27
Xǝytanning jazalinixi •••• Israillar yiƣilip Hudaƣa mewǝ beridu
1 Xu künidǝ Pǝrwǝrdigar Ɵzining dǝⱨxǝtlik, büyük wǝ küqlük xǝmxiri bilǝn uqⱪur yilan lewiatanni,
Yǝni tolƣanƣuqi yilan lewiatanni jazalaydu;
U yǝnǝ dengizda turƣan ǝjdiⱨani ɵltüridu.□«Pǝrwǝrdigar ... Xǝmxiri bilǝn uqⱪur yilan lewiatanni, yǝni tolƣanƣuqi yilan lewiatanni jazalaydu; u yǝnǝ dengizda turƣan ǝjdiⱨani ɵltüridu» — lewiatan qongⱪur dengiz astida yaxaydiƣan ⱪorⱪunqluⱪ ǝjdiⱨaƣa ohxap ketidiƣan ⱨaywan. Bǝzi alimlar uni timsaⱨ dǝydu, biraⱪ biz uningƣa ixǝnmǝymiz (Tǝwrattiki «Ayup» lewiatan toƣrisidiki 41-babtiki izaⱨatlirimiz wǝ «ⱪoxumqǝ sɵzimiz»ni kɵrüng).
«Jazalax» degǝn sɵzdin, birhil yaman roⱨning küqining lewiatanning kǝynidǝ turuxi bilǝn, lewiatanni rǝzillikning bir wǝkili bolidu dǝp qüxinimiz. Injil «Wǝⱨiy» 12-, 13- ⱨǝm 20-babⱪa asasǝn qüxinimizki, lewiatan Xǝytanning ɵzi ⱨǝm ɵzining ahirⱪi zamandiki wǝkili bolƣan dǝjjalni bildüridu. «uqⱪur yilan» — lewiatan Xǝytanning asmandiki ipadisi, «tolƣanƣuqi yilan» yǝr yüzidiki ipadisi, «ǝjdiⱨa» dengizdiki ipadisidur. [b]
«Jazalax» degǝn sɵzdin, birhil yaman roⱨning küqining lewiatanning kǝynidǝ turuxi bilǝn, lewiatanni rǝzillikning bir wǝkili bolidu dǝp qüxinimiz. Injil «Wǝⱨiy» 12-, 13- ⱨǝm 20-babⱪa asasǝn qüxinimizki, lewiatan Xǝytanning ɵzi ⱨǝm ɵzining ahirⱪi zamandiki wǝkili bolƣan dǝjjalni bildüridu. «uqⱪur yilan» — lewiatan Xǝytanning asmandiki ipadisi, «tolƣanƣuqi yilan» yǝr yüzidiki ipadisi, «ǝjdiⱨa» dengizdiki ipadisidur. [b]
2 Xu küni sap xarab beridiƣan bir üzümzar bolidu!
U toƣruluⱪ nahxa eytinglar!□«sap xarab beridiƣan bir üzümzar» — yaki «bǝk yeⱪimliⱪ bir üzümzar».
3 Ɵzüm Pǝrwǝrdigar uni saⱪlaymǝn;
Mǝn ⱨǝr dǝⱪiⱪǝ uni suƣirimǝn;
Birsi uningƣa ziyan yǝtküzmisun dǝp keqǝ-kündüz saⱪlaymǝn.
4 Ƣǝzǝp Mǝndǝ ⱪalmidi;
Aⱨ, Manga ⱪarxi jǝng ⱪilidiƣan tikǝnlǝr yaki jiƣanlar bolsaidi!
Undaⱪ bolsa Mǝn ularƣa ⱪarxi yürüx ⱪilattim,
5 Bolmisa u Meni baxpanaⱨliⱪ ⱪilip tutsun;
U Mǝn bilǝn birliktǝ hatirjǝmliktǝ bolsun,
Dǝrⱨǝⱪiⱪǝt, u Mǝn bilǝn birliktǝ hatirjǝmliktǝ bolsun!□«Bolmisa u Meni baxpanaⱨliⱪ ⱪilip tutsun; u Mǝn bilǝn birliktǝ hatirjǝmliktǝ bolsun!...» — Huda ⱨǝtta Ɵzigǝ ⱪarxi turƣan bir tikǝngimu towa ⱪilix, hatirjǝmlikkǝ kelix pursitini yǝtküzidu! Buni ikki ⱪetim deyix, buni tǝkitlǝxtin ibarǝt.
6 Kǝlgüsi künlǝrdǝ, Yaⱪup yiltiz tartidu;
Israil bihlinip, qeqǝklǝydu,
Ular pütkül yǝr yüzini mewǝ-qewǝ bilǝn ⱪaplaydu. □«Ular (Israil) pütkül yǝr yüzini mewǝ-qewǝ bilǝn ⱪaplaydu» — muxu sɵz Babil xǝⱨirining «yǝr yüzini xǝⱨǝrlǝr bilǝn ⱪaplayli» (14:21) degǝn mǝⱪsiti bilǝn pütünlǝy ohximaydu.
