1 Bu sǝwǝbtin, alliⱪandaⱪ yol bilǝn ⱨǝⱪiⱪiy yoldin teyilip kǝtmǝslikimiz üqün, angliƣan ⱨǝⱪiⱪǝtlǝrgǝ tehimu etibar ⱪiliximiz lazim. 2 Qünki pǝrixtilǝr arⱪiliⱪ yǝtküzülgǝn sɵz-kalamning turaⱪliⱪ ikǝnliki ispatlanƣan ⱨǝmdǝ uningƣa ⱨǝrbir boysunmasliⱪ wǝ itaǝtsizlik ⱪilix tegixlik jazaƣa tartilidiƣan yǝrdǝ,□«pǝrixtilǝr arⱪiliⱪ yǝtküzülgǝn sɵz-kalam» — Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ yǝtküzülgǝn Tǝwrat ⱪanunini kɵrsitidu.  [b] 3 xunqǝ uluƣ ⱪutⱪuzux-nijatⱪa etibar bǝrmisǝk, biz ⱪandaⱪmu jazadin ⱪeqip ⱪutulalaymiz?! Qünki bu nijatning hǝwiri dǝslǝptǝ Rǝb arⱪiliⱪ uⱪturulƣan, ⱨǝm uning ⱨǝⱪliⱪini biwasitǝ angliƣanlarmu bizgǝ tǝstiⱪliƣan;[c] 4 uning üstigǝ Huda bexarǝtlik alamǝtlǝr, karamǝtlǝr wǝ ⱨǝrhil ⱪudrǝtlik mɵjizilǝr arⱪiliⱪ, xundaⱪla Ɵz iradisi boyiqǝ Muⱪǝddǝs Roⱨning ata ⱪilƣan iltipatliri bilǝn tǝng buningƣa guwaⱨliⱪ bǝrgǝn.[d]

5 Biz dǝwatⱪan kǝlgüsi dunyani Huda pǝrixtilǝrning baxⱪuruxiƣa ɵtküzüp bǝrgini yoⱪ; 6 bǝlki bu ⱨǝⱪtǝ muⱪǝddǝs yazmilarning bir yeridǝ birǝylǝn mundaⱪ guwaⱨliⱪ bǝrgǝndur: —

«I Huda, insan degǝn nemidi,

Sǝn uni seƣinidikǝnsǝn?

Adǝm balisi nemidi,

Sǝn uning yeniƣa kelip yoⱪlaydikǝnsǝn?[e]

7 Qünki Sǝn uning ornini pǝrixtilǝrningkidin azƣinǝ tɵwǝn bekitkǝnsǝn,

Sǝn uningƣa xan-xǝrǝp wǝ xɵⱨrǝtlǝrni taj ⱪilip kiydürdüngsǝn;

Uni ⱪolung yasiƣanlarni idarǝ ⱪilixⱪa tikliding;□«Sǝn uning ornini pǝrixtilǝrningkidin azƣinǝ tɵwǝn bekitkǝnsǝn,...» — yaki «Sǝn uning ornini pǝrixtilǝrningkidin azraⱪ waⱪitla tɵwǝn bekitkǝnsǝn,...». «uni ⱪolung yasiƣanlarni idarǝ ⱪilixⱪa tikliding» — bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ muxu sɵzlǝr tepilmaydu.  [g]

8 Sǝn barliⱪ mǝwjudatlarni uning puti astida boysundurƣansǝn».

Əmdi «barliⱪ mǝwjudatlarni uning puti astida boysundurƣansǝn» degini, ⱨeqⱪandaⱪ nǝrsǝ uningƣa boysunmasliⱪⱪa ⱪaldurulmiƣan, degǝnliktur.

Biraⱪ, ⱨazirqǝ mǝwjudatlarning ⱨǝmmisiningla uningƣa boysunƣanliⱪini tehi kɵrmǝywatimiz.[h] 9 Lekin biz üqün pǝrixtilǝrdin «azƣinǝ waⱪit tɵwǝn ⱪilinƣan», ɵlüm azablirini tartⱪanliⱪi üqün ⱨazir xan-xǝrǝp wǝ ⱨɵrmǝt taji kiydürülgǝn Əysani kɵrgüqi bolduⱪ; qünki U Hudaning meⱨir-xǝpⱪiti bilǝn ⱨǝmmǝylǝn üqün ɵlümning tǝmini tetidi.[i]

10 Qünki pütkül mǝwjudatlar Ɵzi üqünmu ⱨǝm Ɵzi arⱪiliⱪmu mǝwjut bolup turuwatⱪan Hudaƣa nisbǝtǝn, nurƣun oƣullarni xan-xǝrǝpkǝ baxliƣanda, ularning nijatining yol baxliƣuqisini azab-oⱪubǝtlǝr arⱪiliⱪ kamalǝtkǝ yǝtküzüxkǝ layiⱪ kǝldi.□«Hudaƣa nisbǝtǝn, nurƣun oƣullarni xan-xǝrǝpkǝ baxliƣanda...» —Injilda «Hudaning oƣul pǝrzǝntliri» daim ǝr ⱨǝm ⱪiz-ayal etiⱪadqilarni ɵz iqigǝ alidu. «Qünki pütkül mǝwjudatlar Ɵzi üqünmu ⱨǝm Ɵzi arⱪiliⱪmu mǝwjut bolup turuwatⱪan Hudaƣa nisbǝtǝn, nurƣun oƣullarni xan-xǝrǝpkǝ baxliƣanda, ularning nijatining yol baxliƣuqisini azab-oⱪubǝtlǝr arⱪiliⱪ kamalǝtkǝ yǝtküzüxkǝ layiⱪ kǝldi» — bu muⱨim wǝ sirliⱪ ayǝt toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ yǝnǝ tohtilimiz.

