2
Əfǝsustiki jamaǝtkǝ yezilƣan hǝt
1 — Əfǝsustiki jamaǝtning ǝlqisigǝ mundaⱪ yazƣin:
«Ong ⱪolida yǝttǝ yultuzni tutup, yǝttǝ altun qiraƣdanning otturisida Mangƣuqi mundaⱪ dǝydu:
2 — Sening ǝjir-ǝmǝlliringni, tartⱪan japaliringni ⱨǝm sǝwr-taⱪitingni, rǝzil adǝmlǝrning ⱪilmixliriƣa qidap turalmaydiƣanliⱪingni, xundaⱪla rosul bolmisimu ɵzlirini rosul dǝp atiwalƣanlarni sinap, ularning yalƣanqi bolƣanliⱪini tonuƣanliⱪingnimu bilimǝn.□«Sening ǝjir-ǝmǝlliringni, tartⱪan japaliringni ⱨǝm sǝwr-taⱪitingni, rǝzil adǝmlǝrning ⱪilmixliriƣa qidap turalmaydiƣanliⱪingni... bilimǝn» — bu toluⱪ sɵz ǝlqigǝ eytilƣini bilǝn xübⱨisizki, pütkül jamaǝtkǝ (bir adǝm süpitidǝ) eytilidu. 3 Xundaⱪ, sening sǝwr-taⱪǝt ⱪiliwatⱪanliⱪingni, Mening namim wǝjidin japa-muxǝⱪⱪǝtkǝ bǝrdaxliⱪ bǝrgǝnlikingni ǝmma erinmigǝnlikingni bilimǝn. 4 Lekin sanga xu bir etirazim barki, sǝn ɵzüngdiki dǝslǝpki meⱨir-muⱨǝbbǝttin waz kǝqting. 5 Xunga ⱪaysi ⱨalǝttin yiⱪilip qüxkǝnlikingni esinggǝ elip towa ⱪilƣin, awwalⱪi ǝmǝllǝrni ⱪayta ⱪilƣin. Bolmisa yeningƣa kelimǝn wǝ towa ⱪilmisang qiraƣdeningni jayidin yɵtkiwetimǝn.□«... bolmisa yeningƣa kelimǝn wǝ towa ⱪilmisang qiraƣdeningni jayidin yɵtkiwetimǝn» — Əfǝsusta ⱨazir jamaǝt bolmayla ⱪalmay, ⱨǝtta xǝⱨǝr ɵzi harabilik bolidu. 6 Biraⱪ, sening xu artuⱪqiliⱪing barki, Mǝn Ɵzüm nǝprǝtlinidiƣan Nikolas tǝrǝpdarlirining ⱪilmixliridin sǝnmu nǝprǝtlinisǝn.□«Mǝn Ɵzüm nǝprǝtlinidiƣan Nikolas tǝrǝpdarlirining ⱪilmixliridin sǝnmu nǝprǝtlinisǝn» — «Nikolas tǝrǝpdarliri»ning kim ikǝnliki ⱨazir eniⱪ ǝmǝs. Bǝzilǝr ularni «Ros.», 5:6-ayǝttiki «Nikolas» isimlik jamaǝt hizmǝtkari bilǝn munasiwǝtlik dǝp ⱪaraydu; lekin bizningqǝ buningƣa eniⱪ ispat tepilmidi. Ⱨeqbolmiƣanda ular etiⱪadqilarni jinsiy buzuⱪluⱪⱪa azdurmaⱪqi bolƣanidi (14-15-ayǝtni kɵrüng). ■Wǝⱨ. 2:15
7 Ⱪuliⱪi barlar Roⱨning jamaǝtlǝrgǝ degǝnlirini anglisun! Ƣǝlibǝ ⱪilƣuqilarni Hudaning jǝnnitining otturisidiki ⱨayatliⱪ dǝrihining mewiliridin yeyixkǝ muyǝssǝr ⱪilimǝn».■Yar. 2:9; Wǝⱨ. 22:2.
