Amos
1
Amos pǝyƣǝmbǝrning bexarǝtliri
1 Uzziya Yǝⱨudaƣa, Yoaxning oƣli Yǝroboam Israilƣa padixaⱨ bolƣan waⱪitlarda, yǝr tǝwrǝxtin ikki yil ilgiri, Tǝkoadiki qarwiqilar arisidiki Amosning Israil toƣruluⱪ eytⱪan sɵzliri: — □«Amosning Israil toƣruluⱪ eytⱪan sɵzliri» — adǝttǝ bu kitabta «Israil» Israilning «ximaliy padixaⱨliⱪi»ni kɵrsitidu. Amos Yǝⱨudaning Tǝkoa yezisidin bolƣini bilǝn yǝtküzidiƣan bexarǝtlirining kɵpinqisi «ximaliy padixaⱨliⱪ» toƣruluⱪtur. [b]
2 U: «Pǝrwǝrdigar Zion teƣidin ⱨɵrkirǝydu,
Yerusalemdin awazini ⱪoyuwetidu;
Padiqilarning otlaⱪliri matǝm tutidu,
Karmǝl qoⱪⱪisi ƣazanglixidu» — dedi.□«Pǝrwǝrdigar Zion teƣidin ⱨɵrkirǝydu, Yerusalemdin awazini ⱪoyuwetidu» — bu bexarǝt yǝr tǝwrǝxni kɵrsǝtsǝ kerǝk.
«Karmǝl» bolsa Israilda ⱨɵl-yeƣin ǝng kɵp bolidiƣan jay; u «ƣazanglaxⱪan» bolsa, baxⱪa jaylar tehimu xundaⱪ bolatti. [d]
«Karmǝl» bolsa Israilda ⱨɵl-yeƣin ǝng kɵp bolidiƣan jay; u «ƣazanglaxⱪan» bolsa, baxⱪa jaylar tehimu xundaⱪ bolatti. [d]
Hudaning Israilƣa ⱪoxna ⱪowmlar üstidin ⱨɵkümi •••• Suriyǝ ⱨǝⱪⱪidǝ
3 Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —
«Dǝmǝxⱪning üq gunaⱨi, bǝrⱨǝⱪ tɵt gunaⱨi üqün, uningƣa qüxidiƣan jazani yandurmaymǝn,
Qünki ular Gileadtikilǝrni tɵmür tirniliⱪ sɵrǝmlǝr bilǝn soⱪⱪanidi;□«ular (Suriyǝliklǝr) Gileadtikilǝrni tɵmür tirniliⱪ sɵrǝmlǝr bilǝn soⱪⱪanidi» — «2Pad.» 10:32-33, 13:3-5-ayǝttǝ Gileadtikilǝrning Suriyǝ tǝripidin tartⱪan azab-oⱪubǝtliri hatirilǝngǝn; muxu ayǝttǝ tilƣa elinƣini xu bozǝk ⱪilinixni kɵrsǝtsǝ kerǝk.
4 Xundaⱪla Ⱨazaǝlning ɵyigǝ bir ot ǝwǝtimǝn,
U Bǝn-Ⱨadadning ordilirini yutuwalidu.□«Ⱨazaǝl» — Dǝmǝxⱪ padixaⱨi bolup, «Bǝn-Ⱨadad» uning oƣli idi.
5 Dǝmǝxⱪ dǝrwazisidiki tɵmür baldaⱪni sunduriwetimǝn,
Awǝn jilƣisida turƣuqini, Bǝyt-Edǝndǝ xaⱨanǝ ⱨasisini tutⱪuqini üzüp taxlaymǝn;
Suriyǝning hǝlⱪi ǝsirgǝ qüxüp kirƣa elip ketilidu, — dǝydu Pǝrwǝrdigar.□«Awǝn jilƣisida turƣuqi» — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Rǝzillik jilƣisida turƣuqi» — demǝk, yǝni Dǝmǝxⱪning padixaⱨini ipadilǝydu. «Suriyǝning hǝlⱪi ǝsirgǝ qüxüp kirƣa elip ketilidu» — «Kir» Mesopotamiyǝ (ⱨazirⱪi iraⱪ)diki bir yurt. Suriyǝliklǝr ǝslidǝ xu jaydin qiⱪⱪanidi (9:7-ayǝtni kɵrüng). [h]
Filistiyǝ ⱨǝⱪⱪidǝ
6 Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —
«Gaza xǝⱨirining üq gunaⱨi, bǝrⱨǝⱪ tɵt gunaⱨi üqün, uningƣa qüxidiƣan jazani yandurmaymǝn,
Qünki ular Edomƣa tapxurup berixkǝ, barliⱪ tutⱪunlarni ǝsir ⱪilip elip kǝtti.□«Qünki ular Edomƣa tapxurup berixkǝ, barliⱪ tutⱪunlarni ǝsir ⱪilip elip kǝtti» — «tutⱪunlar» Israildin yaki Yǝⱨudadin tutⱪun ⱪilinƣan bir türküm kixilǝr bolsa kerǝk. Ⱪariƣanda Gazaning (yǝni Filistiylǝrning) mǝⱪsiti Israillardin ɵq elix idi. [j]
7 Ⱨǝm Mǝn Gazaning sepiliƣa ot ǝwǝtimǝn,
U uning ordilirini yutuwalidu;
8 Mǝn Axdodta turƣuqini, Axkelonda xaⱨanǝ ⱨasini tutⱪuqini üzüp taxlaymǝn,
Əkron xǝⱨirigǝ ⱪarxi ⱪol kɵtürimǝn;
Filistiylǝrning ⱪalduⱪi yoⱪilidu, — dǝydu Rǝb Pǝrwǝrdigar.
