ACTS 13

Barnabas-á Saul-á ovä̂ndeˀmandá ovä̂nsan Jôesi Táḏáví híˀ tꞌowa ovâytꞌôeˀa̖míḏí

1 Oe Antioch búˀ iwe in wéˀgen méesateˀindáḏí wên Jôesi Táḏáví tukheˀmindá heḏá wên iví híˀ ovâyhá̖ˀoˀindá dijiˀ. Ginnân dikhá̖wä̖́: Barnabas-á, Saul-á, Simeon-dá (i-á “Phéndi Sen” gin óetu̖ˀoˀ), Lucius-á (i-á Cyrene nangeˀi namuu), Manaen-dá (i-áḏí heḏá iˀ tsondi Herod-áḏí wéˀge dasôe). 2 Wí thaa diwéˀgekwꞌó Nanbí Sedó Jôesi Táḏá óeˀaˀginmä̂äníḏí heḏá dívíha̖a̖ḏä́ˀa̖míḏá, heḏi iˀ Yä̖ˀḏâaˀi Pꞌoewa̖a̖hâ̖a̖ḏi ovâytu̖ˀan, “Naaḏi Barnabas-á Saul-áḏí dovä̂ndeˀman wí tꞌôe hä̖ä̖wí dînˀa̖míḏí. Nää-á undá in wíjebá bînsôege-í han dänˀa̖míḏí.” 3 Heḏiho wíyá dívíha̖a̖ḏä́ˀan, heḏi in wíjevîˀḏi dívímankwˀóḏiḏi ovä̂njûusuˀan, heḏi ovä̂nsan.

Barnabas-á Saul-á oe Cyprus dajiˀ

4-5 Heḏiho Barnabas-á Saul-áḏí damää, iˀ Yä̖ˀḏâaˀi Pꞌoewa̖a̖hâ̖a̖ḏi ovä̂ntu̖ˀan waa. John Mark wáˀ indáḏí najiˀ ovä̂nkhä̖geˀnamíḏí. Oe Seleucia búˀpiye dimää, iweḏáháˀ kophé iweḏi wí pꞌojâaḏi Cyprus gin dâytu̖ˀoˀ iwepiye dimää. Heḏi Salamis búˀ-á dipówá, heḏi iwe Jôesi Táḏáví tun in Huḏíyoví méesate eeje ovâytꞌôeˀoˀ.

6 In poje senäˀ nä́ˀi pꞌojâaḏi i̖ˀge tꞌä̖hkí dijiˀ, ihayḏáháˀ oe Paphos búˀ dipówá. Iwe wí Huḏíyo sen óemûˀ, Bar-Jesus gin nakhá̖wä̖́ˀiˀ (Greek tundi “Elymas” gin nakhá̖wä̖́). I-á pínnándi namuu heḏi natû̖ˀ i-á Jôesi Táḏáví tukheˀbi-ân namuu, hewänbo ihójomáa. 7 Nä́ˀi sendá iˀ nangewi tsondi Sergius Paulus-ví kꞌema ûnmuu. Sergius Paulus-á hânho há̖ˀi sen namuu, heḏi Jôesi Táḏáví híˀ natꞌôeyandaˀḏi Barnabas-á Saul-á ovä̂ntu̖hkánnan. 8 Hebo nä́ˀi pínnándi nadaˀ ovä̂nkhâ̖a̖ˀa̖míḏí, heḏânho iˀ tsondiˀ óetu̖máa, “Wíviwä̖ä̖yú̖-ípí háa wóetu̖máaˀin.” 9 Heḏi Saul (nää Paul gin wáˀ óekhá̖yä̖́ˀdeˀ) iˀ Yä̖ˀḏâaˀi Pꞌoewa̖a̖hâ̖a̖ pín taˀgeḏi imáa, heḏi tsíhtáye Elymas óeḏamúndeˀ, 10 heḏi óetu̖ˀan, “U̖-á Penísendiví ay-ân kavêe unmuu, u̖-á wí hójoˀiḏa̖ˀ unmuu, hä̖ä̖wí biˀoˀi-á yä̖ˀḏâapîˀḏa̖ˀ namuu, hä̖ä̖wí híwóˀdi namuuˀi-á nâatꞌay, u̖-á Jôesi Táḏáví taˀgeˀin pꞌôe mânmäägiˀa̖míˀin undaˀ. 11 Nää-á ótꞌôeyanbe, Nanbí Sedó Jôesi Táḏáḏá wóetuhchä̖nukhâymáa, heḏânho untsíˀtꞌaapúuwí, heḏá ívíwo hay thaa iˀ than wänbo wí hí̖yä̖̂ä̖ wänbo wínâamúunípí.”

