زەبۇر 78

78-كۈي •••• تارىخنىڭ تېپىشماقلىرى •••• 1-ئايەتتىكى ئىزاھاتنى كۆرۈڭ

1 ئاساف يازغان «ماسقىل»: ــ

ئى مېنىڭ خەلقىم، تەلىمىمنى ئاڭلاڭلار،

ئاغزىمدىكى سۆزلەرگە قۇلاق سېلىڭلار. □

2 مەن ئاغزىمنى بىر تەمسىل بىلەن ئاچىمەن،

قەدىمكى تېپىشماقلارنى ئېلان قىلىمەن.□ ■

3 بىز بۇلارنى ئاڭلىغان، بىلگەن،

ئاتا-بوۋىلىرىمىز ئۇلارنى بىزگە ئېيتىپ بەرگەن.

4 بىز بۇلارنى ئۇلارنىڭ ئەۋلادلىرىدىن يوشۇرمايمىز،

كېلىدىغان دەۋرگە پەرۋەردىگارنىڭ مەدھىيىلىرىنى،

ئۇنىڭ كۈچ-قۇدرىتىنى،

ئۇنىڭ قىلغان كارامەت ئىشلىرىنى بايان قىلىمىز.

5 چۈنكى ئۇ ياقۇپتا بىر ئاگاھ-گۇۋاھنى بېكىتكەن،

ئىسرائىلدا بىر قانۇننى ئورناتقان؛

ئۇ ئاتا-بوۋىلىرىمىزغا بۇلارنى ئۆز پەرزەنتلىرىگە ئۆگىتىشنى بۇيرۇغان؛■

6 شۇنداق قىلىپ كېلەر دەۋر،

يەنى تۇغۇلىدىغان بالىلارمۇ بۇلارنى بىلسۇن،

ئۇلارمۇ ئورنىدىن تۇرۇپ ئۆز بالىلىرىغا بۇلارنى ئۆگەتسۇن؛

7 پەرزەنتلىرى ئۈمىدىنى خۇداغا باغلىسۇن،

تەڭرىنىڭ قىلغانلىرىنى ئۇنتۇمىسۇن،

بەلكى ئۇنىڭ ئەمرلىرىگە كىرسۇن؛

8 ئۇلار ئاتا-بوۋىلىرىغا ئوخشىمىسۇن دەپ،

يەنى جاھىل ھەم ئاسىي بىر دەۋر،

ئۆز قەلبىنى دۇرۇس قىلمىغان،

روھى تەڭرىگە ۋاپالىقتا تۇرمىغان بىر دەۋرگە ئوخشىمىسۇن دەپ، ئۇ شۇنداق بۇيرۇغاندۇر.■

9 مانا ئەفرائىمنىڭ ئەۋلادلىرى،

قوراللانغان ئوقياچىلار بولسىمۇ،

جەڭ كۈنىدە سەپتىن ياندى.

10 ئۇلار خۇدانىڭ ئەھدىسىنى تۇتمىدى،

بەلكى ئۇنىڭ تەۋرات-قانۇنىدا مېڭىشنى رەت قىلدى.

11 ئۇلار ئۇنىڭ قىلغانلىرىنى،

ئۆزلىرىگە كۆرسەتكەن كارامەتلىرىنى ئۇنتۇدى.

12 ئۇ مىسىرنىڭ زېمىنىدا، زوئاننىڭ دالاسىدا،

ئۇلارنىڭ ئاتا-بوۋىلىرىنىڭ كۆز ئالدىدا مۆجىزىلەرنى كۆرسەتكەنىدى؛

13 ئۇ دېڭىزنى بۆلۈۋېتىپ،

ئۇلارنى ئوتتۇرىسىدىن ئۆتكۈزگەن؛

سۇلارنى دۆۋە-دۆۋە قىلىپ تىكلىدى.■

14 ئۇ كۈندۈزدە بۇلۇت بىلەن،

كېچىدە ئوت نۇرى بىلەن ئۇلارنى يېتەكلىدى.■

15 چۆل-باياۋاندا تاشلارنى يېرىۋەتتى،

چوڭقۇر سۇرلاردىن ئۇرغۇپ چىققاندەك ئىچىملىكنى مول قىلدى؛■

16 ئۇ خادا تاشتىن ئۆستەڭ-ئېقىنلارنى ھاسىل قىلدى،

سۇنى دەريالاردەك ئاققۇزدى.

