1 U muxlislirigha yene mundaq dédi:

— Bir bayning bir ghojidari bar iken. Birsi baygha: «Bu ghojidaringiz mal-mülkingizni buzup chachti» dep shikayet qiptu. 2 U ghojidarni chaqirip, uninggha: «Méning séning toghrangda anglighanlirim zadi qandaq gep? Ghojidarliqingdiki hésab-kitabni éniq tapshur; chünki mundin kéyin sen ghojidar bolmaysen» — deptu. 3 Ghojidar emdi öz ichide: «Néme qilay? Chünki xojayinim méni ghojidarliqtin mehrum qilidu. Ketmen chapay désem unchilik maghdur yoq, tilemchilik qilay désem nomus qilimen. 4 He, taptim! Ghojidarliqtin qalghinimda kishilerning méni öylirige qarshi élishi üchün, néme qilishimni emdi bildim» dep 5 öz xojayinigha qerzdar bolghanlarni birdin-birdin chaqirip kélip, birinchisidin: «Xojayinimgha qanchilik qerzingiz bar?» dep soraptu. 6 We qerzdar: «Yüz tung zeytun méyi» dep jawab bériptu. Ghojidar uninggha: «Mana, hésabat deptiringizni élip, bu yerde olturup ellik tunggha özgertiwéting!» deptu.□«Yüz tung zeytun méyi» — mushu yerde bir «tung» (grék tilida «bat») 30 litr idi. Démek, bu zeytun méyi 3000 litr bolup shu chaghdiki addiy ishchining üch yilliq heqqi (1000 dinar) bolatti. «Ghojidar uninggha: «Mana, hésabat deptiringizni élip, bu yerde olturup ellik tunggha özgertiwéting!» deptu.» — ghojidar néme qildi? Belkim töt mumkinchiliki bar: — (1) u qerzdarning haligha qarap qerz miqdarini kémeytiwetti; (2) u ösümini yoqqa chiqiriwetti; (3) u özining shérinkanisi («komission»)ni hésabtin chiqiriwetti; (4) bularning hemmisini qildi. Rebbimiz ghojidarni «semimiyetsiz» dep ataydu 8-ayet). Lékin uning bu «semimiyetsizliki» ghojidarliqidiki burunqi ishlarni körsitemdu? Yaki hazirqi heriketlirinimu? Bizningche, uning qilghinini choqum qerzning miqdarini özgertishni öz ichige alghan, dep qaraymiz.

7 Andin u yene birige: «Sizchu, qanchilik qerz boldingiz?» dep soraptu. U: «Yüz küre bughday» dep jawab bériptu. Ghojidar uninggha: «Hésabat deptiringizni élip seksen kürige özgertiwéting!» deptu.□«yüz küre bughday» — mushu yerde bir küre (ibraniy tilida «kor» 390 litrni bildüridu. Démek, bu chong qerz idi — belkim 30 tonna bughday, Addiy ishchining on yilliq heqqi (3000 dinar) bolatti.

8 Shuning bilen uning xojayini semimiyetsiz ghojidarning bu ishtiki pemlikliki üchün uninggha qayil bolup maxtaptu. Chünki bu dunyaning perzentliri öz dewride nurning perzentliridin pemliktur.□«bu dunyaning perzentliri öz dewride nurning perzentliridin pemliktur» — «bu dunyaning perzentliri» Xudani tonumaydighan étiqadsiz ademlerni körsitidu; «nurning perzentliri» Xudaning nurini qobul qilghan, shundaqla «nurda yashawatqan» «Xudaning Rohidin tughulghan» rohiy perzentlirini körsitidu.
Bu temsil toghruluq «qoshumche söz»imizde azraq toxtilimiz. 9 We men silerge shuni éytip qoyayki, «Naheq dunyagha tewe mal-dunya» arqiliq özünglargha dost tutunglar; shundaq qilsanglar, mal-dunya kargha kelmeydighan bolghan künide shu dostlar silerni ebediy makanlargha qarshi alidu.□««Naheq dunyagha tewe mal-dunya» arqiliq özünglargha dost tutunglar» — «naheq dunyagha tewe mal-dunya» grék tilida «naheq mammon». Némishqa «naheq» deydu? Bizningche (1) shexsiy, yeni xususiy mal-dunya, jümlidin pulning mewjut bolghanliqi Adem’atimizning sadir qilghan gunahining bir netijisidur; (2) ademdiki köpinchi mal-dunya, bayliqlar bolsa, Xudadin qorqmaydighan gunahkarlarning qolididur. Biz yenila «qoshumche söz»imizde bu qiziq söz üstide azraq toxtilimiz. «shundaq qilsanglar, mal-dunya kargha kelmeydighan bolghan künide shu dostlar silerni ebediy makanlargha qarshi alidu» — démek, öz bayliqinglar bilen yardemge mohtaj bolghanlargha yardem béringlar; shu yol bilen ular silerge dost bolidu we paniy dunyadin ketkininglarda ular baqiy dunyada silerni qarshi élishqa kütidighan bolidu.  ■Mat. 6:19; 19:21; 1Tim. 6:19.

