48
Yaqupning Efraim we Manassehke xeyrlik dua qilishi
1 Bu ishlardin kéyin birsi Yüsüpke: — Mana atang késel bolup qaptu, dep xewer berdi. U ikki oghli Manasseh bilen Efraimni bille élip bardi. 2 Birsi Yaqupqa: — Mana oghlung Yüsüp qéshinggha kéliwatidu, dep xewer bériwidi, Israil küchep qopup kariwatta olturdi.
3 Yaqup Yüsüpke: — Hemmige Qadir Tengri manga Qanaan zéminidiki Luz dégen jayda ayan bolup, méni beriketlep [a] 4 manga: Mana, Men séning neslingni köpeytip, séni intayin zor awutimen, sendin bir türküm xelq chiqirimen; bu zéminni sendin kéyinki neslingge ebediy miras qilip bérimen, dep éytqanidi.[b] 5 Emdi men Misirgha kélishtin ilgiri sanga Misir zéminida tughulghan ikki oghlung méning hésablinidu; Efraim bilen Manasseh bolsa, xuddi Ruben bilen Shiméon’gha oxshash, her ikkisi méning oghullirim bolidu.□«her ikkisi méning oghullirim bolidu» — kéyin Manasseh we Efraimdin bolghan qebililer Israilning on ikki qebilisidin ikkisi hésablandi. [d] 6 Ulardin kéyin tapqan baliliring özüngning bolidu; ular kelgüside mirasqa érishkende akilirining nami astida bolidu.□«ular kelgüside mirasqa érishkende akilirining nami astida bolidu» — démek, eger Yüsüpning kéyin oghulliri bolsa, Manassehning qebilisi yaki Efraimning qebilisining bir ezasi hésablinip, shu qebilining bir qismi süpitide tégishlik miras alalaytti. 7 Manga kelsek, Padandin kéliwatqinimda Rahile Qanaan zéminida yol üstide Efratqa az qalghanda méni tashlap ölüp ketti. Men uni shu yerde, yeni Efratqa (yeni Beyt-Lehemge) baridighan yolda depne qildim, — dédi.□«méni tashlap ölüp ketti» — yaki «méni hesretke qaldurup ölüp ketti». «men uni (Rahileni) shu yerde, yeni Efratqa baridighan yolda depne qildim» — Rahile Yüsüpning öz anisi, elwette. Belkim anisining ölümi toghruluq tepsilatlar uning éside anche qalmighan bolushi mumkin idi. [g]
8 Andin Israil Yüsüpning oghullirigha qarap: — Bular kimdur, — dep soridi.
9 Yüsüp atisigha jawaben: — Bular bolsa Xuda manga bu yerde bergen oghullirimdur, — dédi. U: — Ularni aldimgha yéqin keltürgin, men ulargha bext-beriket tiley, — dédi.
10 Emdi Israilning közliri qériliqidin ghuwaliship yaxshi körelmeytti. Shunga Yüsüp ularni uning aldigha yéqinraq keltürdi; u ularni söyüp quchaqlidi. 11 Andin Israil Yüsüpke: — Men séning yüzüngni köreleymen dep héch oylimighanidim; lékin Xuda méni séning baliliringnimu körüshke nésip qildi, — dédi.
12 Yüsüp balilarni Yaqupning tizlirining ariliqidin élip, yüzini yerge tegküzüp tezim qildi.□«Yaqupning» — ibraniy tilida «uning». 13 Andin Yüsüp bu ikkiylenni Israilning aldigha yéqin élip kélip, Efraimni ong qoli bilen tutup Israilning sol qoligha udullap turghuzdi; Manassehni sol qoli bilen tutup Israilning ong qoligha udullap turghuzdi. 14 Lékin Israil ong qolini uzitip, kenji balisi Efraimning béshigha qoydi, sol qolini Manassehning béshigha qoydi. Manasseh tunjisi bolsimu, u ikki qolini qaychilap tutup shundaq qoydi. 15 U Yüsüpke bext-beriket tilep: — Atilirim Ibrahim bilen Ishaq Xuda dep bilip yüzi aldida mangghan, méni pütkül ömrümde bu kün’giche padichidek yéteklep béqip kelgen Xuda,[i] 16 Manga hemjemet bolup méni hemme bala-qazadin qutghuzghan Perishte bu ikki oghulni beriketlisun; ular méning ismim we atilirim bolghan Ibrahim we Ishaqning isimliri bilen atilip, yer yüzide köp awughay! — dédi.□«...hemjemet bolup ... qutquzghan» — ibraniy tilida «goél» dégen péil bilen ipadilinidu. Mushu yerde «goél» dégen péil Tewratta birinchi qétim ishlitilidu. «Ayup» 19:25 we izahatini we «Tebirler»nimu körüng. [k]
17 Yüsüp atisining ong qolini Efraimning béshigha qoyghinini körüp könglide xapa boldi; shunga u atisining qolini tutup, Efraimning béshidin élip Manassehning béshigha yötkimekchi bolup, □«Yüsüp atisining ong qolini Efraimning béshigha qoyghinini körüp könglide xapa boldi» — ibraniy tilida «atisining ong qolini Efraimning béshigha qoyghini Yüsüpning közlirige yaman ishtek köründi». 18 atisigha: — Ey ata, bundaq qilmighin; chünki mana, tunjisi budur; ong qolungni uning béshigha qoyghin! — dédi.