17 بىراق ئۇلار يەنە ئۇنىڭ ئالدىدا گۇناھ قىلىۋەردى،

چۆلدە ھەممىدىن ئالىي بولغۇچىغا ئاسىيلىق قىلدى.

18 ئۇلار كۆڭلىدە تەڭرىنى سىنىدى،

نەپسىنى قاندۇرۇشقا يېمەكلىكنى تەلەپ قىلدى.

19 ئۇلار خۇدانى ھاقارەتلەپ: ــ «تەڭرى چۆل-دەشتتە داستىخان سالالامدۇ؟■

20 مانا ئۇ قورام تاشنى ئۇرۇۋىدى،

سۇلار ئۇرغۇپ،

ئېقىنلار بۇلاقتەك تېشىپ چىقتى؛

ئەمدى ئۇ بىزگە نانمۇ بېرەلەمدۇ؟

ئۆز خەلقىنى گۆش بىلەن تەمىنلىيەلەمدۇ؟» ــ دېيىشتى.□ ■

21 شۇنىڭ بىلەن پەرۋەردىگار ئاڭلاپ، غەزەپلەندى؛

ياقۇپقا ئوت تۇتاشتى،

ئىسرائىلغا ئاچچىقى كۆتۈرۈلدى؛ ■

22 چۈنكى ئۇلار خۇداغا ئىشەنمىدى،

ئۇنىڭ نىجاتلىقىغا ئۇلار تايانمىدى،

23 ئۇ ئەرشتىن بۇلۇتلارنى بۇيرۇپ،

ئاسمان دەرۋازىلىرىنى ئاچقانىدى؛

24 ئۇ ئۇلار ئۈستىگە «ماننا»نى ياغدۇرۇپ،

ئۇلارغا ئەرشتىكى ئاشلىقنى بەرگەنىدى؛□ ■

25 شۇنىڭ بىلەن ئىنسانلار كۈچ ئىگىلىرىنىڭ نېنىنى يېگەنىدى؛

ئۇ ئۇلارغا قانغۇچە ئوزۇقنى ئەۋەتكەنىدى. □ ■

26 ئەمدى ئۇ ئاسماندا شەرق شامىلى چىقىرىپ،

كۈچى بىلەن جەنۇب شامىلىنىمۇ ئېلىپ كەلدى؛ ■

27 ئۇ گۆشنى چاڭ-توزاندەك ئۇلار ئۈستىگە چۈشۈردى،

دېڭىزلار ساھىلىدىكى قۇملاردەك ئۇچار-قاناتلارنى ياغدۇردى.

28 ئۇ بۇلارنى ئۇلارنىڭ بارگاھىنىڭ ئوتتۇرىسىغا،

چېدىرلىرىنىڭ ئەتراپىغا چۈشۈردى.

29 ئۇلار بولۇشىچە يەپ تويۇشتى،

چۈنكى ئۇلارنىڭ نەپسى تارتقىنىنى خۇدا ئۇلارغا كەلتۈرگەنىدى.

30 لېكىن ئۇلار نەپسى تارتقىنىدىن تېخى زېرىكمەيلا،

گۆشنى ئېغىزلىرىدا تېخى چايناۋاتقىنىدىلا،

31 خۇدانىڭ غەزىپى ئۇلارغا قارىتا قوزغالدى؛

ئۇ ئۇلاردىن ئەڭ قامەتلىكلىرىنى قىرىۋەتتى،

ئىسرائىلنىڭ سەرخىل ياشلىرىنى يەرگە ئۇرۇۋەتتى.■

32 مانا، شۇنداق بولسىمۇ،

ئۇلار يەنىلا داۋاملىق گۇناھ قىلىۋەردى،

ئۇنىڭ مۆجىزىلىرىگە تېخىچىلا ئىشەنمىدى؛

33 شۇڭا ئۇ ئۇلارنىڭ كۈنلىرىنى بىھۇدىلىكتە،

يىللىرىنى دەككە-دۈككىلىك ئىچىدە تۈگەتكۈزدى.