11 Qünki pak-muⱪǝddǝs Ⱪilƣuqi bilǝn pak-muⱪǝddǝs ⱪilinƣanlarning ⱨǝmmisi dǝrwǝⱪǝ ohxax Birsidin kǝlgǝndur; xuning bilǝn U ularni «ⱪerindax» deyixtin nomus ⱪilmaydu. □«Qünki pak-muⱪǝddǝs Ⱪilƣuqi bilǝn pak-muⱪǝddǝs ⱪilinƣanlarning ⱨǝmmisi dǝrwǝⱪǝ ohxax Birsidin kǝlgǝndur; xuning bilǝn U ularni «ⱪerindax» deyixtin nomus ⱪilmaydu» — muxu ayǝttiki «pak ⱪilƣuqi» Əysa Mǝsiⱨni, «pak ⱪilinƣanlar» U ⱪutⱪuzƣanlarni, «Birsidin kǝlgǝn» Huda’Atidin kǝlgǝnni kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ. Əysa Mǝsiⱨ Ɵzi ⱪutⱪuzƣanlarni «ⱪerindaxlirim» dǝp ataydu.  [l] 12 Huddi U Hudaƣa (muⱪǝddǝs yazmilarda yezilƣandǝk):

«Namingni ⱪerindaxlirimƣa jakarlaymǝn,

Jamaǝt iqidǝ Seni nahxilarda küylǝymǝn» degǝn.□«Namingni ⱪerindaxlirimƣa jakarlaymǝn, jamaǝt iqidǝ seni nahxilarda küylǝymǝn» — «Zǝb.» 22:22 («Zǝb.» 18:49, 40:9nimu kɵrüng).  [n]

13 U yǝnǝ: «Mǝn sanga tayinimǝn» wǝ «Ⱪaranglar, mana Mǝn bu yǝrdǝ Huda Manga ata ⱪilƣan pǝrzǝntlǝr bilǝn billǝ» degǝn.□«Mǝn sanga tayinimǝn» ... «Ⱪaranglar, mana Mǝn bu yǝrdǝ Huda Manga ata ⱪilƣan pǝrzǝntlǝr bilǝn billǝ» — Tǝwrat, «Yǝx.» 8:17-18. «U» — Mǝsiⱨni kɵrsitidu. U Yǝxaya pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ ixtin aldin’ala bexarǝt bǝrgǝn.  [p]

14 Pǝrzǝntlǝr bolsa ǝt bilǝn ⱪandin tǝnlik bolƣaqⱪa, Oƣulmu xu pǝrzǝntlǝrningkigǝ ohxaxla ǝt wǝ ⱪandin tǝnlik boldi. Bundaⱪ ⱪilixtiki mǝⱪsǝt, U ɵlüm arⱪiliⱪ ɵlüm ⱨoⱪuⱪini tutⱪan Iblisning küqini bikar ⱪilip, □«... U ɵlüm arⱪiliⱪ ɵlüm ⱨoⱪuⱪini tutⱪan Iblisning küqini bikar ⱪilip...» — «ɵlüm ⱨoⱪuⱪini tutⱪan Iblis» — gǝrqǝ Xǝytan insanlarni biwasitǝ ⱨalak ⱪilalmisimu, biraⱪ insanlarni gunaⱨ ⱪilixⱪa azdurux arⱪiliⱪ mǝnggülük ɵlümgǝ elip baridu. Azduruxning aⱪiwiti gunaⱨ, gunaⱨning aⱪiwiti bolsa mǝnggülük ɵlümdur.  [r] 15 ɵmür boyi ɵlüm ⱪorⱪunqidin ⱪulluⱪⱪa tutulƣanlarning ⱨǝmmisini azadliⱪⱪa qiⱪirix üqün idi. [s] 16 Qünki U dǝrwǝⱪǝ pǝrixtilǝrgǝ ǝmǝs, bǝlki Ibraⱨimning ǝwladliriƣa tutixidu; □«Qünki U dǝrwǝⱪǝ pǝrixtilǝrgǝ ǝmǝs, bǝlki Ibraⱨimning ǝwladliriƣa tutixidu» — Tǝwrat «Yǝx.» 41:7-9ni kɵrüng. «Ibraⱨimning ǝwladliriƣa tutixidu» — grek tilida bu sɵz (1) Mǝsiⱨning (Ibraⱨimƣa ohxax, etiⱪad ⱪilƣan) insanlarni yardǝm ⱪoli bilǝn tutup ⱪutⱪuzidiƣanliⱪi; (2) bularni ⱪutⱪuzux üqün Mǝsiⱨning ular bilǝn ziq munasiwǝttǝ bolup, Ɵzimu «ǝt wǝ ⱪandin bolƣan bir tǝn»dǝ boluxini kɵrsitidu. 17 Xuning üqün, U Hudaƣa ait ixlarda rǝⱨimdil wǝ sadiⱪ bax kaⱨin boluxi üqün, hǝlⱪning gunaⱨlirining kǝqürüm ⱪurbanliⱪini berǝlixi üqün, U ⱨǝr jǝⱨǝttin ⱪerindaxliriƣa ohxax ⱪilinixi kerǝk idi. [u] 18 Qünki Ɵzi sinaⱪlarni Ɵz bexidin kǝqürüp, azab-oⱪubǝt qǝkkǝn bolƣaqⱪa, U sinaⱪlarƣa duq kǝlgǝnlǝrgimu yardǝm berǝlǝydu.[v]