1 Yehudiylar kéngeshmisining Perisiylerdin bolghan Nikodim isimlik bir yolbashchisi bar idi. 2 Bu adem bir kéchisi Eysaning aldigha kélip:

— Ustaz, séning Xudadin kelgen telim bergüchi ikenlikingni bilimiz. Chünki Xuda uning bilen bille bolmisa, héchkimning sen körsetken bu möjizilik alametlerni körsitishi qet’iy mumkin emes, — dédi.□«Ustaz» — Ibraniy tilida «Rabbi», «ustaz» dégen menide.  ■Yuh. 7:50; 9:16, 33; 19:39; Ros. 10:38.

3 Eysa uninggha jawaben:

— Berheq, berheq, men sanga shuni éytip qoyayki, héchkim yuqiridin tughulmighiche, Xudaning padishahliqini körelmes! — dédi.□«héchkim yuqiridin tughulmighiche, Xudaning padishahliqini körelmes!» — «yuqiridin» dégen söz grék tilida yene «qaytidin» dégennimu bildüridu we shübhisizki, mushu yerde bu ikki menini öz ichige alidu.

4 Nikodim:

— Adem qérighinida qandaqmu qaytidin tughulsun? Anisining qorsiqigha qayta kirip tughulushi mumkinmu?! — dep soridi.

5 Eysa mundaq jawab berdi:

— Berheq, berheq, men sanga shuni éytip qoyayki, hem sudin, hem Rohtin tughulmighiche, héchkim Xudaning padishahliqigha kirelmes!■Tit. 3:5. 6 Ettin tughulghan bolsa ettur; rohtin tughulghan bolsa rohtur.■Rim. 8:5. 7 Sanga: «Yuqiridin tughulushunglar kérek» déginimge heyran qalma. 8 Shamal xalighan terepke soqidu, sen uning awazini anglaysen, lékin qeyerdin kélip, qeyerge baridighinini bilmeysen. Rohtin tughulghan herbirimu shundaqtur.□«Shamal xalighan terepke soqidu, sen uning awazini anglaysen, lékin qeyerdin kélip, qeyerge baridighinini bilmeysen. Rohtin tughulghan herbirimu shundaqtur» — grék tilida «shamal» we «roh» birla söz bilen ipadilinidu.
Eysaning bu ayettiki küchlük sözlirini «qoshumche söz»imizde bir-birlep sherhleymiz.

9 Nikodim yene jawaben Eysagha:

— Bu ishlar qandaqmu mumkin bolar? — dédi.

10 Eysa uninggha jawaben mundaq dédi:

— «Sen Israilning ölimasi turup, bunimu bilmemsen? □«Sen Israilning ölimasi» — bu söz belkim Nikodimning Israil ichide sewiyisi eng yuqiri Tewrat ustazi ikenlikini körsitishi mumkin. 11 Berheq, berheq, men sanga shuni éytip qoyayki, biz bilginimizni éytimiz we körginimizge guwahliq bérimiz, lékin siler bizning guwahliqimizni qobul qilmaysiler. □«biz bilginimizni éytimiz we körginimizge guwahliq bérimiz, lékin siler bizning guwahliqimizni qobul qilmaysiler» — némishqa Eysa Nikodimgha shunche éghir tenbih béridu? Uning bu bayanidin ikki muhim soal chiqidu: «biz» kim?, «siler» kim? Bular toghrisida «qoshumche söz»imizde toxtilimiz.  ■Yuh. 3:32; 7:16; 8:28; 12:49; 14:24. 12 Silerge zémindiki ishlarni éytsam ishenmigen yerde, ershtiki ishlarni éytsam qandaqmu ishinisiler? 13 Özi ershte bolup, ershtin chüshküchidin, yeni Insan’oghlidin bashqa héchkim ershke chiqmidi. □«Özi ershte bolup, ershtin chüshküchidin, yeni Insan’oghlidin bashqa héchkim ershke chiqmidi» — bezi kona köchürmilerde «özi ershte bolup» dégen söz tépilmaydu.  ■Yuh. 6:62; Ef. 4:9. 14 Musa chölde tuch yilanni kötürgendek, Insan’oghlimu oxshashla shundaq égiz kötürülüshi kérek. □«Musa chölde tuch yilanni kötürgendek, Insan’oghlimu oxshashla shundaq égiz kötürülüshi kérek» — oqurmenler tilgha élin’ghan bu weqening tepsilatlirini «Chöl.» 21:4-9de tapalaydu. Israillar gunah sadir qilghanda, Xuda ulargha terbiye bérish üchün arisigha yilanlarni ewetken. Yilanlar nurghun ademlerni chaqqan, Musa Xudaning yolyoruqi bilen tuchtin bir yilan yasap, uni hasigha békitip, hasini égiz kötürüp Israilning bargahini aylinip mangghan. Yilanlarning zehiridin öley dep qalghanlar eger iman bilen shu tuch yilan’gha qarisa saqayghan.
Bu weqe Eysaning kréstte kötürülüxige bésharet bolidu. Gunahidin öley dégenler Eysagha iman bilen qarisa (Eysa biz üqün gunahning özi qilin’ghan, 2Kor.5:21) gunahtin saqaytilidu — démek, menggülük hayatqa erishidu.  ■Chöl. 21:9; 2Pad. 18:4; Yuh. 8:28; 12:32. 15 Shundaq bolghanda, uninggha étiqad qilghanlarning hemmisi halak bolmay, menggülük hayatqa érisheleydu».□«shundaq bolghanda, uninggha étiqad qilghanlarning hemmisi halak bolmay, menggülük hayatqa érisheleydu» — Bu kimning sözi? Mesihning sözliri belkim 15-ayette toxtaydu. 16-21-ayetlerni rosul Yuhanna Muqeddes Rohning türtke-yolyoruqi bilen yazghan, dep ishinimiz.  ■Yuh. 3:15.

