Matta
1
«Matta bayan qilghan xush xewer» •••• Eysa Mesihning nesebnamisi
1 Bu Ibrahimning oghli we Dawutning oghli bolghan Eysa Mesihning nesebname kitabidur: —□«Eysa Mesihning nesebname kitabi» — bu sözler belkim birinchidin töwendiki «nesebname»ni (1-16-ayetni) körsitidu. Ikkinchidin ular hem «Matta» kitabining béshida we toluq Injilning béshida kélip «Bu kitab Eysa Mesih dewrining xatirisi», dégen menini bildürüshi mumkin. «Qoshumche söz»imizni körüng. ■Luqa 1:31,32
2 Ibrahimdin Ishaq töreldi, Ishaqtin Yaqup töreldi, Yaqup Yehuda we uning aka-ukilirining atisi boldi;■Yar. 21:2; 25:26,35. 3 Yehudadin Tamar arqiliq Perez we Zerah töreldi; Perezdin Hezron töreldi, Hezrondin Ram töreldi,□«Yehudadin Tamar arqiliq Perez we Zerah töreldi» — Tamar toghruluq «Yar.» 38-babni körüng. ■Yar. 38:27, 29; Rut 4:18, 19; 1Tar. 2:5, 9. 4 Ramdin Amminadab töreldi, Amminadabdin Nahshon töreldi, Nahshondin Salmon töreldi, 5 Salmondin Rahab arqiliq Boaz töreldi, Boazdin Rut arqiliq Obed töreldi, Obedtin Yesse töreldi,□«Salmondin Rahab arqiliq Boaz töreldi» — Rahab toghruluq «Yeshua» 2-babni körüng. «Boaz Rut arqiliq Obed töreldi» — Rut toghruluq Tewrattiki «Rut»ni körüng. 6 Yessedin Dawut padishah töreldi. Dawuttin Uriyaning ayali arqiliq Sulayman töreldi,■Rut 4:22; 1Sam. 16:1; 17:12; 1Tar. 2:15; 12:18. 7 Sulaymandin Rehaboam töreldi, Rehaboamdin Abiya töreldi, Abiyadin Asa töreldi,■1Pad. 11:43; 1Tar. 3:10. 8 Asadin Yehoshafat töreldi, Yehoshafattin Yehoram töreldi, Yehoramdin Uzziya töreldi,□«Yehoshafattin Yehoram töreldi» — «Yehoram» grék tilida qisqartilma shekilde «Yoram» bolidu. 9 Uzziyadin Yotam töreldi, Yotamdin Ahaz töreldi, Ahazdin Hezekiya töreldi, 10 Hezekiyadin Manasseh töreldi, Manassehdin Amon töreldi, Amondin Yoshiya töreldi; 11 Babilgha sürgün qilin’ghanda Yoshiyadin Yekoniyah we uning aka-ukiliri töreldi. □«Babilgha sürgün qilin’ghanda...» — sürgün qilinishning bashlinishidin axirlishishighiche on nechche yil jeryan bolghan. Israillar türküm-türkümlerge bölünüp sürgün qilin’ghan. ■1Tar. 3:16. 12 Babilgha sürgün bolghandin kéyin, Yekoniyahdin Shéaltiel töreldi, Shéaltieldin Zerubbabel töreldi, □«Yekoniyahdin Shéaltiel töreldi» — bu qiziq xewer üstide «qoshumche söz»imizni körüng. «Shéaltiel» grék tilida «Salatiyel». ■1Tar. 3:17; Ezra 3:2. 13 Zerubbabeldin Abihud töreldi, Abihuddin Éliaqim töreldi, Éliaqimdin Azor töreldi, 14 Azordin Zadok töreldi, Zadoktin Aqim töreldi, Aqimdin Elihud töreldi, 15 Elihudtin Eliazar töreldi, Eliazardin Mattan töreldi, Mattandin Yaqup töreldi, 16 Yaquptin Meryemning éri bolghan Yüsüp töreldi; Meryem arqiliq Mesih atalghan Eysa tughuldi.□«Yaquptin Meryemning éri bolghan Yüsüp töreldi» — bizning pikrimizche «Matta»da Yüsüpning nesebnamisi xatirilinidu. «Luqa»da Meryemningki xatirilidu. «Qoshumche söz»imizni körüng.
