Luqa 5

Eysaning tunji qétim muxlis chaqirishi

Mat. 4:18-22; Mar. 1:16-20

1 Shundaq boldiki, u Ginnisaret kölining boyida turghanda, xalayiq Xudaning söz-kalamini anglash üchün uning etrapigha oliship qistiliship turatti.■ 2 U köl boyida turghan ikki kémini kördi. Béliqchilar bolsa kémidin chüshüp, qirghaqta torlirini yuyushuwatatti. 3 U kémilerdin birige, yeni Simonningkige chiqip, uningdin kémini qirghaqtin sel yiraqlitishni iltimas qildi. Andin u kémide olturup top-top xalayiqqa telim berdi. 4 Sözi tügigendin kéyin, u Simon’gha:

— Kémini chongqurraq yerge heydep bérip, béliqlarni tutushqa torliringlarni sélinglar, — dédi.

5 Simon uninggha jawaben: — Ustaz, biz pütün kéchiche japa tartip héch nerse tutalmiduq. Biraq séning sözüng bilen torni salsam salay, dédi.

6 Ular shundaq qiliwidi, nurghun béliqlar torgha chüshti; tor sökülüshke bashlidi.□ 7 Shuning bilen ular bashqa kémidiki shériklirini yardemge kélishke isharet qilishti. Ular kélip, béliqlarni ikki kémige liq qachiliwidi, kémiler chöküp kétey dep qaldi. 8 Simon Pétrus bu ishni körüp, Eysaning tizliri aldida yiqilip:

— Mendin yiraqlashqaysen, i Reb! Chünki men gunahkarmen! — dédi. 9 Chünki bunche köp béliq tutulghanliqidin u we uninggha hemrah bolghanlirini heyranliq basqanidi. 10 We Simonning shérikliri — Zebediyning oghulliri Yaqup bilen Yuhannamu hem shundaq heyran qaldi. Emdi Eysa Simon’gha:

— Qorqmighin, buningdin kéyin sen adem tutquchi bolisen — dédi.□ ■

11 Ular kémilerni qirghaqqa chiqirip, hemme nersini tashlap qoyup, uninggha egiship mangdi.■

Eysaning maxaw késilini saqaytishi

Mat. 8:1-4; Mar. 1:40-45

12 Shundaq boldiki, u sheher-yézilarning biride bolghanda, mana shu yerde, pütün bedinini maxaw bésip ketken bir adem bar idi; u Eysani körüpla uning ayighigha özini étip uningdin:

— Teqsir, eger sen xalisang, méni saqaytip pak qilalaysen! — dep yalwurdi.□ ■

13 Eysa qolini sozup uninggha tegküzüp turup:

— Xalaymen, paklan’ghin! — déwidi, bu ademning maxaw késili derhal uningdin ketti. 14 Eysa uninggha:

— Hazir bu ishni héchkimge éytma, belki udul bérip kahin’gha özüngni körsitip, ularda bir guwahliq bolush üchün, Musa bu ishta emr qilghandek özüngning saqaytilghining üchün bir qurbanliqni sun’ghin, — dédi.□ ■

15 Lékin u toghrisidiki xewer téximu tarqilip pur ketti; shuning bilen top-top xelq uning sözini anglash we öz aghriq-késellirini saqaytishi üchün uning aldigha yighilip kéletti. 16 Halbuki, u pat-pat ulardin chékinip chöllük yerlerge bérip dua qilatti.

Eysaning ademning gunahlarni «kechürüm qilindi» déyish hoquqi

Mat. 9:1-8; Mar. 2:1-12

17 Shu künlerning biride shundaq boldiki, u telim bériwatqanda, yénida Perisiyler we Tewrat ehliliri olturatti. Ular Galiliye, Yehudiye ölkilirining herqaysi yéza-qishlaqliri we Yérusalémdin kelgenidi. Perwerdigarning késellerni saqaytish küch-qudriti uninggha yar boldi. 18 Shu peytte, mana birqanche kishi zembilge yatquzulghan bir palechni kötürüp keldi. Ular uni uning aldigha ekirishke intilishti. □ ■ 19 Biraq ademlerning toliliqidin késelni ekirishke amal tapalmay, ular ögzige élip chiqip, ögzidiki kahishlarni échip, késelni öyning ichige zembilde yatqan halda xalayiqning otturisigha, Eysaning aldigha chüshürdi. 20 U ularning ishenchini körüp palechke:

— Burader, gunahliring kechürüm qilindi! — dédi.

