1 Ngaka-kari, Jakupurlu-jana kaja-nyanu-patu Lapana-kurlangu-patu purda-nyangu kujalpalurla nyanunguku nginji-wangkaja. Kujanyalpalu-nyanu wangkaja, “Ngalipakupalangurlu jaji-pardurlu kamparrurlu nyiyarningkijarra kala-nyanu mardarnu. Kala Jakupurlulkurla muku manu jurnta panuju, manu jalangu-ka nyina nyiyarningkijarra-kurlu.” 2 Lapanaju kalarla Jakupuku yipilji-wiyi nyinaja. Kala kuja kala Jakupurlu yungka nyangu Lapana, kala-nyanu kujarlu manngu-nyangu, “Lapanaju kula kaju marda yulkalku ngajukuju, lawa marda.” 3 Ngula-jangka, YAAWIYI-rla wangkaja Jakupuku, “Kulpari yanta ngurrara-kurra kujalpalu nyuntu-nyangu-patu nyurnunyurnu-patu nyinaja. Ngajuju kapurnangku palka jirrnganja nyinami nyuntukuju.”

4 Junga-palangu Jakupuju nyanungu-parnta-jarraku Rajuluku manu Liiyaku wangkaja yungu-palarla kamparru yani kujalpalu panu jiyipi manu narnukutu nyinaja nyanungu-nyangu. 5 Jakupuju ngakalku-palangu yaninjarla rdipija nyanungu-jarraku, manu-palangu wangkaja, “Nyumpalakupalangu kalaju yipilji-wiyi ngurrju-wiyi ngajuku nyinaja, kala jalangujalangu kula kaju yulkalku. Ngulaju ngula-juku. Kaatu yangka ngulalpa puraja Yijakirli ngajukupalangurlu, ngulaju kaju palka-juku nyina ngajurlangukuju Kaatuju. 6 Nyumpalarlu kanpajupala milya-pinyi kujalparnarla mata-karda tarnnga warrki-jarrija nyuntu-jarrakupalanguku. 7 Nyanungurluju tala jangku-pungu yunguju nganta payi-mani kujalparnarla panu jiyipi nyanungu-nyangu warrawarra-kangu. Kala ngajuluju yulyurlku-yungu karlarla-palakuju tala-ngurlu. Kapuju marda pakakarla. Kuja-kujakuju Kaaturluju nyanunguju jurnta warla-pajurnu jarraly-pinja-wangurlu. 8 Kamparru ngajukuju Lapana wangkaja, ‘Jiyipi-wanawana, ngulajungku mardaka nyuntulurlu panu narnukutu kuja kalu palka-jarri kuruwarrikuruwarri.’ Kujanyaju Lapanaju wangkaja. Ngula-jangkaju, narnukutu-watili palka-jarrija kuruwarrikuruwarri. Ngula-jangka, Lapanaju yarda wangkaja, ‘Jalangu nyampu-jangkarlu, mardaka-nyanu panu narnukutu kuruwarrikuruwarri warntawarnta-kurlu.’ Ngula-jangka, narnukutu-patu kujalu palka-jarrija ngulaju kuruwarrikuruwarri warntawarnta-kurlu. 9 Ngulaju Kaaturlurla nyampurra panu jiyipi manu narnukutu-patu nyuntukupalanguku jurnta kangu, manu ngulangku kujaju yungu ngajuku.”