10 Kimki kichikkine ishta sadiq bolsa, chong ishtimu sadiq bolidu; we kimki kichikkine ishta semimiyetsiz bolsa, chong ishtimu semimiyetsiz bolidu. □«Kimki kichikkine ishta semimiyetsiz bolsa, chong ishtimu semimiyetsiz bolidu» — yaki «Kimki kichikkine ishta ishenchsiz bolsa, chong ishtimu ishenchsiz bolidu». 11 Shunga eger «naheq dunyagha tewe bolghan mal-dunya»da sadiq bolmisanglar, kim silerge heqiqiy bayliqlarni tapshursun? □««Naheq dunyagha tewe bolghan mal-dunya»da sadiq bolmisanglar, kim silerge heqiqiy bayliqlarni tapshursun?» — démek, bu alemdiki mal-dunya bolsa Xuda aldida «kichikkine bir ish» (10-ayetni kürüng), xalas. 12 We bashqilarning nersiliride sadiq bolmisanglar kim silerge özünglarning nersisini bersun?□«We bashqilarning nersiliride sadiq bolmisanglar kim silerge özünglarning nersisini bersun?» — bu jümle toghruluqmu «qoshumche söz»imizde azraq toxtilimiz.

13 Héchkim ikki xojayin’gha teng xizmet qilalmaydu. Chünki u yaki buni yaman körüp, uni yaxshi köridu; yaki buninggha özini pütünley béghishlap, uninggha étibarsiz qaraydu. Shuninggha oxshash, silerningmu birla waqitta hem Xudaning, hem mal-dunyaning qulluqida bolushunglar mumkin emes.■Mat. 6:24.

14 Emdi Perisiyler (ular pulgha amraq idi) bularning hemmisini anglap Eysani mesxire qilishti. □«Emdi Perisiyler ... bularning hemmisini anglap Eysani mesxire qilishti» — némishqa Perisiyler Eysani mesxire qilishti? Shübhisizki, ularning közqarishiche, Xudani xursen qilghan, shundaqla Xuda beriketligen ademning jezmen köp bayliqi bolidu, dep oylaytti. Shuning bilen Mesih ulargha töwendiki (16:19-31-ayettiki) tarixni éytip béridu.  ■Mat. 23:14. 15 We u ulargha mundaq dédi: — «Siler özünglarni ademlerning aldida heqqaniy qilip körsetküchidursiler; lékin Xuda qelbinglarni bilidu. Chünki ademlerning arisida qedirlinidighini Xudaning neziride yirginchliktur.■1Sam. 16:7; Zeb. 7:9

16 Tewrat qanuni we peyghemberlerning yazmiliri chömüldürgüchi Yehyaghiche hidayet bolup keldi; shu waqittin bashlap Xudaning padishahliqining xush xewiri jakarlinip kéliwatidu; padishahliqqa kirmekchi bolghanlarning herbiri uninggha bösüp kiriwélishi kérektur. □«padishahliqqa kirmekchi bolghanlarning herbiri uninggha bösüp kiriwélishi kérektur» — bashqa birxil terjimisi: «herbir kishige uninggha kirishke qet’iy dewet qilinmaqta». Bizningche bu 16-17-ayetler, shundaqla «Mat.» 11:12-14-ayetler we «Mik.» 2:12-13-ayetler bilen munasiwetliktur. «Mikah»diki «qoshumche söz»nimu körüng.  ■Mat. 11:12,13. 17 Lékin asman bilen zéminning yoq qiliwétilishi Tewratning bir chékiti bikar qilinishtin asandur.□«Lékin asman bilen zéminning yoq qiliwétilishi Tewratning bir chékiti bikar qilinishtin asandur» — sözmusöz bolsa «lékin asman bilen yerning yoqalmiqi Tewrattin bir chékitning chüshmikidin asandur». «Chékit» ibraniy tilidiki eng kichik tinish belge (.).
Tewrat we peyghemberlerning yazmiliri «Chömüldürgüchi Yehyaghiche»la Israilgha yétekchi bolghan bilen hazirmu yenila «inawetsiz» emes.
Tewrattiki barliq bésharetler emelge ashurulidu; uning üstige, Tewrattiki barliq «heqqaniy telepler» Injildiki xush xewerni qobul qilghuchilarning hemmisi üchün yenila söyünidighan xushluqtur. Töwendiki 18-ayettiki telep, mesilen, Tewrattiki biwasite telep bolmisimu, Tewratta xatirilen’gen prinsiplar mushu heqiqetni körsitidu (mesilen, «Mar.» 10:1-12ni körüng).  ■Zeb. 102:25-27; Yesh. 40:8; 51:6; Mat. 5:18.