Xu qaƣda bolsa Hudaning Ɵz üzümzari bolƣan Israildin kütkǝn ümidi (5-babta hatirilǝngǝndǝk) kɵp jǝⱨǝtlǝrdin ǝmǝlgǝ axurulidu. [g]
Xu qaƣda bolsa Hudaning Ɵz üzümzari bolƣan Israildin kütkǝn ümidi (5-babta hatirilǝngǝndǝk) kɵp jǝⱨǝtlǝrdin ǝmǝlgǝ axurulidu. [g]
Pǝrwǝrdigarning Ɵz hǝlⱪigǝ bolƣan muamilisi
7 Pǝrwǝrdigar Israilni urƣanlarni urƣanqilik Israilni urup baⱪⱪanmu?
8 Sǝn ularni ǝyibligǝndǝ ɵlqǝmdin tɵwǝn jazalap ularni paliwǝtkǝnsǝn;
Xǝrⱪ xamili qiⱪⱪan künidǝ U Uning zǝrblik xamili bilǝn ularni ⱪoƣliwǝtkǝn.□«Sǝn ularni ǝyibligǝndǝ ɵlqǝmdin tɵwǝn jazalap ularni paliwǝtkǝnsǝn; xǝrⱪ xamili qiⱪⱪan künidǝ U Uning zǝrblik xamili bilǝn ularni ⱪoƣliwǝtkǝn» — demǝk, 7-ayǝttǝ deyilginidǝk, Huda Israilni tǝrbiyilǝp jazaliƣanda «ɵlqǝmdin tɵwǝn» jazaliƣan; xǝrⱪ xamili zǝrbilik bolƣini bilǝn daimliⱪ ǝmǝs, pǝⱪǝt turup-turup soⱪup turidu. Baxⱪa birnǝqqǝ hil tǝrjimiliri uqrixi mumkin. [j]
9 Əmdi xu yol bilǝn Yaⱪupning ⱪǝbiⱨliki kǝqürüm ⱪiliniduki, —
Uning gunaⱨining elip taxlanƣanliⱪining pixⱪan mewisi xu boliduki: —
U ⱪurbangaⱨtiki ⱨǝmmǝ taxlarni kukum-talⱪan ⱪilidu,
«Axǝraⱨ»larni wǝ «kün tüwrükliri»ni zadila turƣuzmaydu.□«Yaⱪupning ⱪǝbiⱨliki kǝqürüm ⱪilinidu» — ibraniy tilida «Yaⱪupning ⱪǝbiⱨliki yepilidu» yaki «Yaⱪupning ⱪǝbiⱨliki kafarǝt ⱪilinidu». «ⱪurbangaⱨtiki ⱨǝmmǝ taxlar...» — muxu ayǝttiki «ⱪurbangaⱨ» bǝlkim butlarƣa qoⱪunuxta ixlitilidiƣan nǝrsǝ. «Axǝraⱨ» — «Axǝraⱨ» butliri wǝ huxbuygaⱨlar bolsa, 17-bab, 8-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng.
10 Qünki mustǝⱨkǝmlǝngǝn xǝⱨǝr ƣerib bolup ⱪalidu,
Adǝmzatsiz makan ⱨǝm taxliwetilgǝn bayawandǝk bolidu;
Xu yǝrdǝ mozay ozuⱪlinidu,
Xu yǝrdǝ yetip, uning xahlirini yǝydu.□«mustǝⱨkǝmlǝngǝn xǝⱨǝr» — muxu «mustǝⱨkǝmlǝngǝn xǝⱨǝr» bolsa, awwal Babilni kɵrsǝtsǝ kerǝk; biraⱪ 10:24-ayǝttiki izaⱨatta deginimizdǝk, Babilning ɵzi kǝlgüsi «pütkül hudasiz dunya»ni bildüridu.
11 Uning xahliri solixix bilǝn üzülidu;
Ayallar kelip ularni otun ⱪilip kɵydüriwetidu.
Qünki bu bir yorutulmiƣan hǝlⱪ;
Xunga ularni Yaratⱪuqi ularƣa rǝⱨim ⱪilmaydu;
Ularni Xǝkillǝndürgüqi ularƣa xǝpⱪǝt kɵrsǝtmǝydu.
