Pétrus «1»
1
«Rosul Pétrus yazghan birinchi mektup»
1 Eysa Mesihning rosuli bolghan menki Pétrustin Pontus, Galatiya, Kapadokiya, Asiya we Bitiniye ölkiliride tarqaq yashawatqan musapir bendilerge salam.□«Eysa Mesihning rosuli bolghan menki Pétrustin Pontus, Galatiya, Kapadokiya, Asiya we Bitiniye ölkiliride tarqaq yashawatqan musapir bendilerge salam» — «tarqaq musapirlar» toghruluq «Yaqup»tiki «kirish söz»imizni körüng. «Tarqaq musapirlar» — Asuriyening we kéyinki Babil impériyesidin bashlap, Israilning on ikki qebilisi dunyaning herqaysi bulung-puchqaqlirigha tarqilip ketkenidi. Pelestin’ge qaytip kelmey, chet yerlerde qalghan Yehudiylar «tarqaq musapirlar» (grék tilida «diaspora») dep atilatti. Lékin mushu yerde «tarqaq yashawatqan musapir bendiler» köchme menide ishlitilidu, shundaqla xette tilgha élin’ghan jaylarda turuwatqan barliq étiqadchilarni körsitidu, dep qaraymiz (2:10ni körüng).
«Tarqaq yashawatqan musapir bendiler» bizningche: (1) étiqadchilar bu dunyada heqiqeten musapir salahiyitide yashaydu. Ular yurtimiz mushu yerde emes, jennette bolidu, dep bilidu; (2) étiqadchilar yer yüzidiki yurtlarning köpinchiside köp sanliqni teshkil qilmaydu, belki tarqaq «kichik bir pada»dek yashawatidu, dégenni körsitidu. «Kirish söz»imiznimu körüng. ■Yaq. 1:1. 2 Siler Xuda’Atining aldin bilgini boyiche tallinip, Roh teripidin pak-muqeddes qilindinglar. Buningdin meqset, silerning Eysa Mesihning itaitide bolushunglar we qénining üstünglargha sépilishi üchündur. Méhir-shepqet we xatirjemlik silerge hessilep ata qilin’ghay!□«Siler Xuda’Atining aldin bilgini boyiche tallinip, Roh teripidin pak-muqeddes qilindinglar» — «Roh» mushu yerde Xudaning Muqeddes Rohini körsitidu. «Buningdin meqset, silerning Eysa Mesihning itaitide bolushunglar we qénining üstünglargha sépilishi üchündur» — «Eysa Mesihning qénining üstünglargha sépilishi»: — démek, Eysa Mesihning qéni «Tewrat dewri»diki qurbanliqlarning qénidek, ademning bedini üstige emes, belki étiqad qilghuchilarning wijdan-qelbige sépilidu, shuning bilen gunahliridin pak bolidu («Yesh.» 52:15 we izahatini, «Ibr.» 9:13, 12:24ni körüng). ■Rim. 1:7; 1Kor. 1:3; Gal. 1:3; Ef. 1:2; 2Pét. 1:2; Yeh. 2.
«Tarqaq yashawatqan musapir bendiler» bizningche: (1) étiqadchilar bu dunyada heqiqeten musapir salahiyitide yashaydu. Ular yurtimiz mushu yerde emes, jennette bolidu, dep bilidu; (2) étiqadchilar yer yüzidiki yurtlarning köpinchiside köp sanliqni teshkil qilmaydu, belki tarqaq «kichik bir pada»dek yashawatidu, dégenni körsitidu. «Kirish söz»imiznimu körüng. ■Yaq. 1:1. 2 Siler Xuda’Atining aldin bilgini boyiche tallinip, Roh teripidin pak-muqeddes qilindinglar. Buningdin meqset, silerning Eysa Mesihning itaitide bolushunglar we qénining üstünglargha sépilishi üchündur. Méhir-shepqet we xatirjemlik silerge hessilep ata qilin’ghay!□«Siler Xuda’Atining aldin bilgini boyiche tallinip, Roh teripidin pak-muqeddes qilindinglar» — «Roh» mushu yerde Xudaning Muqeddes Rohini körsitidu. «Buningdin meqset, silerning Eysa Mesihning itaitide bolushunglar we qénining üstünglargha sépilishi üchündur» — «Eysa Mesihning qénining üstünglargha sépilishi»: — démek, Eysa Mesihning qéni «Tewrat dewri»diki qurbanliqlarning qénidek, ademning bedini üstige emes, belki étiqad qilghuchilarning wijdan-qelbige sépilidu, shuning bilen gunahliridin pak bolidu («Yesh.» 52:15 we izahatini, «Ibr.» 9:13, 12:24ni körüng). ■Rim. 1:7; 1Kor. 1:3; Gal. 1:3; Ef. 1:2; 2Pét. 1:2; Yeh. 2.