Paul ihíˀbowa ihayḏi wesebo Elymas-ví tsée iwe ûnkhaaḏeeḏi tꞌä̖hkí ûnkhunpóe, heḏi oepiyá nä́äpiyá najiḏi wí toˀwí óetu̖wä̖máa óepaamáˀve-íḏí. 12 Háa Elymas ûnpóeˀin iˀ tsondiḏi óemûˀ ihayḏi Jôesi Táḏáví tun iwä̖yu̖. Iˀ hä̖ä̖wí Nanbí Sedó Jôesi Táḏáví̖ˀgeḏi nahá̖hpóeˀiˀḏi óeháaˀan.

Paul-á Barnabas-á oe Antioch búˀ Pisidia nange nanáˀ diwe dajiˀ

13 Paul-áḏí iví kꞌemaˀindáḏí Paphos-di kophé iweḏi dimää, heḏi oe Pamphylia nange iwe Perga búˀ dipówá. Iwe John Mark-di Paul-á Barnabas-á ovä̂njoeˀan heḏáháˀ i-á Jerusalem-piye nawáymää. 14 Perga iweḏi in wíje damää, heḏáháˀ Antioch búˀ oe Pisidia nange dapówá. Heḏi kaykhanwówá thaa in Huḏíyoví méesateˀay ee datsꞌú̖ Jôesi dä̂nˀaˀginmä̂äníḏí. 15 Wí toˀwí wí hä̖́yú̖ háa Moses itaˀnan diweḏi itunnan, heḏá wíyá toˀwí-á hä̖́yú̖-á in Jôesi Táḏáví hä́nˀoeˀin tukheˀmin dâytaˀnan diweḏá itunnan. Dä̂ntunkanbowa ihayḏi in méesate pꞌóˀḏéḏíˀindi toˀwí óetu̖ˀan Barnabas-á Saul-áḏí ovä̂ntu̖ˀa̖míḏí, “Tíˀûuwin páaḏéˀin, ti wên tumakhe wänbo nä́ˀin tꞌowa ovâymä̂äní? Dadaˀḏáho nää ovâyhéeˀa̖mí.” 16 Heḏiho Paul iwí̖núḏí imannan dívítꞌôeyaaníḏí, heḏi ginnân ovâytu̖ˀan:

“Un Israel tꞌowa, heḏá un wéˀgen tꞌowa Jôesi bînˀaˀginmäˀindá, bítꞌôeyanbe. 17 Naˀin Israel tꞌowa Jôesi Táḏávíˀpiye ívíwä̖yundeˀ, heḏi hä́nˀoeboˀ iˀḏân nanbí thehtáy pahpáˀin dîndeˀman, heḏá oe Egypt nange dithaa ihayḏi ovâykhä̖geˀnan dívíˀâytꞌowasôewé-íḏí, tobá iwewin wíḏimuupí wänboˀ, heḏáháˀ iví kayḏi hä̖ˀi nange iweḏi ovâypiye. 18 Heḏi jónä́ntä̖ pa̖a̖yo ahkon niˀge dijiˀ ihayḏi ovâyˀá̖yîngiˀan. 19 Heḏi Jôesi Táḏáḏí ovâykhä̖geˀnan tsé ihay hä̖̂ä̖geˀin tꞌowa nä́ˀi nange Canaan gin dâytu̖ˀan diwe ovâyhá̖a̖nú-íḏí, heḏáháˀ iˀḏi in Israel tꞌowa Canaan ovâywije. 20 Jónä́n tä̖gintä̖ḏáháˀ pꞌánä́ntä̖ (450) pa̖a̖yo óehoˀ nä́ˀi tꞌä̖hkí napúuwíḏí.