12 Wǝ xu küni xundaⱪ boliduki,
Pǝrwǝrdigar Əfrat dǝryasining eⱪimliridin tartip Misir wadisiƣiqǝ ⱨǝr yǝrni silkiydu,
Wǝ silǝr bir-birlǝp terip yiƣiwelinisilǝr,
I Israil baliliri!□«Əfrat dǝryasining eⱪimliridin tartip Misir wadisiƣiqǝ» — muxu ibarǝ Israilning barliⱪ zeminini kɵrsitix üqün pat-pat ixlitilidu. Hǝritilǝrni kɵrüng. [n]
13 Wǝ xu küni xundaⱪ boliduki,
Büyük kanay qelinidu;
Xuning bilǝn Asuriyǝ zeminida tügixǝy dǝp ⱪalƣanlar,
Wǝ Misir zeminida musapir bolƣanlar kelidu;
Ular Yerusalemda muⱪǝddǝs taƣ üstidǝ Pǝrwǝrdigarƣa ibadǝt ⱪilidu. □«Xu küni xundaⱪ boliduki, büyük kanay qelinidu» — Hudaning hǝlⱪini qaⱪiridiƣan, ahirⱪi zamandiki muxu «büyük kanay» Muⱪǝddǝs Kitabta baxⱪa kɵp yǝrlǝrdǝ tilƣa elinidu. Yǝxaya ɵzi 18-babta u toƣrisida tohtilidu.
Muxu yǝrdǝ, Hudaning meⱨir-xǝpⱪitining barliⱪ insanlar üqün ortaⱪliⱪi, Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr (Asuriyǝ zeminida tügixǝy dǝp ⱪalƣanlar... Misir zeminida musapir bolƣanlar) Hudaƣa tayanƣan Yǝⱨudiylar bilǝn billǝ Uning padixaⱨliⱪiƣa mirashor bolidiƣanliⱪi eniⱪ kɵrünidu.
Muxu yǝrdǝ, Hudaning meⱨir-xǝpⱪitining barliⱪ insanlar üqün ortaⱪliⱪi, Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr (Asuriyǝ zeminida tügixǝy dǝp ⱪalƣanlar... Misir zeminida musapir bolƣanlar) Hudaƣa tayanƣan Yǝⱨudiylar bilǝn billǝ Uning padixaⱨliⱪiƣa mirashor bolidiƣanliⱪi eniⱪ kɵrünidu.
- Yǝxaya
- a
-
«Pǝrwǝrdigar ... Xǝmxiri bilǝn uqⱪur yilan lewiatanni, yǝni tolƣanƣuqi yilan lewiatanni jazalaydu; u yǝnǝ dengizda turƣan ǝjdiⱨani ɵltüridu» — lewiatan qongⱪur dengiz astida yaxaydiƣan ⱪorⱪunqluⱪ ǝjdiⱨaƣa ohxap ketidiƣan ⱨaywan. Bǝzi alimlar uni timsaⱨ dǝydu, biraⱪ biz uningƣa ixǝnmǝymiz (Tǝwrattiki «Ayup» lewiatan toƣrisidiki 41-babtiki izaⱨatlirimiz wǝ «ⱪoxumqǝ sɵzimiz»ni kɵrüng). «Jazalax» degǝn sɵzdin, birhil yaman roⱨning küqining lewiatanning kǝynidǝ turuxi bilǝn, lewiatanni rǝzillikning bir wǝkili bolidu dǝp qüxinimiz. Injil «Wǝⱨiy» 12-, 13- ⱨǝm 20-babⱪa asasǝn qüxinimizki, lewiatan Xǝytanning ɵzi ⱨǝm ɵzining ahirⱪi zamandiki wǝkili bolƣan dǝjjalni bildüridu. «uqⱪur yilan» — lewiatan Xǝytanning asmandiki ipadisi, «tolƣanƣuqi yilan» yǝr yüzidiki ipadisi, «ǝjdiⱨa» dengizdiki ipadisidur.
- b Wǝⱨ. 12:9
- c «sap xarab beridiƣan bir üzümzar» — yaki «bǝk yeⱪimliⱪ bir üzümzar».
- d «Ƣǝzǝp Mǝndǝ ⱪalmidi» — bǝlkim Israilƣa ⱪaritilƣan ƣǝzǝpni kɵrsitidu. «Aⱨ, Manga ⱪarxi jǝng ⱪilidiƣan tikǝnlǝr yaki jiƣanlar bolsaidi!... ularni yiƣixturup kɵydürüwetǝttim!» — Hudaning Ɵz üzümzari bolƣan Israilƣa (5-babni yǝnǝ kɵrüng) xunqǝ hursǝnliki wǝ ⱪizƣinliⱪi barki, U «ularƣa bolƣan ⱪoƣdax muⱨǝbbitimni kɵrsitix pursiti bolsun üqün, bir tal tikǝnla pǝyda bolsaidi!» dǝp tiligǝndǝk ⱪilidu.
