33
Пәрвәрдигарниң Исраилларни Синай теғидин кетишкә буйруши
1 Пәрвәрдигар Мусаға мундақ деди: — Сән орнуңдин туруп, өзүң Мисир зиминидин елип кәлгән хәлиқ билән биллә мошу йәрдин кетип: «Мән сениң нәслиңгә уни беримән» дәп қәсәм қилип Ибраһимға, Исһаққа вә Яқупқа вәдә қилған зиминға барғин. ■Яр. 12:7; 26:4; 28:13 2 Шуниң билән сениң алдиңда бир Пәриштә әвәтип, Ⱪананий, аморий, Һиттий, пәриззийләрни, һивий билән йәбусийларни һайдап чиқирип, □«сениң алдиңда бир Пәриштә әвәтип, ...» — шүбһисизки, 32:34дә тилға елинған пәриштә. 3 сени сүт билән һәсәл еқип туридиған зиминға кәлтүримән. Чүнки силәр бойни қаттиқ бир хәлиқ болғачқа, йолда силәрни һалак қиливәтмәслигим үчүн, Өзүм силәрниң араңларда болуп, шу зиминға биллә чиқмаймән, — деди.□«Өзүм силәрниң араңларда болуп, шу зиминға биллә чиқмаймән» — демәк, Худа Өзи «муқәддәс чедир»ни макан қилип уларниң арисида турмай, улар билән биллә бармайду, Өз орниға улар билән биллә беришқа «Өз Пәриштәм»ни әвәтиду. Әмәлийәттә «Пәрвәрдигарниң Пәриштиси» Пәрвәрдигарниң Өз һозуриға баравәр еди; лекин Муса пәйғәмбәр вә хәлиқ бу нуқтини техи чүшәнмәйтти (4-айәтни көрүң). 3:2-3, изаһат вә «Тәбирләр»ни көрүң. ■Мис. 32:9; Қан. 9:13
4 Халайиқ бу қаттиқ сөзни аңлап, қайғуға чөмүп һеч қайсиси өз зибу-зиннәтлирини тақимиди. 5 Чүнки Пәрвәрдигар Мусаға сөз қилип: — Сән берип Исраилларға: «Пәрвәрдигар: — Силәр бойни қаттиқ бир хәлиқ екәнсиләр; әгәр Мән Пәрвәрдигар араңларға чиқип бир дәқиқила турсам, силәрни йоқитивәткән болаттим. Әнди силәр өзүңлардики зибу-зиннәтләрни еливетиңлар; шу чағда Мән силәргә немә қилидиғинимни билимән, деди», дәп ейтқин, — дегән еди.
6 Шуңа Исраиллар Һорәб теғидин айрилипла зибу-зиннәтлирини өзлиридин еливәтти.□«Шуңа Исраиллар ... зибу-зиннәтлирини өзлиридин еливәтти» — яки «Шуниң билән, Исраиллар Һорәб (Синай) теғидин айрилғандин тартип, зиннәт буюмларни зади тақимиди».
«Көрүшүш чедири»
7 Шуниң билән Муса өз чедирини елип, уни чедиргаһниң сиртида, чедиргаһдин нерирақ бир җайға тикип, уни «көрүшүш чедири» дәп атиди. Кимки Пәрвәрдигарни издәп, йол соримақчи болса чедиргаһниң сиртидики «көрүшүш чедири»ға баратти. □«Муса өз чедирини елип, ...» — яки «Муса чедирни елип, ...». Бизниңчә «муқәддәс чедир» техи ясалмиған еди. «көрүшүш чедири» — чоң муқәддәс чедир ясалғандин кейин уму «көрүшүш чедири» яки «җамаәт чедири» дәп атилиду. «Кимки Пәрвәрдигарни издәп, йол соримақчи болса чедиргаһниң сиртидики «көрүшүш чедири»ға баратти» — Худаниң 3- вә 5-айәттики сөзигә қариғанда, Муса: «Худа әнди аримизда, йәни чедиргаһ оттурисидики «муқәддәс чедир»да турмақчи әмәс; шуңа чедирни ясиғинимиз бекар болиду, Худа униңда бәрибир турмайду» — дәп ойлиған болса керәк. Шуңа Худа билән сөзлишиш үчүн у чедирниң орнида чедиргаһниң сиртида өз чедирини тиккән. 8 Шундақ болаттики, һәр қетим Муса чедирға чиқса, пүткүл халайиқ қопуп, һәр бири өз чедириниң ишигидә өрә туруп, Муса чедирға кирип болғичә униң кәйнидин қаришип туратти. 9 Андин Муса һәр қетим чедирға кирип кәтсә шундақ болаттики, булут түврүги чүшүп, чедирниң кириш еғизида тохтайтти; шуниң билән Пәрвәрдигар Муса билән сөзлишәтти. □«булут түврүги чүшүп, ... тохтайтти; шуниң билән Пәрвәрдигар Муса билән сөзлишәтти» — демәк, Худаниң һозури булут түврүгидә туратти. 10 Пүткүл халайиқ булут түврүгиниң җамаәт чедириниң кириш еғизида тохтиғинини көрәтти; уни көргинидә хәлиқниң һәммиси қопуп, һәр бири өз чедириниң ишигидә туруп сәҗдә қилишатти.
