Ayup 34

Elihuning ikkinqi bayani — Ayupni yǝnǝ ǝyiblǝx, Yaratⱪuqining harakterini tǝswirlǝx

1 Elihu yǝnǝ jawabǝn mundaⱪ dedi: —

2 «I danixmǝnlǝr, sɵzlirimni anglanglar,

I tǝjribǝ-sawaⱪliⱪ adǝmlǝr, manga ⱪulaⱪ selinglar.

3 Eƣiz taam tetip baⱪⱪandǝk,

Ⱪulaⱪ sɵzning tǝmini sinap baⱪidu.■

4 Ɵzimiz üqün nemining toƣra bolidiƣanliⱪini bayⱪap tallayli;

Arimizda nemining yahxi bolidiƣanliⱪini bilǝyli!

5 Qünki Ayup: «Mǝn ⱨǝⱪⱪaniydurmǝn»,

Wǝ: «Tǝngri mening ⱨǝⱪⱪimni bulap kǝtkǝn» — dǝydu.□ ■

6 Yǝnǝ u: «Ⱨǝⱪⱪimgǝ ziyan yǝtküzidiƣan, yalƣan gǝpni ⱪilixim toƣrimu?

Ⱨeq asiyliⱪim bolmiƣini bilǝn, manga sanjilƣan oⱪ zǝhmigǝ dawa yoⱪ» — dǝydu,□ ■

7 Ⱪeni, Ayupⱪa ohxaydiƣan kim bar?!

Uningƣa nisbǝtǝn baxⱪilarni ⱨaⱪarǝtlǝx su iqkǝndǝk addiy ixtur.□

8 U ⱪǝbiⱨlik ⱪilƣuqilarƣa ⱨǝmraⱨ bolup yüridu,

U rǝzillǝr bilǝn billǝ mangidu.□

9 Qünki u: «Adǝm Hudadin sɵyünsǝ,

Bu uningƣa ⱨeqⱪandaⱪ paydisi yoⱪ» dedi.□

10 Xunga, i danixmǝnlǝr, manga ⱪulaⱪ selinglar;

Rǝzillik Tǝngridin yiraⱪta tursun! Yamanliⱪ Ⱨǝmmigǝ Ⱪadirdin neri bolsun!■

11 Qünki U adǝmning ⱪilƣanlirini ɵzigǝ ⱪayturidu,

Ⱨǝr bir adǝmgǝ ɵz yoli boyiqǝ tegixlik nesiwǝ tapⱪuzidu.■

12 Dǝrⱨǝⱪiⱪǝt, Tǝngri ⱨeq ǝskilik ⱪilmaydu,

Ⱨǝmmigǝ Ⱪadir ⱨɵkümni ⱨǝrgiz burmilimaydu.

13 Kim Uningƣa yǝr-zeminni amanǝt ⱪilƣan?

Kim Uni pütkül jaⱨanni baxⱪuruxⱪa tǝyinlidi?□

14 U pǝⱪǝt kɵnglidǝ xu niyǝtni ⱪilsila,

Ɵzining Roⱨini ⱨǝm nǝpisini Ɵzigǝ ⱪayturuwalsila,□ ■

15 Xuan barliⱪ ǝt igiliri birgǝ nǝpǝstin ⱪalidu,

Adǝmlǝr topa-qangƣa ⱪaytidu.□ ■

16 Sǝn danixmǝn bolsang, buni angla!

Sɵzlirimning sadasiƣa ⱪulaⱪ sal!

17 Adalǝtkǝ ɵq bolƣuqi ⱨɵküm sürǝlǝmdu?

Sǝn «Ⱨǝmmidin Adil Bolƣuqi»ni gunaⱨkar bekitǝmsǝn?!□ ■

18 U bolsa padixaⱨni: «Yarimas!»,

Mɵtiwǝrlǝrni: «Rǝzillǝr» degüqidur.□

19 U nǝ ǝmirlǝrgǝ ⱨeq yüz-hatirǝ ⱪilmaydu,

Nǝ baylarni kǝmbǝƣǝllǝrdin yuⱪiri kɵrmǝydu;

Qünki ularning ⱨǝmmisini U Ɵz ⱪoli bilǝn yaratⱪandur.□ ■

20 Kɵzni yumup aqⱪuqǝ ular ɵtüp ketidu,

Tün yerimida hǝlⱪlǝrmu tǝwrinip dunyadin ketidu;

Adǝmning ⱪolisiz uluƣlar elip ketilidu.

