Metyu 5

Metyu 5, 6, a 7:

Yesun Wirri Umulbain Bóktan Podo Kwitüdügabi

5:1–7:29

1 Yesu ene pamkolpamab ngoro nóma nósenóp, pododó we kasilürr, da mórran-mórran bainürr. Oya umulbain olmal akó ngibürr pamkolpam, oya nidi mamoan kwarilürr, oyaka we togobórr.

Bagürwóm Ia Nidipko

(Luk 6:20-23)

2 Da Yesu ibü blaman umul bain we ngarkwat bókyanórr. Wagó,

3 “Bagürwóm idipako, umul nidipako ibüka arüng babula tibiób zid bainüm,

zitülkus ibü God balngomólda Kingzan!

4 Bagürwóm idipako, nidi yón gyaurdako,

zitülkus God sab ibü zao-zao nirre![a]

5 Bagürwóm idipako, tibiób koke nidi ikub bagürdako,

zitülkus God ibü ne blaman kla aliónüm bóktanórr, i sab yazebrre![b][c]

6 Bagürwóm idipako, nibiób wirri ubie dümdüm ngyabenóm Godón ilküpdü,

zitülkus wa sab ibü ubi elakóne.[d]

7 Bagürwóm idipako, pamkolpamdó gyaur nidipako,

zitülkus God ta sab gyaur inzan yarile ibüka!

8 Bagürwóm idipako, ⌊kolkal⌋ moboküp nibióbko,

zitülkus i sab Godón eserre![e]

9 Bagürwóm idipako, paud nidi ódóddako,

zitülkus God ibü sab tóba olmalbóka ngibline!

10 Bagürwóm idipako, wirri müp nibiób alióndako, ⌊dümdüm tonarranme⌋,

zitülkus ibü God balngomólda Kingzan![f]

11 “Bagürwóm yadipakla, pamkolpama yabü sab kle-kle nóma nyalnórre, akó yabü wirri müp nóma alión korale, akó yabükwata obae bóktan nóma büdrrat korale, zitülkus e kürü amkoman angundakla![g] 12 E bagürwóm akó barnginwóm kwarilünke, zitülkus yabü wirri darrem kwitüm asise. Ene ka igósidi byaldóla, zitülkus ngaen yabü singül kwata, prropeta nidi ngyabenónóp, ibü ta inzan wirri müp alión kwarilürr.[h]

E ne Klamakla, Solt akó Zyón Klamzanakla

(Mak 9:50; Luk 14:34-35)

13 “E ne klamakla, soltzanakla ini tüpan pamkolpamabkü. A solt misa ne nóma bamrüke, da ma myamem koke soltzan ino. Wa wata kolaeana. Oya ipüdórre, amanikórre kalkuma. Oya pamkolpama wapóre ailkü ola arrgrrat-sórrgrrat yangónórre.[i]

14 “E ne klamakla, zyón klamzanakla ini tüpan pamkolpamabkü. Podo kwitüdü aelórrón ne wirri basirre, wa anikürrün ta kokea.[j] 15 Pamkolpama zyón kla nóma sentórre, i kubó alópe koke nganlorre. A i wata yazebrre, ama kumngyindü emelórre. Ene zyóna blaman müótüdü pamkolpam kubó olgabi zyón napórre.[k] 16 Ene dadan ngarkwatódó, yabükagab zyóna ugó ki tam pamkolpamab obzek kwata. Ene igósüm, i sab nósenórre e ne morroal tórrmen tulmil tómbapónane, akó igósüm i sab yabü kwitüm Ab yagürnórre.[l]

Yesu Mosesón Gida Karrkukus Byónüm Tamórr

17 “E wa igó gyagüpi tótókgu wagó, ka Mosesón Gida Buk akó Prropetab Peba, ibü umulbain bóktan kolae byónüm tama. Ka ugósüm koke tama ene gida kakota amanóm. Ka wa Godón gida, ibü amkoman küp okaka azazinüm akó tómbapónóm tama. 18 Zitülkus módóga, ka yabü amkoman poko byaldóla: Godón Gida sab metat kwarile karrkukus bórrangórrón, ngarkwat kókó tüp a pülpüla nóma bamrüki. Godón ne gida-e karian ngi opora sab kokean bamrüke, ngarkwat kókó blaman klama sab tómbapórre.[m]

19 “Darrü pama darrpanan Godón karian gida bóktan poko sab ne nóma alkamüle akó ngibürr kolpam umul nirre dadan kolae tónggapónóm, wa solodó yarile Godón Kingzan Balngomóldó. Godón gida bóktan poko nótó azebda akó umul bainda ngibürr kolpam dadan tonarr tómbapónóm, wa wirri yarile Godón Balngomóldó. 20 Zitülkus módóga, ka yabü igó byaldóla, e wata barrbuno Godón Balngomóldó, e ne Godón ubi nóma tómbapónane. E ne gida umulbain pam akó Parrisizan nóma kwarilo, e igósidi God ne Bwób alngomólda Kingzan kokean barrbuno, zitülkus i Godón ubi amkoman kokean tómbapóndako.