Izmirdiki jamaǝtkǝ yezilƣan hǝt
8 — Izmirdiki jamaǝtning ǝlqisigǝ mundaⱪ yazƣin: —
«Awwalⱪisi wǝ Ahirⱪisi, ɵlgǝn wǝ Tirilgüqi mundaⱪ dǝydu:□«Izmir» — kona ismi «Smirna». ■Yǝx. 41:4; 44:6; Wǝⱨ. 1:17.
9 — Sening azab-oⱪubǝtliringni wǝ namratliⱪingni bilimǝn (lekin sǝn bay!), Yǝⱨudiy ǝmǝs turup ɵzlirini Yǝⱨudiy dǝwalƣan, Xǝytanning bir sinagogi bolƣanlarning tɵⱨmǝtlirinimu bilimǝn. □«... Yǝⱨudiy ǝmǝs turup ɵzlirini Yǝⱨudiy dǝwalƣan, Xǝytanning bir sinagogi bolƣanlarning tɵⱨmǝtlirinimu bilimǝn» — imperator Domitiyan ⱨɵküm sürgǝn bǝzi waⱪitlarda birsi ɵzining Yǝⱨudiy ikǝnlikini ispatliyalsa, ziyankǝxlikkǝ uqrimasliⱪi kerǝk degǝn bir ⱪanun küqkǝ igǝ idi; xübⱨisizki, bǝzi «etiⱪadqilar» wǝ baxⱪilar bu ⱪanundin ⱪalaymiⱪan paydilinip ziyankǝxliktin ⱪeqip, xundaⱪla baxⱪilarƣimu ziyan yǝtküzgǝnidi.
10 Aldingda qekidiƣan azab-oⱪubǝtlǝrdin ⱪorⱪma. Mana, Iblis aranglardin bǝziliringlarni sinilixinglar üqün yeⱪinda zindanƣa taxlitidu. Silǝr on kün ⱪiynilisilǝr. Taki ɵlgüqǝ sadiⱪ bolƣin, Mǝn sanga ⱨayatliⱪ tajini kiydürimǝn.
11 Ⱪuliⱪi barlar Roⱨning jamaǝtlǝrgǝ degǝnlirini anglisun! Ƣǝlibǝ ⱪilƣuqilar ikkinqi ɵlümning ziyiniƣa ⱨǝrgiz uqrimaydu!».■Mat. 13:9.
Pǝrgamumdiki jamaǝtkǝ yezilƣan hǝt
12 — Pǝrgamumdiki jamaǝtning ǝlqisigǝ mundaⱪ yazƣin: —
«Ikki bisliⱪ ɵtkür ⱪiliqi bar Bolƣuqi mundaⱪ dǝydu:■Wǝⱨ. 1:16; 2:16.
13 — Mǝn sǝn olturƣan yǝrni, yǝni Xǝytanning tǝhti bolƣan jayni bilimǝn. Xundaⱪtimu, sǝn Mening namimni qing tutup, ⱨǝtta sadiⱪ guwaⱨqim Antipas makaningda, yǝni Xǝytan turƣan jayda ⱪǝtl ⱪilinƣan künlǝrdimu, Manga ⱪilƣan etiⱪadingdin tenip kǝtmiding. 14 Lekin sanga xu birnǝqqǝ etirazim barki, aranglarda Balaamning tǝlimigǝ ǝgǝxkǝnlǝrdin bǝzilǝr bolmaⱪta — Balaam bolsa Balaⱪⱪa Israillarni butⱪa atap ⱪurbanliⱪ ⱪilinƣan gɵxni yeyix wǝ jinsiy buzuⱪluⱪ ⱪilixⱪa azduruxni ɵgǝtkǝnidi. □«munasiwǝtlik ayǝtlǝr» — «Qɵl.» 22-24-bab, 31:16. ■Qɵl. 22:23; 24:14; 25:1; 31:16. 15 Xuningƣa ohxax, silǝrning aranglarda Nikolas tǝrǝpdarlirining tǝlimini tutⱪanlarmu bar. ■Wǝⱨ. 2:6 16 Xuning üqün, towa ⱪil! Undaⱪ ⱪilmisang, yeningƣa tez arida berip, aƣzimdiki ⱪiliqim bilǝn xularƣa ⱨujum ⱪilimǝn.■Yǝx. 49:2; Əf. 6:17; Ibr. 4:12; Wǝⱨ. 1:16.