10 Ngula-jangka, Jakupu-palangu nyanungu-parnta-jarraku wangkaja, “Yangka-puru kujalpalu panu jiyipi manu narnukutu-patu jinta-jarrija kurlangkarra, ngajurna ngunaja jukurrpa. Yinyarla jukurrparla, nyangulparna-jana wirriya-patu narnukutu-patu kujalpalu karntangka narnukuturla jinta-jarrija. Kulalu wirriya-patu narnukutu-patu yurrpurlu-patu kurlangkarra karntangka jinta-jarrija. Wirriya-patu-mipa yangka kujalpalu kuruwarrikuruwarri karrija, ngula-mipalpalu kurlangkarraju jinta-jarrija. 11 Jintaju marramarra Kaatu-kurlangu ngajuku wangkaja jukurrparla yinyarla, ‘Jakupu!’ Ngajulurlurna marramarra yinya yalu-manu, ‘Nyiya?’ 12 Ngula-jangka, ngajukuju wangkaja marramarra, ‘Nyangka-jana yalumpu narnukutu-patu wirriya-patu. Kuruwarrikuruwarri-mipa karntangka kurlangkarra kalu jinta-jarrimi. Ngajulurlulparnangku nyuntu warrawarra-kangu, manu karna Lapana nyanjarla milya-pinyi kuja kangku nyuntuku nyinami yimiri-wangu. 13 Ngaju Kaatu yangka-juku kujarnaju Pijilirla nyuntu-kurra milki-yirrarnu. Ngulaju yangkangka kujanpa pirli juka-yirrarnu kankarlarra-kari, manu kujanpa kankarlarni jarangku yarlurnu. Ngulangkanyanpaju wangkaja kapunpaju nganta purami ngaju-mipa nganta. Ngula-juku, ngaju karnangku nyina ngampurrpa yungunpa ngurrara nyampu yampimi, manu yungunpa kulpari yanirra yangka-kurra kujanpa nyuntu palka-jarrija.’ Kujanyaju wangkaja ngajuku marramarra jukurrparla yinyarla.”

14 Ngula-jangka, Rajulu manu Liiya-palarla Jakupuku wangkaja, “Kaji ngajarrakupalangu palimi, kularlijarra nyiyarlangu mani yampinyi nyanungu-nyangu-jangka, lawa. 15 Kulalpa-jarrangku nyanungu-wiyi yimiri ngajarraku nyinaja, lawa. Kala-jarrangku nyurunyuru-jarrija-nyayirni kula-nganta yapa-kari-jarra-piyaku ngurrara-kari-wardingki-jarra-piyaku. Kamparrurlu yungu-jarrangku nyuntuku talakupurdarla. Ngula-jangka, panu tala nyanungurlu yiily-ngarnu ngulanparla yungu ngajarra-wanawana. 16 Kaaturlurla panu jiyipi manu narnukutu-patu jurnta kangu ngajarrakupalanguku, ngula-jangka kalu-ngalpa nyinami ngalipakulku manu ngalipa-nyanguku kurdukurduku. Kajingki nyiyarlanguku nyuntuku Kaatu wangkami, purda-nyangka!”

17 Ngula-jangka, Jakupurlu-jana wari-yirrarnu kurdukurdu panu nyanungu-nyangu manu nyanungu-parnta-patu purturlu-kurra kawartawara-patu-kurra. 18 Ngulalu rdirri-yinjarla wurna kulpari yanu Kanana-kurra, ngulangka kujalpa nyinaja-juku Yijaki nyanungukupalangu. Kangu-jana panu jiyipi manu narnukutu panu nyanungu-nyangu kamparrurlu jakumanu-piyarlu. Nyiyarninykijarra-nyanu kangu kujalpa nyinaja ngurrararla Patana-Yarramarla-wiyi.

19 Jakupu kuja yarnkajarra nyanungu-nyangu-patu-kurlu warlalja-kurlu, ngulakungarntiji Lapana yanu yangka-kurra kujalpalu-jana panu jiyipi wamulu-piya pajurnu. Kuja nyanungu yanu ngurra nyanungu-nyangu-ngurlu, Rajulurlurla yukanjarla pirli-pardu juju*Pirli-pardu yalumpurra-piya palkaju yapa-piya yardayarda, ngulaju kula YAAWIYI-kirlangu puranja-kurlangu, ngulaju juju-kari-kirlangu yangka kuja kalalu yapa-karirli puraja. purungku nyanungukupalanguku jurnta manu. 20 Manu Jakupurlu Lapana yimirr-yungu, kula warnkiri-manu kuja nyanungu wuruly-yanu. 21 Yampinjarlalu ngurra Lapana-kurlangu-jangka kapanku yanumpa karru wiri-wana Yupirayiti-wana, manulu yanu ngurrara pirli-patu-kurra yirdi-kirra Kiliyata-kurra.