21 Qünki Uning nǝzǝri adǝmning yollirining üstidǝ turidu;

U insanning bar ⱪǝdǝmlirini kɵrüp yüridu.■

22 Xunga ⱪǝbiⱨlik ⱪilƣuqilarƣa yoxurunƣudǝk ⱨeq ⱪarangƣuluⱪ yoⱪtur,

Ⱨǝtta ɵlümning sayisidimu ular yoxurunalmaydu.□ ■

23 Qünki Tǝngri adǝmlǝrni aldiƣa ⱨɵküm ⱪilixⱪa kǝltürüx üqün,

Ularni uzunƣiqǝ kɵzitip yürüxining ⱨajiti yoⱪtur.□

24 U küqlüklǝrni tǝkxürüp olturmayla parǝ-parǝ ⱪiliwetidu,

Ⱨǝm baxⱪilarni ularning orniƣa ⱪoyidu;

25 Qünki ularning ⱪilƣanliri uningƣa eniⱪ turidu;

U ularni keqidǝ ɵriwetidu, xuning bilǝn ular yanjilidu.

26 U yamanlarni halayiⱪ aldida kaqatliƣandǝk ularni uridu,

27 Qünki ular uningƣa ǝgixixtin bax tartⱪan,

Uning yolliridin ⱨeqbirini ⱨeq ǝtiwarlimiƣan.■

28 Ular xundaⱪ ⱪilip miskinlǝrning nalǝ-pǝryadini Uning aldiƣa kirgüzidu,

Xuning bilǝn U ezilgüqilǝrning yalwuruxini anglaydu.□

29 U süküttǝ tursa, kim aƣrinip ⱪaⱪxisun.

Mǝyli ǝldin, mǝyli xǝhstin bolsun,

Əgǝr U xǝpⱪitini kɵrsǝtmǝy yüzini yoxuruwalsa, kim Uni kɵrǝlisun?□

30 Uning mǝⱪsiti iplaslar ⱨɵkümranliⱪ ⱪilmisun,

Ular ǝl-ǝⱨlini damiƣa qüxürmisun degǝnliktur.

31 Qünki buning bilǝn ulardin birsi Tǝngrigǝ: «Mǝn tǝkǝbburluⱪ ⱪilƣanmǝn;

Mǝn toƣrini yǝnǝ burmilimaymǝn;

32 Ɵzüm bilmiginimni manga ɵgitip ⱪoyƣaysǝn;

Mǝn yamanliⱪ ⱪilƣan bolsam, mǝn ⱪayta ⱪilmaymǝn» — desǝ,□

33 Sǝn Uning bekitkinini rǝt ⱪilƣanliⱪing üqün,

U pǝⱪǝt sening pikring boyiqila insanning ⱪilƣanlirini Ɵzigǝ ⱪayturuxi kerǝkmu.

Mǝn ǝmǝs, sǝn ⱪarar ⱪilixing kerǝktur;

Əmdi bilgǝnliringni bayan ⱪilsangqu!

34 Əⱪli bar adǝmlǝr bolsa,

Gepimni angliƣan dana kixi bolsa: —

35 «Ayup sawatsizdǝk gǝp ⱪildi;

Uning sɵzliridǝ ǝⱪil-parasǝttin ǝsǝr yoⱪ» — dǝydu.

36 Ayup rǝzil adǝmlǝrdǝk jawab bǝrgǝnlikidin,

Ahirƣiqǝ sinalsun!□

37 Qünki u ɵz gunaⱨining üstigǝ yǝnǝ asiyliⱪni ⱪoxidu;

U arimizda aⱨanǝt bilǝn qawak qelip, Tǝngrigǝ ⱪarxi sɵzlǝrni kɵpǝytmǝktǝ».