34 ئۇ ئۇلارنى ئۆلتۈرگىلى تۇرغاندا،

ئاندىن ئۇلار ئۇنى ئىزدىدى؛

ئۇلار يولىدىن يېنىپ، ئىنتىلىپ تەڭرىنى ئىزدىدى؛

35 ئۇلار خۇدانىڭ ئۇلارنىڭ ئۇيۇلتېشى ئىكەنلىكىنى،

ھەممىدىن ئالىي بولغۇچى تەڭرىنىڭ ئۇلارنىڭ ھەمجەمەت-قۇتقۇزغۇچىسى ئىكەنلىكىنى ئېسىگە كەلتۈردى.

36 بىراق ئۇلار ئاغزى بىلەن ئۇنىڭغا خۇشامەت قىلدى،

تىلى بىلەن ئۇنىڭغا يالغان سۆز قىلدى؛

37 چۈنكى ئۇلارنىڭ كۆڭلى ئۇنىڭغا سادىق بولمىدى،

ئۇلار ئۇنىڭ ئەھدىسىنى چىڭ تۇتمىدى.

38 بىراق ئۇ يەنىلا رەھىمدىل ئىدى؛

قەبىھلىكىنى كەچۈرۈپ، ئۇلارنى يوقاتمىدى؛

ئۇ قايتا-قايتا ئۆز غەزىپىدىن ياندى،

ئۇ قەھرىنى قوزغىغىنى بىلەن ھەممىنى تۆكمىدى.

39 ئۇ ئۇلارنىڭ پەقەت ئەت ئىگىلىرى،

كەتسە قايتىپ كەلمەس بىر نەپەس ئىكەنلىكىنى ياد ئەتتى.

40 ئۇلار چۆل-دەشتتە شۇنچە كۆپ قېتىم ئۇنىڭ ئاچچىقىنى كەلتۈردى.

شۇنچە كۆپ قېتىم باياۋاندا كۆڭلىگە ئازار بەردى!

41 بەرھەق، ئۇلار قايتىدىن يولدىن چەتنەپ تەڭرىنى سىنىدى،

ئىسرائىلدىكى مۇقەددەس بولغۇچىنىڭ يۈرىكىنى زېدە قىلدى.

42‏-43 ئۇلار ئۇنىڭ قولىنى ئەسلىمىدى؛

ئۇلارنى زومىگەرنىڭ چاڭگىلىدىن ھۆرلۈككە قۇتقۇزغان كۈنىنى،

قانداق قىلىپ مىسىردا كارامەتلەرنى يارىتىپ،

زوئان دالاسىدا مۆجىزىلەرنى كۆرسەتكىنىنى ئېسىدىن چىقاردى.

44 ئۇ مىسىرلىقلارنىڭ دەريالىرىنى، ئېقىنلىرىنى قانغا ئايلاندۇرۇپ،

ئۇلارنى ئىچەلمەس قىلىپ قويدى؛■

45 ئۇلارنىڭ ئارىسىغا نەشتەرلىك چىۋىنلارنى توپ-توپى بىلەن ئەۋەتتى،

ھالاك قىلار پاقىلارنى ماڭدۇردى؛■

46 ئۇلارنىڭ زىرائەتلىرىنى كېپىنەك قۇرتلىرىغا تۇتۇپ بېرىپ،

مەھسۇلاتلىرىنى چېكەتكىلەرگە بەردى؛■

47 ئۈزۈم تاللىرىنى مۆلدۈر بىلەن ئۇردۇرۇپ،

ئەنجۈرلىرىنى قىراۋ بىلەن ئۈششۈتىۋەتتى. ■

48 ئۇ كالىلىرىنى مۆلدۈرگە سوقتۇرۇپ،

ماللىرىنى چاقماق ئوتلىرىدا كۆيدۈرىۋەتتى.

