15
Musaning Hudaƣa mǝdⱨiyǝ oⱪuxi
1 Xu qaƣda Musa bilǝn Israillar Pǝrwǝrdigarƣa mǝdⱨiyǝ oⱪup munu küyni eytti: —
«Mǝn Pǝrwǝrdigarni mǝdⱨiyilǝp küy eytay,
Qünki U karamǝt uluƣluⱪini kɵrsǝtti;
U at wǝ mingüqini dengizƣa taxliwǝtti.□«U karamǝt uluƣluⱪini kɵrsǝtti» — yaki «U xanliⱪ ƣǝlibǝ ⱪuqti». [b]
2 Mening küqüm ⱨǝm mening küyüm Yaⱨ Ɵzidur;
U manga nijat boldi;
U mening Tǝngrimdur, mǝn Uni uluƣlaymǝn;
U mening atamning Hudasidur, mǝn Uni aliy dǝp mǝdⱨiyilǝymǝn.□«Yaⱨ» —Muxu tǝrjimidǝ biz Hudaning «Yaⱨwǝⱨ» yaki «Yǝⱨowaⱨ» degǝn namini «Pǝrwǝrdigar» dǝp tǝrjimǝ ⱪilduⱪ. «Yaⱨ» bolsa «Yaⱨwǝⱨ» degǝn bu ismining ⱪisⱪartilƣan xǝklidur. [d]
3 Pǝrwǝrdigar jǝngqidur,
Yaⱨwǝⱨ Uning namidur.□«Yaⱨwǝⱨ» —Muxu tǝrjimidǝ biz Hudaning «Yaⱨwǝⱨ» yaki «jǝⱨowaⱨ» degǝn namini adǝttǝ «Pǝrwǝrdigar» dǝp tǝrjimǝ ⱪilduⱪ. Mǝnisi «Əzǝldin Bolƣuqi». 3:13-14 wǝ izaⱨatni kɵrüng.
4 Pirǝwnning jǝng ⱨarwilirini ⱨǝm ⱪoxunlirini dengizƣa taxliwǝtti;
Uning aliy lǝxkǝr baxliⱪliri Ⱪizil Dengizda ƣǝrⱪ ⱪilindi.
5 Qongⱪur sular ularni kɵmüwǝtti,
Ular huddi taxtǝk dengiz tegigǝ qɵküp kǝtti.[f]
6 Sening ong ⱪolung, ǝy Pǝrwǝrdigar,
Ⱪudriti bilǝn xan-xǝrǝp tapti;
Sening ong ⱪolung, ǝy Pǝrwǝrdigar,
Düxmǝnni kukum-talⱪan ⱪiliwǝtti.[g]
7 Ɵz uluƣluⱪungning ⱨǝywisi bilǝn ɵzünggǝ ⱪarxi qiⱪⱪanlarni nabut ⱪilding,
Sǝn otluⱪ ƣǝzipingni ǝwǝtting,
U samanni kɵydürgǝn ottǝk ularni yutuwǝtti.
8 Dimiƣingning nǝpisi bilǝn sular dɵng bolup ɵrlidi,
Juxⱪunliƣan dolⱪunlar dɵng kǝbi tik turdi,
Dengizning otturisidiki qongⱪur sular ⱪaturup ⱪoyuldi.□«Dimiƣingning nǝpisi bilǝn» — yaki «ⱪǝⱨringning roⱨi bilǝn». [i]
9 Düxmǝn dedi: «Mǝn ularni ⱪoƣlaymǝn, yetiximǝn, olja elip ülǝxtürimǝn,
Ulardin dǝrdimni qiⱪirimǝn,
Ⱪiliqimni suƣurup, ɵz ⱪolum bilǝn ularni nabut ⱪilimǝn».