Ayup

■34:3

Ayup 12:11

b «... Ayup: «Mǝn ⱨǝⱪⱪaniydurmǝn», wǝ: «Tǝngri mening ⱨǝⱪⱪimni bulap kǝtkǝn» — dǝydu» — Ayup «Mǝn ⱨǝⱪⱪaniy» degǝn sɵzni biwasitǝ eytmiƣan bolsimu, dǝrwǝⱪǝ uning gǝp-sɵzliridin xu mǝnǝ qiⱪip turidu. «Huda mening ⱨǝⱪⱪimni tartiwalƣan» degǝn sɵzni u 27:2dǝ eytⱪan. «Mening ⱨǝⱪⱪim» degǝn sɵz toƣruluⱪ xu ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng.

■34:5 Ayup 27:2
d «Yǝnǝ u (Ayup): «... Ⱨeq asiyliⱪim bolmiƣini bilǝn, manga sanjilƣan oⱪ zǝhmigǝ dawa yoⱪ» — dǝydu» — dǝrwǝⱪǝ, Ayup 6:4dǝ Huda meni oⱪ etip yarilandurdi, degǝn. Biraⱪ bizningqǝ u Elihuning ɵzini muxu yǝrdǝ ǝyibligini boyiqǝ: «Huda meni yalƣan gǝp ⱪilixⱪa mǝjburlaydu» dǝp eytⱪan ǝmǝs. Oⱪurmǝnlǝr ɵzi bu sɵzning toƣra yaki natoƣra ikǝnlikini oyliyalaydu.

■34:6 Ayup 6:4
f «Uningƣa (Ayupⱪa) nisbǝtǝn baxⱪilarni ⱨaⱪarǝtlǝx su iqkǝndǝk addiy ixtur» — Ayupning (ⱪattiⱪ azabtin degǝn) bǝzi sɵzliri intayin aqqiⱪlanƣanliⱪidin eytilƣini bilǝn, bizningqǝ «Baxⱪilarni ⱨaⱪarǝtlǝx uningƣa nisbǝtǝn su iqkǝndǝk addiy ixtur» degǝn bu sɵz ⱨǝddidin exip kǝtkǝn.
g «U (Ayup) ⱪǝbiⱨlik ⱪilƣuqilarƣa ⱨǝmraⱨ bolup ... rǝzillǝr bilǝn billǝ mangidu» — Elihuning bu gepigǝ ispat barmu? Bizningqǝ yoⱪ. Biraⱪ bu sɵz kɵqmǝ mǝnidǝ eytilƣan bolsa «Ayup eƣizda yamanlarning yolida mangidu» degǝn mǝnidimu boluxi mumkin.
h «Qünki u: «Adǝm Hudadin sɵyünsǝ, bu uningƣa ⱨeqⱪandaⱪ paydisi yoⱪ» dedi» — bizningqǝ, Ayup bu sɵzni demigǝn; u ɵzining rǝzillǝr ⱨeq jazalanmay, yamanliⱪini ⱪiliweridiƣanliⱪini kɵrgǝnlikini eytⱪan; biraⱪ u yǝnǝ ɵzining ularning yaman yolida ⱨǝrgiz mangmaydiƣanliⱪini eniⱪ eytⱪan; xunga Elihuning bu gepi sǝl adil bolmidi, dǝp ⱪaraymiz.