“Iweḏáho Jôesi Táḏáḏí ovâytsonninkwꞌóeˀó, iví tukheˀbi Samuel óesóge puwahay. 21 Heḏi in tꞌowaḏi Samuel óedaaˀan wí kwꞌáyeˀi tsondi ovâysôege-íḏí, iˀ wéˀgeˀi nangeˀin tꞌowa dínˀä́n waagibá, heḏiho Jôesi Táḏáḏí Saul ovâymä́gi, i-á Kish-ví ay ûnmuu, heḏi in Benjamin-bí ây iweḏiˀiˀbáho namuu. Saul-á jónä́ntä̖ (40) pa̖a̖yo inbí kwꞌáyeˀi tsondi dínmuu. 22 Ihayḏiho híwóhpí iˀandi Jôesi Táḏáḏí óejâaˀan, heḏi David óesóge inbí kwꞌáyeˀi tsondi dínmúuníḏí, i-á Jesse-ví ay ûnmuu. Jôesi Táḏá natú̖, ‘Naa dînhanginná David-ví ánshaa-á navîˀ waagibá ûnmuuˀin, heḏá i-á hä̖ä̖wí tꞌä̖hkí háa naa otú̖ waa ikanhûuwí.’ 23 Jôesi Táḏá iví tun imä́gi David-ví thehtáy pahpáˀây iweḏi wí naˀä̖ˀin nä́ˀin Israel-win tꞌowa ovâyˀaywoeníḏí, heḏi i-áho nää napówá, i-á Jesus-ânho namuu.

24 “Hewänbo waˀḏi Jesus iví tꞌôe itsꞌanˀanpíḏíboˀ, John iˀ pꞌóˀpꞌoekandiˀḏi in Israel-win tꞌowa tꞌä̖hkí ovâytu̖máa, ‘Unbí tꞌaywóˀdi binjoeˀan, ihayḏânho wâypꞌóˀpꞌoeˀa̖mí.’ 25 Heḏi John iví tꞌôe ibowakhâyˀoˀ ihayḏi, ihayḏa̖ˀ ovâytu̖máa, ‘Ti naa-ân iˀ bîntsíkhaˀmáaˀiˀ omuu gin íˀándeˀ? Naa-á joe. Bítꞌôeyanbe, naví shánkí tíˀúugá wíyá toˀwí napowagíˀo, i-á naví shánkí itsonmáaˀiˀ namuu. Naa ihay híwóˀdi wóˀmuupí iví anto wänbo dônpꞌä̖̂ä̖ḏi-íḏí,’ ginnânho John natú̖.

26 “Tíˀûuwin páaḏéˀin, un Abraham-bí ây iweḏiˀin ímuuˀindá heḏá un wéˀgen tꞌowa Jôesi Táḏá bînˀaˀginmäˀindá, undáḏí naˀindáḏí Jôesi Táḏáḏí dítu̖ˀan háḏíḏí in tꞌowa ovâyˀaywondeˀin. 27 Hewänbo in tꞌowa Jerusalem dithaaˀin heḏá inbí tsonnindá taˀgendi wíḏínhanginnáhpí toˀ Jesus namuuˀin, heḏá iˀ híˀ Jôesi Táḏáví tukheˀmin Jesus-ví̖ˀgeḏi dâytaˀnandi wíḏikaˀpóyaˀpí. Tobá inbí méesate eeje kaykhanwówá thaa waa nä́ˀi híˀ dâytundo wänboˀ, híwó wíḏikaˀpóyaˀpí. Heḏânho ditú̖ Jesus óeháyjíˀin ûnkhâyˀäˀ, heḏiho háa in Jôesi Táḏáví hä́nˀoeˀin tukheˀmin dâytaˀnan waa taˀgendi napóe. 28-29 Hä̖ä̖wí tꞌä̖hkí Jesus óeˀandi Jôesi Táḏáví taˀnin diwe ho nataˀmuu. Nä́ˀin tꞌowaḏi Pilate óedaaˀan natsonpúuwíḏí Jesus óeháyjíḏí, tobá wên tꞌaywóˀnin wíˀônshaapí wänboˀ. Heḏi han óeˀandá nachuuḏá in phéˀwin diweḏi óewá̖ve, heḏá wí tꞌowápho ee óekꞌûˀ.