Hayatliq ümidi
3 Özining zor rehimdilliki bilen, Eysa Mesihning ölümdin tirilishi arqiliq bizni yéngidin tughdurup, ölmes ümidke nésiwe qilghan Rebbimiz Eysa Mesihning Xuda’Atisigha mubarek-medhiyiler oqulghay!■Rim. 6:23; 1Kor. 15:20; 2Kor. 1:3; Ef. 1:3; Yaq. 1:18. 4 Démek, siler üchün chirimes, daghsiz we solmas miras ershlerde saqlanmaqta.■Kol. 1:5; 2Tim. 1:12. 5 Axir zamanda ashkarilinishqa teyyarlan’ghan nijat üchün, siler étiqadinglar bilen Xudaning qudriti arqiliq qoghdalmaqtisiler. 6 Siler bu nijattin zor shadlinisiler — gerche hazir zörür tépilghanda silerning herxil sinaqlar tüpeylidin qisqa waqit azab-oqubet chékishinglargha toghra kelsimu.■Rim. 5:3; Ibr. 10:37; 1Pét. 5:10; Yaq. 1:2. 7 Altun haman yoqilip kétidighan nerse bolsimu, sapliqi ot bilen sinilidu. Shuninggha oxshash altundin tolimu qimmetlik bolghan étiqadinglar sinilip ispatlinidu. Buning bilen u Eysa Mesih qayta ashkarilan’ghan waqtida medhiye, shan-sherep we izzet-hörmet keltüridu. □«Altun haman yoqilip kétidighan nerse bolsimu, sapliqi ot bilen sinilidu. Shuninggha oxshash altundin tolimu qimmetlik bolghan étiqadinglar sinilip ispatlinidu. Buning bilen u Eysa Mesih qayta ashkarilan’ghan waqtida medhiye, shan-sherep we izzet-hörmet keltüridu» — oqurmenlerge ayanki, altunning sapliqi yaki heqiqiy ikenliki ot bilen ispatlinidu. Xuda étiqadimizning heqiqiy yaki heqiqiy emeslikini bilidu, elwette, lékin Özining shan-sheripi hemde bizni bu jehette xatirjem qilish üchün bizni herxil sinaqlargha uchritidu. Muellip mushu sinaqlar toghruluq éytqan bolsimu, ularning étiqadidin guman qilghan emes, eksiche 8-ayette ularning étiqadigha ishenchini bildürüp, derweqe heqiqiy, sap ikenlikini éniq körsitidu.
«Étiqadinglar... medhiye, shan-sherep we izzet-hörmet keltüridu» — muellip mushu yerde bu «medhiye, shan-sherep we izzet-hörmet» kimge bolidighanliqini ochuq körsetmeydu. Bizningche étiqadimiz sinilishi arqiliq «medhiye, shan-sherep we izzet-hörmet»ni hem Reb Özige hem bizlergimu keltüridu. Chünki étiqadimiz sinaqtin ötküzülse, bu Xudaning shapaiti hem küch-qudritidinla bolidu, shundaqla buning arqiliq uning shapaiti hem qudriti roshen bolidu we Xudaning ulughluqigha ispat bolidu (5-ayetni körüng). ■Yesh. 48:10; 1Kor. 3:13; Yaq. 1:3; 1Pét. 4:12.
«Étiqadinglar... medhiye, shan-sherep we izzet-hörmet keltüridu» — muellip mushu yerde bu «medhiye, shan-sherep we izzet-hörmet» kimge bolidighanliqini ochuq körsetmeydu. Bizningche étiqadimiz sinilishi arqiliq «medhiye, shan-sherep we izzet-hörmet»ni hem Reb Özige hem bizlergimu keltüridu. Chünki étiqadimiz sinaqtin ötküzülse, bu Xudaning shapaiti hem küch-qudritidinla bolidu, shundaqla buning arqiliq uning shapaiti hem qudriti roshen bolidu we Xudaning ulughluqigha ispat bolidu (5-ayetni körüng). ■Yesh. 48:10; 1Kor. 3:13; Yaq. 1:3; 1Pét. 4:12.
