Rimliqlargha 2

Xudaning hökümi

1 Emdi ey bashqilarning üstidin höküm qilidighan insan, kim bolushungdin qet’iynezer bahane körsitelmeysen; chünki bashqilar üstidin qaysi ishta höküm qilsang, shu ishta öz gunahingni békitisen. Chünki ey hökümchi, sen özüngmu ulargha oxshash ishlarni qiliwatisen.■ 2 Bizge melumki, Xudaning undaq ishlarni qilghanlar üstidin höküm chiqirishi mutleq heqiqetke asaslan’ghandur.

3 Shunga, i shundaq ishlarni qilghanlar üstidin höküm chiqarghuchi, shundaqla shuninggha oxshash ishlarni qilghuchi insan, özüng Xudaning hökümidin qachalaymen dep xiyal qilamsen? 4 Yaki Xudaning méhribanliqining séni towa qilish yoligha bashlaydighanliqini héch bilmey, uning méhribanliqi, keng qorsaqliqi we sewr-taqitining molluqigha sel qarawatamsen?■ 5 Eksiche, towa qilmaydighan jahilliqing we tash yüreklikingdin, Xuda adil hökümini ayan qilidighan ghezeplik küni üchün sen öz béshinggha chüshidighan ghezipini toplawatisen.■

6 Xuda herkimge öz emellirige yarisha ish köridu.■ 7 Yaxshi ishlarni sewrchanliq bilen qilip, shan-sherep, hörmet-éhtiram we baqiyliqni izdigenlerge U menggülük hayat ata qilidu;□ 8 lékin shexsiyetchilerge, heqiqetke ten bermey, eksiche heqqaniyetsizlikke egeshkenlerge ghezep-qehr yaghdurulidu;■ 9 yamanliq qilidighan barliq jan igisige, aldi bilen Yehudiylargha, andin Gréklerge külpet we derd-elem chüshidu; □ 10 biraq, barliq yaxshiliq qilghuchilargha, aldi bilen Yehudiylargha, andin Gréklerge shan-sherep, hörmet-éhtiram we aman-xatirjemlik teqdim qilinidu. 11 Chünki Xudada ademning yüz-xatirisini qilish yoqtur.■

12 — chünki Tewrat qanunini bilmey gunah sadir qilghanlarning herbiri Tewrat qanunining hökümige uchrimisimu, eyibke uchrap halak bolidu; Tewrat qanunini bilip turup gunah sadir qilghanlarning herbiri bu qanun boyiche soraqqa tartilidu □ 13 (chünki Xudaning aldida qanunni anglighanlar emes, belki qanun’gha emel qilghuchilar heqqaniy hésablinidu. ■ 14 Chünki Tewrat qanunini bilmeydighan ellikler tebiiy halda bu qanun’gha uyghun ishlarni qilsa, gerche bu qanundin xewersiz bolsimu, Tewrat qanuni ularda körün’gen bolidu. 15 Ularning bu qilghanliri öz qelblirige qanun teleplirining pütüklük ikenlikini körsitidu; shuningdek, ularning wijdanlirimu özlirige heqiqetning guwahchisi bolup, oy-pikirliri özini eyibleydu yaki özini aqlaydu) 16 — men yetküzüp kéliwatqan bu xush xewerge asasen Xudaning Eysa Mesih arqiliq insanlarning qelbide pükken mexpiy ishlar üstidin höküm chiqiridighan künide yuqirida éytilghan ishlar choqum yüz béridu.□ ■

Yehudiylar we Tewrat qanuni

17 Senchu, eger özüngni Yehudiy dep atap, Tewrat qanunigha ümid baghlap, Xudagha tewemen dep maxtansang, □ ■ 18 qanundin öginip uning iradisini bilip, ésil bilen pesni perq etken bolsang, 19-20 Tewrat qanunidin bilim we heqiqetning jewhirige ige boldum dep qarap, özüngni korlargha yol bashlighuchi, qarangghuda qalghanlargha mayak, nadanlargha ögetküchi, gödeklerge ustaz dep ishen’gen bolsang — 21 emdi sen bashqilargha telim bérisenu, özüngge bermemsen? Oghriliq qilmanglar dep wez éytisenu, özüng oghriliq qilamsen? 22 «Zina qilmanglar» — dep wez éytiysenu, özüng zina qilamsen? Butlardin nepretlinisenu, özüng butxanilardiki nersilerni bulang-talang qilamsen? 23 Tewrat qanuni bilen maxtinisenu, özüng shu qanun’gha xilapliq qilip, Xudagha dagh keltüremsen?! 24 Xuddi muqeddes yazmilarda yézilghinidek: «Silerning qilmishinglar tüpeylidin Xudaning nami taipiler arisida kupurluqqa uchrimaqta».□ ■

25 Tewrat qanunigha emel qilsang, xetne qilin’ghiningning ehmiyiti bolidu, lékin uninggha xilapliq qilsang, xetne qilin’ghining xetne qilinmighandek hésablinidu. □ 26 Emdi xetnisizler qanunning teleplige emel qilsa, gerche xetnisiz bolsimu, Xuda teripidin xetnilik hésablanmamdu? 27 Tewrat qanun desturidin xewerdar we xetnilik turuqluq qanun’gha xilapliq qilghuchi, i Yehudiy, qanun’gha emel qilidighan jismaniy xetnisizler teripidin séning gunahing üstidin höküm chiqiriliwatmamdu?