16 Chünki Xuda dunyadiki insanlarni shu qeder söyiduki, Özining birdinbir yégane Oghlini pida bolushqa berdi. Meqsiti, uninggha étiqad qilghan herbirining halak bolmay, menggülük hayatqa érishishi üchündur. □«shu qeder söyiduki,...» — grék tilida yene «shu yol bilen söyiduki,...» dégen meninimu bildüridu.  ■Yuh. 3:36; Luqa 19:10; Rim. 5:8; 8:31; 1Yuh. 4:9; 5:10. 17 Xuda Oghlini dunyadiki insanlarni gunahqa békitish üchün emes, belki ularning u arqiliq qutquzulushi üchün dunyagha ewetti. ■Luqa 9:56; Yuh. 9:39; 12:47; 1Yuh. 4:14. 18 Kimki uninggha étiqad qilghuchi bolsa, gunahqa békitilmeydu; lékin étiqad qilmighuchi bolsa alliqachan gunahqa békitilgendur; chünki u Xudaning yekke-yégane Oghlining namigha étiqad qilmighan. ■Yuh. 5:24; 6:40,47; 20:31. 19 We gunahqa békitish sewebi mana shuki, nur dunyagha kelgen bolsimu, insanlar nurni emes, belki qarangghuluqni yaxshi kördi; chünki ularning emelliri rezil idi. ■Yuh. 1:5. 20 Chünki rezillik qilghuchi herbiri nurni yaman körüp we özining qilghan-etkenlirining ashkara qilinmasliqi üchün nurgha kelmeydu; 21 lékin heqiqetni yürgüzgüchi bolsa, emellirini Xudagha tayinip qilghanliqi ayan bolsun dep, nurgha kélidu.□«Xudagha tayinip qilghanliqi» — grék tilida «Xudada qilghanliqi» dégen söz bilen ipadilinidu.  ■Ef. 5:8,13.

22 Bu ishlardin kéyin, Eysa muxlisliri bilen Yehudiye zéminigha bardi; u u yerde ular bilen bille turup, kishilerni chömüldürdi. ■Yuh. 4:1. 23 Shu chaghda Yehya peyghembermu Salim yézisining yénidiki Aynon dégen yerde kishilerni chömüldürüwatatti. Chünki u yerning süyi mol idi. Kishiler uning aldigha kéliship, chömüldürüshni qobul qilishatti ■Mat. 3:6; Mar. 1:5; Luqa 3:7. 24 (chünki shu chaghda Yehya téxi zindan’gha tashlanmighanidi).■Mat. 14:3.

25 shu waqitlarda Yehyaning muxlisliri bir Yehudiy kishi bilen taharet qaidiliri toghrisida bes-munazire qiliship qaldi. 26 Andin muxlislar Yehyaning yénigha kélip:

— Ustaz, Iordan deryasining u qétida sen bilen birge bolghan, özüng teriplep guwahliq bergen héliqi kishi mana hazir özi kishilerni chömüldürüwatidu, we hemme adem uning yénigha kétishiwatidu, — dédi.□«Ustaz» — Grék tilida «rabbi». «... özüng teriplep guwahliq bergen héliqi kishi mana hazir özi kishilerni chömüldürüwatidu, we hemme adem uning yénigha kétishiwatidu» — némishqa Yehyaning muxlisliri shu Yehudiy kishi bilen bes-munazire qilip (25-ayet) bu soalni tughdurghan? Yehya bolsa Tewrat dewridiki eng axirqi, shundaqla eng ulugh peyghember hésablinidu. Yehya shu salahiyitide Tewrat («kona ehde»)tiki taharet ishlirini téxiche saqlap kelgenidi. Lékin Mesih «ichki taziliq»ni tekitleydighan telimi bilen «yéngi ehde»ni tonushturuwatqanidi. Shuning bilen shu bes-munaziride Yehyaning telimliri we Eysaning telimliri otturisidiki perqler tügishi mumkin idi. Yehyaning muxlislirining «xelq «Sendin waz kéchip, bu «yéngi adem»ning qéshigha baridu» déyishning meqsiti Yehyaning inawet-abruyini qoghdash idi, elwette. Lékin Yehyaning (27-31-ayettiki) jawabi «Bundaq oylap kétishning hajiti yoq, eksiche xushal bolushimiz lazim» idi.  ■Mat. 3:11; Mar. 1:7; Luqa 3:16; Yuh. 1:15, 26, 34.