8 Eysa Mesihni ilgiri körüp baqmighan bolsanglarmu, Uni söyüp keldinglar; we hazirmu Uni körmeysiler, lékin Uninggha yenila étiqat qilip qelbinglar ipadiligüsiz shan-sherepke tolghan xushalliq bilen yayraydu.■Yuh. 20:29. 9 Shuning bilen siler étiqadinglarning nishani, yeni jéninglarning nijatigha muyesser boluwatisiler. □«Shuning bilen siler étiqadinglarning nishani, yeni jéninglarning nijatigha muyesser boluwatisiler» — mushu ayettin éniq körgili boliduki, nijatning hazir netijisi hem méwisi bar hemde kelgüside (5-ayette) Mesih qayta kelgende téximu mukemmellishidu (nijatning kelgüsidiki bext-beriketliri bolsa gunahning herqandaq tesiridin azad bolush, yéngi tende bolushni öz ichige alidu). Mushu yerde «jéninglarning nijati» belkim ademning ichki dunyasini körsitidu, démek, ademning oy-pikir, héssiyatliri we mijezining gunahning tesiridin azad bolushini körsitidu. 10 Silerge ata qilin’ghan bu méhir-shepqetni aldin éytqan ilgiriki peyghemberler bu nijat-qutquzulush toghrisida tepsiliy izden’gen, uni chüshinishke tirishqanidi. ■Yar. 49:10; Dan. 2:44; Hag. 2:8; Zek. 6:12. 11 Ularda bolghan Mesihning Rohi ulargha Mesih kelgüside tartidighan azab-oqubetler we bulardin kéyinki kélidighan shan-sherepler toghrisida aldin’ala melumat bérip bésharet keltürginide, ular bu ishlarning qandaq yol bilen we qaysi zamanda yüz béridighanliqi üstide izden’gen. □«Ularda bolghan Mesihning rohi ulargha Mesih kelgüside tartidighan azab-oqubetler we bulardin kéyinki kélidighan shan-sherepler toghrisida aldin’ala melumat bérip bésharet keltürginide, ular bu ishlarning qandaq yol bilen we qaysi zamanda yüz béridighanliqi üstide izden’gen» — «qandaq yol bilen» dégenning bashqa birxil terjimisi «kimning wujudida». Bu ayettin shu roshenki, Mesih téxi dunyagha kelmigini bilen, Tewrattiki peyghemberlerning bésharet bérishi Uning Rohi arqiliq bolghan; Mesihning Rohi ularda tursimu, ularning Mesihning kimliki yaki toluq salahiyiti toghruluq xewiri müjmel yaki yoq déyerlik idi. ■Zeb. 22:6; Yesh. 53:3; Dan. 9:24. 12 Shuning bilen ulargha bu ishlarni aldin éytishi ular özliri üchün emes, belki silerning xizmitinglarda bolghan, dep ayan qilin’ghan. Emdi bügünki künde bu ishlar ershtin ewetilgen Muqeddes Rohning küchi bilen silerge xush xewerni yetküzgüchiler arqiliq silerge jakarlandi. Hetta perishtilermu bu ishlarning tégi-tektini sepsélip chüshiniwélishqa telpünmekte.□«Shuning bilen ulargha bu ishlarni aldin éytishi ular özliri üchün emes, belki silerning xizmitinglarda bolghan, dep ayan qilin’ghan» — «bu ishlar» dégenlik peyghemberler aldin’ala éytqan Mesihning ölümi (azab-oqubetliri) arqiliq bolghan barliq nijatliq ishlar, jümlidin «Muqeddes Rohning küchi bilen» xush xewerni yetküzüshni körsetse kérek. ■Ros. 2:4; Ef. 3:10.
Pak yashanglar
13 Shunga, zéhinliringlarning bélini baghlap, özünglarni segek-salmaq tutunglar, ümidinglarni Eysa Mesih qayta körün’gen künide silerge élip kélidighan bext-shapaetke pütünley baghlanglar. □«ümidinglarni Eysa Mesih qayta körün’gen künide silerge élip kélidighan bext-shapaetke pütünley baghlanglar» — «pütünley baghlanglar» dégenning bashqa xil terjimisi: «axirghiche baghlanglar». ■Luqa 12:35; Ef. 6:14. 14 Xudaning itaetmen perzentliri süpitide, ilgiriki ghapilliq chaghliringlardikidek hawayi-heweslerge bérilmenglar. 15 Eksiche, silerni chaqirghuchi pak-muqeddes bolghan’gha oxshash barliq yürüsh-turushinglarda özünglarni pak-muqeddes tutunglar. ■Luqa 1:75. 16 Chünki muqeddes yazmilarda: «Pak-muqeddes bolunglar, chünki Men pak-muqeddesturmen» dep xatirilen’gen.■Law. 11:44,45; 19:2; 20:7.
