27
Sheytanning jazalinishi •••• Israillar yighilip Xudagha méwe béridu
1 Shu künide Perwerdigar Özining dehshetlik, büyük we küchlük shemshiri bilen uchqur yilan léwiatanni,
Yeni tolghan’ghuchi yilan léwiatanni jazalaydu;
U yene déngizda turghan ejdihani öltüridu.□«Perwerdigar ... Shemshiri bilen uchqur yilan léwiatanni, yeni tolghan’ghuchi yilan léwiatanni jazalaydu; u yene déngizda turghan ejdihani öltüridu» — léwiatan chongqur déngiz astida yashaydighan qorqunchluq ejdihagha oxshap kétidighan haywan. Bezi alimlar uni timsah deydu, biraq biz uninggha ishenmeymiz (Tewrattiki «Ayup» léwiatan toghrisidiki 41-babtiki izahatlirimiz we «qoshumche sözimiz»ni körüng).
«Jazalash» dégen sözdin, birxil yaman rohning küchining léwiatanning keynide turushi bilen, léwiatanni rezillikning bir wekili bolidu dep chüshinimiz. Injil «Wehiy» 12-, 13- hem 20-babqa asasen chüshinimizki, léwiatan Sheytanning özi hem özining axirqi zamandiki wekili bolghan dejjalni bildüridu. «uchqur yilan» — léwiatan Sheytanning asmandiki ipadisi, «tolghan’ghuchi yilan» yer yüzidiki ipadisi, «ejdiha» déngizdiki ipadisidur. [b]
«Jazalash» dégen sözdin, birxil yaman rohning küchining léwiatanning keynide turushi bilen, léwiatanni rezillikning bir wekili bolidu dep chüshinimiz. Injil «Wehiy» 12-, 13- hem 20-babqa asasen chüshinimizki, léwiatan Sheytanning özi hem özining axirqi zamandiki wekili bolghan dejjalni bildüridu. «uchqur yilan» — léwiatan Sheytanning asmandiki ipadisi, «tolghan’ghuchi yilan» yer yüzidiki ipadisi, «ejdiha» déngizdiki ipadisidur. [b]
2 Shu küni sap sharab béridighan bir üzümzar bolidu!
U toghruluq naxsha éytinglar!□«sap sharab béridighan bir üzümzar» — yaki «bek yéqimliq bir üzümzar».
3 Özüm Perwerdigar uni saqlaymen;
Men her deqiqe uni sughirimen;
Birsi uninggha ziyan yetküzmisun dep kéche-kündüz saqlaymen.
4 Ghezep Mende qalmidi;
Ah, Manga qarshi jeng qilidighan tikenler yaki jighanlar bolsaidi!
Undaq bolsa Men ulargha qarshi yürüsh qilattim,
5 Bolmisa u Méni bashpanahliq qilip tutsun;
U Men bilen birlikte xatirjemlikte bolsun,
Derheqiqet, u Men bilen birlikte xatirjemlikte bolsun!□«Bolmisa u Méni bashpanahliq qilip tutsun; u Men bilen birlikte xatirjemlikte bolsun!...» — Xuda hetta Özige qarshi turghan bir tiken’gimu towa qilish, xatirjemlikke kélish pursitini yetküzidu! Buni ikki qétim déyish, buni tekitleshtin ibaret.
6 Kelgüsi künlerde, Yaqup yiltiz tartidu;
Israil bixlinip, chéchekleydu,
Ular pütkül yer yüzini méwe-chéwe bilen qaplaydu. □«Ular (Israil) pütkül yer yüzini méwe-chéwe bilen qaplaydu» — mushu söz Babil shehirining «yer yüzini sheherler bilen qaplayli» (14:21) dégen meqsiti bilen pütünley oxshimaydu.
Shu chaghda bolsa Xudaning Öz üzümzari bolghan Israildin kütken ümidi (5-babta xatirilen’gendek) köp jehetlerdin emelge ashurulidu. [g]
Shu chaghda bolsa Xudaning Öz üzümzari bolghan Israildin kütken ümidi (5-babta xatirilen’gendek) köp jehetlerdin emelge ashurulidu. [g]