- e «Bolmisa u Meni baxpanaⱨliⱪ ⱪilip tutsun; u Mǝn bilǝn birliktǝ hatirjǝmliktǝ bolsun!...» — Huda ⱨǝtta Ɵzigǝ ⱪarxi turƣan bir tikǝngimu towa ⱪilix, hatirjǝmlikkǝ kelix pursitini yǝtküzidu! Buni ikki ⱪetim deyix, buni tǝkitlǝxtin ibarǝt.
- f «Ular (Israil) pütkül yǝr yüzini mewǝ-qewǝ bilǝn ⱪaplaydu» — muxu sɵz Babil xǝⱨirining «yǝr yüzini xǝⱨǝrlǝr bilǝn ⱪaplayli» (14:21) degǝn mǝⱪsiti bilǝn pütünlǝy ohximaydu. Xu qaƣda bolsa Hudaning Ɵz üzümzari bolƣan Israildin kütkǝn ümidi (5-babta hatirilǝngǝndǝk) kɵp jǝⱨǝtlǝrdin ǝmǝlgǝ axurulidu.
- g Zǝb. 72:16
- h «Pǝrwǝrdigar Israilni urƣanlarni urƣanqilik Israilni urup baⱪⱪanmu? U ⱪirƣanlardǝk Israil ⱪirilip baⱪⱪanmu?» — ibraniy tilida intayin ⱪisⱪartilip ipadilinidu: «U Israilni urƣanlarni urƣan dǝrijidǝ uni urup baⱪⱪanmu? U (Huda) ⱪirƣanlardǝk, u (Israil) ⱪirilip baⱪⱪanmu?». Baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Pǝrwǝrdigar Israilni baxⱪilar urƣan dǝrijidǝ urup baⱪⱪanmu? Yaki Israil ǝllǝr tǝripidin ⱪirilƣandǝk Pǝrwǝrdigar tǝripidin ⱪirilip baⱪⱪanmu?».
- i «Sǝn ularni ǝyibligǝndǝ ɵlqǝmdin tɵwǝn jazalap ularni paliwǝtkǝnsǝn; xǝrⱪ xamili qiⱪⱪan künidǝ U Uning zǝrblik xamili bilǝn ularni ⱪoƣliwǝtkǝn» — demǝk, 7-ayǝttǝ deyilginidǝk, Huda Israilni tǝrbiyilǝp jazaliƣanda «ɵlqǝmdin tɵwǝn» jazaliƣan; xǝrⱪ xamili zǝrbilik bolƣini bilǝn daimliⱪ ǝmǝs, pǝⱪǝt turup-turup soⱪup turidu. Baxⱪa birnǝqqǝ hil tǝrjimiliri uqrixi mumkin.
- j Yǝr. 30:11; 46:28
- k «Yaⱪupning ⱪǝbiⱨliki kǝqürüm ⱪilinidu» — ibraniy tilida «Yaⱪupning ⱪǝbiⱨliki yepilidu» yaki «Yaⱪupning ⱪǝbiⱨliki kafarǝt ⱪilinidu». «ⱪurbangaⱨtiki ⱨǝmmǝ taxlar...» — muxu ayǝttiki «ⱪurbangaⱨ» bǝlkim butlarƣa qoⱪunuxta ixlitilidiƣan nǝrsǝ. «Axǝraⱨ» — «Axǝraⱨ» butliri wǝ huxbuygaⱨlar bolsa, 17-bab, 8-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng.
- l «mustǝⱨkǝmlǝngǝn xǝⱨǝr» — muxu «mustǝⱨkǝmlǝngǝn xǝⱨǝr» bolsa, awwal Babilni kɵrsǝtsǝ kerǝk; biraⱪ 10:24-ayǝttiki izaⱨatta deginimizdǝk, Babilning ɵzi kǝlgüsi «pütkül hudasiz dunya»ni bildüridu.
- m «Əfrat dǝryasining eⱪimliridin tartip Misir wadisiƣiqǝ» — muxu ibarǝ Israilning barliⱪ zeminini kɵrsitix üqün pat-pat ixlitilidu. Hǝritilǝrni kɵrüng.
- n Yǝx. 17:5
- o «Xu küni xundaⱪ boliduki, büyük kanay qelinidu» — Hudaning hǝlⱪini qaⱪiridiƣan, ahirⱪi zamandiki muxu «büyük kanay» Muⱪǝddǝs Kitabta baxⱪa kɵp yǝrlǝrdǝ tilƣa elinidu. Yǝxaya ɵzi 18-babta u toƣrisida tohtilidu. Muxu yǝrdǝ, Hudaning meⱨir-xǝpⱪitining barliⱪ insanlar üqün ortaⱪliⱪi, Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr (Asuriyǝ zeminida tügixǝy dǝp ⱪalƣanlar... Misir zeminida musapir bolƣanlar) Hudaƣa tayanƣan Yǝⱨudiylar bilǝn billǝ Uning padixaⱨliⱪiƣa mirashor bolidiƣanliⱪi eniⱪ kɵrünidu.