Jesucristo besecṹúꞌcãrãrẽ Espíritu Santu weetamuꞌque niꞌi Aꞌti pũrĩ aꞌtiro weero ojanoꞌpã nise niꞌi Aꞌti pũrĩrẽ Luca ojacʉ niwĩ. Cʉ̃ Jesucristo besecṹúꞌcãrã na weesetiꞌquere ojacʉ niwĩ. Aꞌti pũrĩ Jesú cʉ̃ buꞌerãrẽ “Tojo weegʉti” níꞌcaronojõta Espíritu Santure oꞌócʉ niwĩ nisere ojanoꞌo. Tojo weerã cʉ̃ buꞌerã Espíritu Santure cʉorã Jesucristo ye quetire uiro marĩrõ Jerusalẽ́pʉre, Judeapʉre, Samariapʉre, nipeꞌtiropʉre werecusiacãrã niwã. Luca aꞌti pũrĩrẽ ojase dʉporo niꞌcã pũrĩ Jesucristo catiri ʉmʉco cjase wereri pũrĩrẽ ojatojacʉ niwĩ. Tojo weero aꞌti pũrĩ Jesucristore ẽjõpeonʉꞌcãꞌquere cʉ̃ ojanemoca pũrĩ niꞌi. Pedrore, Pablore na weesetiꞌquere ojayʉꞌrʉnʉꞌcãnoꞌo.
1Espíritu Santu aꞌtiatjere Jesú wereyuꞌque niꞌi 1 Teófilo, mʉꞌʉrẽ niꞌcã pũrĩ todʉporopʉre ojawʉ. Ti pũrĩpʉre nipeꞌtise Jesú masãrẽ buꞌeꞌquere, cʉ̃ tutuaro meꞌrã weeĩꞌoꞌquere werewʉ. Ne waro cʉ̃ buꞌenʉꞌcãꞌquere, 2 cʉ̃ buꞌe yapadaꞌreoꞌquere werewʉ. Tojo nicã cʉ̃ ʉꞌmʉsepʉ mʉjãꞌquere werewʉ. Jesú ʉꞌmʉsepʉ mʉjãse dʉporo cʉ̃ buꞌerã cʉ̃ besecṹúꞌcãrãrẽ dutiro cũucʉ niwĩ na weeatjere. Espíritu Santu masĩse oꞌoro meꞌrã tere duticʉ niwĩ. 3 Cʉ̃ wẽrĩ masã́ca beꞌro pejetiri Jesú bajuacʉ niwĩ. Cuarenta nʉmʉrĩ bajuacʉ niwĩ narẽ. Tojo weerã cʉ̃rẽ ĩꞌarã, “Marĩ ‘Wẽrĩa waꞌami’ níꞌcʉ catimi”, nicãrã niwã. Narẽ Õꞌacʉ̃ nipeꞌtirã masã wiogʉ nimi nise quetire werecʉ niwĩ.4 Jesú na meꞌrã nígʉ̃, ʉꞌmʉsepʉ mʉjãti dʉporo aꞌtiro nicʉ niwĩ:
—Mʉsã Jerusalẽ́pʉ tojayá. Ne aperopʉ, ape macãpʉ wijaticãꞌña. Yʉꞌʉ pacʉ mʉsãrẽ todʉporopʉ níꞌcaronojõta Espíritu Santure oꞌódijogʉsami. Tojo weerã mʉsã cʉ̃rẽ topʉ yucueya. Yʉꞌʉ mʉsãrẽ tere weretojawʉ. 5 Juã mʉsãrẽ aco meꞌrã wãmeyecʉ niwĩ. Cʉ̃ tojo weecã, mʉsã ñaꞌarõ weesetiꞌquere duꞌu, bʉjaweti dʉcayucã, masã mʉsãrẽ ĩꞌamasĩcãrã niwã. Yʉꞌʉ pacʉ pũrĩcã cãꞌrõacã beꞌro mʉsãrẽ Espíritu Santure oꞌódijogʉsami. Espíritu Santu mʉsã meꞌrã ninuꞌcũcʉ̃sami, nicʉ niwĩ Jesú. Jesure cʉ̃ pacʉ ʉꞌmʉsepʉ miimʉjãaꞌque niꞌi 6 Jesú cʉ̃ buꞌerã meꞌrã nerẽcaterore cʉ̃rẽ sẽrĩtiñaꞌcãrã niwã: —¿Jesú, ʉ̃sã wiogʉ, mʉꞌʉ romano masãrẽ wiorã nise dʉcayugʉsari? ¿Dʉcayu, judío masãrẽ wiorã sõrõgʉ̃sari? Marĩ ñecʉ̃ Davi, cʉ̃ macʉ̃ Salomó aꞌti diꞌtacjãrãrẽ duticãrã niwã. ¿Na dutiꞌcaro weronojõ niꞌcãrõacãrẽ judío masã tja apaturi dutirãsari? ni sẽrĩtiñaꞌcãrã niwã.7 Na sẽrĩtiñaꞌcã tʉꞌogʉ, aꞌtiro yʉꞌticʉ niwĩ:
—Õꞌacʉ̃ marĩ pacʉ diaꞌcʉ̃ masĩsami. Cʉ̃ “Tojota waꞌato” nicã, tojota waꞌarosaꞌa. Aꞌte mʉsã ye cjase niweꞌe. 8 Cãꞌrõacã beꞌro marĩ pacʉ tutuasere oꞌogʉsami mʉsãrẽ. Espíritu Santu mʉsã meꞌrã nicã, wãcũtutuase cʉo, yé quetire masãrẽ wererã waꞌarãsaꞌa. Jerusalẽ́cjãrãrẽ, Judea diꞌtacjãrãrẽ, Samaria diꞌtacjãrãrẽ, nipeꞌtiro aꞌti ʉmʉcopʉ nirãrẽ wererã waꞌarãsaꞌa, nicʉ niwĩ Jesú cʉ̃ buꞌerãrẽ.9 Tojo ni weretojaca beꞌro cʉ̃rẽ cʉ̃ pacʉ miimʉjãa waꞌacʉ niwĩ ʉꞌmʉsepʉ. Cʉ̃ mʉjãacã, cʉ̃ buꞌerã cʉ̃rẽ ĩꞌamorõsirutucãrã niwã. Na ĩꞌamorõsirutucã, oꞌmecurua cʉ̃rẽ tuubiꞌacãꞌcaro niwʉ̃. Tojo weerã cʉ̃rẽ ĩꞌanemoticãrã niwã majã. 10-11 Jesure cʉ̃ pacʉ miimʉjã́áca beꞌro cʉ̃ buꞌerã cʉ̃ mʉjãaꞌcaro peꞌe diaꞌcʉ̃ ĩꞌamorõnuꞌcũcãrã niwã. Ne ĩꞌaduꞌuticãrã niwã. Na to peꞌe ĩꞌamorõnuꞌcũrĩ cura wãcũña marĩrõ na decopʉ Õꞌacʉ̃rẽ werecoꞌterã pʉarã suꞌti butise sãñarã bajuacãrã niwã.
—Mʉsã Galileacjãrã ¿deꞌro weerã tocãꞌrõ ĩꞌamorõnuꞌcũti? Jesú niꞌcãrõacã ʉꞌmʉsepʉ mʉjãaꞌcʉta aꞌti nucũcãpʉre apaturi aꞌtigʉsami tja. Mʉsã cʉ̃rẽ mʉjãacã ĩꞌaꞌcaronojõta aꞌtigʉsami, nicãrã niwã Õꞌacʉ̃rẽ werecoꞌterã. Judare dʉcayuacjʉre beseꞌque niꞌi 12 Jesure mʉjãacã ĩꞌaꞌcʉ ʉ̃rʉ̃gʉ̃ Olivo wãmeticjʉ nicaro niwʉ̃. Õꞌacʉ̃rẽ werecoꞌterã narẽ Jesú apaturi aꞌtigʉsami tja nisere wéréca beꞌro cʉ̃rẽ ĩꞌatʉoꞌcãrã Jerusalẽ́pʉ dajatojaacãrã niwã. Tigʉ ʉ̃rʉ̃gʉ̃ ti macã pʉꞌtoacã nicaro niwʉ̃. 13 Jerusalẽ́pʉre tojatarã, na cãjĩrĩ wiꞌipʉ waꞌacãrã niwã. Ti wiꞌi casatiri wiꞌi nicaro niwʉ̃. Niꞌcã tucũ buꞌica tucũpʉ sãjãa, dujicãrã niwã. Aꞌticʉrã nicãrã niwã: Pedro, Santiago, Juã, André. Ãpẽrã Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Santiago Alfeo macʉ̃, Simó celote curuacjʉ̃, Juda Santiago acabiji nicãrã niwã. Ãꞌrã nipeꞌtirã nicãrã niwã ti tucũpʉ nerẽsãjãtjĩarã dujirã. 