11 Шу чағларда Пәрвәрдигар Муса билән кишиләр өз дост-бурадири билән сөзләшкәндәк, йүзму-йүз сөзлишәтти. Андин Муса чедиргаһға йенип келәтти; лекин униң хизмәткари болған нунниң оғли Йәшуа дегән яш жигит чедирниң ичидин чиқмайтти.
Мусаниң Пәрвәрдигарниң шан-шәривини көрүши
12 Муса Пәрвәрдигарға мундақ деди: — Мана, Сән дайим маңа: «Бу хәлиқни елип чиққин» дәп кәлдиң; лекин Өзүң маңа: «Мән сени исмиңни билип тонуймән», вә шуниңдәк «Нәзирим алдида илтипат таптиң» дегән болсаңму, Сән мениң билән биргә кимни әвәтидиғиниңни маңа аян қилмидиң. □«Мән сени исмиңни билип тонуймән» — бу сөзләр Худаниң мәлум бир кишини (мошу йәрдә Мусани) алаһидә сөйидиғинини яки таллиғанлиғини көрситиду. 13 Әгәр мән растинла нәзириңдә илтипат тапқан болсам, өзүмниң Сени тонушум үчүн, нәзириңдә илтипат тепиверишим үчүн маңа Өз йолуңни аян қилғайсән; мана, бу хәлиқниң Өз хәлқиң болғинини нәзириңдә тутқайсән! — деди.
14 У җавап берип: Мән Өзүм сән биллә биллә берип, саңа арам ата қилимән, — деди.□«...Мән саңа арам ата қилимән» — жуқурида, 32:10дә Худа Мусаға: «Мени тосма» (ибраний тилида «Маңа арам бәргин!» яки «Мени қойғин») дегән еди; лекин у һазир Мусаға «Мән саңа арам ата қилимән» дәйду.
15 Муса униңға җававән: — Әгәр Сән Өзүң биз билән биллә маңмисаң, бизни бу йәрдин чиқармиғайсән; 16 чүнки, мән вә хәлқиң нәзириңдә илтипат тапқинимиз немидин билиниду? Әҗәба, Өзүңниң биз билән биллә маңғиниңдин билинмәмду? Шу сәвәптин мән вә хәлқиң йәр йүзидики һәр бир таипиләрдин алаһидә пәриқләнмәмдуқ?! — деди.■Қан. 4:7
17 Пәрвәрдигар Мусаға: — Мошу илтиҗайиңниму иҗабәт қилимән; чүнки сән нәзиримдә илтипат таптиң вә Мән сени исмиңни билип тонуймән, деди.□«...Мән сени исмиңни билип тонуймән» — 12-айәт вә изаһатини көрүң.
18 Шуниң билән Муса: — Өз шан-шәрпиңни маңа көрсәткәйсән, — деди.
19 Пәрвәрдигар: — Өзүмниң пүткүл меһриванлиғимни сениң көз алдиңдин өткүзимән вә алдиңда «Яһвәһ» дегән намни җакалаймән. Кимгә шапаәт қилмақчи болсам шуниңға шапаәт көрситимән, кимгә рәһим-шәпқәт көрсәтмәкчи болсам, шуниңға рәһим-шәпқәт көрситимән, деди.□«Яһвәһ» — оқурмәнләрниң есидә болуши мүмкинки, «Яһвәһ» Худаниң алаһидә намидур, мәнаси «Мәңгү Бар Болғучи» дегәндәк. Биз бу намни адәттә «Пәрвәрдигар» дәп тәрҗимә қилимиз. ■Рим. 9:15
20 Пәрвәрдигар униңға: — Сән йүзүмни көрәлмәйсән; чүнки һеч адәмзат Мени көрсә тирик қалмайду, деди.