17 Shundaq bolup, Ibrahimdin Dawutqiche bolghan ariliqta jemiy on töt ewlad bolghan; Dawuttin Babilgha sürgün qilin’ghiche jemiy on töt ewlad bolghan; we Babilgha sürgün qilinishtin Mesih kelgüche jemiy on töt ewlad bolghan.
Eysa Mesihning dunyagha kélishi
18 Eysa Mesihning dunyagha kélishi mundaq boldi: — Uning anisi Meryem Yüsüpke yatliq bolushqa wede qilin’ghanidi; lékin téxi nikah qilinmayla, uning Muqeddes Rohtin hamilidar bolghanliqi melum boldi.□«lékin téxi nikah qilinmayla,...» — grék tilida «ular téxi bille bolmayla». ■Luqa 1:27,34.
19 Lékin uning bolghusi éri Yüsüp, durus kishi bolup, uni jemiyet aldida xijaletke qaldurushni xalimay, uningdin astirtin ajriship kétishni niyet qildi.□«Yüsüp... uni jemiyet aldida xijaletke qaldurushni xalimay, uningdin astirtin ajriship kétishni niyet qildi» —Ibraniylar arisida yigit-qiz bir-birige wedileshken bolsa qanun aldida alliqachan resmiy er-ayal dep hésablinidu.
20 Emma u mushu ishlarni oylap yürginide, mana Perwerdigarning bir perishtisi uning chüshide körünüp uninggha: — Ey Dawutning oghli Yüsüp, ayaling Meryemni öz emringge élishtin qorqma; chünki uningda bolghan hamile Muqeddes Rohtin kelgen. 21 U bir oghul tughidu, sen uning ismini Eysa dep qoyghin; chünki u öz xelqini gunahliridin qutquzidu» — dédi.□«U bir oghul tughidu, sen uning ismini Eysa dep qoyghin; chünki u öz xelqini gunahliridin qutquzidu» — «Eysa» grék tilida «Yésus», ibraniy tilida «Yeshua», menisi «Qutquzghuchi Yah» yaki «Yah nijattur». Oqurmenlerning éside bolushi kérekki, «Yah» bolsa «Yahweh» (Perwerdigar)ning qisqartilmisidur. ■Luqa 1:31; Ros. 4:12.
22 Mana bularning hemmisi Perwerdigarning peyghember arqiliq dégenlirining emelge ashurulush üchün bolghan, démek: — □«Mana bularning hemmisi Perwerdigarning peyghember arqiliq dégenlirining emelge ashurulush üchün bolghan...» — Injilda, Tewrattiki bésharetler neqil keltürülginide, üch xil ehwal körülidu; (1) yüz bergen ish del shu bésharetning obyékti bolidu (mesilen, «Mat.» 1:22, 4:14, 12:17, 21:4); (2) yüz bergen ish shu bésharet öz ichige alghan bir weqe yaki ish bolidu (mesilen, 2:23, 13:35); (3) yüz bergen ish shu bésharette körsitilgen ishqa bir misal bolidu (mesilen, 2:17). Bu témini tetqiq qilish intayin paydiliqtur. 23 «Pak qiz hamilidar bolup bir oghul tughidu; ular uning ismini Immanuél (menisi «Xuda biz bilen bille») dep ataydu».□«Pak qiz hamilidar bolup bir oghul tughidu; ular uning ismini Immanuél (menisi «Xuda biz bilen bille») dep ataydu» — «Yesh.» 7:14 we «Yesh.» 8:8, 10ni körüng.