14 Ti tucũpʉre ñubuerã naꞌirõ nerẽnuꞌcũcãꞌcãrã niwã. Ãpẽrã na meꞌrã nerẽcãrã niwã. Jesú acabijirã, María Jesú paco, co meꞌrãcjãrã numia nicãrã niwã. Na topʉ nerẽꞌcãrã niꞌcãrõnojõ wãcũseticãrã niwã.15 Niꞌcã nʉmʉ Jesure ẽjõpeorã nerẽcãrã niwã ti wiꞌipʉta tja. Ciento veinte waꞌtero nicãrã niwã. Pedro na nerẽrĩ cura wãꞌcãnʉꞌcã, narẽ werecʉ niwĩ. Aꞌtiro nicʉ niwĩ:
16 —Dʉporopʉ marĩ ñecʉ̃ Davi Espíritu Santu cʉ̃ masĩse oꞌoro meꞌrã Judare waꞌatjere ojamʉꞌtãcʉ niwĩ. Õꞌacʉ̃ ojadutiꞌque diacjʉ̃ta waꞌapʉ. Judata ĩꞌowĩ Jesure ãpẽrãpʉre. Tojo weerã na Jesure buꞌiri daꞌrerãtirã ñeꞌe miawã. 17 Juda ʉ̃sã meꞌrãcjʉ̃ta nimiwĩ. Jesú cʉ̃ quẽꞌrãrẽ masãrẽ buꞌesere cũumiwĩ ʉ̃sãrẽ weeꞌcaronojõta. Ʉ̃sã doce nimiwʉ̃ cʉ̃ meꞌrã. 18 Ʉ̃sã meꞌrã nimigʉ̃, Jesure ĩꞌowĩ wiorãpʉre. Cʉ̃ Jesure wiorãrẽ ĩꞌoꞌque wapa na cʉ̃rẽ niyerure wapayecãrã niwã. Beꞌro narẽ tere wiacãꞌcʉ niwĩ cʉ̃ ñaꞌarõ weeꞌque wapare. Niyeru cʉ̃ wiaꞌque meꞌrã paꞌia wiorã diꞌta cãꞌrõacã duucãrã niwã. Beꞌro cʉ̃ basu peꞌe bʉrʉqueꞌa, cʉ̃ paaga tʉ̃ꞌrʉ̃ste, cʉ̃ ʉꞌtamisĩ nimiꞌque wijaastea waꞌacaro niwʉ̃. Tojo wee wẽrĩa waꞌacʉ niwĩ Juda. 19 Cʉ̃ tojo waꞌasere nipeꞌtirã Jerusalẽ́cjãrã tʉꞌoseꞌsacãrã niwã. “Tojo wee wẽrĩa waꞌapʉ”, ni ucjacãrã niwã. Na te niyeru meꞌrã duuꞌque diꞌtare wãmeyecãrã niwã “Dí cõꞌáca diꞌta.” Na ye meꞌrã nírõ, Acéldama tojo nirõ weesaꞌa.
20 Pedro narẽ werenemocʉ niwĩ:
—Dʉporopʉ Salmo wãmetiri pũrĩrẽ ojaꞌcʉ aꞌtiro ojacʉ niwĩ: Cʉ̃ ya wiꞌi masã marĩrĩ wiꞌi tojato. Tore ne niꞌcʉ̃ niticãꞌto. Aꞌte quẽꞌrãrẽ aꞌtiro ojacʉ niwĩ: Cʉ̃ daꞌrase nimiꞌque apĩpʉre waꞌato, ni ojacʉ niwĩ. »Salmo pũrĩ ni ojaꞌcaronojõta tojo waꞌapʉ Judare.21-22 »Tojo weerã Juda dʉcayugʉre beseroʉaꞌa. Marĩ beseacjʉ ʉ̃sã meꞌrã sijaꞌcʉre, Juã Jesure wãmeyecã ĩꞌaꞌcʉre beseroʉaꞌa. Nipeꞌtise Jesú cʉ̃ weeꞌquere, téé cʉ̃ pacʉ cʉ̃rẽ ʉꞌmʉsepʉ miimʉjãacã ĩꞌaꞌcʉre beseroʉaꞌa. Cʉ̃ quẽꞌrã ʉ̃sã weronojõta weregʉ waꞌagʉsami Jesú wẽrĩꞌcʉpʉ masãꞌquere, ni werecʉ niwĩ Pedro.