10 Lekin Sǝn nǝpising bilǝn püwliding,
Dengiz ularni kɵmüwǝtti;
Ular juxⱪunluⱪ sularda ⱪoƣuxundǝk qɵküp kǝtti.[j]
11 Ilaⱨlarning arisida, ǝy Pǝrwǝrdigar,
Kim Sening tǝngdixing bolsun?
Pak-muⱪǝddǝslik iqidǝ Ɵz ⱨǝywitingni kɵrsitidiƣan,
Ⱨǝmd-mǝdⱨiyilǝr arisida dǝⱨxǝtlik turidiƣan,
Mɵjizǝ-karamǝt yaritidiƣan,
Sǝndǝk kim bolsun?
12 Sǝn ong ⱪolungni uzitixing bilǝn,
Yǝr-zemin ularni yutuwǝtti.
13 Lekin Ɵzünggǝ ⱨǝmjǝmǝt ⱪilip ⱪutⱪuzƣan ⱪowmni rǝⱨimdilliⱪing bilǝn baxlap qiⱪting;
Sǝn ularni Ɵz muⱪǝddǝs makaningƣa ⱪudriting bilǝn ⱨidayǝt ⱪilip yetǝkliding.□«ⱨǝmjǝmǝt ⱪilip ⱪutⱪuzƣan» — muxu ibarǝ ibraniy tilida «daal» degǝn bir peil bilǝnla ipadilinidu. Bu peil toƣruluⱪ «Tǝbirlǝr» wǝ «Ayup» 19:25 wǝ izaⱨatinimu kɵrüng. «Ɵz muⱪǝddǝs makaningƣa» — ibraniy tilida «Ɵz muⱪǝddǝslikingning makaniƣa».
14 Yat hǝlⱪlǝr buni anglap, titrixip kǝtti;
Filistiyǝdǝ turuwatⱪanlarni tolƣaⱪtǝk azab tutti.
15 Andin Edomning ǝmirliri dǝkkǝ-dükkigǝ qüxti;
Moabning palwanlirini bolsa, rasa titrǝk basti;
Ⱪanaan zeminidikilǝrning yüriki su bolup aⱪti;[l]
16 Ⱪorⱪunq wǝ dǝⱨxǝt ularni basti;
Bilikingning ⱨǝywiti bilǝn ular huddi taxtǝk midirliyalmay ⱪaldi;
Hǝlⱪing ɵtüp kǝtküqǝ, i Pǝrwǝrdigar,
Ɵzüng rǝnǝ tɵlǝp ⱨɵr ⱪilƣan hǝlⱪing ɵtüp bolƣuqǝ.□«Ɵzüng rǝnǝ tɵlǝp ⱨɵr ⱪilƣan hǝlⱪing» — bu uⱪum yuⱪiriⱪi 13-ayǝttiki «Sǝn ⱨǝmjǝmǝt ⱪilip ⱪutⱪuzƣan... hǝlⱪing» degǝn uⱪumƣa yeⱪindur. «... Ɵzüng rǝnǝ tɵlǝp ⱨɵr ⱪilƣan hǝlⱪing ɵtüp bolƣuqǝ» — bu ayǝt bexarǝt bolup: (1) Ⱪanaandiki hǝlⱪ wǝ Moabtiki aⱨalilǝr Hudaning hǝlⱪining Misirdin qiⱪⱪinini anglap ulardin intayin ⱪorⱪidu («Yǝ.» 2:8-11ni kɵrüng); (2) keyinki künlǝrdǝ Israil Ⱪanaan zeminini igilǝxkǝ Iordan dǝryasidin «ɵtidu». Bu ix bolƣuqǝ ⱨeqⱪandaⱪ baxⱪa ǝl-millǝt ularning yolini tosuwalalmaydu (17-ayǝtni kɵrüng). [n]
17 Ularni baxlap kirip,
Ɵz mirasing bolƣan taƣda kɵqǝttǝk tikisǝn,
Ɵz makaning ⱪilƣan jayƣa, i Pǝrwǝrdigar,
Ɵz ⱪolliring tǝyyarliƣan muⱪǝddǝs jayƣa, i Rǝb, ularni elip barisǝn.