22 Ngakalku, Lapanarlu milya-pungu parra-patu-jangkarlu kujarla Jakupu warlalja-patu-kurlu nyanungu-nyangu-kurlu wuruly-yanu. 23 Ngula-jangka, wungu-warnu wati-mipa-nyanu Lapanarlu turnu-manu, manulu-jana yapa-patu Jakupu-kurlangu wajirli-pungu purdangirli-wanarlu. Ngakalku-jana nyanunguju wiyiki jinta-jangka puranjarla rdipija nyanungu-patuku ngurrararla pirli-paturla Kiliyatarla. 24 Ngulangka mungangka jintangka, Kaaturla yaninjarla jukurrparla Lapanaku wangkanjarla pututu-pungu, “Purda-nyangkaju! Kularla kulu japirdiya Jakupuku!”

25 Jakupu manu warlalja-patu nyanungu-nyangulu ngurrangka-jarrija pirli pirli-paturla ngurrararla yirdingka Kiliyatarla. Lapana manu nyanungu-nyangu wati-paturlu ngurrangka-jarrija pirlingka jintangka kutu-yijala. 26 Ngula-jangka, yaninjarlarla wangkaja Jakupuku, “Nyiya-jangkanpaju yimirr-yungu? Nyiya-jangkarlunpa-palangu yurntalpa ngaju-nyangu-jarraju kangu ngaju-kujakuju kulu wiri-piya-jangka? 27 Nyiyakunpaju ngajukuju jurnta wuruly-yanu kamparrurlu ngatingki-maninja-wangurlu? Kajinpaju ngajulu ngatingki-mantarla, ngajulurlu kapurnangku nyuntuku kurapaka wiri ngurrju-mantarla. Kapurlipa nyinakarla wardinyi-nyayirni, manu kapurlipa jintangkarlu yunpakarla manu manyu-karriyarla rdimpirdimpirl-pinja-kurlangu-kurlu manu kita-piya-kurlu.†tambourines and harps 28 Kuja-kujaku, nyuntunpa-jana kangu, manunpa ngaju-kujaku wuruly-parnkaja, kularna-jana nyunjakarla nyarrparlu ngaju-nyangu jamirdi manu yurntalpa-jarra, lawa. Manu kularna-jana nyarrparlu jakuru-pungkarla. Kujarlu miyalunpaju maju-manu! 29 Kala kajirna ngaju ngampurrpa-jarriyarla, kapurnangku marda pakakarla. Kala mungangka, ngajukuju Kaaturlu pututu-pungu yungurnangkulu nyuntulu yampimi kulukukuluku-maninja-wangurlu. 30 Milya-pinyi karnangku kuja kanparla yirraru-jarrimi nyuntukupalanguku manu ngurrara nyuntu-nyanguku. Kala nyiyakunpaju pirli-pardu juju-kurlangu purungkuju jurnta manu.”

31 Yalu-manu Jakupurlu, “Lani-jarrijalparnangku. Ngajulurlurna manngu-nyangu kapunpaju marda yurntal-puraji-jarra jurnta kangkarla. Ngula-jangkanyarna ngatingki-maninja-wanguju wuruly-yanu. 32 Kala ngulaku nyuntu-nyanguku pirli-pardu jujuku, karijarna ngurrpa ngulakuju. Ngulakujurla warru nyangka jurnarrparla nganimpa-nyangurla. Ngalipa-nyangu wungu-warnu panu kalu karrimi nyampu, purda-nyanyi kalu-ngalpa ngalipa. Kajinpa rdipinjarla mani nyuntu-nyangu juju-kurlangu yakujurla yapa jinta-kari-kirlangurla, kapurna-jana jangkardu wangkami wati-patuku ngaju-nyanguku yungulu pinyi tarnnga-kurra puru-jangka.” Kujanyarla Jakupuju Lapanakuju wangkaja. Kala kulalpa milya-pungu kuja nyanungu-parntarlu Rajulurlu purungku-manu jujuju.