17 Siler dua qilghininglarda kishilerning herbirining ish-herikitige qarap yüz-xatire qilmay Soraq Qilghuchini «Ata» dep chaqiridikensiler, undaqta bu dunyada musapir bolup yashawatqan waqtinglarni Uning qorqunchida ötküzünglar. ■Qan. 10:17; 2Tar. 19:7; Ayup 34:19; Ros. 10:34; Rim. 2:11; Gal. 2:6; Ef. 6:9; Kol. 3:25. 18 Chünki silerge melumki, siler ata-bowiliringlar teripidin silerge qaldurulghan ehmiyetsiz turmushning qulluqidin azad boldunglar. Bu, qimmitini haman yoqitidighan altun yaki kümüshtek nersilerning tölimi bilen bolghan emes, □«haman qimmitini yoqitidighan altun yaki kümüshtek nersiler» — grék tilida «haman chiriydighan altun yaki kümüshtek nersiler». ■1Kor. 6:20; 7:23. 19 belki qimmetlik qéni bilen, yeni kem-kütisiz we daghsiz qoza kebi Mesihning qimmetlik qénining bedilige keldi. ■Ros. 20:28; Ibr. 9:12; Weh. 1:5. 20 U derweqe dunya apiride qilinishtin ilgirila Xuda teripidin shu süpitide tonulghan, hazir U zamanlarning mushu axirqi waqitlirida siler üchün bu dunyagha ewetilip ashkara qilindi. □«U zamanlarning mushu axirqi waqitlirida siler üchün bu dunyagha ewetilip ashkara qilindi» — «zamanlarning mushu axirqi waqitliri» dégenlik Eysa Mesihning birinchi qétim bu dunyagha kélishidin tartip, ikkinchi qétim kélishigiche bolghan waqit, yeni «Injil dewri»ni körsitidu. ■Rim. 16:25; Ef. 1:9; 3:9; Kol. 1:26; 2Tim. 1:9; Tit. 1:2. 21 Siler Uning arqiliq Uni ölümdin tirildürüp, Uninggha shan-sherep bergen Xudagha étiqad qiliwatisiler. Xudaning shuni qilghini étiqadinglar we ümidinglar Özige baghlansun üchündur.■Ros. 2:33; Fil. 2:9.
22 Siler heqiqetke itaet qilghanliqinglardin qelbinglarni paklap, qérindashlarni söyidighan saxtisiz méhir-muhebbetke kirishtinglar; shunga, bir-biringlarni chin qelbinglardin qizghin söyünglar. ■Rim. 12:10; Ef. 4:3; Ibr. 13:1; 1Pét. 2:17. 23 Chünki siler yéngiwashtin tughuldunglar — bu chirip kétidighan uruq arqiliq emes, belki chirimas uruq, yeni Xudaning hayatiy küchke ige we menggü turidighan söz-kalami arqiliq boldi. □«Chünki siler yéngiwashtin tughuldunglar — bu chirip kétidighan uruq arqiliq emes, belki chirimas uruq, yeni Xudaning hayatiy küchke ige we menggü turidighan söz-kalami arqiliq boldi» — mushu yerde «chirip kétidighan uruq» dégenning menisi belkim «haman ölüp kétidighan insanlar (chirip kétidighan et igiliri)»ni körsitishi mumkin — démek, héchkim étiqadchi bolghan ata-anisidin yaki melum millettin (mesilen, Yehudiylardin) tughulghanliqi bilen yéngi hayatqa érishmeydu. Her adem özi étiqad bilen «qayta (yéngidin) tughulushi» kérektur. ■Yaq. 1:18; 1Yuh. 3:9. 24 Chünki xuddi muqeddes yazmilarda yézilghinidek:
«Barliq et igiliri ot-chöptur, xalas,
Ularning barliq shan-sheripi daladiki gülge oxshash;
Ot-chöp solishidu, gül xazan bolidu,■Yesh. 40:6-8; 1Kor. 7:31; Yaq. 1:10; 4:14; 1Yuh. 2:17.