■34:10 Ⱪan. 32:4; 2Tar. 19:7; Ayup 8:3; 36:23; Zǝb. 92:15; Rim. 9:14

■34:11 Zǝb. 62:12; Pǝnd. 24:12; Yǝr. 17:10; 32:19; Əz. 7:27; 33:20; Mat. 16:27; Rim. 2:6; 1Kor. 3:8; 2Kor. 5:10; Əf. 6:8; Kol. 3:25; 1Pet. 1:17; Wǝⱨ. 22:12
k «Kim Uningƣa yǝr-zeminni amanǝt ⱪilƣan? Kim Uni pütkül jaⱨanni baxⱪuruxⱪa tǝyinlidi?» — Elihuning bu munazirisi (10-13), bǝlkim, Huda xunqǝ yuⱪiri orunda turƣandin keyin, Uningƣa ⱨeq adǝm para yegüzǝlmǝydu, Uning ⱨɵkümigǝ ⱨeqⱪandaⱪ tǝsir yǝtküzǝlmǝydu, degǝnlik. Biraⱪ u ǝgǝr: «Huda bizdin intayin yuⱪiri turƣaqⱪa, Uning adilliⱪi biz tonuƣan ⱨǝm qüxinidiƣan adilliⱪtin pütünlǝy baxⱪiqǝ, pütünlǝy baxⱪa harakterida» demǝkqi bolsa, biz uning bu pikrigǝ ⱪoxulmaymiz.
l «Ɵzining Roⱨini ⱨǝm nǝpisini Ɵzigǝ ⱪayturuwalsila,...» — yaki «Ɵzi (Huda) uning roⱨini ⱨǝm nǝpisi Ɵzigǝ ⱪayturuwalsila...»

■34:14 Zǝb. 104:28-29; Top. 12:7
n «U pǝⱪǝt kɵnglidǝ xu niyǝtni ⱪilsila, ɵzining Roⱨini ⱨǝm nǝpisini ɵzigǝ ⱪayturuwalsila, xuan barliⱪ ǝt igiliri birgǝ nǝpǝstin ⱪalidu, adǝmlǝr topa-qangƣa ⱪaytidu (14-15)» — demǝk, Huda insanni yaratⱪandin keyin, ⱨǝmmǝ ix «aptomatik ⱨalda» dawamlaxmaydu. Huda ⱨǝrdaim, ⱨǝr nǝpisidǝ insandin hǝwǝr alidu — bolmisa u ⱨayat ⱪalmaydu.

■34:15 Yar. 3:19; Top. 12:7
p «Adalǝtkǝ ɵq bolƣuqi ⱨɵküm sürǝlǝmdu?» — degǝn bu mǝsilǝ «Ayup» degǝn bu kitabning tüp mǝsilisi ⱨesablinidu. Bu yǝrdǝ Elihu bu retorik soalƣa ⱨeqⱪandaⱪ jawab yaki ispat bǝrmǝydu. Küq-ⱨoⱪuⱪluⱪ boluxning, adalǝtlik boluxⱪa barawǝr boluxi natayin. Huda Ɵzining yahxiliⱪini, meⱨir-muⱨǝbbitini, ⱨǝmmǝ sɵzigǝ bolƣan wapadarliⱪini, toluⱪ adalitini bolsa ⱪilƣan ixliri arⱪiliⱪ ispatlaydu. Bolupmu Zǝbur ⱨǝm Injilƣa asasǝn, Huda ahirda Ɵzi barliⱪ ⱪilƣan ⱨɵkümlirini ⱨǝrbir insanƣa eniⱪ namayan ⱪilidu; xu küni Hudaning adil ⱨɵkümlirigǝ ⱨeqkim rǝddiyǝ berǝlmǝydu; u qaƣda Uning mutlǝⱪ adilliⱪi ⱨǝmmǝ insanƣa ispatlinip toluⱪ ayan bolidu.

■34:17 Yar. 18:25; Ayup 5:18; 8:3; 21:22; Rim. 3:5
~18~ «U bolsa padixaⱨni: «Yarimas!», mɵtiwǝrlǝrni: «Rǝzillǝr» degüqidur» — buning baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Padixaⱨlarƣa: «Yarimas!», mɵtiwǝrlǝrgǝ: «Rǝzillǝr!» degili bolamdu?»
~19~ «U nǝ ǝmirlǝrgǝ ⱨeq yüz-hatirǝ ⱪilmaydu, nǝ baylarni kǝmbǝƣǝllǝrdin yuⱪiri kɵrmǝydu; qünki ularning ⱨǝmmisini U Ɵz ⱪoli bilǝn yaratⱪandur» — Ayup bu gǝpni angliƣanda gǝp ⱪilƣan bolsa: «Mǝn Hudaning mening ixlirimni dǝl axundaⱪ bitǝrǝplik bir tǝrǝp ⱪilixini kütmǝktimǝn!» deyixi mumkin idi. Elihuning bu gepi uningƣa anqǝ tǝsǝlli berǝlmǝydu.