27 Yehya mundaq jawab berdi:

— Eger uninggha ershtin ata qilinmighan bolsa, insan héchnersige ige bolalmaydu. 28 Méning silerge: «Men Mesih emes, peqet uning aldida ewetilgenmen» déginimge özünglar guwahchisiler. ■Mal. 3:1; Mat. 11:10; Mar. 1:2; Luqa 1:17; 7:27; Yuh. 1:20, 21, 23. 29 Kélinchekni emrige alghuchi yigittur; qoldishi yigitning awazini kütidu; qoldash uning awazini anglap, qelbide tolimu xursen bolidu. Shuninggha oxshash, mendimu xursenlik tolup tashidu. □«Kélinchekni emrige alghuchi yigittur; qoldishi yigitning awazini kütidu; qoldash uning awazini anglap, qelbide tolimu xursen bolidu. Shuninggha oxshash, mendimu xursenlik tolup tashidu» — mushu sözler bilen Yehya pöyghember Eysa Mesihni toy yigitige oxshitidu we: Özüm bolsam peqet toy yigitining qoldishimen, xalas, deydu. 30 Uning yüksilishi, méning ajizlishishim muqerrerdur.□«Uning yüksilishi, méning ajizlishishim muqerrerdur» — Yehyaning sözliri mushu yerde tügeydu, 31-36-ayetlerni rosul Yuhanna Muqeddes Rohning türtke-yolyoruqi bilen yazghan, dégen pikirge mayilmiz. Bezi alimlar 32-34- yaki 32-36-ayetlernimu Yehya peyghemberning sözliri, dep qaraydu.

31 Üstündin kelgüchi hemmidin üstündur. Zémindin kelgüchi zémin’gha tewe bolup zémindiki ishlarni sözleydu. Ershtin kelgüchi hemmidin üstündur; ■Yuh. 8:23. 32 özining ershte körgen we anglighanliri bolsa, u bular toghruluq guwahliq béridu; biraq héchkim uning guwahliqini qobul qilmaydu. ■Yuh. 5:30; 8:26; 12:49; 14:10; 1Yuh. 5:10. 33 Halbuki, kimki uning guwahliqini qobul qilghan bolsa, Xudaning heq ikenlikigimu möhürini basqan bolidu . □«Kimki uning guwahliqini qobul qilghan bolsa, Xudaning heq ikenlikigimu möhürini basqan bolidu» — «Xuda heq» dégen sözde közde tutulghini néme? Shübhisizki, Xudaning eslide Qutquzghuchi-Mesih ewetimen, dep bergen nurghun wediliri hazir Eysada toluq emelge ashurulghan, dégenlik bolidu.
«Möhürini basqan» — birinchidin, bashqilargha «Xuda heqtur» dep éniq guwahliq béridighan we ikkinchidin, Xudaning guwahliqini qobul qilghuchi öz hayatida shu guwahliqni testiqlaydighan Xudaning Rohining ispatini köridu, shunga «Xuda heq» dep téximu küchlük guwahchi bolidu.  ■Rim. 3:4. 34 Chünki Xuda ewetkini Xudaning sözlirini sözleydu; chünki Xuda Rohni uninggha ölchem bilen kemlep bermes. □«...chünki Xuda Rohni uninggha ölchem bilen kemlep bermes» — «Roh» — Xudaning Muqeddes Rohi. Démek, Xuda peyghemberlirige Öz Rohidin «ölchem bilen kemlep» ata qilghini bilen, Mesihge bolsa ölchimey bermekte.
Bashqa birxil terjimisi: «Xuda Rohni ölchem bilen kemlep bermes» — démek, Injil dewride Xuda Mesih arqiliq Muqeddes Rohini hemme étiqadchigha ölchimey ata qilidu.  ■Ef. 4:7. 35 Ata Oghulni söyidu we hemme ishlarni uning qoligha tapshurghandur. □«Ata Oghulni söyidu we hemme ishlarni uning qoligha tapshurghandur» — «Ata» mushu yerde Xudani körsitidu; «Oghul» bolsa — Xudaning Öz Oghli, elwette. «Yuhanna»da «Oghul» köp ishlitilidu; chünki Xudaning Oghli birdinbirdur.  ■Mat. 11:27; 28:18; Luqa 10:22; Yuh. 5:22; 17:2; Ibr. 2:8. 36 Oghulgha étiqad qilghuchi menggülük hayatqa igidur. Lékin Oghulgha itaet qilmighuchi hayatni héch körmeydu, belki Xudaning ghezipi shundaqlarning üstide turidu.■Yuh. 3:36; 6:47; 1Yuh. 5:10.