18 — Her kim öz ayalini talaq qilip bashqa birini alsa zina qilghan bolidu we kimki öz éridin talaq qilin’ghanni alsa zina qilghan bolidu». ■Mat. 5:32; 19:9; Mar. 10:11; 1Kor. 7:10.

19 — Burun bir bay adem bar idi; u sösün renglik ton we kanap kiyimlerni kiyip, herküni eysh-ishret ichide tentene qilatti. 20 We pütün ezayini chaqa-jaharet bésip ketken Lazarus isimlik bir yoqsul bar idi; u bayning derwazisining aldigha herküni yatquzup qoyulatti. 21 Uning dastixinidin chüshüp qalghan parchi-puratlardin qorsiqini toyghuzghushqa teshna idi. Halbuki, itlar kélip uning yarilirini yalaytti.□«Halbuki, itlar kélip uning yarilirini yalaytti» — Lazarus héchnéme yémigini bilen, lékin itlar uningdin azraq yem alatti. Ularning Lazarusqa tégishi bilen u «napak» dep hésablinatti.

22 Emdi shundaq boldiki, yoqsul öldi we perishtiler uni Ibrahimning quchiqigha apardi. Bay hem ölüp depne qilindi; 23 we tehtisarada qattiq qiynilip, béshini kötürüp, yiraqtin Ibrahimni we uning quchiqidiki Lazarusni körüp: 24 «Ey ata Ibrahim, manga rehim qilghaysen! Lazarusni ewetkeysen, u barmiqining uchini sugha chilap, tilimgha témitip sowutqay. Chünki men bu ot yalqunida qattiq azabliniwatimen!» dep warqirap yalwurdi.

25 Lékin Ibrahim mundaq dédi: «Ey oghlum, hayat waqtingda halawetni yetküche körginingni we Lazarusning derd-bala tartqinini yadinggha keltürgin. Hazir u teselli tapti, emma sen azab tartiwatisen. ■Ayup 21:13. 26 We bulardin bashqa, biz bilen silerning ariliqimizda yoghan bir hang békitilgendurki, bu yerdin siler terepke öteyli dégenler ötelemes we andin biz terepke ötimiz dégenler ötelmes».

27 Emdi bay yene: «Undaqta, i ata, sendin Lazarusni atamning öyige ewetishingni ötünimen. 28 Chünki méning besh aka-ukam bar; ularning bu azab-oqubetlik yerge kelmesliki üchün Lazarus ularni qattiq agahlandurup qoysun» — dédi.

29 Biraq Ibrahim jawab bérip uninggha: «Ularda Musa we bashqa peyghemberlerning agah-guwahliqi bar; ular shularni anglisun» — dédi.■Yesh. 8:20; 34:16; Yuh. 5:39; Ros. 17:11.

30 Lékin u: «Yaq, i Ibrahim ata, eger ölgenlerdin biri tirilip ularning aldigha barsa, ular towa qilidu» — dédi.

31 Emma Ibrahim uninggha: «Eger ular Musa we bashqa peyghemberlerning guwahliqini anglimisa, hetta ölgenlerdin birsi tirilsimu, ular yenila ishinishni ret qilidu» — dédi.□«Eger ular Musa we bashqa peyghemberlerning guwahliqini anglimisa, hetta ölgenlerdin birsi tirilsimu, ular yenila ishinishni ret qilidu» — bu söz hem biz oqurmenlerge kélidu, elwette. Bu sözdin kéyin Mesih bashqa bir Lazarusni ölümdin tirildürdi («Yh.» 11-bab). Hemmidin muhimi özi ölümdin tirilgen bolsimu, uninggha ishinidighan qanche adem chiqti?