21 Андин Пәрвәрдигар: — Мана, йенимда бир җай бардур; сән шу йәрдики қорам ташниң үстидә турғин. 22 Мениң шан-шәривим өтидиған вақитта, шундақ болидуки, Мән сени шу қорам ташниң йериқида турғузуп, Мән өтүп болғичә сени қолум билән йепип туримән. 23 Андин қолумни тартивалимән; шуниң билән сән Мениң арқа тәрипимни көрисән, лекин йүзүм көрүнмәйду, — деди.□«... сән Мениң арқа тәрипимни көрисән» — «... сән Мениң кәйнимдә қалған изналиримни көрисән» дегәндәк тәрҗимилириму учриши мүмкин. «лекин йүзүм көрүнмәйду» — яки «лекин йүзүмниң көрүлүши болмайду».
- Мисирдин чиқиш
- b «сениң алдиңда бир Пәриштә әвәтип, ...» — шүбһисизки, 32:34дә тилға елинған пәриштә.
- c «Өзүм силәрниң араңларда болуп, шу зиминға биллә чиқмаймән» — демәк, Худа Өзи «муқәддәс чедир»ни макан қилип уларниң арисида турмай, улар билән биллә бармайду, Өз орниға улар билән биллә беришқа «Өз Пәриштәм»ни әвәтиду. Әмәлийәттә «Пәрвәрдигарниң Пәриштиси» Пәрвәрдигарниң Өз һозуриға баравәр еди; лекин Муса пәйғәмбәр вә хәлиқ бу нуқтини техи чүшәнмәйтти (4-айәтни көрүң). 3:2-3, изаһат вә «Тәбирләр»ни көрүң.
- e «Шуңа Исраиллар ... зибу-зиннәтлирини өзлиридин еливәтти» — яки «Шуниң билән, Исраиллар Һорәб (Синай) теғидин айрилғандин тартип, зиннәт буюмларни зади тақимиди».
- f «Муса өз чедирини елип, ...» — яки «Муса чедирни елип, ...». Бизниңчә «муқәддәс чедир» техи ясалмиған еди. «көрүшүш чедири» — чоң муқәддәс чедир ясалғандин кейин уму «көрүшүш чедири» яки «җамаәт чедири» дәп атилиду. «Кимки Пәрвәрдигарни издәп, йол соримақчи болса чедиргаһниң сиртидики «көрүшүш чедири»ға баратти» — Худаниң 3- вә 5-айәттики сөзигә қариғанда, Муса: «Худа әнди аримизда, йәни чедиргаһ оттурисидики «муқәддәс чедир»да турмақчи әмәс; шуңа чедирни ясиғинимиз бекар болиду, Худа униңда бәрибир турмайду» — дәп ойлиған болса керәк. Шуңа Худа билән сөзлишиш үчүн у чедирниң орнида чедиргаһниң сиртида өз чедирини тиккән.
- g «булут түврүги чүшүп, ... тохтайтти; шуниң билән Пәрвәрдигар Муса билән сөзлишәтти» — демәк, Худаниң һозури булут түврүгидә туратти.
- h «Мән сени исмиңни билип тонуймән» — бу сөзләр Худаниң мәлум бир кишини (мошу йәрдә Мусани) алаһидә сөйидиғинини яки таллиғанлиғини көрситиду.
- i «...Мән саңа арам ата қилимән» — жуқурида, 32:10дә Худа Мусаға: «Мени тосма» (ибраний тилида «Маңа арам бәргин!» яки «Мени қойғин») дегән еди; лекин у һазир Мусаға «Мән саңа арам ата қилимән» дәйду.
- ~11~ «...Мән сени исмиңни билип тонуймән» — 12-айәт вә изаһатини көрүң.
- ~12~ «Яһвәһ» — оқурмәнләрниң есидә болуши мүмкинки, «Яһвәһ» Худаниң алаһидә намидур, мәнаси «Мәңгү Бар Болғучи» дегәндәк. Биз бу намни адәттә «Пәрвәрдигар» дәп тәрҗимә қилимиз.
- ~14~ «... сән Мениң арқа тәрипимни көрисән» — «... сән Мениң кәйнимдә қалған изналиримни көрисән» дегәндәк тәрҗимилириму учриши мүмкин. «лекин йүзүм көрүнмәйду» — яки «лекин йүзүмниң көрүлүши болмайду».
■33:1
-
Яр. 12:7; 26:4; 28:13