33 Ngula-jangka, Lapanarlu rdirri-yungu warrirninjaku pirli-pardu jujuku. Kamparrurlu warrurnurla kaninjarni kalukurla Jakupu-kurlangurla, manu ngula-jangkaju kaninjarni kalukurla Liiya-kurlangurlalku. Ngula-jangka, yaninjarlarla warrurnu kaninjarni kaluku-jarrarla kujalpa-palangu karrija karnta-jarraku warrkini-jarraku Piilyaku manu Jiilpaku, kala kula-jana rdipinjarla palka-manu. Ngula-jangka, nyanungu yanu kaluku Rajulu-kurlangu-kurra warrirninjaku jujukuju. 34 Rajululpa kaninjarni nyinaja kalukurla yinyarla. Nyanungujulpa nyinaja kankarlarni nyanungu-nyangurla nyinanja-kurlangurla kawartawara-kurlangurla, kujalu yalyi-maninjarla yirrarnu purturlu-jangka kawartawara-jangka. Kujarla Lapana rdirri-yungu warrirninjaku jujuku, kujakungarntirli Rajulurlu-jana kaninjarni wuruly-yirrarnu nyinanja-kurlangurla kawartawara-kurlangurla. Lapana yaninjarla yukaja kaluku-kurra Rajulu-kurlangu-kurra, manurla muku warrurnu kaninjarni, kula-jana palka-manu, lawa. 35 Ngularla Rajulu wangkajalku, “Wapirra, kulalpanpaju ngajuku kulu-jarriyarla. Ngajujurna murrumurru-karrikarri, manu kulalparnangku nyarrpalku karrinja-pardiyarla.” Ngula-jangka, yampija nyanungu Lapanarlu, manu yarlu-kurra wilypi-pardinjarla yanu, manu kaluku-kari kaluku-kari muku nyangu, lawa-juku pirli-pardu juju palka-maninjakuju.

36 Ngularla Jakupuju kulu-jarrija-nyayirni Lapanakuju. Nyanungukujurla jangkardu jurduwarrawarra-pungu, manurla wangkaja, “Yuwa, wangkayaju! Nyarrpa-manurnangku? Kularnangku majungka-jarrija jurnta nyuntuku ngula kanpaju ngajulu wajirli-pinyi? Ngayiji yimi-ngarrika-puka! 37 Nyuntunparla muku warrurnu jurnarrparla nganimpa-nyangurla, kala kulanpa jintarlangu witarlangu nyiyarlangu palka-manu nyuntu-nyangu, lawa. Kajinparla rdipimi nyuntu-nyanguku nyiyaku-puka, ngulajuju milki-yirraka ngajukuju! Yirraka nyampurla kamparru panungka wungu-warnurla ngalijarra-nyangurla. Ngula-jangka yungulu-ngalingki miimii-nyanyi ngana-ka jungarni wangkami, manu ngana-ka warntarla wangkami!