Tur xǝⱨiri ⱨǝⱪⱪidǝ
9 Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —
«Turning üq gunaⱨi, bǝrⱨǝⱪ tɵt gunaⱨi üqün, uningƣa qüxidiƣan jazani yandurmaymǝn,
Qünki ular barliⱪ tutⱪunlarni Edomƣa tapxuruwǝtti,
Xundaⱪla ⱪerindaxliⱪ ǝⱨdisini esigǝ almidi.□«Qünki ular barliⱪ tutⱪunlarni Edomƣa tapxuruwǝtti, xundaⱪla ⱪerindaxliⱪ ǝⱨdisini esigǝ almidi» — bu «tutⱪunlar» bǝlkim yǝnǝ Israildin kǝlgǝn boluxi mumkin. «Əⱨdǝ» — Sulayman padixaⱨ ǝsli Turning padixaⱨi bilǝn ǝⱨdǝ tüzgǝnidi. Biraⱪ tutⱪunlarning nǝdin kelixi, Turning kim bilǝn ǝⱨdǝ tüzgǝnliki anqǝ muⱨim ǝmǝs; muⱨimi, Huda ularni wǝdisidǝ turmasliⱪtǝk wijdansizliⱪi üqün jazalaydu.
10 Ⱨǝm Mǝn Turning sepiliƣa ot ǝwǝtimǝn,
Ot uning ordilirini yutuwalidu.
Edom ⱨǝⱪⱪidǝ
11 Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —
«Edomning üq gunaⱨi, bǝrⱨǝⱪ tɵt gunaⱨi üqün, uningƣa qüxidiƣan jazani yandurmaymǝn,
Qünki u barliⱪ rǝⱨim-xǝpⱪǝtni taxliwetip,
Ⱪiliq bilǝn ɵz ⱪerindixini ⱪoƣliƣan;
U yirilƣudǝk ƣǝzǝptǝ bolup,
Dǝrƣǝziptǝ bolƣan ⱨalitini ⱨǝmixǝ saⱪlaydu;□«U yirilƣudǝk ƣǝzǝptǝ bolup,...» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «U ƣǝzǝp bilǝn ⱨǝmixǝ adǝmlǝrni yirtiwetip,...».
12 Ⱨǝm Mǝn Teman xǝⱨirigǝ ot ǝwǝtimǝn,
Ot Bozraⱨning ordilirini yutuwalidu».
Ammoniylar ⱨǝⱪⱪidǝ
13 Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —
«Ammonning üq gunaⱨi, bǝrⱨǝⱪ tɵt gunaⱨi üqün, uningƣa qüxidiƣan jazani yandurmaymǝn,
Qünki ular qegrimizni kengǝytimiz dǝp, Gileadtiki ⱨamilidar ayallarning ⱪorsaⱪlirini yeriwǝtti.□«Qünki u qegrimizni kengǝytimiz dǝp, Gileadtiki ⱨamilidar ayallarning ⱪorsaⱪlirini yeriwǝtti» — ular Gileadta turuwatⱪan baxⱪilarnimu ɵltürgǝn, ǝlwǝttǝ. Biraⱪ ularning bu ajayib rǝⱨimsizlikning mǝⱪsiti, ularƣa ⱪayturma zǝrbǝ bǝrgüdǝk ⱨeq adǝm, ⱨǝtta bowaⱪlarningmu ⱪalmasliⱪi üqün idi. Babilning padixaⱨi Neboⱪadnǝsar miladiyǝdin ilgiriki 582-yili Rabbaⱨ xǝⱨirini wǝyran ⱪiliwǝtti.
14 Ⱨǝm Mǝn Rabbaⱨning sepiliƣa ot yaⱪimǝn,
Jǝng künidǝ ⱪiya-qiyalar iqidǝ,
Ⱪara ⱪuyunning künidǝ ⱪattiⱪ boran iqidǝ,
Ot uning ordilirini yutuwalidu;
15 Ⱨǝm ularning padixaⱨi ǝsirgǝ qüxidu,
— U ǝmirliri bilǝn billǝ ǝsirgǝ qüxidu, — dǝydu Pǝrwǝrdigar.