21 Tewrat ustazliri bilen Perisiyler köngülliride:

— Bundaq kupurluq sözligen bu adem kimdur?! Xudadin bashqa gunahlarni kechüreleydighan kim bar? — dep oylashti.□ ■

22 Biraq Eysa ularning könglide eyib izdeshlirini bilip yétip, jawaben:

— Siler könglünglarda némishqa eyib izdeysiler? 23 «Gunahliring kechürüm qilindi!» déyish asanmu yaki «Ornungdin tur, mang!» déyishmu? 24 Emma hazir silerning Insan’oghlining yer yüzide gunahlarni kechürüm qilish hoquqigha ige ikenlikini bilishinglar üchün, — U palech késelge:

— Sanga éytayki, ornungdin tur, ornungni yighishturup öyüngge qayt! — dep buyrudi.□

25 Héliqi adem derhal ularning aldida ornidin des turup, özi yatqan zembilni élip, Xudani ulughlighiniche öyige qaytti. 26 Hemmeylenni dehshetlik heyranliq basti; ular Xudani ulughliship, qorqunchqa chömgen halda:

— Biz bügün tilsimat ishlarni körduq! — déyishti.

Eysaning Lawiyni muxlisliqqa chaqirishi — «gunahkarlar» bilen hemdastixan olturushi

Mat. 9:9-13; Mar. 2:13-17

27 Bu ishlardin kéyin, u yolgha chiqip, Lawiy isimlik bir bajgirni kördi. U baj yighidighan orunda olturatti. U uninggha:

— Manga egeshkin! — dédi.□ ■

28 U ornidin turup, hemmini tashlap, uninggha egeshti.

29 Lawiy öyide uninggha katta bir ziyapet berdi. Ular bilen zor bir top bajgirlar we bashqilarmu shu yerde hemdastixan bolghanidi. □ ■ 30 Biraq Perisiyler we ularning éqimidiki Tewrat ustazliri ghudungshup uning muxlislirigha:

— Siler némishqa bajgir we gunahkarlar bilen bir dastixanda yep-ichip olturisiler?! — dep aghrinishti.□

31 Eysa ulargha jawaben:

— Saghlam ademler emes, belki késel ademler téwipqa mohtajdur. 32 Men heqqaniylarni emes, belki gunahkarlarni towigha chaqirghili keldim, — dédi.□ ■

Yéngi konidin üstündur

Mat. 9:14-17; Mar. 2:18-22

33 Andin ular uningdin:

— Némishqa Yehyaning muxlisliri daim roza tutup dua-tilawet qilidu, Perisiylerning muxlislirimu shundaq qilidu, lékin séning muxlisliring yep-ichipla yüridighu! — dep sorashti.■

34 U ulargha:

— Toyi boluwatqan yigit toyda toy méhmanliri bilen hemdastixan olturghan chaghda ularni roza tutquzalamsiler? □ ■ 35 Emma shu künler kéliduki, yigit ulardin élip kétilidu, ular shu künlerde roza tutidu.□

36 U ulargha bir temsilmu keltürdi:

— Héchkim yéngi könglektin yirtip, uni kona könglekke yamaq qilmaydu. Undaq qilsa, yéngi köngleknimu yirtqan bolidu, shundaqla yéngidin alghan yamaqmu kona könglekke mas kelmeydu. 37 Shuningdek, héchkim yéngi sharabni kona tulumlargha qachilimaydu. Undaq qilsa, yéngi sharabning köpüshi bilen tulumlar yérilidu-de, sharabmu tökülüp kétidu; tulumlarmu kardin chiqidu. ■ 38 Shunga yéngi sharab yéngi tulumlargha qachilinish kérek, shundaqta ikkilisi saqlinip qalidu. 39 Uning üstige, héchkim kona sharabtin kéyin yéngisini ichishni xalimaydu, chünki u: «Boldi, konisi yaxshi!» deydu.□

Luqa

■5:1

Mat. 13:2; Mar. 4:1.

b «Ular shundaq qiliwidi, nurghun béliqlar torgha chüshti; tor sökülüshke bashlidi» — adette Galiliye köliside béliqlar kündüzde chongqur sugha shungghup kiriwalidu, ularni tor bilen tartip chiqarghili bolmaydu. Oqurmenler shuni bayqighan bolushi mumkinki, Mesih «torliringlar»ni dégini bilen Pétrusning peqet birla torni sélishqa ishenchi bar idi («Yh.» 21:11ni we shu ayet toghruluq izahat we «Yuhanna»diki «qoshumche söz»ni körüng).
c «sen ademlerni tutquchi bolisen» — mushu söz ademlerni zindanlargha yaki qulluqqa emes, belki uning Xudaning qutquzush yolida ademlerni Sheytanning changgilidin we halak yolidin tutup qutquzush ishlirini körsitidu.