Yesu Ngürsilbóka Umul Bailürr

21 “E barrkrrurrü Mosesón gida bóktan poko, ne kla nilóp mibü abalbobatal wagó, ‘Ma darrü olom büdülümpükü amkalgu. Darrü olom büdülümpükü nótó emkóle, wa sab kotódó zamngóle tóba bóktan apadóm.’[n] 22 Ka ma akó ngibürr bóktan amseldóla: ma ngürsil nóma namulo moba narezoretódó,[o] ma sab kotódó zamngolo. Akó ma nóma bóktono moba narezoretódó wagó, ‘Ma susumüri-koke olomla!’ ma sab zamngolo blaman Zu ⌊balngomól byarrmarr pamab⌋ obzek kwata. Akó ma moba narezoret igó nóma ilo, ‘Ma gonggola’, da God marü sab ⌊metat bólmyan urdü⌋ mügasile. 23 Da ma moba ⌊gyaur kla⌋ Godón akyanóm nóma kaindóla Godón ⌊altadó⌋, ⌊Godón Gyabi Müót⌋ kugupidü, akó marü wata ugósan nóma ngambangóle igó, marü narezoretan ngürsil asine marüka, 24 ma moba gyaur kla altan obzek kwata we amgat, da oyaka wam saul bainüm. Ene kakóm, ma akó altadó we alkomolo moba gyaur kla Godón akyanóm.

25 “Darrü oloma nóma bóktanda wagó, ma darrü kolae tónggapórró akó marü kotóm nóma ódódóm kainda, e kwat-kwat saul büsai baini. E ne saul koke nóma baini, wa marü sab zazdó kena müdó. Marü ma sab zaza pug umeab tangdó müngrine, marü tümün müótüdü angrinüm. 26 Ka marü amkoman poko ayaldóla: ma sab kokean tubrruno, kókóta ma sab moba dómdóm kari mani küp ungrino burruanóm, zazan bóktan ngarkwatódó.[p]

Yesu Kol ó Pam Gómólankwata Umul Bain Yarilürr

27 “E barrkrrurrü Mosesón gida bóktan poko, enezan yarilürr wagó, ‘Ma kol ó pam gómólgu.’[q] 28 Ka ma yabü igó byaldóla, darrü pama ne kol ilküpane nóma ngazokone akó oyaka ubi yarile, da wata wa ene kolae tonarr kuri tónggapóne tóba moboküpdü. 29 Marü tutul ilküpa ne kolae tonarr tónggapónóm nóma müdüde, da ma irrua, a ugó amaik mobakagab. Ma ne moba darrü büb poko nóma imruko, ene ma tai kolae kokea. A marü dudu büb ne metat bólmyan urdü nóma amanikórre, amkoman kolaean yarile.[r] 30 Marü tutul tanga ne kolae tonarr tónggapónóm nóma müdüde, da itül a ugó amaik mobakagab. Ma ne moba darrü büb murr nóma imruko, ene ma tai kolae kokea. A marü dudu büb ne metat bólmyan urdü nóma amanikórre, amkoman kolaean yarile.[s]

Yesu Kol Amanikbóka Umul Bain Yarilürr

(Metyu 19:9; Mak 10:11-12; Luk 16:18)

31 “Mosesón gida bóktan poko darrü igósa wagó, ‘Darrü pama ne tóba kol nóma zumanike, wa akó kol amaik peba mórrag[t] okyene.’[u] 32 Ka ma yabü igó byaldóla, nadü pama tóba kol zumanike popa pokodó, a pam gómólankwata koke, da wa igósidi pam gómól kol kokeo. Inzande, müóra tóba kol zirrzotoke pam gómól kolóm bainüm. Wa ne darrü pampükü nóma umtule, wa pam gómól warile. Akó amanikürrün kol ne pama zumige, wa kol gómól yarile.[v]

⌊Arüng Alkamül-koke Bóktan⌋ Tónggapón Iada?

