1 Heptining birinchi küni tang seher, Magdalliq Meryem qebrige bardi we qebrining aghzidiki tashning éliwétilgenlikini kördi.□«heptining birinchi küni» — yeni yekshenbe küni. «Magdalliq Meryem... qebrining aghzidiki tashning éliwétilgenlikini kördi» — qebre öngkür idi («Mat.» 27:60, «Luqa» 23:53).  ■Mat. 28:1; Mar. 16:1; Luqa 24:1. 2 Shunga u yügürginiche kélip Simon Pétrus we Eysa söygen héliqi muxlisning yénigha kélip, ulargha:

— Ular Rebni qebridin yötkiwétiptu, uni qeyerge qoyghinini bilmiduq! — dédi.□«Ular Rebni qebridin yötkiwétiptu, uni qeyerge qoyghinini bilmiduq!» — mushu ayettiki «biz» ispatlayduki, Injildiki bashqa «bayanlar»da éytilghandek, eslide Meryem bilen bille yene bashqa ayallarmu bar idi («Mat.» 28:1, «Mar.» 16:1-2. «Luqa» 23:54-24:1ni körüng).  ■Yuh. 13:23; 21:7,20.

3 Pétrus bilen héliqi muxlis tashqirigha chiqip, qebrige qarap yol aldi.■Luqa 24:12. 4 Ikkiylen teng yügürüp mangdi, lékin héliqi muxlis Pétrustin téz yügürüp, qebrige birinchi bolup yétip bardi. 5 U éngiship ichige qarap, kanap képenlerning u yerde yéyiqliq turghanliqini kördi, lékin ichkirige kirmidi.■Yuh. 19:40. 6 Uninggha egiship kelgen Simon Pétrus yétip kélip, qebrige kirdi we u yerde yéyiqliq turghan kanap képenlerni, 7 shundaqla Eysaning béshigha oralghan yaghliqnimu kördi. Yaghliq képenler bilen bir yerde emes, belki ayrim yerde yögeklik turatti.■Yuh. 11:44.

8 Andin qebrige awwal kelgen héliqi muxlismu qebrige kirip, ehwalni körüp ishendi□«Andin qebrige awwal kelgen héliqi muxlismu qebrige kirip, ehwalni körüp ishendi» — «héliqi muxlis» (Yuhanna) némige ishendi? U shu képenlerni we yaghliqning shundaq retlik qoyulghanliqini körüp, Eysaning jesitini héchkim oghrilimidi, belki u choqum ölümdin tirildi, dep ishendi. 9 (chünki ular uning ölümdin qayta tirilishining muqerrerliki heqqide muqeddes yazmilardiki bésharetni téxiche chüshenmeytti). □«uning ölümdin qayta tirilishi..» — grék tilida «uning ölgenlerning arisidin tirilishi...». «uning ölümdin qayta tirilishining muqerrerliki heqqide muqeddes yazmilardiki bésharet...» — biz bashqa yerlerde körsetkinimizdek, Tewrat-Zeburda Mesihning ölümdin tirilishini körsitidighan nurghun bésharetler bardur.  ■Zeb. 16:10; Ros. 2:25,31; 13:35. 10 Shuning bilen ikkiylen öz turalghulirigha qaytishti.□«Shuning bilen ikkiylen öz turalghulirigha qaytishti» — «öz turalghulirigha» grék tilida «özliriningkige» yaki «özliriningkilerge».

11 Emma Meryem bolsa qebrining sirtida turup yighlawatatti. U yighlap turup qebrining ichige éngiship qariwidi, ■Mat. 28:1; Mar. 16:5; Luqa 24:4. 12 mana aq kiyim kiygen ikki perishte turatti; ularning biri Eysaning jesiti qoyulghan yerning bash teripide, yene biri ayagh teripide olturatti.

13 Ular Meryemdin:

— Xanim, némishqa yighlaysen? — dep soridi.

— Rebbimni élip kétiptu, uni nege qoyghanliqini bilelmeywatimen, — dédi u ulargha.

14 U shu sözlerni qilipla, keynige buruluwidi, Eysaning shu yerde turghanliqini kördi. Lékin u uning Eysa ikenlikini bilmidi.■Mat. 28:9; Mar. 16:9.

15 Eysa uningdin — Xanim, némishqa yighlaysen, kimni izdeysen? — dep soridi.

Meryem uni baghwen shu, dep oylap:

— Teqsir, eger uni siz shu yerdin yötkiwetken bolsingiz, qeyerge qoyghanliqingizni éytip bergeysiz. Men uni élip kétimen, — dédi.

16 Meryem! — dédi Eysa uninggha.

Meryem burulupla, ibraniy tilida:

— Rabboni! — dédi (bu söz «ustaz» dégen menide).

17 Eysa uninggha: — Manga ésilmighin! Chünki men téxi atamning yénigha chiqmidim. Bérip qérindashlirimgha: Méni «Silerningmu Atanglarning, yeni méning Atamning, silerning Xudayinglarning, yeni méning Xudayimning yénigha chiqimen!» deydu, — dep yetküzgin, dédi.□«Eysa uninggha: — Manga ésilmighin!.. dédi» — «manga ésilmighin!» yaki «manga qol tegküziwerme». Kéyinki sözler buning menisining «ésilmighin» ikenlikini éniq körsitidu. «Bérip qérindashlirimgha: Méni «Silerningmu atanglarning, yeni méning atamning, silerning Xudayinglarning, yeni méning Xudayimning yénigha chiqimen!» deydu, — dep yetküzgin» — Eysaning Magdalliq Meryemge körünüshi toghruluq we uninggha éytqan bu muhim sözliri toghruluq «qoshumche söz»imizde azraq toxtilimiz.  ■Zeb. 22:22; Mat. 28:10; Yuh. 16:2; Ibr. 2:11.