■5:10 Yer. 16:16; Ez. 47:9; Mat. 4:19; Mar. 1:17.

■5:11 Mat. 4:20; 19:27; Mar. 10:28; Luqa 18:28.
f «Teqsir...» — yaki «I Reb...». «pütün bedinini maxaw bésip ketken bir adem....» — «maxaw késili» birxil qorqunchluq tére késili bolup, Yehudiylar bu xil késelge giriptar bolghanlarni napak, dep qarap ulargha qet’iy yéqinlashmaytti. Bu késel toghruluq yene «Lawiylar»diki «qoshumche söz»imizni körüng.

■5:12 Mat. 8:2; Mar. 1:40.
h «ularda bir guwahliq bolush üchün, Musa bu ishta emr qilghandek özüngning saqaytilghining üchün bir qurbanliqni sun’ghin» — Musa peyghember Tewrat qanunida shundaq emrni körsetken: — Bir maxaw késili saqaytilghan bolsa, u muqeddes ibadetxanigha bérip, özining saqaytilghanliqini kahin’gha körsitip andin maxaw késilidin saqayghanlar qilishqa tégishlik qurbanliqni sunushi kérek idi. Shübhisizki, Musa peyghemberdin bashlap Mesih Eysa kelgüche bu murasim héch ötküzülüp baqqan emes idi. «Law.» 14:1-32ni körüng.

■5:14 Law. 13:2; 14:2; Mat. 8:4.
j «... Ular uni uning aldigha ekirishke intilishti» — Eysa öyde olturatti (19-ayetni körüng).

■5:18 Mat. 9:1; Mar. 2:3; Ros. 9:33.
l «Perisiyler» — qattiq teleplik bir diniy mezheptikiler idi. Ular toghruluq «Tebirler»ni körüng.

■5:21 Zeb. 32:5; Yesh. 43:25.
n «silerning Insan’oghlining yer yüzide gunahlarni kechürüm qilish hoquqigha ige ikenlikini bilishinglar üchün» — «Insan’oghli» toghruluq «Mat.» 8:20diki izahat we «Tebirler»ni körüng.
~15~ «u yolgha chiqip, Lawiy isimlik bir bajgirni kördi» — «Lawiy»ning bashqa ismi «Matta» idi.

■5:27 Mat. 9:9; Mar. 2:14,15.
~17~ «zor bir top bajgirlar» — «bajgirlar» Israilning zéminini ishghal qilghan Rimliqlar üchün öz xelqidin baj yighip béridighan we shu sewebtin nepretke uchrighan Yehudiylar.

■5:29 Mat. 9:10; Mar. 2:15; Luqa 15:1.
~19~ «Siler némishqa bajgir we gunahkarlar bilen bir dastixanda yep-ichip olturisiler?!» — «gunahkarlar» — Tewrat-Injil boyiche herbir adem gunahkar, elwette. Lékin mushu ayettiki «gunahkarlar» dégen söz, hali chong Perisiyler we Tewrat ustazliri teripidin alahide «gunahkarlar» dep atalghan bajgirlar, pahishe ayallar, hetta sawatsiz kishiler qatarliqlarni közde tutidu.
~20~ «Men heqqaniylarni emes, belki gunahkarlarni towigha chaqirghili keldim» — mushu sözide «gunahkarlar» dégini, özlirini gunahkar dep tonup yetkenlerni közde tutidu, elwette. Chünki hemme adem gunahkardur. «Heqqaniylar» özini heqqaniy dep hésablighanlarni körsitidu. Shunga Mesih ularni chaqiralmaytti we hazirmu chaqiralmaydu.

■5:32 Mat. 9:13; Luqa 19:10; 1Tim. 1:15.

■5:33 Mat. 9:14.
~23~ «toy méhmanliri» — grék tilida «merike zalining perzentliri» dégen ibare bilen ipadilinidu.

■5:34 Yesh. 62:5; 2Kor. 11:2.
~25~ «Emma shu künler kéliduki, yigit ulardin élip kétilidu, ular shu künlerde roza tutidu» — bu sözler Eysaning «ulardin (méhmanlardin) élip kétilip» ölümi özige egeshkenlerge qayghu-hesret élip kélidighanliqini körsitidighan bésharet.

■5:37 Mat. 9:17; Mar. 2:22.
~27~ «héchkim kona sharabtin kéyin yéngisini ichishni xalimaydu» — adette, kona sharab derweqe yéngi sharabtin yaxshi, elwette.