49 ئۇ ئۇلارغا غەزىپىنىڭ دەھشەتلىكىنى ــ

قەھرىنى، ئاچچىقىنى ھەم ئېغىر كۈلپەتلەرنى،

بالايىئاپەت ئېلىپ كېلىدىغان بىر تۈركۈم پەرىشتىلەرنىمۇ چۈشۈردى.

50 ئۇ ئۆز غەزىپى ئۈچۈن بىر يولنى تۈزلەپ قويدى؛

ئۇلارنىڭ جېنىنى ئۆلۈمدىن ئايىماي،

بەلكى ھاياتىنى ۋاباغا تاپشۇردى؛ ■

51 ئۇ مىسىردا بارلىق تۇنجى تۇغۇلغان بالىلارنى،

ھامنىڭ چېدىرلىرىدا ئۇلارنىڭ غۇرۇرى بولغان تۇنجى ئوغۇل بالىلىرىنى قىرىۋەتتى.■

52 ئۇ پادىچىدەك ئۆز خەلقىنى مىسىردىن سەپەرگە ئاتلاندۇرۇپ،

چۆل-باياۋاندىن ئۇلارنى قوي پادىسىدەك باشلاپ ماڭدى؛

53 ئۇلارنى ئامان-ئېسەن يېتەكلىگەچكە،

ئۇلار قورقۇنچتىن خالىي بولۇپ ماڭدى؛

دۈشمەنلىرىنى بولسا، دېڭىز يۇتۇپ كەتتى. ■

54 ئۇ ئۇلارنى ئۆز مۇقەددەس زېمىنىنىڭ چېگراسىغا،

ئوڭ قولى ئىگىلىۋالغان بۇ تاغلىققا ئېلىپ كەلدى.

55 ئۇ ئەللەرنى ئۇلارنىڭ ئالدىدىن قوغلىۋېتىپ،

زېمىن ئۈستىگە تانا تارتقۇزۇپ ئۆلچەپ، ئۇلارغا تەقسىم قىلدى؛

ئىسرائىل قەبىلىلىرىنى ئۇلارنىڭ چېدىرلىرىغا ئولتۇراقلاشتۇردى.■

56 بىراق ئۇلار خۇدانى، ھەممىدىن ئالىي بولغۇچىنى سىناپ ئاچچىقلاندۇردى،

ئۇنىڭ تاپشۇرغان گۇۋاھ-ئاگاھلىرىنى تۇتمىدى؛

57 بەلكى ئاتا-بوۋلىرىدەك يولدىن تېيىپ ئاسىيلىق قىلدى،

خائىن ئوقيادەك قېيىپ كەتتى.

58 ئۇلار ئېگىزلىكتە قۇرغان ئىبادەتگاھلار بىلەن ئۇنىڭ غەزىپىنى قوزغىدى،

ئويما بۇتلىرى بىلەن ئۇنىڭ يۈرىكىنى ئۆرتىدى.■

59 خۇدا ئۇلارنى ئاڭلاپ غەزەپلەندى،

ئىسرائىلدىن ئىنتايىن يىرگەندى.

60 ئۇ شىلوھدىكى ماكانىنى،

يەنى ئۇ ئىنسان ئارىسىدا تۇرغان چېدىرنى تاشلاپ كەتتى،□

61 ئۆزىنىڭ قۇدرەت بەلگىسىنى بۇلاپ كېتىشكە،

شان-شەرىپىنى ئىشغالىيەتچىلەرنىڭ قولىغا بەردى؛ □ ■

62 ئۆز خەلقىنى قىلىچقا تاپشۇردى،

ئۆزىنىڭ مىراسى بولغانلاردىن ئىنتايىن غەزەپلەندى.