Perwerdigarning Öz xelqige bolghan muamilisi
7 Perwerdigar Israilni urghanlarni urghanchilik Israilni urup baqqanmu?
8 Sen ularni eyibligende ölchemdin töwen jazalap ularni paliwetkensen;
Sherq shamili chiqqan künide U Uning zerblik shamili bilen ularni qoghliwetken.□«Sen ularni eyibligende ölchemdin töwen jazalap ularni paliwetkensen; sherq shamili chiqqan künide U Uning zerblik shamili bilen ularni qoghliwetken» — démek, 7-ayette déyilginidek, Xuda Israilni terbiyilep jazalighanda «ölchemdin töwen» jazalighan; sherq shamili zerbilik bolghini bilen daimliq emes, peqet turup-turup soqup turidu. Bashqa birnechche xil terjimiliri uchrishi mumkin. [j]
9 Emdi shu yol bilen Yaqupning qebihliki kechürüm qiliniduki, —
Uning gunahining élip tashlan’ghanliqining pishqan méwisi shu boliduki: —
U qurban’gahtiki hemme tashlarni kukum-talqan qilidu,
«Asherah»larni we «kün tüwrükliri»ni zadila turghuzmaydu.□«Yaqupning qebihliki kechürüm qilinidu» — ibraniy tilida «Yaqupning qebihliki yépilidu» yaki «Yaqupning qebihliki kafaret qilinidu». «qurban’gahtiki hemme tashlar...» — mushu ayettiki «qurban’gah» belkim butlargha choqunushta ishlitilidighan nerse. «Asherah» — «Asherah» butliri we xushbuygahlar bolsa, 17-bab, 8-ayettiki izahatni körüng.
10 Chünki mustehkemlen’gen sheher ghérib bolup qalidu,
Ademzatsiz makan hem tashliwétilgen bayawandek bolidu;
Shu yerde mozay ozuqlinidu,
Shu yerde yétip, uning shaxlirini yeydu.□«mustehkemlen’gen sheher» — mushu «mustehkemlen’gen sheher» bolsa, awwal Babilni körsetse kérek; biraq 10:24-ayettiki izahatta déginimizdek, Babilning özi kelgüsi «pütkül xudasiz dunya»ni bildüridu.
11 Uning shaxliri solishish bilen üzülidu;
Ayallar kélip ularni otun qilip köydüriwétidu.
Chünki bu bir yorutulmighan xelq;
Shunga ularni Yaratquchi ulargha rehim qilmaydu;
Ularni Shekillendürgüchi ulargha shepqet körsetmeydu.
12 We shu küni shundaq boliduki,
Perwerdigar Efrat deryasining éqimliridin tartip Misir wadisighiche her yerni silkiydu,
We siler bir-birlep térip yighiwélinisiler,
I Israil baliliri!□«Efrat deryasining éqimliridin tartip Misir wadisighiche» — mushu ibare Israilning barliq zéminini körsitish üchün pat-pat ishlitilidu. Xeritilerni körüng. [n]
13 We shu küni shundaq boliduki,
Büyük kanay chélinidu;
Shuning bilen Asuriye zéminida tügishey dep qalghanlar,
We Misir zéminida musapir bolghanlar kélidu;
Ular Yérusalémda muqeddes tagh üstide Perwerdigargha ibadet qilidu. □«Shu küni shundaq boliduki, büyük kanay chélinidu» — Xudaning xelqini chaqiridighan, axirqi zamandiki mushu «büyük kanay» muqeddes kitabta bashqa köp yerlerde tilgha élinidu. Yeshaya özi 18-babta u toghrisida toxtilidu.
Mushu yerde, Xudaning méhir-shepqitining barliq insanlar üchün ortaqliqi, Yehudiy emesler (Asuriye zéminida tügishey dep qalghanlar... Misir zéminida musapir bolghanlar) Xudagha tayan’ghan Yehudiylar bilen bille Uning padishahliqigha mirasxor bolidighanliqi éniq körünidu.
Mushu yerde, Xudaning méhir-shepqitining barliq insanlar üchün ortaqliqi, Yehudiy emesler (Asuriye zéminida tügishey dep qalghanlar... Misir zéminida musapir bolghanlar) Xudagha tayan’ghan Yehudiylar bilen bille Uning padishahliqigha mirasxor bolidighanliqi éniq körünidu.
- Yeshaya
- a
-
«Perwerdigar ... Shemshiri bilen uchqur yilan léwiatanni, yeni tolghan’ghuchi yilan léwiatanni jazalaydu; u yene déngizda turghan ejdihani öltüridu» — léwiatan chongqur déngiz astida yashaydighan qorqunchluq ejdihagha oxshap kétidighan haywan. Bezi alimlar uni timsah deydu, biraq biz uninggha ishenmeymiz (Tewrattiki «Ayup» léwiatan toghrisidiki 41-babtiki izahatlirimiz we «qoshumche sözimiz»ni körüng). «Jazalash» dégen sözdin, birxil yaman rohning küchining léwiatanning keynide turushi bilen, léwiatanni rezillikning bir wekili bolidu dep chüshinimiz. Injil «Wehiy» 12-, 13- hem 20-babqa asasen chüshinimizki, léwiatan Sheytanning özi hem özining axirqi zamandiki wekili bolghan dejjalni bildüridu. «uchqur yilan» — léwiatan Sheytanning asmandiki ipadisi, «tolghan’ghuchi yilan» yer yüzidiki ipadisi, «ejdiha» déngizdiki ipadisidur.