17 Ⱪuliⱪi barlar Roⱨning jamaǝtlǝrgǝ degǝnlirini anglisun! Ƣǝlibǝ ⱪilƣuqilar bolsa yoxurup ⱪoyƣan mannadin berimǝn wǝ ⱨǝrbirigǝ birdin aⱪ tax berimǝn. Tax üstidǝ yengi bir isim pütüklük bolidu, xu isimni uni ⱪobul ⱪilƣan kixidin baxⱪa ⱨeqkim bilmǝydu».□«ƣǝlibǝ ⱪilƣuqilar bolsa yoxurup ⱪoyƣan mannadin berimǝnv wǝ ⱨǝrbirigǝ birdin aⱪ tax berimǝn» — «manna» — Israillar qɵl-bayawanda yürgǝn waⱪtida Huda ularƣa asmandin qüxürgǝn kündülük uzuⱪluⱪ idi («Mis.» 16:32-36-ayǝtlǝrgǝ wǝ «Yuⱨ.» 6:48-58-ayǝtlǝrgǝ ⱪaralsun). ■Mis. 16:4-36.
Tiyatiradiki jamaǝtkǝ yezilƣan hǝt
18 — Tiyatiradiki jamaǝtning ǝlqisigǝ mundaⱪ yazƣin: —
«Kɵzliri yalⱪunliƣan otⱪa wǝ putliri parⱪiraⱪ tuqⱪa ohxaydiƣan Hudaning Oƣli mundaⱪ dǝydu:■Wǝⱨ. 1:14,15.
19 — Sening ǝmǝlliringni, meⱨir-muⱨǝbbitingni, etiⱪadingni, ǝjir-hizmitingni wǝ sǝwr-taⱪitingni, xundaⱪla ⱨazirⱪi ǝmǝlliringning awwalⱪidin exip qüxüwatⱪanliⱪinimu bilimǝn. 20 Lekin, sanga xu bir etirazim barki, ɵzini pǝyƣǝmbǝr dǝp atiwalƣan axu hotun Yizǝbǝlgǝ yol ⱪoyuwatisǝn. U hotun ⱪul-hizmǝtkarlirimƣa tǝlim berip, ularni jinsiy buzuⱪluⱪ ⱪilixⱪa wǝ butⱪa atap nǝzir ⱪilinƣan gɵxni yeyixkǝ azdurmaⱪta. □«munasiwǝtlik ayǝtlǝr» — «1Pad.» 16-, 18-19-, 21-bab. ■1Pad. 16:31; 2Pad. 9:7. 21 Mǝn uningƣa towa ⱪilƣudǝk waⱪit bǝrgǝnidim, lekin u ɵz buzuⱪluⱪiƣa towa ⱪilixni halimaydu. 22 Əmdi mana, Mǝn uni eƣir kesǝl orniƣa taxlap yatⱪuzimǝn wǝ uning bilǝn zina ⱪilƣanlar ⱪilmixliriƣa towa ⱪilmisa, ularnimu eƣir azabⱪa qɵmdürimǝn. □«mana, Mǝn uni eƣir kesǝl orniƣa taxlap yatⱪuzimǝn» — grek tilida: «mana, Mǝn uni kariwatⱪa taxlaymǝn». 23 Uning pǝrzǝntlirinimu ǝjǝllik kesǝl bilǝn urimǝn. Xu qaƣda, barliⱪ jamaǝtlǝr niyǝt-nixanlarni wǝ ⱪǝlblǝrni kɵzitip tǝkxürgüqining Ɵzüm ikǝnlikimni, xundaⱪla Mening ⱨǝrbiringlarƣa ⱪilƣan ǝmǝliyitinglarƣa yarixa yanduridiƣanliⱪimni bilidu. □«uning pǝrzǝntlirinimu ǝjǝllik kesǝl bilǝn urimǝn» — «pǝrzǝntliri» bolsa