22
1 Yahxi nam zor bayliⱪⱪa igǝ boluxtin ǝwzǝl;
Ⱪǝdir-ⱪimmǝt altun-kümüxtin üstündur.■Top. 7:1
2 Gaday bilǝn bay bir zeminda yaxar;
Ⱨǝr ikkisini yaratⱪan Pǝrwǝrdigardur.□«Gaday bilǝn bay bir zeminda yaxar» — ibraniy tilida: «Gaday bilǝn bay bir-birigǝ yoluⱪar». ■Pǝnd. 29:13
3 Zerǝk kixi bala-ⱪazani aldin kɵrüp ⱪaqar;
Saddilar aldiƣa berip ziyan tartar.■Pǝnd. 27:12
4 Ɵzini tɵwǝn tutup, Pǝrwǝrdigardin ǝyminixning bǝrikiti — bayaxatliⱪ, izzǝt-ⱨɵrmǝt wǝ ⱨayattur.
5 Ⱨiyligǝrlǝrning yolida tikǝnlǝr, tuzaⱪlar yatar;
Ɵz yoliƣa ⱨezi bolƣan kixi ulardin yiraⱪ bolar.□«Ɵz yoliƣa ⱨezi bolƣan kixi» — ibraniy tilida «Ɵz jenini saⱪlaydiƣan kixi».
6 Baliƣa kiqikidǝ mijǝzigǝ ⱪarap durus tǝrbiyǝ bǝrsǝng,
7 Baylar miskinlǝrni baxⱪurur;
Ⱪǝrzdar ⱪǝrz igisining ⱪulidur.
8 Naⱨǝⱪliⱪ uruⱪini qaqⱪanning alidiƣan ⱨosuli balayi’apǝttur;
Uning ƣǝzǝp-ⱨǝywisi qüxǝr.□«Uning ƣǝzǝp-ⱨǝywisi» — ibraniy tilida «Ƣǝzipini yǝtküzidiƣan ⱨasisi» deyilidu. ■Ayup 4:8; Ⱨox. 10:13
9 Sehiy adǝm bǝrikǝt tapar;
Qünki u miskinlǝrgǝ ɵz nenidin bɵlüp bǝrgüqidur.□«Sehiy adǝm» — ibraniy tilida «sehi kɵzlük kixi». ■2Kor. 9:6
10 Ⱨakawurni ⱪoƣliwǝtsǝng, jedǝl-majira besilar;
Kelixmǝsliklǝr wǝ xǝrmǝndiqiliklǝr tügǝr.
11 Pak niyǝtni ⱪǝdirlǝydiƣan kixining sɵzliri güzǝldur;
Xunga padixaⱨ uning bilǝn dost bolar.■Zǝb. 101:6
12 Pǝrwǝrdigarning kɵzi ilim-ⱨǝⱪiⱪǝtni saⱪlar;
U iplaslarning sɵzlirini eqip taxlap bikar ⱪilar.□«Pǝrwǝrdigarning kɵzi ilim-ⱨǝⱪiⱪǝtni saⱪlar» — Pǝrwǝrdigar ⱨǝrbir dǝwrdǝ, ⱨǝrbir yǝrdǝ ɵzini kɵrsitidiƣan ispat-ⱨǝⱪiⱪǝtni saⱪlaydu, ⱨǝm xundaⱪla xu ispat-ⱨǝⱪiⱪǝtni ⱪǝdirlǝydiƣan, xularƣa guwaⱨ beridiƣan kixilǝrni saⱪlaydu («Rim.» 1:19-20ni kɵrüng); U yǝnǝ barliⱪ insanlarƣa kalam-xerif (Tawrat, Zǝbur, Injil) bǝrgüqidur.