24 Yüsüp oyghinip, Perwerdigarning shu perishtisining dégini boyiche qilip, Meryemni emrige aldi. 25 Lékin Meryem boshan’ghuche u uninggha yéqinlashmidi. Bu Meryemning tunjisi idi; Yüsüp uninggha Eysa dep isim qoydi.■Luqa 2:21.
- a «Eysa Mesihning nesebname kitabi» — bu sözler belkim birinchidin töwendiki «nesebname»ni (1-16-ayetni) körsitidu. Ikkinchidin ular hem «Matta» kitabining béshida we toluq Injilning béshida kélip «Bu kitab Eysa Mesih dewrining xatirisi», dégen menini bildürüshi mumkin. «Qoshumche söz»imizni körüng.
- d «Yehudadin Tamar arqiliq Perez we Zerah töreldi» — Tamar toghruluq «Yar.» 38-babni körüng.
■1:3 Yar. 38:27, 29; Rut 4:18, 19; 1Tar. 2:5, 9.
- f «Salmondin Rahab arqiliq Boaz töreldi» — Rahab toghruluq «Yeshua» 2-babni körüng. «Boaz Rut arqiliq Obed töreldi» — Rut toghruluq Tewrattiki «Rut»ni körüng.
■1:6 Rut 4:22; 1Sam. 16:1; 17:12; 1Tar. 2:15; 12:18.
- i «Yehoshafattin Yehoram töreldi» — «Yehoram» grék tilida qisqartilma shekilde «Yoram» bolidu.
- j «Babilgha sürgün qilin’ghanda...» — sürgün qilinishning bashlinishidin axirlishishighiche on nechche yil jeryan bolghan. Israillar türküm-türkümlerge bölünüp sürgün qilin’ghan.
- l «Yekoniyahdin Shéaltiel töreldi» — bu qiziq xewer üstide «qoshumche söz»imizni körüng. «Shéaltiel» grék tilida «Salatiyel».
- ~14~ «Yaquptin Meryemning éri bolghan Yüsüp töreldi» — bizning pikrimizche «Matta»da Yüsüpning nesebnamisi xatirilinidu. «Luqa»da Meryemningki xatirilidu. «Qoshumche söz»imizni körüng.
- ~15~ «lékin téxi nikah qilinmayla,...» — grék tilida «ular téxi bille bolmayla».
- ~17~ «Yüsüp... uni jemiyet aldida xijaletke qaldurushni xalimay, uningdin astirtin ajriship kétishni niyet qildi» —Ibraniylar arisida yigit-qiz bir-birige wedileshken bolsa qanun aldida alliqachan resmiy er-ayal dep hésablinidu.
- ~18~ «U bir oghul tughidu, sen uning ismini Eysa dep qoyghin; chünki u öz xelqini gunahliridin qutquzidu» — «Eysa» grék tilida «Yésus», ibraniy tilida «Yeshua», menisi «Qutquzghuchi Yah» yaki «Yah nijattur». Oqurmenlerning éside bolushi kérekki, «Yah» bolsa «Yahweh» (Perwerdigar)ning qisqartilmisidur.
- ~20~ «Mana bularning hemmisi Perwerdigarning peyghember arqiliq dégenlirining emelge ashurulush üchün bolghan...» — Injilda, Tewrattiki bésharetler neqil keltürülginide, üch xil ehwal körülidu; (1) yüz bergen ish del shu bésharetning obyékti bolidu (mesilen, «Mat.» 1:22, 4:14, 12:17, 21:4); (2) yüz bergen ish shu bésharet öz ichige alghan bir weqe yaki ish bolidu (mesilen, 2:23, 13:35); (3) yüz bergen ish shu bésharette körsitilgen ishqa bir misal bolidu (mesilen, 2:17). Bu témini tetqiq qilish intayin paydiliqtur.
- ~21~ «Pak qiz hamilidar bolup bir oghul tughidu; ular uning ismini Immanuél (menisi «Xuda biz bilen bille») dep ataydu» — «Yesh.» 7:14 we «Yesh.» 8:8, 10ni körüng.