38 “Ngajuju purda-nyangka! Ngajurnangku warrki-jarrija nyuntuku yulyurrpu-patuku 20-palaku. Ngularra-puru, kula jinta nyuntu-nyangu kurdu-warnu jiyipi manu kurdu-warnu narnukuturlangu palija yangka murnma-wiyi palka-jarrinjakungarnti. Kularna ngarnu wirriya jiyipi nyuntu-nyangurlangu jintarlangu, lawa. 39 Kujalpa-jana warnaparirli pungu nyuntu-nyangu jiyipi, kularnangku yimirr-yungu, lawa. Ngarirnangku jiyipi ngaju-nyangu yungu. Manu yangka kuja yapa jinta-karirli purungku-manu nyuntu-nyangu mungangka manu marda parrangka, kuja-wanawana ngarinpaju jinyijinyi-manu ngaju-nyanguku kulpari yinjaku. Lawa, kalarnaju warlalja-juku jiyipiji mardarnu, manu jinyijinyi-maninja-warnurlu kalarnangkurla jiyipiki palinja-warnuku nyuntu-nyanguku yardajirri-yirrarnu. 40 Panu-puru kalaju wantangku kampaja parrangka, manu mungangka kalarna putaputa laalka-jarrija palinja-piyakungarnti pirriya-jangka, manu kula kalarna jardarlangu ngunaja. 41 Kuja-piya kalarnangku mata-karda-nyayirni nyuntuku warrki-jarrija 20-palaku yulyurrpuku. Warrki-jarrijarnangku 14-palaku yulyurrpuku nyuntu-nyangu yurntalpa-jarra-wanawana. Manu ngula-jangka, ngajurnangku warrki-jarrija jika-palaku yulyurrpuku jiyipi manu narnukutu-wanawana. Karlarla-palakunpaju yimirr-yungu. Jangku-pungunpaju yungunpaju ngaju payi-mani jiyipi warrawarra-kanja-warnu, kalanpaju wurra-manu-juku. Nyuntulurlu kalanpaju tarnngangka wita-kari wita-karirli payi-manu. 42 Kala Kaatu ngulalpa-pala ngajukupalangurlu Yijakirli manu warringiyirli Yipuruyamurlu puraja, ngulaju kaju jalangurlanguju nyinami ngajukuju palka-juku. Nyanungu-wangu kajirna nyinayarla ngaju-mipa, ngulaju marlajarra kapunpaju yilyayarla. Kalaju nyangu Kaaturlu kujalparna mata-karda warrki-jarrija, manu kulu kujalpanpaju ngurrju-manu. Kuja-jangkanyangku wangkaja Kaatu nyuntuku mungangka yungunpaju yampimi kulukukuluku-maninja-wangurlu!”

43 Ngula-jangka, Lapanarla wangkaja lamparra-nyanuku, “Nyampu-jarra mardukuja-jarra ngulaju ngaju-nyangu-jarra yurntalpa-jarra, manu nyanungu-jarra-nyangu kurdukurdu kajulu ngajuku nyinami. Panu yalumpurra jiyipi manu narnukutu ngularraju ngajuku-juku. Kulalparnangku warla-pajikarla nyarrparlu yurntalpa-jarra-kujaku manu kurdukurdu kanja-kujakuju. Ngari-jana kangka. 44 Wangkamirli-nyanu ngalijarra yungurlipa nyinami jintangka kulu-wangu ngurrju walyka. Manu yurturlurlarli pirli-patu ngalijarrarlu murnju-yirrarni ngulangku yungu-ngalingki ngatingki-mani kujarli-nyanu ngungkurr-nyinaja.” Jakupuju ngurrjurla wangkaja kujakuju.

45 Junga-juku, nyanungurlu pirli lalypa wiri maninjarla juka-yirrarnu. 46 Wangkaja-jana wati-patuku nyanungu-nyanguku wungu-warnuku yungulu yaninjarla turnu-mani panu pirli witawita manu yungulu pirlingka wiringka warrukirdikirdi yirrarni, ngulalu yalumpurla-juku kuyu karlarla nyanungu-paturluju ngarnu. 47 Lapanarlu yalumpu walya pirli-patu-kurlu yimingki nyanungu-nyangurlu yirdi-manu ‘Jika-Jataja’. Manu Jakupurlu walya jurrku-juku yimingki nyanungu-nyangurlu yirdi-manu ‘Kaliti’.

