ACTS 19

Oe Ephesus búˀ Paul-di Jesus-ví̖ˀgeḏi ovâyhéeˀan

1 Waˀḏi Apollos oe Corinth búˀ wáy najiˀ ihayḏi, Paul iˀ nange i̖ˀgeḏi naˀä̖ä̖ḏi Ephesus búˀ napówá, heḏi wên tꞌowa John iˀ pꞌóˀpꞌoekandiví híˀ ônwä̖yu̖ˀin ovâymûˀ. 2 Paul-di ovâytsikaˀyan, “Ti nä́ˀi Yä̖ˀḏâaˀi pꞌoewa̖a̖hâ̖a̖ bînkêˀ úvíwä̖yu̖ ihayḏi?” Indi óetu̖ˀan, “Naˀin wígínhanginnáhpí wí Yä̖ˀḏâaˀi Pꞌoewa̖a̖hâ̖a̖ wänbo najiˀin.” 3 Paul-di ovâytsikaˀyan, “Háaḏan handi wovâypꞌóˀpꞌoeˀan?” Indi óetu̖ˀan, “Gá John iˀ pꞌóˀpꞌoekandiví há̖hkan âywä̖yu̖ḏân.” 4 Paul-di ovâytu̖ˀan, “John-di in tꞌowa ovâypꞌóˀpꞌoeˀan gá inbí tꞌaywóˀdi dâyjoeˀandân, heḏi ovâytu̖máa, ‘Naví tíˀúugé wí napowagíˀoˀivíˀpiye úvíwä̖ä̖yú̖-í.’ Heḏi hä̖ˀi-á Jesus-ân namuu.”

5 Paul-ví híˀ ditꞌoe ihayḏi ovâypꞌóˀpꞌoeˀan dâykeeya̖míḏí Nanbí Sedó Jesus-víˀpiye dívíwä̖yu̖ˀin. 6 Heḏi Paul ivîˀḏi imankꞌûˀḏi iˀ Yä̖ˀḏâaˀi Pꞌoewa̖a̖hâ̖a̖ dínwân, heḏi wíyá piˀwí tundi dívíhíˀmáa, heḏá Jôesi Táḏáví tukheˀmin waabá dívíhéeˀan. 7 Maḏi tä̖ˀḏi wíje senäˀ iwe dijiˀ.

8 Poje pꞌóe tꞌä̖hkí Paul in Huḏíyoví méesate eepiye namääˀä̖, heḏi khunwôedaˀginpíḏíboˀ in tꞌowa ovâyhíˀmáa. Ovâythayjoˀ Jesus-ân namuu iˀ toˀwí Jôesi Táḏáḏí óesógeˀiˀ tꞌowa ovâyˀaywoeníḏí, heḏi ikhä̖ä̖ḏeˀ iví híˀ ônsígíˀa̖míḏí. 9 Hebo wáy wên dívípꞌóhkâyˀandi wíḏívíwä̖yu̖pí, heḏá Jesus-ví pꞌôe i̖ˀgeḏá híwóhpí-á in iwe dikwꞌóˀnin ovâyhéeˀan. Heḏânho Paul-di nä́ˀin ovâyjoeˀandi in Jesus-víˀpiye dívíwä̖yundeˀin i-áḏí ovâyhoˀ, heḏi wí tewhá eepiye dimää, wí sen Tyrannus gin nakhá̖wä̖́ˀiˀḏi tꞌowa ovâyhá̖ˀoˀ iwe. Iwá Paul-di thamuwaagi Jôesi Táḏáví híˀ ovâythayjoˀ. 10 Wíje pa̖a̖yo tꞌä̖hkí Paul gin iˀan, heḏi handiḏi in tꞌowa Asia iwéngé dithaaˀin Naˀinbí Sedó Jesus-ví̖ˀgeḏi ditꞌoe, Huḏíyo dimuuˀindáḏí Huḏíyo dimuupíˀindáḏí.