- b Weh. 12:9
- c «sap sharab béridighan bir üzümzar» — yaki «bek yéqimliq bir üzümzar».
- d «Ghezep Mende qalmidi» — belkim Israilgha qaritilghan ghezepni körsitidu. «Ah, Manga qarshi jeng qilidighan tikenler yaki jighanlar bolsaidi!... ularni yighishturup köydürüwétettim!» — Xudaning Öz üzümzari bolghan Israilgha (5-babni yene körüng) shunche xursenliki we qizghinliqi barki, U «ulargha bolghan qoghdash muhebbitimni körsitish pursiti bolsun üchün, bir tal tikenla peyda bolsaidi!» dep tiligendek qilidu.
- e «Bolmisa u Méni bashpanahliq qilip tutsun; u Men bilen birlikte xatirjemlikte bolsun!...» — Xuda hetta Özige qarshi turghan bir tiken’gimu towa qilish, xatirjemlikke kélish pursitini yetküzidu! Buni ikki qétim déyish, buni tekitleshtin ibaret.
- f «Ular (Israil) pütkül yer yüzini méwe-chéwe bilen qaplaydu» — mushu söz Babil shehirining «yer yüzini sheherler bilen qaplayli» (14:21) dégen meqsiti bilen pütünley oxshimaydu. Shu chaghda bolsa Xudaning Öz üzümzari bolghan Israildin kütken ümidi (5-babta xatirilen’gendek) köp jehetlerdin emelge ashurulidu.
- g Zeb. 72:16
- h «Perwerdigar Israilni urghanlarni urghanchilik Israilni urup baqqanmu? U qirghanlardek Israil qirilip baqqanmu?» — ibraniy tilida intayin qisqartilip ipadilinidu: «U Israilni urghanlarni urghan derijide uni urup baqqanmu? U (Xuda) qirghanlardek, u (Israil) qirilip baqqanmu?». Bashqa birxil terjimisi: «Perwerdigar Israilni bashqilar urghan derijide urup baqqanmu? Yaki Israil eller teripidin qirilghandek Perwerdigar teripidin qirilip baqqanmu?».
- i «Sen ularni eyibligende ölchemdin töwen jazalap ularni paliwetkensen; sherq shamili chiqqan künide U Uning zerblik shamili bilen ularni qoghliwetken» — démek, 7-ayette déyilginidek, Xuda Israilni terbiyilep jazalighanda «ölchemdin töwen» jazalighan; sherq shamili zerbilik bolghini bilen daimliq emes, peqet turup-turup soqup turidu. Bashqa birnechche xil terjimiliri uchrishi mumkin.
- j Yer. 30:11; 46:28
- k «Yaqupning qebihliki kechürüm qilinidu» — ibraniy tilida «Yaqupning qebihliki yépilidu» yaki «Yaqupning qebihliki kafaret qilinidu». «qurban’gahtiki hemme tashlar...» — mushu ayettiki «qurban’gah» belkim butlargha choqunushta ishlitilidighan nerse. «Asherah» — «Asherah» butliri we xushbuygahlar bolsa, 17-bab, 8-ayettiki izahatni körüng.
- l «mustehkemlen’gen sheher» — mushu «mustehkemlen’gen sheher» bolsa, awwal Babilni körsetse kérek; biraq 10:24-ayettiki izahatta déginimizdek, Babilning özi kelgüsi «pütkül xudasiz dunya»ni bildüridu.
- m «Efrat deryasining éqimliridin tartip Misir wadisighiche» — mushu ibare Israilning barliq zéminini körsitish üchün pat-pat ishlitilidu. Xeritilerni körüng.
- n Yesh. 17:5
- o «Shu küni shundaq boliduki, büyük kanay chélinidu» — Xudaning xelqini chaqiridighan, axirqi zamandiki mushu «büyük kanay» muqeddes kitabta bashqa köp yerlerde tilgha élinidu. Yeshaya özi 18-babta u toghrisida toxtilidu. Mushu yerde, Xudaning méhir-shepqitining barliq insanlar üchün ortaqliqi, Yehudiy emesler (Asuriye zéminida tügishey dep qalghanlar... Misir zéminida musapir bolghanlar) Xudagha tayan’ghan Yehudiylar bilen bille Uning padishahliqigha mirasxor bolidighanliqi éniq körünidu.