■34:19 Ⱪan. 10:17; 2Tar. 19:7; Ayup 37:24; Ros. 10:34; Rim. 2:11; Gal. 2:6; Əf. 6:9; Kol. 3:25; 1Pet. 1:17

■34:21 2Tar. 16:9; Ayup 31:4; Zǝb. 34:15-17; Pǝnd. 5:21; 15:3; Yǝr. 16:17; 32:19
~22~ «Xunga ⱪǝbiⱨlik ⱪilƣuqilarƣa yoxurunƣudǝk ⱨeq ⱪarangƣuluⱪ yoⱪtur... ular yoxurunalmaydu» — demǝk, Huda barliⱪ ixlarni biraⱪla kɵrǝligǝqkǝ, uning sotqi boluxⱪa toluⱪ salaⱨiyiti bar.

■34:22 Zǝb. 139:11-12; Am. 9:2, 3; Ibr. 4:13
~24~ «Qünki Tǝngri adǝmlǝrni aldiƣa ⱨɵküm ⱪilixⱪa ... uzunƣiqǝ kɵzitip yürüxining ⱨajiti yoⱪtur» — bu ayǝtning baxⱪa hil tǝrjimiliri uqrixi mumkin.

■34:27 Zǝb. 28:4-5; Yǝx. 5:12
~26~ «Ular (rǝzillǝr) xundaⱪ ⱪilip miskinlǝrning nalǝ-pǝryadini uning aldiƣa kirgüzidu, ... U (Huda) ezilgüqilǝrning yalwuruxini anglaydu» — Elihu bǝlkim bu sɵzlirini Ayupⱪa daritip eytidu: «Sǝn mundaⱪ rǝzil ixlarni ⱪilƣanmu?».
~27~ «U süküttǝ tursa, kim aƣrinip ⱪaⱪxisun?» — ayǝtning birinqi ⱪismining baxⱪa birhil tǝrjimisi «U ixlarni tinqlandursa, kim aƣrinip ⱪaⱪxisun?». Ayǝtning ikkinqi ⱪismida, «Hudaning Ɵz yüzini yoxurƣanliⱪi», xübⱨisizki, uning kixilǝrgǝ mǝlum birhil jaza-sawaⱪ berixini bildüridu.
~28~ «...Ɵzüm bilmiginimni manga ɵgitip ⱪoyƣaysǝn; mǝn yamanliⱪ ⱪilƣan bolsam, mǝn ⱪayta ⱪilmaymǝn» — Elihu xübⱨisizki, Ayupni xundaⱪ bir iⱪrarni (31-32-ayǝttiki sɵzlǝr bilǝn) ⱪilixⱪa dǝwǝt ⱪiliwatidu. Biraⱪ Ayupta tǝkǝbburluⱪ bolƣini bilǝn, u ⱨǝrgizmu «iplas» yaki «munapiⱪ»lardin ǝmǝs.
~29~ «Ayup rǝzil admlǝrdǝk jawab bǝrgǝn...» — Elihuning bu sɵzi bolsa naⱨayiti eƣir xikayǝt ⱨesablinidu. Tɵwǝndǝ Elihu Ayupni «asiyliⱪ ⱪilƣan» dǝpmu ǝyiblǝydu. Biraⱪ dǝrd-ǝlǝmdin, ümidsizliktin, ⱪattiⱪ aƣriⱪlardin qiⱪⱪan aqqiⱪ ⱨǝm gumanliⱪ gǝpni «asiyliⱪ» degili ⱨǝrgiz bolmaydu. Bu jǝⱨǝttǝ Elihu sǝl ⱨǝddidin ixipraⱪ sɵzligǝn. «U ahirƣiqǝ sinalsun!» deyixmu «bir yanda azadǝ olturƣan» kixilǝr üqün demǝkkǝ asan gǝptur!