jismaniy yaki roⱨiy jǝⱨǝttinmu boluxi mumkin. «barliⱪ jamaǝtlǝr niyǝt-nixanlarni wǝ ⱪǝlblǝrni kɵzitip tǝkxürgüqining Ɵzüm ikǝnlikimni... bilidu» — «niyǝt-nixanlar» — grek tilida «bɵrǝklǝr» bilǝn ipadilinidu. «munasiwǝtlik ayǝt» — «Yǝr.» 17:10. ■1Sam. 16:7; 1Tar. 28:9; 29:17; Zǝb. 7:9; 62:12; Yǝr. 11:20; 17:10; 32:19; Mat. 16:27; Ros. 1:24; Rim. 2:6; 14:12; 2Kor. 5:10; Gal. 6:5; Wǝⱨ. 20:12. 24-25 Lekin, Tiyatiradiki ⱪalƣanlarƣa, yǝni bu tǝlimni ⱪobul ⱪilmiƣanlar (ularning pikri boyiqǝ, Xǝytanning atalmix «qongⱪur sirliri»ni ɵgǝnmigǝnlǝr), yǝni silǝrgǝ xuni eytimǝnki: Ɵzünglarda bar bolƣanni Mǝn kǝlgüqǝ qing tutunglar. Üstünglarƣa buningdin baxⱪa yükni artmaymǝn. ■Wǝⱨ. 3:11. 26 Ƣǝlibǝ ⱪilƣuqilarƣa, yǝni ǝmǝllirimni ahirƣiqǝ qing tutⱪan kixilǝrgǝ bolsa, ularƣa pütkül ǝllǝrgǝ ⱨakim bolux ⱨoⱪuⱪini berimǝn. 27 Mana bu Atam Manga bǝrgǝn ⱨoⱪuⱪⱪa ohxax ⱨoⱪuⱪtur: —
«U ularni tɵmür kaltǝk bilǝn padiqidǝk baxⱪurup, sapal ⱪaqilarni urup qaⱪⱪandǝk tarmar ⱪilidu». □«U ularni tɵmür kaltǝk bilǝn padiqidǝk baxⱪurup,...» — yaki «U ularni xaⱨanǝ tɵmür ⱨasa bilǝn padiqidǝk baxⱪurup,... ». «U ularni ... sapal ⱪaqilarni urup qaⱪⱪandǝk tarmar ⱪilidu» — bu ayǝt «Zǝb.» 2:9-ayǝttin elinƣan bolup, bu yǝrdiki «ular» Huda bilǝn ⱪarxilaxⱪan «yat ǝllǝr»ni kɵrsitidu. «munasiwǝtlik ayǝtlǝr» — «Zǝb.» 2:8-9, «Wǝⱨ.» 12:5, 19:15. ■Zǝb. 2:8-9.
28 Mǝn uningƣa tang yultuzinimu ata ⱪilimǝn. 29 Ⱪuliⱪi barlar Roⱨning jamaǝtlǝrgǝ degǝnlirini anglisun!»
- Wǝⱨiy
- a
-
«Sening ǝjir-ǝmǝlliringni, tartⱪan japaliringni ⱨǝm sǝwr-taⱪitingni, rǝzil adǝmlǝrning ⱪilmixliriƣa qidap turalmaydiƣanliⱪingni... bilimǝn» — bu toluⱪ sɵz ǝlqigǝ eytilƣini bilǝn xübⱨisizki, pütkül jamaǝtkǝ (bir adǝm süpitidǝ) eytilidu.
- b «... bolmisa yeningƣa kelimǝn wǝ towa ⱪilmisang qiraƣdeningni jayidin yɵtkiwetimǝn» — Əfǝsusta ⱨazir jamaǝt bolmayla ⱪalmay, ⱨǝtta xǝⱨǝr ɵzi harabilik bolidu.