19 Lékin atisi ret qilip: — Bilimen, i oghlum, bilimen; uningdinmu bir qowm chiqip, özimu ulugh bolidu, emma derheqiqet uning inisi uningdin téximu ulugh bolidu; uning neslidin nahayiti köp qowmlar peyda bolidu, — dédi.[m]
20 Shuning bilen shu küni u bu ikkisini beriketlep: — Kelgüside Israillar bext-beriket tiligende: «Xuda séni Efraim bilen Manassehdek ulugh qilsun!» deydighan bolidu, dédi. Bu teriqide u Efraimni Manassehtin üstün qoydi.[n]
21 Andin Israil Yüsüpke yene: — Mana, men ölimen; lékin Xuda siler bilen bille bolup, silerni ata-bowiliringlarning zéminigha qayturup baridu. 22 Men sanga qérindashliringningkidin bir ülüsh yerni artuq berdim; shu yerni özüm qilich we oqyayim bilen Amoriyning qolidin tartiwalghanidim.□«Men sanga ... bir ülüsh yerni artuq berdim» — dégen sözlerning yene mumkin bolghan ikki menisi bar: — (1) «sanga... ashu «yaghliq rayon» (köp zeytun méyini chiqidighan zémin)ni teqdim qildim,...» yaki (2) «sanga... Shekem dégen yerni ... teqdim qildim» (34-babni körüng). Emeliyette üch mene oxshashla toghra bolushi mumkin. [p]
- Yaritilish
- a
-
Yar. 17:1.
- b Yar. 28:3; 35:11.
- c «her ikkisi méning oghullirim bolidu» — kéyin Manasseh we Efraimdin bolghan qebililer Israilning on ikki qebilisidin ikkisi hésablandi.
- d Yar. 41:50; 46:20.
- e «ular kelgüside mirasqa érishkende akilirining nami astida bolidu» — démek, eger Yüsüpning kéyin oghulliri bolsa, Manassehning qebilisi yaki Efraimning qebilisining bir ezasi hésablinip, shu qebilining bir qismi süpitide tégishlik miras alalaytti.
- f «méni tashlap ölüp ketti» — yaki «méni hesretke qaldurup ölüp ketti». «men uni (Rahileni) shu yerde, yeni Efratqa baridighan yolda depne qildim» — Rahile Yüsüpning öz anisi, elwette. Belkim anisining ölümi toghruluq tepsilatlar uning éside anche qalmighan bolushi mumkin idi.
- g Yar. 35:19.
- h «Yaqupning» — ibraniy tilida «uning».
- i Ibr. 11:21.
- j «...hemjemet bolup ... qutquzghan» — ibraniy tilida «goél» dégen péil bilen ipadilinidu. Mushu yerde «goél» dégen péil Tewratta birinchi qétim ishlitilidu. «Ayup» 19:25 we izahatini we «Tebirler»nimu körüng.
- k Yar. 31:42; 32:1.
- l «Yüsüp atisining ong qolini Efraimning béshigha qoyghinini körüp könglide xapa boldi» — ibraniy tilida «atisining ong qolini Efraimning béshigha qoyghini Yüsüpning közlirige yaman ishtek köründi».
- m Rut 4:11,12.
- n Yer. 31:20.
- o «Men sanga ... bir ülüsh yerni artuq berdim» — dégen sözlerning yene mumkin bolghan ikki menisi bar: — (1) «sanga... ashu «yaghliq rayon» (köp zeytun méyini chiqidighan zémin)ni teqdim qildim,...» yaki (2) «sanga... Shekem dégen yerni ... teqdim qildim» (34-babni körüng). Emeliyette üch mene oxshashla toghra bolushi mumkin.
- p Ye. 13:7; 16:1; 17:1; 24:8.