13 Ⱨurun adǝm: «Taxⱪirida bir xir turidu,
Koqiƣa qiⱪsam ɵltürülimǝn!» — dǝydu.■Pǝnd. 26:13
14 Zinahor ayalning aƣzi qongⱪur bir oridur;
Pǝrwǝrdigar narazi bolƣan kixi uningƣa qüxüp ketǝr.■Pǝnd. 2:16; 5:3; 7:5; 23:27
15 Nadanliⱪ sǝbiy balilarning ⱪǝlbigǝ baƣlaƣliⱪtur;
Biraⱪ tǝrbiyǝ tayiⱪi buni uningdin yiraⱪ ⱪilar.■Pǝnd. 13:24; 19:18; 23:14; 29:15,17
16 Miskinlǝrni ezix bilǝn bay bolƣan,
Wǝ baylarƣa sowƣat sunidiƣan kixi,
Ahiri pǝⱪǝt yoⱪsulluⱪta ⱪalar.■Pǝnd. 14:31; 17:5
Ottuz ⱨekmǝtlik sɵz
17 Ⱪulaⱪ sal, sanga aⱪilanilǝrning sɵzlirini ɵgitǝy;
Kɵngül ⱪoyup bilimimni ɵgǝngin.
18 Ularni ⱪǝlbingdǝ qing tutsang,
Ular sanga xerin bolar,
Lǝwliringdǝ sǝp bolup tǝyyar turidu.
19 Qin ⱪǝlbing bilǝn Pǝrwǝrdigarƣa tayinixing üqün,
Bügün bu ⱨekmǝtlik sɵzlǝrni baxⱪa birsigǝ ǝmǝs,
Bǝlki sanga yǝtküzdum.
20 Uningdin mana ottuzni yazdim,
Buning iqidǝ nǝsiⱨǝtlǝr ⱨǝm bilim bar. □«Uningdin mana ottuzni yazdim» — bu «ottuz sɵz» 22:22-24:22dǝ tepilidu.
Baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Uningdin mana ǝla sɵzlǝrni yazdim».
Baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Uningdin mana ǝla sɵzlǝrni yazdim».
21 Bular bilǝn ⱨǝⱪiⱪǝtning sɵzlirining dǝrwǝⱪǝ ⱨǝⱪiⱪǝt ikǝnlikini bilǝlǝysǝn,
Wǝ xundaⱪ ⱪilip seni ǝwǝtküqilǝrgǝ ⱨǝⱪiⱪǝtning sɵzliri bilǝn jawab ⱪayturalaysǝn.
22 Yoⱪsuldin bulap alma, u kǝmbǝƣǝl tursa,
Ajiz mɵminlǝrni soraⱪ ornida bozǝk ⱪilma. □«soraⱪ orni» — ibraniy tilida «xǝⱨǝr dǝrwazisi» — yǝni sot ⱪilidiƣan yǝrni kɵrsitidu. ■Mis. 23:6; Ayup 31:13; Zǝb. 82:3, 4; Zǝk. 7:10
23 Qünki Pǝrwǝrdigar ularning dǝwasini kɵtürǝr,
Ulardin bulap alƣanlardin bulap alar.■Mis. 22:22, 23; Zǝb. 10:17-18
24 Mijǝzi ittik adǝm bilǝn dost bolma,
Ⱪǝⱨrlik adǝm bilǝn arilaxma,
25 Bolmisa, uning yaman yolini ɵginip ⱪelip, ⱪiltaⱪⱪa qüxisǝn.
26 Baxⱪilarƣa kepil bolup ⱪol bǝrgüqilǝrdin bolma,
Ⱪǝrzlǝrni tɵlǝxkǝ kapalǝt bǝrgüqilǝrdin bolma;■Pǝnd. 6:1; 11:15
27 Sening ⱪayturaliƣudǝk nǝrsǝng bolƣan bolsa,
Ular orun-kɵrpiliringni bikardin-bikar astingdin elip kǝtmigǝn bolatti!■Pǝnd. 20:16
28 Ata-bowiliring pasilni bǝlgilǝp bǝrgǝn kona qegra taxlirini yɵtkimǝ.■Ⱪan. 19:14; 27:17; Pǝnd. 23:10
29 Ixni ǝstayidil wǝ qaⱪⱪan bejiridiƣan kixini kɵrgǝnmiding?
U pǝs adǝmlǝrning hizmitidǝ bolmas;
Padixaⱨlarning aldida turar.□«Əstayidil wǝ qaⱪⱪan» — ibraniy tilida birla sɵz («maⱨir») bilǝn ipadilinidu.