28 Chünki sirtqi körünüshi Yehudiy bolsila uni heqiqiy Yehudiy dégili bolmaydu, sirtqi jehettiki jismaniy xetninimu heqiqiy xetne dégili bolmaydu, ■ 29 rohida Yehudiy bolghini heqiqiy Yehudiydur; uning xetne qilin’ghini xetne qanun desturi arqiliq emes, belki qelbide, Rohtindur. Bundaq kishining teriplinishi insanlar teripidin emes, belki Xuda teripidin bolidu.□ ■

Rimliqlargha

■2:1

2Sam. 12:5; Mat. 7:1; 1Kor. 4:5.

■2:4 2Pét. 3:15.

■2:5 Rim. 9:22.

■2:6 Zeb. 62:12; Yer. 17:10; 32:19; Mat. 16:27; Rim. 14:12; 1Kor. 3:8; 2Kor. 5:10; Gal. 6:5; Weh. 2:23; 22:12.

e «hörmet-éhtiram we baqiyliq...» — grék tilida «hörmet-éhtiram we chirimeslik...».

■2:8 2Tés. 1:8.
g «Yehudiylargha, andin Gréklerge...» — «Grékler» (yaki «Yunanliqlar») mushu yerde we 10-ayette grék tilida , barliq Yehudiy emes ellikler we milletlerge wekil kélidu.

■2:11 Qan. 10:17; 2Tar. 19:7; Ayup 34:19; Ros. 10:34; Gal. 2:6; Ef. 6:9; Kol. 3:25; 1Pét. 1:17.
~9~ «Tewrat qanuni» — yaki peqet «qanun» yaki «muqeddes qanun», mushu yerde we töwendiki barliq ayetlerde Xuda Musa peyghemberge chüshürgen qanunni körsitidu. Bu qanun muqeddes kitabning awwalqi besh qismini teshkil qilghan; shunga Yehudiy xelqi bezide mushu besh qisimni «qanun-yolyoruq» (ibraniy tilida «Torah») dep ataydu. Ereb tilidiki «Tewrat» mushu sözdin chiqqan. Adettiki ehwal astida «muqeddes qanunni bilmigenler» Yehudiy emesler («yat eller») ni körsitidu, «muqeddes qanunni bilgenler» Yehudiylarni körsitidu. «Tewrat» we «Tewrat qanuni» toghruluq «Tebirler»nimu körüng.

■2:13 Mat. 7:21; Yaq. 1:22; 1Yuh. 3:7.
~11~ «yuqirida éytilghan ishlar choqum yüz béridu» — «yuqirida éytilghan ishlar» 6-12-ayetlerde éytilghan ishlarni, démek Xudaning soraq qilidighinini körsitidu.

■2:16 Mat. 25:31.
~13~ «Xudagha tewemen dep maxtansang...» — grék tilida «Xudada maxtansang...».

■2:17 Rim. 9:4.
~15~ «Silerning qilmishinglar tüpeylidin Xudaning nami taipiler arisida kupurluqqa uchrimaqta» — «Yesh.» 52:5.

■2:24 Yesh. 52:5; Ez. 36:2.
~17~ «Tewrat qanunigha emel qilsang, xetne qilin’ghiningning ehmiyiti bolidu, lékin uninggha xilapliq qilsang, xetne qilin’ghining xetne qilinmighandek hésablinidu.» — démisekmu, Yehudiylar Tewrat qanuni boyiche xetne qilidu. Xetnilikning özi «Men Xudaning adimimen» dégenlikni we «Yehudiy bolush»ning simwoli dep qarilatti.

■2:28 Yuh. 8:39; Rim. 9:7.
~19~ «rohida Yehudiy bolghini heqiqiy Yehudiydur; uning xetne qilin’ghini xetne qanun desturi arqiliq emes, belki qelbide, rohtindur» — «Rohtindur» bolsa, Muqeddes Rohtindur. Bezi alimlar «Rohtin»ni «rohta» dep chüshinidu, shundaqla bundaq ayetni «...xetne qelbde, rohta,... desturidin emestur» dep terjime qilidu. Xetne toghruluq «Ezakiyal», «Filippiliqlargha» we «Kolossiliklerge»diki «qoshumche söz»lirimizni körüng. «Bundaq kishining teriplinishi insanlar teripidin emes, belki Xuda teripidin bolidu» — ibraniy tilida «Yehuda» dégenning esliy menisi «maxtash», «teriplesh», «terip» dégenliktur. Shunga ayetning tégidiki menisi: ««Heqiqiy Yehudiy» bolush üchün, u Xuda teripidin teriplen’gen («Yehuda») bolushi kérek.

■2:29 Qan. 10:16; Yer. 4:4; Fil. 3:2, 3; Kol. 2:11.