3 Pe, ipulueli-ou nani killoko mele terimu kinie, yu kelepa yemboma maku toringi koleana pupe ye mare akune we angilieringi kanopalie 4 enondo nimbendo: “Eno kepe ⸤nanga⸥ unjo waene poniena kongono tendangi payo. Pe nane eno kou kapola mele kalombo.” nirimu 5 kinie eno puringi.
6 Ipupene pape killoko mele terimu kinie ⸤altopa⸥ pupe ye mare we angilieringi kanopalie enondo nimbendo: “Walemonga pali kongono naa teko ya inie nambemune we angilimeleye?” nirimu.
7 Enone yundu ningendo: “Ye tene olio kongonona naa limu-ne we angilimolo.” niringi.
8 Ena pora nirimu kinie unjo waene ponie pulu yemone yunge kongono nokoli yemondo nimbendo: “Kongono tekemele yema ‘sukundu waa.’ ningu eno kongono tengimunge mele kalonindu paa akilku ongi yema pulu polko mele kaloliku puku kumbi leko ongi yema paa akilku mele kalou.” nirimu. 9 ⸤Aku nirimu kinie⸥ i pupene pape killoko mele terimu kinie “Kongono tendangi.” nimbe lsimu yema ⸤kumbi leko⸥ ongo pape kina pape kina nimbe sirimu lsingi. 10 Akilku ongo kongono tenderingi yema kou aku siku lsingi kanokolie kumbi leko ongo kongono tenderingi yema ongolie ‘Olio kou olandopa mele limolo.’ konopu lieringi nalo eno pape kina pape kina nimbe sirimu lsingila.
11 Likulie enone ponie pulu yemondo iri tokolie ningendo: 12 “Akilku ongi yema ena telu manjiku kongono tengi, olio ipulueli-ou ombo kongono awili tepo temulu, ena awili tomumuni olio paa nomu kanumu, nalo eno kinie olio kinie kou kapola kapola teko sikinumu, kapola naa tekemo.” niringi.
13 Yuni enonga ye tendo topondopa nimbendo: “Kangomo, nane nu tepo naa kenjikiru. “Pape kina simbo.” nindu kinie “Kapola.” ninu kanumu. 14 Kou sikirumu liku meli puyo. Nanga konopuni mindi pilipulie akilipe omu yemo nu sikiru mele yu aku sipu sindu. 15 Nanga nosilio melemanga konopuni pilipulie manda naa temboye? Molo pe ongi yema kou awili tepo sindumunge nu konopu keri panjikinuye?” nirimu.” ⸤nimbe Yesusini nirimu.⸥
16 ⸤Ungu iko akumu topa pora sipelie ungu ikomonga pulumu kamu nimbendo:⸥ “Aku sipela, akilku onge yemboma ⸤Pulu Yemone nokolemo talapena sukundu⸥ kumbi leko punge; kumbi leko onge yemboma akilku punge.” nirimu.[d]
18 “Pilieme. Olio Jerusalleme pumolo pukumulu.[g] Akune pumolo kinie Manie Omba Mana Ye A Lierimu Yemo ye tene ‘Tangi.’ nimbe Pulu Yemo popo tondoli ye awilime kinie, Pulu Yemonga ungu manemanga pulume pilku mane silimele yema kinie,[h] lipe simbe, enone yu kote tendeko ‘Yu kolopili tangi.’ ningulie 19 Juda ye naa molemele yema liku singe.[i] Kanu kinie kanu yemane yu ungu taka tondoko, ka pulsene toko, ‘Yu kolopili.’ ningu unjo perana uku toko panjinge. Kolopalie wale yepoko sipemonga Pulu Yemone yundu ‘Lomboroko ola molou.’ nimbé.” nirimu.
21 yuni yundu nimbendo: “Nambolka uluri ‘nane tendambo.’ ningu nikinuye?” nirimu.
22 Yesusini enondo nimbendo: “Mawa tekemele mele eno pilku naa kondokomele. Na no mingine no nondopo nombomo elo manda nongeleye?”[l] nirimu kinie
23 Yuni elondo nimbendo: “Na no mingine no nombomo pe elo paa sike nongele nalo nane elo “Nanga wanguselonga ongo molangili.” nimbomo kapola naa temba. Tatane yuyu akune molongeleselo koronga mako torumu.” nirimu.
24 Angenungulu ⸤Jemisi kinie Jonoselone ‘Yesusinge wanguselonga molambili.’⸥ ningu mawa teringili mele pilkulie lombili andoli ye rureponga talo[m] ⸤wemane⸥ elo-kinie konopu keri panjeringi.