23 Cʉ̃ tojo nicã tʉꞌorã, ti tucũpʉ nirã́ aꞌtiro wãmetirã pʉarãrẽ besecãrã niwã. Niꞌcʉ̃ José wãmeticʉ niwĩ. Cʉ̃rẽta ãpẽrã Justo, ãpẽrã Barsabá pisucãrã niwã. Apĩ peꞌe Matía wãmeticʉ niwĩ. 24-25 Tojo wee ti tucũpʉ nirã́ Õꞌacʉ̃rẽ aꞌtiro sẽrĩcãrã niwã:
—Õꞌacʉ̃, nipeꞌtirã masã wãcũsere masĩꞌi. Niꞌcʉ̃ mʉꞌʉ besetojapʉ Juda dʉcayuacjʉre. Tojo weegʉ ʉ̃sãrẽ ĩꞌoña. ¿Niꞌí nisari? Juda mʉꞌʉ dutiro cũumiꞌquere duꞌucãꞌmi ñaꞌarõpʉ waꞌagʉ cʉ̃ catigʉ añurõ weetiꞌque buꞌiri, ni sẽrĩcãrã niwã.26 Na tojo ni Õꞌacʉ̃rẽ sẽrĩtoja, pʉa pe ʉ̃tãpe Matía, Barsabá na wãmerẽ ojacãrã niwã. ¿Niꞌí Õꞌacʉ̃ beseꞌcʉ niti? nírã, piꞌipʉ sãa, niꞌcã pe mii ĩꞌacãrã niwã. Matía wãme ojaõꞌoꞌque nicaro niwʉ̃.
—Jãa, ãꞌrĩ Matía Juda dʉcayuacjʉ nigʉ̃sami. Cʉ̃ ãpẽrã once meꞌrã Jesucristo ye quetire weregʉ waꞌagʉsami, nicãrã niwã ti pere mii ĩꞌarã.
HECHOS 2 ->
4 Jesú na meꞌrã nígʉ̃, ʉꞌmʉsepʉ mʉjãti dʉporo aꞌtiro nicʉ niwĩ:
7 Na sẽrĩtiñaꞌcã tʉꞌogʉ, aꞌtiro yʉꞌticʉ niwĩ:
9 Tojo ni weretojaca beꞌro cʉ̃rẽ cʉ̃ pacʉ miimʉjãa waꞌacʉ niwĩ ʉꞌmʉsepʉ. Cʉ̃ mʉjãacã, cʉ̃ buꞌerã cʉ̃rẽ ĩꞌamorõsirutucãrã niwã. Na ĩꞌamorõsirutucã, oꞌmecurua cʉ̃rẽ tuubiꞌacãꞌcaro niwʉ̃. Tojo weerã cʉ̃rẽ ĩꞌanemoticãrã niwã majã. 10-11 Jesure cʉ̃ pacʉ miimʉjã́áca beꞌro cʉ̃ buꞌerã cʉ̃ mʉjãaꞌcaro peꞌe diaꞌcʉ̃ ĩꞌamorõnuꞌcũcãrã niwã. Ne ĩꞌaduꞌuticãrã niwã. Na to peꞌe ĩꞌamorõnuꞌcũrĩ cura wãcũña marĩrõ na decopʉ Õꞌacʉ̃rẽ werecoꞌterã pʉarã suꞌti butise sãñarã bajuacãrã niwã.