- a «Amosning Israil toƣruluⱪ eytⱪan sɵzliri» — adǝttǝ bu kitabta «Israil» Israilning «ximaliy padixaⱨliⱪi»ni kɵrsitidu. Amos Yǝⱨudaning Tǝkoa yezisidin bolƣini bilǝn yǝtküzidiƣan bexarǝtlirining kɵpinqisi «ximaliy padixaⱨliⱪ» toƣruluⱪtur.
- b Zǝk. 14:5
- c «Pǝrwǝrdigar Zion teƣidin ⱨɵrkirǝydu, Yerusalemdin awazini ⱪoyuwetidu» — bu bexarǝt yǝr tǝwrǝxni kɵrsǝtsǝ kerǝk. «Karmǝl» bolsa Israilda ⱨɵl-yeƣin ǝng kɵp bolidiƣan jay; u «ƣazanglaxⱪan» bolsa, baxⱪa jaylar tehimu xundaⱪ bolatti.
- d Yǝr. 25:30; Yo. 3:16
- e «ular (Suriyǝliklǝr) Gileadtikilǝrni tɵmür tirniliⱪ sɵrǝmlǝr bilǝn soⱪⱪanidi» — «2Pad.» 10:32-33, 13:3-5-ayǝttǝ Gileadtikilǝrning Suriyǝ tǝripidin tartⱪan azab-oⱪubǝtliri hatirilǝngǝn; muxu ayǝttǝ tilƣa elinƣini xu bozǝk ⱪilinixni kɵrsǝtsǝ kerǝk.
- f «Ⱨazaǝl» — Dǝmǝxⱪ padixaⱨi bolup, «Bǝn-Ⱨadad» uning oƣli idi.
- g «Awǝn jilƣisida turƣuqi» — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Rǝzillik jilƣisida turƣuqi» — demǝk, yǝni Dǝmǝxⱪning padixaⱨini ipadilǝydu. «Suriyǝning hǝlⱪi ǝsirgǝ qüxüp kirƣa elip ketilidu» — «Kir» Mesopotamiyǝ (ⱨazirⱪi iraⱪ)diki bir yurt. Suriyǝliklǝr ǝslidǝ xu jaydin qiⱪⱪanidi (9:7-ayǝtni kɵrüng).
- h 2Pad. 16:9; Yǝx. 17:1-11; Yǝr. 49:23-27
- i «Qünki ular Edomƣa tapxurup berixkǝ, barliⱪ tutⱪunlarni ǝsir ⱪilip elip kǝtti» — «tutⱪunlar» Israildin yaki Yǝⱨudadin tutⱪun ⱪilinƣan bir türküm kixilǝr bolsa kerǝk. Ⱪariƣanda Gazaning (yǝni Filistiylǝrning) mǝⱪsiti Israillardin ɵq elix idi.
- j 2Tar. 21:16, 17; 28:18
- k «Qünki ular barliⱪ tutⱪunlarni Edomƣa tapxuruwǝtti, xundaⱪla ⱪerindaxliⱪ ǝⱨdisini esigǝ almidi» — bu «tutⱪunlar» bǝlkim yǝnǝ Israildin kǝlgǝn boluxi mumkin. «Əⱨdǝ» — Sulayman padixaⱨ ǝsli Turning padixaⱨi bilǝn ǝⱨdǝ tüzgǝnidi. Biraⱪ tutⱪunlarning nǝdin kelixi, Turning kim bilǝn ǝⱨdǝ tüzgǝnliki anqǝ muⱨim ǝmǝs; muⱨimi, Huda ularni wǝdisidǝ turmasliⱪtǝk wijdansizliⱪi üqün jazalaydu.
- l «U yirilƣudǝk ƣǝzǝptǝ bolup,...» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «U ƣǝzǝp bilǝn ⱨǝmixǝ adǝmlǝrni yirtiwetip,...».
- m «Qünki u qegrimizni kengǝytimiz dǝp, Gileadtiki ⱨamilidar ayallarning ⱪorsaⱪlirini yeriwǝtti» — ular Gileadta turuwatⱪan baxⱪilarnimu ɵltürgǝn, ǝlwǝttǝ. Biraⱪ ularning bu ajayib rǝⱨimsizlikning mǝⱪsiti, ularƣa ⱪayturma zǝrbǝ bǝrgüdǝk ⱨeq adǝm, ⱨǝtta bowaⱪlarningmu ⱪalmasliⱪi üqün idi. Babilning padixaⱨi Neboⱪadnǝsar miladiyǝdin ilgiriki 582-yili Rabbaⱨ xǝⱨirini wǝyran ⱪiliwǝtti.