33 “E ta barrkrrurrü Mosesón gida bóktan poko, enezan yarilürr mibü abalbobataldó wagó, ‘Ma Lodón ngi nóma ngiliandóla moba arüng alkamül-koke bóktan tólaelóm, ma kubó moba bóktan myamem koke singgapino.’[w] 34 Ka ma yabü igó byaldóla, e yabiób bóktan nóma tólbael kwarilo, e darrü kla ngilian-gu yabiób bóktan arüng akyanóm. Godón kwitüm ngyaben bwób ngilian-gu, zitülkus ene oya kingan mórran klamse.[x] 35 Akó ini tüp ngilian-gu, zitülkus ini tüp Godón wapór nisab ngón ngagón klama. Akó Zerrusalem wirri basirr ngilian-gu, zitülkus kwitüm King nótóke, ene oya tóba wirri basirra.[y] 36 E yabiób bóktan nóma tólbael kwarilo, yabiób singül ta ngiblian-gu, zitülkus e gaodó kokeakla darrpan órrngóen pul gabülplian ngitanóm akó pugan ngitanóm. 37 E wata igó bóktónane wagó, ‘Taia’ ó ‘Koke’, da e wata yabiób bóktan ngarkwatódó tómbapónane. E ne ngibürr bóktan nóma amseldakla, ene wa kolaean olomdógabi[z] tótókdako.

Darrem Kolae Tónggapón-gu

(Luk 6:29-30)

38 “E barrkrrurrü Mosesón gida bóktan poko, enezan yarilürr wagó, ‘Darrüpa paman ilküp nóma irrune, oya ilküp akó darrem irrurre. Akó darrüpa paman zirrgüp nóma alkamüle, oya zirrgüp akó darrem alkamülórre.’[aa] 39 Ka ma yabü igó byaldóla, e darrem kolae tónggapón-gu! Darrü oloma ne marü tutul kwata ngorrkob nóma mómkóle tang o-e marü büódan ngitanóm, akó dakla ngorrkob emtya amkalóm. 40 Darrü oloma ne marü kotóm nóma ódóddase moba sod mórrkenyórrüm, da marü tumum mórrkenyórr[bb] ta ki ipa! 41 Marü gazirr pama ne arüng-arüng nóma mile tóba alóp ódódóm darrpan kan, ma ma barrkyanan kan ugó idó. 42 Marü ne darrü oloma darrü klamóm nóma mato-e, ma oya ekya. Akó darrü pama ne marükagab darrü kla bupso apadóm nóma kainda, ma angón-gu ene pam akyanóm.

Yabü ⌊Moboküpdü Ubi⌋ Blaman Pamkolpamdó Asi Yarile

(Luk 6:27-28, 32-36)

43 “E barrkrrurrü Mosesón gida bóktan poko, enezan nilóp wagó, ‘Marü moboküpdü ubi moba minggüpanandó ne olome[cc] asi ki yarilün, a marü gódam-koke nótóke, ma oya alzizi amanik!’[dd] 44 Ka ma yabü igó byaldóla, yabü moboküpdü ubi ta ibüka asi ki koralón, yabü gómdamal-koke nidipko. Akó e tóre koralo ibünkü, yabü wirri müp nidi alióndako. 45 Inzan poko tómbapónde, e sab igósidi oya olmalóm bainane, yabü kwitüm Ab nótókse. Abüs zyón wató zirrapónda kolae pamkolpamdó akó morroal pamkolpamdó darrpan tonarre. Akó ngup ta wató zirrapónda, dümdüm ngyaben pam akó dümdüm-koke ngyaben pam, ibüka. 46 Yabü ne moboküpdü ubi wata ibüka nóma korale, moboküpdü ubi nibióbe yabükamóm, yabüka ene laró darrema? Babula! Zitülkus módóga, blaman pamkolpama inzan kaindako! ⌊Taks mani dakabain pam⌋ ibü moboküpdü ubi ta ibükamako, moboküpdü ubi nibióbe ibükamóm! 47 E ne wata yabióban zonaretal morroal ngürr nóma akyandakla, ene wa müp kla ta kokea! Godónbóka umul-kók nidipko, i ta inzan kaindako! 48 Yabü moboküpdü ubi blaman pamkolpamdó asi ki koralón, da e wata igósidi ⌊dudu kómal⌋ koralo yabiób Abzan, kwitüm nótókse.[ee]

<- Metyu 4 Metyu 6 ->