- Pǝnd-nǝsiⱨǝtlǝr
- b «Gaday bilǝn bay bir zeminda yaxar» — ibraniy tilida: «Gaday bilǝn bay bir-birigǝ yoluⱪar».
- e «Ɵz yoliƣa ⱨezi bolƣan kixi» — ibraniy tilida «Ɵz jenini saⱪlaydiƣan kixi».
- f «Baliƣa kiqikidǝ mijǝzigǝ ⱪarap durus tǝrbiyǝ bǝrsǝng, ... yoldin qiⱪmas» — bizningqǝ bu pǝnd ⱨǝrbir balining alaⱨidiliki, hasliⱪi bar, xunga baliƣa ɵz mijǝzigǝ, maⱨiyitigǝ ⱪarap tǝrbiyǝ berix kerǝk, degǝnni kɵrsitidu. Baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Baliƣa kiqikidǝ ⱨǝⱪⱪaniy yolda mengixni ɵgǝtsǝng,... yoldin qiⱪmas». Bǝzi xǝrⱨqilǝr ayǝtni «kinayilik sɵz» dǝp qüxinip: «Baliƣa kiqikidǝ ɵzi haliƣan (xǝhsiyǝtqi) yol boyiqǝ tǝrbiyǝ beriwǝr! Mana, qong bolƣanda u xu yoldin qiⱪmas!» dǝp tǝrjimǝ ⱪilidu (demǝk, balini ǝrkilǝtmǝ!).
- g «Uning ƣǝzǝp-ⱨǝywisi» — ibraniy tilida «Ƣǝzipini yǝtküzidiƣan ⱨasisi» deyilidu.
- i «Sehiy adǝm» — ibraniy tilida «sehi kɵzlük kixi».
- ~12~ «Pǝrwǝrdigarning kɵzi ilim-ⱨǝⱪiⱪǝtni saⱪlar» — Pǝrwǝrdigar ⱨǝrbir dǝwrdǝ, ⱨǝrbir yǝrdǝ ɵzini kɵrsitidiƣan ispat-ⱨǝⱪiⱪǝtni saⱪlaydu, ⱨǝm xundaⱪla xu ispat-ⱨǝⱪiⱪǝtni ⱪǝdirlǝydiƣan, xularƣa guwaⱨ beridiƣan kixilǝrni saⱪlaydu («Rim.» 1:19-20ni kɵrüng); U yǝnǝ barliⱪ insanlarƣa kalam-xerif (Tawrat, Zǝbur, Injil) bǝrgüqidur.
■22:14 Pǝnd. 2:16; 5:3; 7:5; 23:27
- ~17~ «Uningdin mana ottuzni yazdim» — bu «ottuz sɵz» 22:22-24:22dǝ tepilidu. Baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Uningdin mana ǝla sɵzlǝrni yazdim».
- ~18~ «soraⱪ orni» — ibraniy tilida «xǝⱨǝr dǝrwazisi» — yǝni sot ⱪilidiƣan yǝrni kɵrsitidu.
■22:22 Mis. 23:6; Ayup 31:13; Zǝb. 82:3, 4; Zǝk. 7:10
- ~24~ «Əstayidil wǝ qaⱪⱪan» — ibraniy tilida birla sɵz («maⱨir») bilǝn ipadilinidu.
■22:1
-
Top. 7:1