Sceva-ví eˀnûn didaˀ in yä̖ˀḏâapíˀin pꞌoewa̖a̖hâ̖a̖ ovaykhehpeeyé-íˀin

11-12 Jôesi Táḏáḏí Paul óekhä̖geˀnan pínnán tꞌôe iˀa̖mídí, giˀbi hä̖ä̖wí in tꞌowa wémûu wänbo dâymûˀpîˀ, heḏiho aaˀây hä̖ä̖wí deḏantâa hä̖ä̖wí itä̖geˀiˀ in dihaykwꞌóˀninbíˀpiye ovâyhoˀ, heḏi dihehkháapóe, heḏá yä̖ˀḏâapíˀin pꞌoewa̖a̖hâ̖a̖-á in tꞌowa ovâymáaˀin dínpee.

13 Ihayhä̖̂ä̖bá wên Huḏíyo wáˀ wéngé tꞌä̖hkí dívíjíyénde nä́ˀin yä̖ˀḏâapíˀin pꞌoewa̖a̖hâ̖a̖ tꞌowavíˀweḏi ovâykhehpeeyé-íḏí. Nää-á indá dívíkhä̖ä̖ḏe hanbá dívíˀa̖míḏí Jesus-ví khá̖wä̖́ ônkhá̖yä̖́ˀdeḏi. Ginnân ovâytu̖máa in pꞌoewa̖a̖hâ̖a̖: “Nä́ˀi Jesus-ví khá̖wä̖́ dônkhá̖yä̖́ˀdeˀ, iví̖ˀgeḏi Paul-di in tꞌowa ovâytꞌôeˀoˀ, heḏiho naaḏi wítsonmáa nääbo ópeeve nä́ˀi tꞌowavíˀweḏi.” 14 Wí Huḏíyo owhaˀ pꞌóˀḏéḏîˀ Sceva gin nakhá̖wä̖́ˀi tsé ihay eˀnûn gin dívíˀoˀin ûnkwꞌó. 15 Hewänbo han ditú̖ ihayḏi, iˀ yä̖ˀḏâapîˀ pꞌoewa̖a̖hâ̖a̖ḏi ovâytu̖ˀan, “Jesus dótaa, heḏá toˀwí Paul namuuˀindá dînhanginná. Hebo undá — toˀinnan ímuu?” 16 Heḏi iˀ sen iˀ yä̖ˀḏâapîˀ pꞌoewa̖a̖hâ̖a̖ḏi óemáaˀiˀḏi ovâytsa̖a̖chä̖nuḏi hânho ovâymahpúu ovâytꞌan píhay, heḏi aawhée buugiˀnin diwa̖hkanmuuˀin iˀ tewhá iweḏi dishavepee.

17 In Ephesus búˀ dithaaˀin Huḏíyo-á Huḏíyo dimuupíˀindá dínhanginpóe háa dínpóeˀin, heḏiho dikhunwôedaˀpóe, heḏi ditû̖ˀ Nanbí Sedó Jesus hânho hayˀi namuuˀin. 18 Heḏi báyékí in Jesus-víˀpiye dívíwä̖yu̖ˀin Paul-víˀwe dipówá, heḏi dívítꞌaywóˀdihä̖ä̖tsiˀandá dâykeekwꞌóḏi háa dívítsiyekanhonnin. 19 Wáy wên dichugekanhá̖ˀindá inbí chuge há̖hkan taˀdi dâykán, heḏi dâyphahá̖nú in tꞌowa tꞌä̖hkí dâymúuníḏí. Iˀ taˀdi hä̖́yú̖ nachä̖ˀmuuˀin dâymaapaa ihayḏi pꞌánä́ntä̖ maapaasôn (50,000) kwä̖́kꞌu tsꞌä̖ˀi chä̖ˀ napóe. 20 Handiḏiho shánkí wänbo tꞌowa Nanbí Sedó Jôesi Táḏáví híˀ ditꞌoeˀo heḏá iˀpiyá dívíwä̖yundeˀ.

Háa Paul nakandaˀ waa

21 Nä́ˀi hä̖ä̖wí napóeˀi naphaḏe ihayḏi, Paul iˀánshaamä́gi namú-íḏí oe Macedonia nangepiye heḏá Achaia nangepiyá heḏáháˀ oe Jerusalem búˀpiyá. Natú̖, “Owáy eepiye omää ihayḏáháˀ dînkhâyˀä̖ˀ oe Rome-piye wáˀ omú-íˀin.” 22 Oe Macedonia-piye wíje iví khä̖geˀnin isan, Timothy-á Erastus-á damuu, hebo i-á shánkí hây tä̖hkí oe Asia nangebo iwóyí̖ˀ.