63 ئوت ئۇلارنىڭ يىگىتلىرىنى يالمىدى،

قىزلىرى توي ناخشىلىرىدا ماختالمايتتى.

64 ئۇلارنىڭ كاھىنلىرى قىلىچ ئاستىدا يىقىلدى،

لېكىن تۇل خوتۇنلىرى ھازا تۇتمىدى.□ ■

65 ئاندىن رەب بىرسى ئۇيقۇدىن ئويغاندەك ئويغاندى،

شارابتىن جاسارەتلەنگەن پالۋاندەك توۋلىدى.

66 ئۇ رەقىبلىرىنى ئۇرۇپ چېكىندۈرۈپ،

ئۇلارنى تۈگىمەس رەسۋاغا قالدۇردى. □ ■

67 يۈسۈپنىڭ چېدىرىنى شاللاپ، رەت قىلدى؛

ئەفرائىم قەبىلىسىنى تاللىمىدى؛□

68 بەلكى يەھۇدا قەبىلىسىنى،

ياخشى كۆرگەن زىئون تېغىنى تاللىدى.

69 شۇ يەردە مۇقەددەس جايىنى تاغ چوققىلىرىدەك،

يەر-زېمىننى ئەبەدىي ئورناتقاندەك مەزمۇت بىنا قىلدى؛

70 ئۇ ئۆز قۇلى داۋۇتنى تاللاپ،

ئۇنى قوي قوتانلىرىدىن چاقىرىۋالدى؛ ■

71 قوزىلىرىنى ئېمىتىدىغان ساغلىقلارنى ئەگىشىپ بېقىشتىن ئايرىپ،

ئۇنى ئۆز خەلقى ياقۇپنى، مىراسى بولغان ئىسرائىلنى بېقىشقا چىقاردى. ■

72 داۋۇت ئۇلارنى قەلبىدىكى دۇرۇسلۇقى بىلەن باقتى،

قولىنىڭ ئەپچىللىكى بىلەن ئۇلارنى يېتەكلىدى.

زەبۇر
a
- b «... قەدىمكى تېپىشماقلارنى ئېلان قىلىمەن» ــ «تېپىشماقلار» توغرۇلۇق 1-ئايەتتىكى ئىشاھاتنى كۆرۈڭ.
  
  ■78:2 زەب. 49‏:4؛ مات. 13‏:35
  
  ■78:5 قان. 4‏:9؛ 6‏:7
  
  ■78:8 مىس. 32‏:9؛ 33‏:3، 5؛ 34‏:9؛ قان. 9‏:6، 13؛ 31‏:27
  
  ■78:13 مىس. 14‏:21
  
  ■78:14 مىس. 13‏:21؛ زەب. 105‏:39
  
  ■78:15 مىس. 17‏:6؛ چۆل. 20‏:11؛ زەب. 105‏:41؛ 1كور. 10‏:4
  
  ■78:19 چۆل. 11‏:1، 4
- j «ئۇلار... (يەنى خەلق) مانا ئۇ قورام تاشنى ئۇرۇۋىدى، سۇلار ئۇرغۇپ، ئېقىنلار بۇلاقتەك تېشىپ چىقتى؛ ئەمدى ئۇ بىزگە نانمۇ بېرەلەمدۇ؟» ــ دېيىشتى» ــ بۇ ۋەقە تەۋرات، «چۆل.» 11-بابتا بايان قىلىنغان.
  
  ■78:20 مىس. 17‏:6؛ چۆل. 20‏:11
  
  ■78:21 چۆل. 11
- ~13~ «ئۇ ئۇلار ئۈستىگە «ماننا»نى ياغدۇرۇپ، ئۇلارغا ئەرشتىكى ئاشلىقنى بەرگەنىدى» ــ «ماننا» ئاسماندىن چۈشىدىغان بىرخىل ئاش ئىدى. «مىس.» 16-بابنى كۆرۈڭ.
  