15 Niꞌcã nʉmʉ Jesure ẽjõpeorã nerẽcãrã niwã ti wiꞌipʉta tja. Ciento veinte waꞌtero nicãrã niwã. Pedro na nerẽrĩ cura wãꞌcãnʉꞌcã, narẽ werecʉ niwĩ. Aꞌtiro nicʉ niwĩ:
16 —Dʉporopʉ marĩ ñecʉ̃ Davi Espíritu Santu cʉ̃ masĩse oꞌoro meꞌrã Judare waꞌatjere ojamʉꞌtãcʉ niwĩ. Õꞌacʉ̃ ojadutiꞌque diacjʉ̃ta waꞌapʉ. Judata ĩꞌowĩ Jesure ãpẽrãpʉre. Tojo weerã na Jesure buꞌiri daꞌrerãtirã ñeꞌe miawã. 17 Juda ʉ̃sã meꞌrãcjʉ̃ta nimiwĩ. Jesú cʉ̃ quẽꞌrãrẽ masãrẽ buꞌesere cũumiwĩ ʉ̃sãrẽ weeꞌcaronojõta. Ʉ̃sã doce nimiwʉ̃ cʉ̃ meꞌrã. 18 Ʉ̃sã meꞌrã nimigʉ̃, Jesure ĩꞌowĩ wiorãpʉre. Cʉ̃ Jesure wiorãrẽ ĩꞌoꞌque wapa na cʉ̃rẽ niyerure wapayecãrã niwã. Beꞌro narẽ tere wiacãꞌcʉ niwĩ cʉ̃ ñaꞌarõ weeꞌque wapare. Niyeru cʉ̃ wiaꞌque meꞌrã paꞌia wiorã diꞌta cãꞌrõacã duucãrã niwã. Beꞌro cʉ̃ basu peꞌe bʉrʉqueꞌa, cʉ̃ paaga tʉ̃ꞌrʉ̃ste, cʉ̃ ʉꞌtamisĩ nimiꞌque wijaastea waꞌacaro niwʉ̃. Tojo wee wẽrĩa waꞌacʉ niwĩ Juda. 19 Cʉ̃ tojo waꞌasere nipeꞌtirã Jerusalẽ́cjãrã tʉꞌoseꞌsacãrã niwã. “Tojo wee wẽrĩa waꞌapʉ”, ni ucjacãrã niwã. Na te niyeru meꞌrã duuꞌque diꞌtare wãmeyecãrã niwã “Dí cõꞌáca diꞌta.” Na ye meꞌrã nírõ, Acéldama tojo nirõ weesaꞌa.
20 Pedro narẽ werenemocʉ niwĩ:
21-22 »Tojo weerã Juda dʉcayugʉre beseroʉaꞌa. Marĩ beseacjʉ ʉ̃sã meꞌrã sijaꞌcʉre, Juã Jesure wãmeyecã ĩꞌaꞌcʉre beseroʉaꞌa. Nipeꞌtise Jesú cʉ̃ weeꞌquere, téé cʉ̃ pacʉ cʉ̃rẽ ʉꞌmʉsepʉ miimʉjãacã ĩꞌaꞌcʉre beseroʉaꞌa. Cʉ̃ quẽꞌrã ʉ̃sã weronojõta weregʉ waꞌagʉsami Jesú wẽrĩꞌcʉpʉ masãꞌquere, ni werecʉ niwĩ Pedro.
23 Cʉ̃ tojo nicã tʉꞌorã, ti tucũpʉ nirã́ aꞌtiro wãmetirã pʉarãrẽ besecãrã niwã. Niꞌcʉ̃ José wãmeticʉ niwĩ. Cʉ̃rẽta ãpẽrã Justo, ãpẽrã Barsabá pisucãrã niwã. Apĩ peꞌe Matía wãmeticʉ niwĩ. 24-25 Tojo wee ti tucũpʉ nirã́ Õꞌacʉ̃rẽ aꞌtiro sẽrĩcãrã niwã:
26 Na tojo ni Õꞌacʉ̃rẽ sẽrĩtoja, pʉa pe ʉ̃tãpe Matía, Barsabá na wãmerẽ ojacãrã niwã. ¿Niꞌí Õꞌacʉ̃ beseꞌcʉ niti? nírã, piꞌipʉ sãa, niꞌcã pe mii ĩꞌacãrã niwã. Matía wãme ojaõꞌoꞌque nicaro niwʉ̃.