Demetrius-di in tꞌowa ovâytꞌeˀyaˀnan heḏânho híwóhpí dívíˀa̖míḏí

23 Ihayhä̖̂ä̖ḏi oe Ephesus báyékí tꞌowa ditꞌayyaapóe in Jesus-ví pꞌôe i̖ˀge dimänninbíˀwepiye. 24 Wí sen Demetrius gin nakhá̖wä̖́ˀiˀ iwe naˀä́n, i-á kwä̖́kꞌu tsꞌä̖ˀiˀḏi ihä̖ä̖wípaˀi namuu, heḏi méesate hí̖ˀíndi ipaˀ, nä́ˀi méesate-á iˀ kwee Diana dâyˀaˀginmäˀ iweˀi méesate hayˀi waagibá nakeetꞌóeˀiˀ. Demetrius-á heḏá in wéˀgen i-áḏí dívítꞌôemáaˀindá híwó hay chä̖ˀ díntsꞌúyaˀ inbí tꞌôe iweḏi. 25 Heḏiho Demetrius-di iví tꞌôeˀin heḏá wây-á wêndá ha̖ˀbi tꞌôebá dívíˀoˀindá ovâywéˀgeˀan, heḏi ovâytu̖ˀan, “Kꞌemaˀin, únhanginná báyékí chä̖ˀ nanbí tꞌôe iweḏi gíntsꞌúyaˀnin. 26 Unbo bînmûˀ heḏá ítꞌoe háa nä́ˀi sen Paul ikanhonnin. Iˀ natû̖ˀ in jôesi tꞌowa dâypaˀin dâyˀaˀginmä̂äníḏí taˀgennin jôesi wíḏimuupí, heḏi wíˀgíngí nä́ä Ephesus-á heḏá nä́ˀi Asia nange tꞌä̖hká tꞌowa iví híˀ ovâywä̖yu̖kannan, heḏá iví híˀ ûnmuuḏi báyékí tꞌowa Diana-víˀweḏi dívíjâaˀan. 27 Háḏée nanbí tꞌôe i̖ˀgeḏi tꞌowa híwóhpí dívíˀánshaaˀa̖míˀin napúuwí. Heḏá iweḏá maḏi wáˀ napúuwí tꞌowa diˀâ̖a̖níˀin iˀ hayˀi kwee Diana iˀ toˀwí naˀindi âyˀaˀginmäˀiví méesate wíˀûnchä̖ˀmuupíˀin. Heḏá tobáháa tꞌä̖hkí tꞌowa nä́ä Asia-windáḏí heḏá in wéˀgen hä̖wéngé tꞌä̖hkí dithaaˀindáḏí nää óeˀaˀginmäˀ wänboˀ, maḏi nää iweḏi páaḏépiye diˀâ̖a̖ní hayˀi wínamuupíˀin.”

28 In tꞌowa háa Demetrius natú̖ˀin ditꞌoe ihayḏi hânho ditꞌayyaapóe, heḏi dívítu̖wí̖núnde gin, “Diana nä́ä Ephesus-wi namuuˀi báyékí hayˀi namuu.” 29 Heḏi shánkí báyékí tꞌowa diwéˀgepóe, heḏi dívítꞌehtu̖wí̖núndeˀ, heḏi wên wíje senäˀ ovä̂nyâ̖ˀḏi ovä̂nkhóhkayˀan oe búˀ pinge tꞌowa dívíwéˀgeˀoˀ iwepiye. In senäˀdá Gaius-á Aristarchus-á gin dakhá̖wä̖́, indá Macedonia nangewin damuu, heḏi Paul-áḏí wéngé tꞌä̖hkí dänjíyéndeˀ. 30 Paul in tꞌowa dikwꞌóˀ diwepiye natsuḏedaˀ ovâyhéeˀa̖míḏí, hewänbo in Jesus-víˀpiye dívíwä̖yundeˀindi óekhâ̖a̖ˀan. 31 Heḏá wên Asia-win pꞌóˀḏéḏíˀin senäˀ Paul-ví kꞌemaˀin ûnmuuˀindi Paul ôntꞌôesan óetu̖ˀâ̖a̖míḏí in tꞌowaví páaḏépiye wíˀikeehûuwípíˀin.