18 Shuning bilen Magdalliq Meryem muxlislarning yénigha bérip, ulargha: «Rebni kördüm!» dédi we shundaqla Eysa özige éytqan u sözlerni ulargha yetküzdi.■Mat. 28:8; Mar. 16:10; Luqa 24:9.

19 Shu küni kechte, yeni heptining birinchi küni kechte, Yehudiylardin qorqqanliqi üchün muxlislar yighilghan öyde ishiklirini him taqiwalghanidi; shu waqitta, Eysa kélip ularning otturisida körünüp, öre turghan halda ulargha:

— Silerge aman-xatirjemlik bolghay! — dédi. □«Silerge xatirjemlik bolghay» — ibraniy tilida «Shalom eleyqum!» dégen söz bilen ipadilinidu, ereb tilida «essalamueleykum».  ■Mar. 16:14; Luqa 24:36; 1Kor. 15:5. 20 Buni dep, qollirini we biqinini ulargha körsetti. Shuning bilen muxlislar Rebni körginidin shadlandi. ■Yuh. 16:22. 21 Shunga Eysa ulargha yene:

— Silerge aman-xatirjemlik bolghay! Ata méni ewetkinidek, menmu silerni ewetimen, — dédi.■Yesh. 61:1; Mat. 28:19; Mar. 16:15; Luqa 4:18; Yuh. 17:18.

22 Bu sözni éytqandin kéyin, u ularning üstige bir püwlep:

— Muqeddes Rohni qobul qilinglar. 23 Kimning gunahlirini kechürsenglar, uning gunahi kechürüm qilinidu; kimning gunahlirini tutuwalsanglar, shuning gunahi tutuwélinidu! — dédi.□«Kimning gunahlirini kechürsenglar, uning gunahi kechürüm qilinidu; kimning gunahlirini tutuwalsanglar, shuning gunahi tutuwélinidu!» — bu rosullarning kishilerning gunahini toluq kechürüm qilish hoquqi bar, dégenlik emes. Undaq hoquq peqet Xudaghila tewedur. «Mat.» 16:19 we 18:18ni körüng. Bizningche, bu «gunahlarni kechürüm qilish» jamaetning tertipige baghliqtur. Éghir gunah sadir qilghan étiqadchilar jamaetke qatnishiwéremdu? Rebbimiz «Mat.» 18:15-20de bu mesile toghruluq emr béridu; bu emr boyiche jamaetning gunah sadir qilghan emma towa qilmighan qérindashlirini jamaettin chiqirish hoquqi bardur. «Korintliqlargha (1) we (2)»diki «qoshumche söz»imizni körüng, bolupmu «2Kor.» 2:11 toghruluq chüshendürüshimizni körüng.  ■Mat. 16:19; 18:18.

24 Emma on ikkiylenning biri, yeni «qoshkézek» dep atalghan Tomas Eysa kelgende ularning yénida emes idi. □««qoshkézek» dep atalghan Tomas» — grék tilida ««Didimus» dep atalghan Tomas». 25 Shunga bashqa muxlislar uninggha:

— Biz Rebni körduq! — déyishti. Lékin Tomas ulargha:

— Uning qollirida mixlarning izini körmigüche, mixlarning izigha öz barmiqimni we biqinigha öz qolumni tiqip baqmighuche, hergiz ishenmeymen, — dédi.

26 Sekkiz kündin kéyin, muxlislar yene shu öy ichide jem bolghanda, Tomasmu ular bilen bille idi. Ishikler taqaqliq tursimu, Eysa kélip ularning arisida turup:

— Silerge aman-xatirjemlik bolghay! — dédi. 27 Andin u Tomasqa:

— Barmiqingni bu yerge tegküzüp, qollirimgha qara. Qolungni uzitip, biqinimgha tiqip, gumanda bolmay, ishen’güchi bolghin! — dédi.■1Yuh. 1:1.

28 Tomas uninggha: — Méning Rebbim hem méning Xudayimsen! — dep jawab berdi.□«Méning Rebbim hem méning Xudayimsen!» — grék tilida «Méning Rebbim hem méning Xudayim!». Hazir barliq muxlislar Mesihning toluq salahiyitini tonup yetkenidi.

29 Eysa uninggha:

— Méni körgenliking üchün ishending. Körmey turup ishen’güchiler bextliktur! — dédi.■1Pét. 1:8.

30 Eysa muxlislirining aldida bu kitabta xatirilenmigen bashqa nurghun möjizilik alametlernimu körsetti. ■Yuh. 21:25. 31 Lékin mushular silerni Eysaning Mesih, shundaqla Xudaning Oghli ikenlikige ishensun hem bu arqiliq uninggha étiqad qilip, uning nami arqiliq hayatliqqa érishsun, dep yézildi.