15
Мусаниң Худаға мәдһийә оқуши
1 Шу чағда Муса билән Исраиллар Пәрвәрдигарға мәдһийә оқуп муну күйни ейтти: —
«Мән Пәрвәрдигарни мәдһийиләп күй ейтай,
Чүнки У карамәт улуқлуғини көрсәтти;
У ат вә мингүчини деңизға ташливәтти.□«У карамәт улуқлуғини көрсәтти» — яки «У шанлиқ ғәлибә қучти». ■Зәб. 105:12
2 Мениң күчүм һәм мениң күйүм Яһ Өзидур;
У маңа ниҗат болди;
У мениң Тәңримдур, мән Уни улуқлаймән;
У мениң атамниң Худасидур, мән Уни алий дәп мәдһийиләймән.□«Яһ» —Мошу тәрҗимидә биз Худаниң «Яһвәһ» яки «Йәһоваһ» дегән намини «Пәрвәрдигар» дәп тәрҗимә қилдуқ. «Яһ» болса «Яһвәһ» дегән бу исминиң қисқартилған шәклидур. ■Зәб. 17:3; Зәб. 117:14; Йәш. 12:2
3 Пәрвәрдигар җәңчидур,
Яһвәһ Униң намидур.□«Яһвәһ» —Мошу тәрҗимидә биз Худаниң «Яһвәһ» яки «җәһоваһ» дегән намини адәттә «Пәрвәрдигар» дәп тәрҗимә қилдуқ. Мәнаси «Әзәлдин Болғучи». 3:13-14 вә изаһатни көрүң.
4 Пирәвнниң җәң һарвулирини һәм қошунлирини деңизға ташливәтти;
Униң алий ләшкәр башлиқлири Қизил Деңизда ғәриқ қилинди.
5 Чоңқур сулар уларни көмүвәтти,
Улар худди таштәк деңиз тегигә чөкүп кәтти.■Нәһ. 9:11
6 Сениң оң қолуң, әй Пәрвәрдигар,
Қудрити билән шан-шәрәп тапти;
Сениң оң қолуң, әй Пәрвәрдигар,
Дүшмәнни кукум-талқан қиливәтти.■Зәб. 117:15,16
7 Өз улуқлуғуңниң һәйвиси билән өзүңгә қарши чиққанларни набут қилдиң,
Сән отлуқ ғәзивиңни әвәттиң,
У саманни көйдүргән оттәк уларни жутувәтти.
8 Димиғиңниң нәпәси билән сулар дөң болуп өрлиди,
Җушқунлиған долқунлар дөң кәби тик турди,
Деңизниң оттурисидики чоңқур сулар қатуруп қоюлди.□«Димиғиңниң нәпәси билән» — яки «қәһриңниң роһи билән». ■Йәш. 63:12,13; Һаб. 3:10
9 Дүшмән деди: «Мән уларни қоғлаймән, йетишимән, олҗа елип үләштүримән,
Улардин дәрдимни чиқиримән,
Қиличимни суғуруп, өз қолум билән уларни набут қилимән».
10 Лекин Сән нәпәсиң билән пүвлидиң,
Деңиз уларни көмүвәтти;
Улар җушқунлуқ суларда қоғушундәк чөкүп кәтти.■Зәб. 73:13; 105:11
11 Илаһларниң арисида, әй Пәрвәрдигар,
Ким Сениң тәңдишиң болсун?
Пак-муқәддәслик ичидә Өз һәйвитиңни көрситидиған,
Һәмд-мәдһийиләр арисида дәһшәтлик туридиған,
Мөҗизә-карамәт яритидиған,
Сәндәк ким болсун?
12 Сән оң қолуңни узитишиң билән,
Йәр-зимин уларни жутувәтти.