32 In tꞌowa tꞌä̖hkí wéˀge shánkí díntu̖hkwíntû̖ˀ. Wênho wên háawên dívítu̖wí̖núndeˀ, heḏá wây-á shánkí piháa wänbo-á. Wên hä̖́yú̖hayḏiḏa̖ˀ tꞌowa dínhanginná háaḏí diwéˀgepóeˀin. 33 Heḏi in Huḏíyoḏi wí sen Alexander gin nakhá̖wä̖́ˀiˀ oe páaḏépiye óewí̖núḏí óetu̖ˀan háa natú̖u̖níˀin. Heḏiho Alexander imannan in tꞌowa dívítꞌôeyaaníḏí. Nadaˀ in tꞌowa ovâytu̖ˀâ̖a̖míˀin in Huḏíyo wíˀovâyhíwóhpíchä̖ä̖nú-ípíḏí nä́ˀi napuwamän niˀgeḏi. 34 Hebo Alexander-á Huḏíyo namuuˀin in tꞌowa dínhanginpóe ihayḏi tꞌä̖hkíḏíbo maḏi wíje ôeḏa tꞌä̖hkí shánkí kaygi wänbo dívítu̖wí̖núndeˀ, “Nä́ˀi Ephesus-winbí Diana hânho hayˀi namuu” gin.

35 Tꞌôeḏiwän iˀ búˀwi taˀkandiḏi hânda̖ˀ ovâykannan in tꞌowa, heḏi ovâytu̖ˀan, “Un Ephesus-win ímuuˀin, tꞌä̖hkí tꞌowa wéngé tꞌä̖hkí dikwꞌóˀnin dínhanginnáhpíˀan naˀin Ephesus búˀwin tꞌowa nä́ˀi hayˀi Diana-ví méesate ûnmuuˀiˀ âyˀá̖yîngimáaˀin, heḏá iˀ kꞌuu Diana waagibá ûncha̖a̖ˀiˀ oe makówáḏí ûnkeˀtꞌá̖ˀdi-á wáˀ âyˀaˀgindoˀ. 36 Tóebo wûnkoḏipí natú̖u̖níḏí nä́ˀi hä̖ä̖wí taˀgen wínamuupíˀin. Heḏânho ánpí íkwoˀní, heḏi wíyá háawên wíˀúvíˀa̖mípí híwó úvíˀánshaapíḏíboˀ. 37 Undi nä́ˀin wíje senäˀ nä́äpiye bînmaa tobá hä̖ä̖wí wänbo méesate iweḏi wíḏä̂nsä̖ˀmanpí wänboˀ, heḏiháa nanbí Diana âyˀaˀginmäˀiví̖ˀgeḏi háawin tꞌaywóˀnin wíḏatú̖hpí wänboˀ. 38 Heḏiho Demetrius-áḏí in i-áḏí dívítꞌôemáaˀindáḏí wí toˀwí ôntꞌeˀpꞌêeḏe-íˀin didaˀḏá, dínkhâyˀä̖ˀ óetsondiwekáaníˀin. In tsonnin dívíwéˀgekwꞌóeˀó tꞌowa ovâytunjóˀnamíḏí, heḏi in tꞌowaví tꞌehpiḏe tun ovâytꞌôeyandeˀ. 39 Hebo wíyá hä̖ä̖wí i̖ˀgeḏi íhéedaˀḏá, heḏân úntsíkhakanpoeˀo in búˀwin pꞌóˀḏéḏíˀindi in tꞌowa tꞌä̖hkí ovâywéˀgeˀan píhay. 40 Nä́ˀi gin otú̖, gá maḏi in Rome-win tsonnin ditú̖u̖níḏân un nä́wewin tꞌowa unbí pꞌóˀḏéḏíˀindáḏíbo úvípihä́nmáaˀin. Háa nää thaa napóe waa wínakhâyˀä̖hpí napúuwíˀin, heḏi tóebo wíˀûnkoḏipí ovâytu̖ˀâ̖a̖míḏí háaḏí un tꞌowa úvítꞌaywéˀgeˀandi.”

41 Heḏi han natú̖ ihayḏi ovâytu̖ˀan tꞌä̖hkíḏíboˀ inbíˀpiye dimú-íˀin.

<- ACTS 18 ACTS 20 ->