25 Kanu kinie Yesusini eno “Waa.” nimbelie nirimumuni, enondo nimbendo: “Olio Juda yembomanga ulsu molemele yembo talapemanga ye nomime enonga yemboma tondolo munduku nokoko kongono enge nilime alieli silimele. Ye imbi ola molemo yema enonga yemboma ‘Mindili nangi.’ ningu nokolemele. Yembomane enonga ye nomimenga ungume liku su singe aulke te naa lemo. Aku siku telemele mele enone pilimele kanumu. 26 Nalo ⸤we yembomanga ye nomimene enonga yemboma tondolo munduku nokolemele mele na lombili andoli yema⸥ eno enono aku siku anjo yando naa teangi. Enonga ye te ‘Na imbi olandopa molopili. Na ye awilimu molambo.’ nimbé yemo enonga kongono tendeli yemo molopili. 27 ‘Na enonga ye nomimu molopo eno nokambo.’ nimbé yemo enonga kongono kendemande tendeli yemo molopili.[n] 28 Aku sipela, Manie Omba Mana Ye A Lierimu Yemo[o] kepe ‘Yembomanga ye awilimu molopo eno nokambo. Enone nanga kongono tendeli kendemande yemboma molangi.’ nimbe naa orumu. ‘Yembomanga kongono tendeli kendemande yemo molopo eno lipu tapondopo, ulu pulu kerimene eno ka sipe nokolemo mele naa tepili kapola molangi kene na yembo awisilinge nimbu pundu tondopo nanga kangimu sipu, enonga kolo wangopo kolondambo.’[p] nimbe orumu.” nirimu.
31 Yembomane elo iri toko “Ungu naa nili taka liku molale.” niringi.
32 Yesusi we angilipelie “Elo wale.” nimbelie elondo nimbendo: “Nane elo nambe-eambo konopu lekembeleye?” nirimu kinie
33 mongo keri lierimu yeselone ningelendo: “Awilimu, ‘oltonga mongoselo ‘Altopa umbu mongo angiliepili.’ nieni.’ konopu lekembolo.” niringili.
34 Kanu kinie Yesusini elo kondo kolopa mongona ambolorumu kinie elo tamburumbu mongoma peanga lierimu, melema kanokololie, Yesusi lombili puringili.
<- MATEYU 19MATEYU 21 ->- a Inie yakondo 19:30munge ungu pulu te ya 20:1-16. 19:30 kinie 20:16 unguselo telu sipemo.
- b bokumunge alsena anjokondo “20. kingdom”.
- c Giriki ungune kou mone “denariasi” nili akumu kakopoi kongono mele teringi yema wale tenga tenga telu telu ningu siringi. Akumunge pikisamo ya molemo.
- d akumunge ungu pulu te inie 20:25-28. Ya nikimu ungu kinie, inie yakondo 19:30 unguselo telu sipemo.
- e Mako 10:32-34, LLuku 18:31-34. Ungu pulu te inie yakondo 16:21-28*.
- f kewa ungune “tuwellepo” kanumu.
- g Yesusi Jerusalleme walu naa purumu (LLuku 9:51).
- h bokumunge alsena anjokondo “34. pris”, “41. saveman”.
- i Romo yemando nirimu kanumu, inie anjokondo 27:1-2. Bokumunge alsena anjokondo “14. Grik”.
- j Mako 10:35-45. 20:24-28 inie yakondo 18:1-9, 20:1-16, Mako 9:33-37, LLuku 22:24-27. Ungu pulu tondolo te Jono 13:1-17.
- k inie yakondo 19:28.
- l Yuni aku sipe nirimumu Jemisi kinie Jonoselondo ungu iko topa walserimumu yu mindili nomba kolombamondo “Elo manda tengeleye?” nimbe walserimu. Pe yuni aku sipe mele altopa yuyu nirimu (inie anjokondo 26:39).
- m Ye pali lipe tere lepa rurepo (tuwellepo) kanumu. Jemisi Jonoselo mundupe siye kolopa “rureponga talo” (10) nimbe boku torumu.
- n inie yakondo 18:4.
- o bokumunge alsena anjokondo “32.3. Pikinini Bilong Man”.
- p Ou Timoti 2:6, Taitasi 2:14, bokumunge alsena anjokondo “3. baim bek”.
- q Mako 10:46-52, LLuku 18:35-43.
- r bokumunge alsena anjokondo “32.1. Pikinini Bilong Devit”.