  ■78:24 مىس. 16‏:14
- ~15~ «... ئىنسانلار كۈچ ئىگىلىرىنىڭ نېنىنى يېگەنىدى» ــ « «كۈچ ئىگىلىرى» شۈبھىسىزكى، پەرىشتىلەرنى كۆرسىتىدۇ.
  
  ■78:25 يـۇھ. 6‏:31؛ 1كور. 10‏:3
  
  ■78:26 چۆل. 11‏:31
  
  ■78:31 چۆل. 11‏:33؛ 1كور. 10‏:5
  
  ■78:44 مىس. 7‏:20
  
  ■78:45 مىس. 8‏:2،20
  
  ■78:46 مىس. 10‏:13
  
  ■78:47 مىس. 9‏:23
  
  ■78:50 مىس. 9‏:6
  
  ■78:51 مىس. 12‏:29؛ زەب. 105‏:36
  
  ■78:53 مىس. 14‏:27،28؛ 15‏:10
  
  ■78:55 يە. 13‏:7؛ زەب. 136‏:21،22
  
  ■78:58 قان. 32‏:16،21
- ~28~ «ئۇ (رەب) شىلوھدىكى ماكانىنى، يەنى ئۇ ئىنسان ئارىسىدا تۇرغان چېدىرنى تاشلاپ كەتتى» ــ 60-66-ئايەتلەردىكى ۋەقەلەر «1سام.» -1-6بابتا بايان قىلىنغان.
- ~29~ «ئۆزىنىڭ قۇدرەت بەلگىسىنى بۇلاپ كېتىشكە، شان-شەرىپىنى ئىشغالىيەتچىلەرنىڭ قولىغا بەردى» ــ بۇ ئايەتتە خۇدانىڭ «قۇدرەت بەلگىسى» ۋە «شان-شەرىپى» ئۇنىڭ ئەھدە ساندۇقىنى كۆرسىتىدۇ.
  
  ■78:61 1سام. 4‏:10،11
- ~31~ «ئۇلارنىڭ كاھىنلىرى قىلىچ ئاستىدا يىقىلدى» ــ «كاھىن» ئىبادەتخانىدا قۇربانلىق قىلىش خىزمىتىدە بولغان مەخسۇس خادىم.
  
  ■78:64 1سام. 4‏:11،18،19
- ~33~ «ئۇ رەقىبلىرىنى ئۇرۇپ چېكىندۈرۈپ...» ــ بۇ جۈملە ئىبرانىي تىلىدا ئىككى بىسلىق. ئىككىنچى مەنىسى «ئۇ رەقىبلىرىنىڭ كاسىسىغا ئۇرۇپ،..». تەۋرات، «1سام.» 5-بابتا، خۇدا بۇتپەرەس فىلىستىيەلىكلەرگە ۋابا چۈشۈرۈپ، ئۇلارنى بۇۋاسىرلار بىلەن قىينىدى.
  
  ■78:66 1سام. 5‏:6؛ 6‏:4
- ~35~ «رەب... يۈسۈپنىڭ چېدىرىنى شاللاپ، رەت قىلدى؛ ئەفرائىم قەبىلىسىنى تاللىمىدى...» ــ 67-72-ئايەتلەردە، خۇدانىڭ داۋۇت پەيغەمبەرنى ئۆز خەلقىنىڭ پادىشاھى بولۇشقا، زىئون (يېرۇسالېم)نى ئۆز مۇقەددەس ئىبادەتخانىسىنىڭ قۇرۇلۇش جايى بولۇشقا تاللاش جەريانىنى بايان قىلىنىدۇ. ھەزرىتى داۋۇت بولسا يۈسۈپ ياكى ئەفرائىم قەبىلىلىرىدىن ئەمەس، بەلكى يەھۇدا قەبىلىسىدىن ئىدى.
  
  ■78:70 1سام. 16‏:11؛ 2سام. 7‏:8
  
  ■78:71 2سام. 5‏:2؛ 1تار. 11‏:2