25 Biraq Rebning söz-kalami menggüge turidu!»
Silerge yetküzülgen xush xewerde jakarlan’ghan söz-kalam del shudur.□«Barliq et igiliri ot-chöptur, xalas, ularning barliq shan-sheripi daladiki gülge oxshash; ot-chöp solishidu, gül xazan bolidu, biraq Rebning söz-kalami menggüge turidu!» — bu sözler «Yesh.» 40:6, 8 (LXX)tin neqil keltürülgen.
- a «Eysa Mesihning rosuli bolghan menki Pétrustin Pontus, Galatiya, Kapadokiya, Asiya we Bitiniye ölkiliride tarqaq yashawatqan musapir bendilerge salam» — «tarqaq musapirlar» toghruluq «Yaqup»tiki «kirish söz»imizni körüng. «Tarqaq musapirlar» — Asuriyening we kéyinki Babil impériyesidin bashlap, Israilning on ikki qebilisi dunyaning herqaysi bulung-puchqaqlirigha tarqilip ketkenidi. Pelestin’ge qaytip kelmey, chet yerlerde qalghan Yehudiylar «tarqaq musapirlar» (grék tilida «diaspora») dep atilatti. Lékin mushu yerde «tarqaq yashawatqan musapir bendiler» köchme menide ishlitilidu, shundaqla xette tilgha élin’ghan jaylarda turuwatqan barliq étiqadchilarni körsitidu, dep qaraymiz (2:10ni körüng). «Tarqaq yashawatqan musapir bendiler» bizningche: (1) étiqadchilar bu dunyada heqiqeten musapir salahiyitide yashaydu. Ular yurtimiz mushu yerde emes, jennette bolidu, dep bilidu; (2) étiqadchilar yer yüzidiki yurtlarning köpinchiside köp sanliqni teshkil qilmaydu, belki tarqaq «kichik bir pada»dek yashawatidu, dégenni körsitidu. «Kirish söz»imiznimu körüng.
- c «Siler Xuda’Atining aldin bilgini boyiche tallinip, Roh teripidin pak-muqeddes qilindinglar» — «Roh» mushu yerde Xudaning Muqeddes Rohini körsitidu. «Buningdin meqset, silerning Eysa Mesihning itaitide bolushunglar we qénining üstünglargha sépilishi üchündur» — «Eysa Mesihning qénining üstünglargha sépilishi»: — démek, Eysa Mesihning qéni «Tewrat dewri»diki qurbanliqlarning qénidek, ademning bedini üstige emes, belki étiqad qilghuchilarning wijdan-qelbige sépilidu, shuning bilen gunahliridin pak bolidu («Yesh.» 52:15 we izahatini, «Ibr.» 9:13, 12:24ni körüng).
■1:2 Rim. 1:7; 1Kor. 1:3; Gal. 1:3; Ef. 1:2; 2Pét. 1:2; Yeh. 2.
- h «Altun haman yoqilip kétidighan nerse bolsimu, sapliqi ot bilen sinilidu. Shuninggha oxshash altundin tolimu qimmetlik bolghan étiqadinglar sinilip ispatlinidu. Buning bilen u Eysa Mesih qayta ashkarilan’ghan waqtida medhiye, shan-sherep we izzet-hörmet keltüridu» — oqurmenlerge ayanki, altunning sapliqi yaki heqiqiy ikenliki ot bilen ispatlinidu. Xuda étiqadimizning heqiqiy yaki heqiqiy emeslikini bilidu, elwette, lékin Özining shan-sheripi hemde bizni bu jehette xatirjem qilish üchün bizni herxil sinaqlargha uchritidu. Muellip mushu sinaqlar toghruluq éytqan bolsimu, ularning étiqadidin guman qilghan emes, eksiche 8-ayette ularning étiqadigha ishenchini bildürüp, derweqe heqiqiy, sap ikenlikini éniq körsitidu. «Étiqadinglar... medhiye, shan-sherep we izzet-hörmet keltüridu» — muellip mushu yerde bu «medhiye, shan-sherep we izzet-hörmet» kimge bolidighanliqini ochuq körsetmeydu. Bizningche étiqadimiz sinilishi arqiliq «medhiye, shan-sherep we izzet-hörmet»ni hem Reb Özige hem bizlergimu keltüridu. Chünki étiqadimiz sinaqtin ötküzülse, bu Xudaning shapaiti hem küch-qudritidinla bolidu, shundaqla buning arqiliq uning shapaiti hem qudriti roshen bolidu we Xudaning ulughluqigha ispat bolidu (5-ayetni körüng).