- c «Mǝn Ɵzüm nǝprǝtlinidiƣan Nikolas tǝrǝpdarlirining ⱪilmixliridin sǝnmu nǝprǝtlinisǝn» — «Nikolas tǝrǝpdarliri»ning kim ikǝnliki ⱨazir eniⱪ ǝmǝs. Bǝzilǝr ularni «Ros.», 5:6-ayǝttiki «Nikolas» isimlik jamaǝt hizmǝtkari bilǝn munasiwǝtlik dǝp ⱪaraydu; lekin bizningqǝ buningƣa eniⱪ ispat tepilmidi. Ⱨeqbolmiƣanda ular etiⱪadqilarni jinsiy buzuⱪluⱪⱪa azdurmaⱪqi bolƣanidi (14-15-ayǝtni kɵrüng).
- f «Izmir» — kona ismi «Smirna».
- h «... Yǝⱨudiy ǝmǝs turup ɵzlirini Yǝⱨudiy dǝwalƣan, Xǝytanning bir sinagogi bolƣanlarning tɵⱨmǝtlirinimu bilimǝn» — imperator Domitiyan ⱨɵküm sürgǝn bǝzi waⱪitlarda birsi ɵzining Yǝⱨudiy ikǝnlikini ispatliyalsa, ziyankǝxlikkǝ uqrimasliⱪi kerǝk degǝn bir ⱪanun küqkǝ igǝ idi; xübⱨisizki, bǝzi «etiⱪadqilar» wǝ baxⱪilar bu ⱪanundin ⱪalaymiⱪan paydilinip ziyankǝxliktin ⱪeqip, xundaⱪla baxⱪilarƣimu ziyan yǝtküzgǝnidi.
- k «munasiwǝtlik ayǝtlǝr» — «Qɵl.» 22-24-bab, 31:16.
■2:14 Qɵl. 22:23; 24:14; 25:1; 31:16.
- ~15~ «ƣǝlibǝ ⱪilƣuqilar bolsa yoxurup ⱪoyƣan mannadin berimǝnv wǝ ⱨǝrbirigǝ birdin aⱪ tax berimǝn» — «manna» — Israillar qɵl-bayawanda yürgǝn waⱪtida Huda ularƣa asmandin qüxürgǝn kündülük uzuⱪluⱪ idi («Mis.» 16:32-36-ayǝtlǝrgǝ wǝ «Yuⱨ.» 6:48-58-ayǝtlǝrgǝ ⱪaralsun).
- ~18~ «munasiwǝtlik ayǝtlǝr» — «1Pad.» 16-, 18-19-, 21-bab.
- ~20~ «mana, Mǝn uni eƣir kesǝl orniƣa taxlap yatⱪuzimǝn» — grek tilida: «mana, Mǝn uni kariwatⱪa taxlaymǝn».
- ~21~ «uning pǝrzǝntlirinimu ǝjǝllik kesǝl bilǝn urimǝn» — «pǝrzǝntliri» bolsa jismaniy yaki roⱨiy jǝⱨǝttinmu boluxi mumkin. «barliⱪ jamaǝtlǝr niyǝt-nixanlarni wǝ ⱪǝlblǝrni kɵzitip tǝkxürgüqining Ɵzüm ikǝnlikimni... bilidu» — «niyǝt-nixanlar» — grek tilida «bɵrǝklǝr» bilǝn ipadilinidu. «munasiwǝtlik ayǝt» — «Yǝr.» 17:10.
■2:23 1Sam. 16:7; 1Tar. 28:9; 29:17; Zǝb. 7:9; 62:12; Yǝr. 11:20; 17:10; 32:19; Mat. 16:27; Ros. 1:24; Rim. 2:6; 14:12; 2Kor. 5:10; Gal. 6:5; Wǝⱨ. 20:12.
- ~24~ «U ularni tɵmür kaltǝk bilǝn padiqidǝk baxⱪurup,...» — yaki «U ularni xaⱨanǝ tɵmür ⱨasa bilǝn padiqidǝk baxⱪurup,... ». «U ularni ... sapal ⱪaqilarni urup qaⱪⱪandǝk tarmar ⱪilidu» — bu ayǝt «Zǝb.» 2:9-ayǝttin elinƣan bolup, bu yǝrdiki «ular» Huda bilǝn ⱪarxilaxⱪan «yat ǝllǝr»ni kɵrsitidu. «munasiwǝtlik ayǝtlǝr» — «Zǝb.» 2:8-9, «Wǝⱨ.» 12:5, 19:15.