13 Лекин Өзүңгә һәмҗәмәт қилип қутқузған қовмни рәһимдиллиғиң билән башлап чиқтиң;
Сән уларни Өз муқәддәс маканиңға қудритиң билән һидайәт қилип йетәклидиң.□«һәмҗәмәт қилип қутқузған» — мошу ибарә ибраний тилида «даал» дегән бир пеил биләнла ипадилиниду. Бу пеил тоғрилиқ «Тәбирләр» вә «Аюп» 19:25 вә изаһатиниму көрүң. «Өз муқәддәс маканиңға» — ибраний тилида «Өз муқәддәслигиңниң маканиға».
14 Ят хәлиқләр буни аңлап, титришип кәтти;
Филистийәдә туруватқанларни толғақтәк азап тутти.
15 Андин Едомниң әмирлири дәккә-дүккигә чүшти;
Моабниң палванлирини болса, раса титрәк басти;
Қанаан зиминидикиләрниң жүриги су болуп ақти;■Қан. 2:4
16 Қорқунуч вә дәһшәт уларни басти;
Билигиңниң һәйвити билән улар худди таштәк мидирлалмай қалди;
Хәлқиң өтүп кәткичә, и Пәрвәрдигар,
Өзүң рәнә төләп һөр қилған хәлқиң өтүп болғичә.□«Өзүң рәнә төләп һөр қилған хәлқиң» — бу уқум жуқуриқи 13-айәттики «Сән һәмҗәмәт қилип қутқузған... хәлқиң» дегән уқумға йеқиндур. «... Өзүң рәнә төләп һөр қилған хәлқиң өтүп болғичә» — бу айәт бешарәт болуп: (1) Қанаандики хәлиқ вә Моабтики аһалиләр Худаниң хәлқиниң Мисирдин чиққинини аңлап улардин интайин қорқиду («Йә.» 2:8-11ни көрүң); (2) кейинки күнләрдә Исраил Қанаан зиминини егиләшкә Иордан дәриясидин «өтиду». Бу иш болғичә һеч қандақ башқа әл-милләт уларниң йолини тосувалалмайду (17-айәтни көрүң). ■Қан. 2:25; 11:25; Йә. 2:9
17 Уларни башлап кирип,
Өз мирасиң болған тағда көчәттәк тикисән,
Өз маканиң қилған җайға, и Пәрвәрдигар,
Өз қоллириң тәйярлиған муқәддәс җайға, и Рәб, уларни елип барисән.
18 Пәрвәрдигар әбәдил-әбәткичә падиша болуп һөкүм сүриду!
19 Чүнки Пирәвнниң атлири,
Җәң һарвулири атлиқлири билән биллә деңизға кирип болди;
Пәрвәрдигар деңизниң сулирини уларниң үстигә яндурди,
Лекин Исраиллар болса деңизниң оттурисидин қуруқ йәрдин меңип өтүп кәтти».□«...қуруқ йәрдин меңип өтүп кәтти» — бәзи тәрҗимиләрдә Мусаниң бу шеири 18-айәт билән тохтайду.
20 Андин Һарунниң һәдиси пәйғәмбәр Мәрйәм қолиға дапни алди, барлиқ қиз-аялларму қолиға дап елип, уссул ойнишип униңға әгәшти. ■1Сам. 18:6
21 Мәрйәм уларға җававән мундақ күйни оқуди: —
«Пәрвәрдигарни мәдһийиләп күй ейтиңлар,
Чүнки У зор улуқлуғини көрсәтти;
У ат вә мингүчини деңизға ташливәтти!».□«У зор улуқлуғини көрсәтти» — яки «У шанлиқ ғәлибә қучти».
Худа хәлиқни синайду — Мараһтики аччиқ су
22 Андин Муса Исраилларни Қизил Деңиздин башлап, Шур чөлигә елип барди. Улар уда үч күн чөлдә жүрүп, су тапалмиди. 23 Андин улар Мараһқа йетип кәлди; лекин у йәрниң сүйи аччиқ болуп, сүйини ичкили болмайтти; шуңа у җайниң нами «Мараһ» дәп қоюлған. □«Мараһ» — «аччиқ» дегән мәнидә. ■Чөл. 33:8 24 У вақитта халайиқ: — Биз немә ичимиз? — дәп Мусадин ағринип ғотулдашқили турди.