- k «Shuning bilen siler étiqadinglarning nishani, yeni jéninglarning nijatigha muyesser boluwatisiler» — mushu ayettin éniq körgili boliduki, nijatning hazir netijisi hem méwisi bar hemde kelgüside (5-ayette) Mesih qayta kelgende téximu mukemmellishidu (nijatning kelgüsidiki bext-beriketliri bolsa gunahning herqandaq tesiridin azad bolush, yéngi tende bolushni öz ichige alidu). Mushu yerde «jéninglarning nijati» belkim ademning ichki dunyasini körsitidu, démek, ademning oy-pikir, héssiyatliri we mijezining gunahning tesiridin azad bolushini körsitidu.
- ~13~ «Ularda bolghan Mesihning rohi ulargha Mesih kelgüside tartidighan azab-oqubetler we bulardin kéyinki kélidighan shan-sherepler toghrisida aldin’ala melumat bérip bésharet keltürginide, ular bu ishlarning qandaq yol bilen we qaysi zamanda yüz béridighanliqi üstide izden’gen» — «qandaq yol bilen» dégenning bashqa birxil terjimisi «kimning wujudida». Bu ayettin shu roshenki, Mesih téxi dunyagha kelmigini bilen, Tewrattiki peyghemberlerning bésharet bérishi Uning Rohi arqiliq bolghan; Mesihning Rohi ularda tursimu, ularning Mesihning kimliki yaki toluq salahiyiti toghruluq xewiri müjmel yaki yoq déyerlik idi.
- ~15~ «Shuning bilen ulargha bu ishlarni aldin éytishi ular özliri üchün emes, belki silerning xizmitinglarda bolghan, dep ayan qilin’ghan» — «bu ishlar» dégenlik peyghemberler aldin’ala éytqan Mesihning ölümi (azab-oqubetliri) arqiliq bolghan barliq nijatliq ishlar, jümlidin «Muqeddes Rohning küchi bilen» xush xewerni yetküzüshni körsetse kérek.
- ~17~ «ümidinglarni Eysa Mesih qayta körün’gen künide silerge élip kélidighan bext-shapaetke pütünley baghlanglar» — «pütünley baghlanglar» dégenning bashqa xil terjimisi: «axirghiche baghlanglar».
■1:16 Law. 11:44,45; 19:2; 20:7.
■1:17 Qan. 10:17; 2Tar. 19:7; Ayup 34:19; Ros. 10:34; Rim. 2:11; Gal. 2:6; Ef. 6:9; Kol. 3:25.
- ~22~ «haman qimmitini yoqitidighan altun yaki kümüshtek nersiler» — grék tilida «haman chiriydighan altun yaki kümüshtek nersiler».
■1:18 1Kor. 6:20; 7:23.
- ~25~ «U zamanlarning mushu axirqi waqitlirida siler üchün bu dunyagha ewetilip ashkara qilindi» — «zamanlarning mushu axirqi waqitliri» dégenlik Eysa Mesihning birinchi qétim bu dunyagha kélishidin tartip, ikkinchi qétim kélishigiche bolghan waqit, yeni «Injil dewri»ni körsitidu.
■1:20 Rim. 16:25; Ef. 1:9; 3:9; Kol. 1:26; 2Tim. 1:9; Tit. 1:2.
- ~29~ «Chünki siler yéngiwashtin tughuldunglar — bu chirip kétidighan uruq arqiliq emes, belki chirimas uruq, yeni Xudaning hayatiy küchke ige we menggü turidighan söz-kalami arqiliq boldi» — mushu yerde «chirip kétidighan uruq» dégenning menisi belkim «haman ölüp kétidighan insanlar (chirip kétidighan et igiliri)»ni körsitishi mumkin — démek, héchkim étiqadchi bolghan ata-anisidin yaki melum millettin (mesilen, Yehudiylardin) tughulghanliqi bilen yéngi hayatqa érishmeydu. Her adem özi étiqad bilen «qayta (yéngidin) tughulushi» kérektur.
■1:24 Yesh. 40:6-8; 1Kor. 7:31; Yaq. 1:10; 4:14; 1Yuh. 2:17.
- ~32~ «Barliq et igiliri ot-chöptur, xalas, ularning barliq shan-sheripi daladiki gülge oxshash; ot-chöp solishidu, gül xazan bolidu, biraq Rebning söz-kalami menggüge turidu!» — bu sözler «Yesh.» 40:6, 8 (LXX)tin neqil keltürülgen.