48 Ngula-jangka, Lapanarla wangkaja lamparra-nyanuku, “Ngaka, kajirli ngalijarrarlu nyampu pirli-patu yurturlurla nyanyi, kapu-ngalingki ngatingki-mani kujarli-nyanu ngalijarra ngungkurr-nyinaja nyinanjaku walykaku kulu-wangu.” Kuja-jangkanya nguru yinya pirli-patu-kurluju yirdi-manu ‘Kaliti’. 49 Ngula-jangka, Lapana yarda wangkaja, “Kajirli ngalijarra jarnku yani, ngampurrpa karnarla YAAWIYI-ki nyina yungu-ngalingki ngalijarra warrawarra-kanyi kulu-kujaku. Kalakarli-nyanu pakarninjarla murrumurru mani!” Ngula-jangkarlunyalpa ngurrararlu yinyarluju mardarnu yirdi-kari ‘Mijipa’.‡Nyampu yirdi Yipuru-kurlangu jaru kujaju: ‘Nyanungurlu Kangalingki Warrawarra-kanyi’ 50 Ngula-jangka, Lapanarla yarda wangkaja, “Purda-nyangka nyampu wajawaja-maninja-wangurlu: Kaaturlu kangalingki nyampurla jalangurlu warrawarra-kanyi. Kajinpa-palangu ngaju-nyangu-jarra yurntalpa-jarra murrumurru-mani, marda karnta-karirlangu kajinpa-nyanu nyuntu-kurra-manku, marda karija kularna kuja-kurlu milya-pinyi. Kala Kaatu-miparlu kapungku nyanyi yurnilyka-jarrinja-kurra punku-kurra. 51-52 Nyampu wiri pirli manu pirli panu-kari kujarna-jana yurturlurla yirrarnu, ngula-warnurlu ngalingki kapurli warrarda purda-nyanyi ngarrirninja-warnurlu ngula yungurlu nyinami jintangka walyka kulu-wangu. Kularna nyampu-paturla pirli-paturla jingijingi yani ngurrara nyuntu-nyangu-kurra pinjaku nyuntuku, lawa. Manu nyunturlangu kula yalumpurla pirli-paturla jingijingi yanta ngajuku pinjaku. 53 Kaatu kujalpa-pala puraja Yipuruyamurlu manu Nayururlu, ngulangkuju kapu-ngali nyanyi kajirli nyiyarlangurla nyarrpa-jarrimi. Kajinpaju ngajulu pinyi, ngulaju kapujurla Kaaturlu kunka-mani. Kala kajilparnangku pungkarla, ngulaju Kaaturlu kajikangkurla kunka-mani-yijala.”

Ngula-jangka, Jakupurla wangkaja Lapanaku, “Kaaturla yirdingka, ngulalpa Yijakirli ngajukupalangurlu puraja, wangkami karnangku kularna pirli-paturla yalumpu-paturla jingijingi yani nyuntu-nyangu-kurra ngurrara-kurra nyuntuku pinjaku.” 54 Ngula-jangka, Jakupurlurla jiyipi pinjarla purraja warntarri-nyayirni-wangu Kaatuku. Ngula-jana wati-patuku wungu-warnuku wangkaja yungulu yaninjarla ngarni kuyu manu mangarri nyanungu-kurlurlu. Ngulalu ngarninjaku lawa-jarrija, ngurrangka-jarrijalu yalumpurla pirlingka.

55 Mungalyurru-karilki, Lapanarlu-jana nyanungu-nyangu jamirdi-nyanu-patu nyunjurnu, manu-palangu yurntal-nyanu-jarra jakuru-pungu, manu-jana wangkaja, “Kaaturlu kapu-nyarra pirrjirdi-maninjarla warrawarra-kanyi.” Ngula-jangka kulpari yanu nyanungu ngurrara nyanungu-nyangu-kurra.

<- Genesis 30Genesis 32 ->