25 У Пәрвәрдигарға пәряд көтәрди; Пәрвәрдигар униңға бир дәрәқни көрсәтти; у дәрәқ яғичини елип, суға ташливиди, су татлиқ суға айланди. У йәрдә Пәрвәрдигар уларға һөкүм-бәлгүлимә бекитип, уларни синап, мундақ деди: — 26 «Әгәр силәр көңүл қоюп Худайиңлар Пәрвәрдигарниң сөзини аңлап, Униң нәзиридә дурус болғанни қилип, әмирлиригә қулақ селип, барлиқ һөкүмлирини тутсаңлар, ундақта, Мән мисирлиқларниң үстигә салған кесәлләрдин һеч бирини үстүңгә салмаймән; чүнки Мәнки силәргә шипалиқ бәргүчи Пәрвәрдигардурмән».□«Пәрвәрдигарниң сөзини» — ибраний тилида «Пәрвәрдигарниң авазини».
27 Андин улар Елимға йетип кәлди. Шу йәрдә он икки булақ билән йәтмиш хорма дәриғи бар еди; улар шу йәрдә суларниң бойида чедир тикти.
«Мисирдин чиқиш»тики сәпәр
«Мисирдин чиқиш»тики сәпәр
- Мисирдин чиқиш
- a
-
«У карамәт улуқлуғини көрсәтти» — яки «У шанлиқ ғәлибә қучти».
- c «Яһ» —Мошу тәрҗимидә биз Худаниң «Яһвәһ» яки «Йәһоваһ» дегән намини «Пәрвәрдигар» дәп тәрҗимә қилдуқ. «Яһ» болса «Яһвәһ» дегән бу исминиң қисқартилған шәклидур.
- e «Яһвәһ» —Мошу тәрҗимидә биз Худаниң «Яһвәһ» яки «җәһоваһ» дегән намини адәттә «Пәрвәрдигар» дәп тәрҗимә қилдуқ. Мәнаси «Әзәлдин Болғучи». 3:13-14 вә изаһатни көрүң.
- h «Димиғиңниң нәпәси билән» — яки «қәһриңниң роһи билән».
- ~11~ «һәмҗәмәт қилип қутқузған» — мошу ибарә ибраний тилида «даал» дегән бир пеил биләнла ипадилиниду. Бу пеил тоғрилиқ «Тәбирләр» вә «Аюп» 19:25 вә изаһатиниму көрүң. «Өз муқәддәс маканиңға» — ибраний тилида «Өз муқәддәслигиңниң маканиға».
- ~13~ «Өзүң рәнә төләп һөр қилған хәлқиң» — бу уқум жуқуриқи 13-айәттики «Сән һәмҗәмәт қилип қутқузған... хәлқиң» дегән уқумға йеқиндур. «... Өзүң рәнә төләп һөр қилған хәлқиң өтүп болғичә» — бу айәт бешарәт болуп: (1) Қанаандики хәлиқ вә Моабтики аһалиләр Худаниң хәлқиниң Мисирдин чиққинини аңлап улардин интайин қорқиду («Йә.» 2:8-11ни көрүң); (2) кейинки күнләрдә Исраил Қанаан зиминини егиләшкә Иордан дәриясидин «өтиду». Бу иш болғичә һеч қандақ башқа әл-милләт уларниң йолини тосувалалмайду (17-айәтни көрүң).
- ~15~ «...қуруқ йәрдин меңип өтүп кәтти» — бәзи тәрҗимиләрдә Мусаниң бу шеири 18-айәт билән тохтайду.
- ~17~ «У зор улуқлуғини көрсәтти» — яки «У шанлиқ ғәлибә қучти».
- ~18~ «Мараһ» — «аччиқ» дегән мәнидә.
- ~20~ «Пәрвәрдигарниң сөзини» — ибраний тилида «Пәрвәрдигарниң авазини».