrhus namar Sopater se, Thessalonica kari ilagala Aristarchus se Secundus, se Derbe kari Gaius, se Asia kari ilagala Tychicus se Trophimus se, Timothy karogo tala nu ilak namakasan. 5 Kariari umu giriman namaman ale Troas anananga kimi bitawakasan. 6 Bare ana Bread Yeast Mena mu Nana ko tom mu menaram se buring ko, dal te Philippi beteman ale day 5 buring ko tai Troas nungarkaman, ale umu te day 7 ko bagaman.

7 Week ko day 1 mu te,[c] ana pasa inang nanakko tai ilu biguwuman. Se Paul anirok ukirok mu nu namarukko wore te se, kariimet nongorak munakawaram la mung lukanaram. 8 Kawam ko galung kualala ana te bagakasan mu te galep suen biya kaniwakaso. 9 Se Paul am munaka lagakaso se, kari kulak bo, ko nup Eutychus, mu marir te ta ko kuring mu awote daigam ale motam kilikilok nama taiwakaso. Kam me maiyam nu aniram kueram ale galung 3 kualala biya wore te wore tai laga aliti dagulam. Se nuna kapaman mu gugum ta patawuman; nu maingkala kueram.

10 Se Paul tai aliti kaparam ale kuriang kulak mu awote taga aniram yasaram ale mam, “Nina me neneman sisirokko, nu marak bagoso!” mam. 11 Ale nu aking kuwim galung kualala mu te nama tarigiram, ale bread mu kulukam ale nongorak nam. Ale nongorak munakaram nama sor ukiram, se nunga beteram ale namaram. 12 Se kari kulak mu marak ningo ilak ko kawam te namaman. Ale ninguru amilmilakasan.

13 Ana dal aragaman ale giriman Assos namakasan. Paul ko gomang mu suwik te nama Assos, asele umu te ana nangarak dal aragukko ko ikia beteram. 14 Se ana nama Assos arigiman se dal te aragam se eng Mitylene namakasan. 15 Se animan ukiram se Mitylene beteman mu nama Kios arataman. Ale ko aniram ukiram mu dal taman kulukuman Samos namaman, ale ko aniram ukiram mu nama Miletus arataman. 16 Paul ko ikia mu pasak ala nama terong agi mu, Pentecost ko tom te diram Jerusalem aratukko. Bore te se, ana dal te Asia sor ko wonong Ephesus mu am kiaman ale namakasan, se tom bo me nanga kiaram.

17 Se ana nama Miletus mu, Paul sios Ephesus mu ko kari gira taimonko den beteram. 18 Se kam nuna tai arataman mu, nu nunga maonam, “Nina ko ikisan, ani motam motam Asia ningi tairem ale aguwaya nengerak bagakasam, mu nina ko ikisan. 19 Ani tom suen biya Juda alo aninga maguwumonko den taling suen biya te aga irakasan. Bare ani aimi ago kapakasam ale amononge kapa se Kari Biya ko ura bitakasam. 20 Nina ko ikisan, ani den aguwaya ninga sangukko iwita ikikasam mu apurekko me soror makasam. Ani wetang te ninga kasurukasam ale kawam suan suan te ago la geragakasam. 21 Ani Juda alo ta se Greek alo ta, nunga memek ko nongomang gurugumon ale, Kaem kote taimon ale, nanga Kari Biya Jesus ko nongomang ningi nunguning arukko, den mu balu pagarukasam.

22 “Se aitak mu ani Bur Laili kuring karo tusam ale Jerusalem namawasam. Se ani anapeya umu te ani angimik te aratukko mu ani me ko ikisam. 23 Bare mel suanta ani ko ikisam se Bur Laili wonong suen la te sinar iwita aisiso mu, talipara se ikup yaman mu ani pempem giekko. 24 Bare ani agata aimi arigisam mu mel yam iwita arigisam. Aninga te mel biya mu, aninga nagura mu kopa morik ale, Kaem ko gomang nangara ko den gilalong ko ura, Kari Biya Jesus ani aisam umu, bita saparik ale menawurikko, umutang mel biya nunguningkiri.

25 “Bare aitak ani aimi ikisam mu, ninga awiriya ani ninga ningi geraga se kingdom ko den ninga manaru lagerem mu, udagi angama bo karogo me agarkalko. 26 Bore te se ani aitak nina wetang te ninga manorsam, ani kari bo ko gue agiting te me anirukko, mena. 27 Mu awuk, ani Kaem ko gomang motam lilim la ko ninga manikko me ta soror ma arigem, mena. 28 Buta se nina nengeta ninimi ko sinar to se, Kaem ko kariimet suen la, ko Bur Laili nunga kari gira ko ninga beteram mu, ninguru nunga sinar talko. Nina Kaem ko sios nu kota ko gue te nunga dia tam mu ko bitua kari alo ko bagaralko.[d] 29 Ani ko ikisam, ani ninga bitirik ale namarik mu, kausik diwang memek ninga ningi taimon ale sipsip me ta nunga ari sapamonko. 30 Ale nengeta ninga ningi kari saki barasamon ale den nunguning umu den kawel ko balmon, ale Kris alo nunga tagimon se nogowom karomonko. 31 Bore ko se nina ninguru sinar talko! Nina ninguru ko ikialko, ani yia ilagala suan ningi, tirom woremkalal, ani amononge kapa kapa, sinar den ningara mu me ta bita to arigem.

32 “Se aitak ani Kaem kuting te ninga betesam. Noko gomang nangara ko den mu te sokel ningaruk ale, kariimet noko ma nunga balam mu nongorak mel ningo ningo ningarukko. 33 Ani bo ko silver, se ko gold, se ko guang mel mu te me loaga lagerem, mena. 34 Nina nengeta pempem arikasan, ani agata aga agiting te aimi sangaru se aga ura saonga kari nunga sangarukasam. 35 Ani mel suen biya bitakasam mu te ninga kasurukasam, ura kowar iwita wore te ana kariimet kituwura nunga sangornakko. Uwuta bita se, Kari Biya Jesus kota den bo balam mu ningamili me saparukko. Nu mam: ‘Kariimet bo mel tuata ko munan mu ko amilmil aromemek, bare kariimet bo kote mel tata ko munan mu ko amilmil aliti ta,’ mam.[e]

36 Nu den umu balu saparam mu nu suen la nongorak nubugura kulukurman ale guranek beteman. 37 Ale nuna suen la nu iluman yasaman ale ilak niaman. 38 Bala nongomang tawun biya bataga nungaram mu, nuna nu koma motam udagi me arigimonko balam umutang nongomang batogam. Asele nuna Paul diruwuman ale dal te namaman.

<- ACTS 19ACTS 21 ->