18 Pǝrwǝrdigar ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ padixaⱨ bolup ⱨɵküm süridu!
19 Qünki Pirǝwnning atliri,
Jǝng ⱨarwiliri atliⱪliri bilǝn billǝ dengizƣa kirip boldi;
Pǝrwǝrdigar dengizning sulirini ularning üstigǝ yandurdi,
Lekin Israillar bolsa dengizning otturisidin ⱪuruⱪ yǝrdin mengip ɵtüp kǝtti».□«...ⱪuruⱪ yǝrdin mengip ɵtüp kǝtti» — bǝzi tǝrjimilǝrdǝ Musaning bu xeiri 18-ayǝt bilǝn tohtaydu.
20 Andin Ⱨarunning ⱨǝdisi pǝyƣǝmbǝr Mǝryǝm ⱪoliƣa dapni aldi, barliⱪ ⱪiz-ayallarmu ⱪoliƣa dap elip, ussul oynixip uningƣa ǝgǝxti. [p]
21 Mǝryǝm ularƣa jawabǝn mundaⱪ küyni oⱪudi: —
«Pǝrwǝrdigarni mǝdⱨiyilǝp küy eytinglar,
Qünki U zor uluƣluⱪini kɵrsǝtti;
U at wǝ mingüqini dengizƣa taxliwǝtti!».□«U zor uluƣluⱪini kɵrsǝtti» — yaki «U xanliⱪ ƣǝlibǝ ⱪuqti».
Huda hǝlⱪni sinaydu — Maraⱨtiki aqqiⱪ su
22 Andin Musa Israillarni Ⱪizil Dengizdin baxlap, Xur qɵligǝ elip bardi. Ular uda üq kün qɵldǝ yürüp, su tapalmidi. 23 Andin ular Maraⱨⱪa yetip kǝldi; lekin u yǝrning süyi aqqiⱪ bolup, süyini iqkili bolmaytti; xunga u jayning nami «Maraⱨ» dǝp ⱪoyulƣan. □«Maraⱨ» — «aqqiⱪ» degǝn mǝnidǝ. [s] 24 U waⱪitta halayiⱪ: — Biz nemǝ iqimiz? — dǝp Musadin aƣrinip ƣotuldaxⱪili turdi.
25 U Pǝrwǝrdigarƣa pǝryad kɵtürdi; Pǝrwǝrdigar uningƣa bir dǝrǝhni kɵrsǝtti; u dǝrǝh yaƣiqini elip, suƣa taxliwidi, su tatliⱪ suƣa aylandi. U yǝrdǝ Pǝrwǝrdigar ularƣa ⱨɵküm-bǝlgilimǝ bekitip, ularni sinap, mundaⱪ dedi: — 26 «Əgǝr silǝr kɵngül ⱪoyup Hudayinglar Pǝrwǝrdigarning sɵzini anglap, Uning nǝziridǝ durus bolƣanni ⱪilip, ǝmrlirigǝ ⱪulaⱪ selip, barliⱪ ⱨɵkümlirini tutsanglar, undaⱪta, Mǝn misirliⱪlarning üstigǝ salƣan kesǝllǝrdin ⱨeqbirini üstünggǝ salmaymǝn; qünki Mǝnki silǝrgǝ xipaliⱪ bǝrgüqi Pǝrwǝrdigardurmǝn».□«Pǝrwǝrdigarning sɵzini» — ibraniy tilida «Pǝrwǝrdigarning awazini».
27 Andin ular Elimƣa yetip kǝldi. Xu yǝrdǝ on ikki bulaⱪ bilǝn yǝtmix horma dǝrihi bar idi; ular xu yǝrdǝ sularning boyida qedir tikti.
«Misirdin qiⱪix»tiki sǝpǝr

«Misirdin qiⱪix»tiki sǝpǝr
- Misirdin qiⱪix
- a
-
«U karamǝt uluƣluⱪini kɵrsǝtti» — yaki «U xanliⱪ ƣǝlibǝ ⱪuqti».
- b Zǝb. 106:12
- c «Yaⱨ» —Muxu tǝrjimidǝ biz Hudaning «Yaⱨwǝⱨ» yaki «Yǝⱨowaⱨ» degǝn namini «Pǝrwǝrdigar» dǝp tǝrjimǝ ⱪilduⱪ. «Yaⱨ» bolsa «Yaⱨwǝⱨ» degǝn bu ismining ⱪisⱪartilƣan xǝklidur.
- d Zǝb. 18:2; Zǝb. 118:14; Yǝx. 12:2
- e «Yaⱨwǝⱨ» —Muxu tǝrjimidǝ biz Hudaning «Yaⱨwǝⱨ» yaki «jǝⱨowaⱨ» degǝn namini adǝttǝ «Pǝrwǝrdigar» dǝp tǝrjimǝ ⱪilduⱪ. Mǝnisi «Əzǝldin Bolƣuqi». 3:13-14 wǝ izaⱨatni kɵrüng.
- f Nǝⱨ. 9:11
- g Zǝb. 118:15,16
- h «Dimiƣingning nǝpisi bilǝn» — yaki «ⱪǝⱨringning roⱨi bilǝn».
- i Yǝx. 63:12,13; Ⱨab. 3:10
- j Zǝb. 74:13; 106:11
- k «ⱨǝmjǝmǝt ⱪilip ⱪutⱪuzƣan» — muxu ibarǝ ibraniy tilida «daal» degǝn bir peil bilǝnla ipadilinidu. Bu peil toƣruluⱪ «Tǝbirlǝr» wǝ «Ayup» 19:25 wǝ izaⱨatinimu kɵrüng. «Ɵz muⱪǝddǝs makaningƣa» — ibraniy tilida «Ɵz muⱪǝddǝslikingning makaniƣa».
- l Ⱪan. 2:4
- m «Ɵzüng rǝnǝ tɵlǝp ⱨɵr ⱪilƣan hǝlⱪing» — bu uⱪum yuⱪiriⱪi 13-ayǝttiki «Sǝn ⱨǝmjǝmǝt ⱪilip ⱪutⱪuzƣan... hǝlⱪing» degǝn uⱪumƣa yeⱪindur. «... Ɵzüng rǝnǝ tɵlǝp ⱨɵr ⱪilƣan hǝlⱪing ɵtüp bolƣuqǝ» — bu ayǝt bexarǝt bolup: (1) Ⱪanaandiki hǝlⱪ wǝ Moabtiki aⱨalilǝr Hudaning hǝlⱪining Misirdin qiⱪⱪinini anglap ulardin intayin ⱪorⱪidu («Yǝ.» 2:8-11ni kɵrüng); (2) keyinki künlǝrdǝ Israil Ⱪanaan zeminini igilǝxkǝ Iordan dǝryasidin «ɵtidu». Bu ix bolƣuqǝ ⱨeqⱪandaⱪ baxⱪa ǝl-millǝt ularning yolini tosuwalalmaydu (17-ayǝtni kɵrüng).
- n Ⱪan. 2:25; 11:25; Yǝ. 2:9
- o «...ⱪuruⱪ yǝrdin mengip ɵtüp kǝtti» — bǝzi tǝrjimilǝrdǝ Musaning bu xeiri 18-ayǝt bilǝn tohtaydu.
- p 1Sam. 18:6
- q «U zor uluƣluⱪini kɵrsǝtti» — yaki «U xanliⱪ ƣǝlibǝ ⱪuqti».
- r «Maraⱨ» — «aqqiⱪ» degǝn mǝnidǝ.
- s Qɵl. 33:8
- t «Pǝrwǝrdigarning sɵzini» — ibraniy tilida «Pǝrwǝrdigarning awazini».