30-31 “Hewänbo Jôesi Táḏáḏí óewáywówápaa. Hä̖́yä́n wänbo wên tꞌowavíˀpiye Jesus ipikeeyan, indá dimuu in toˀwên óeyu̖u̖honnin Galilee iweḏi Jerusalem iwehay waˀ nachuupíḏíboˀ. Heḏi nä́ˀin tꞌowaḏá wéˀgen tꞌowa ovâytu̖máa nawáywówápóeˀin dâymûˀ.

32-33 “Heḏi nää-á naˀindá wáˀ nä́ˀiˀ híwóˀdi tun wâytꞌôeˀoˀ: Jôesi Táḏá nanbí hehä̖̂ä̖wi thehtáy pahpáˀin iví tun imä́gi Jesus óewáywówápakhâymáaˀin, heḏi háa ovâytu̖ˀan waa naˀin inbí ây iweḏiˀin gimuuˀingîˀ iˀan. In eeḏiˀin Psalm diwebo háa Jôesi Táḏáḏí Jesus óetu̖ˀan waa ginnân nataˀmuu:

Nää thaa dovâykeeyan naa uví Táḏáho omuuˀin.

34 Wíyá wáygé Jôesi Táḏá gin wáˀ natú̖:

Naaḏi David dótu̖ˀan taˀgendi hânho híwó dókhâymáaˀin,

heḏi un wáˀ hanbá wâykhâymáa.

Heḏi nä́ˀi híˀ-á ginnân natundaˀ: Jesus-ví túˀ-á wíˀûnseejé-ípí gá óewáywówápakhâymáaḏân, heḏi háˀto wíyá nachuu-í. 35 Heḏânho David-di wây-á wéhpêe Psalm itaˀnan diwe Jôesi Táḏá gin óetu̖ˀan:

Uví yä̖ˀḏâaˀi ayví túˀ wínâasijepä̖khâymáapí.

36 David-á wíˀbo iví̖ˀgeḏi wíˀihíˀmáapí. Iví thaa waˀ nawówájiˀ ihayḏi háa Jôesi Táḏáḏí óetu̖ˀan waa iví tꞌowagîˀ iˀan, ihayḏáháˀ nachuu, heḏi iví páaḏé kä̖ˀä̖ä̖ˀin ovâykhä̖ˀkwꞌóḏi iwebá óekhä̖ˀkꞌûˀ, heḏiho iví túˀho ûnsije. 37 Hewänbo Jesus-ví túˀ-á wíˀûnsijepí, i-á iˀ Jôesi Táḏáḏí óewáywówápaaˀi namuu.

38-39 “Tíˀûuwin páaḏéˀin, naa odaˀ íkapóewíˀin nä́ˀin nää wâytu̖hkankhâymáaˀin: Háa Jesus iˀannin namuuḏi unbí tꞌaywóˀdi wovâyˀowóejé-í. Tobá iˀ tsontun Moses itaˀnandi bînˀaˀginnamíḏí úvíkhä̖ä̖ḏe wänboˀ, háˀto unbí tꞌaywóˀdi wovâyjâaˀa̖mí, hewänbo Jesus-víˀpiye úvíwä̖yundeḏáho wovâyjâaˀa̖mí-ákun. 40 Nää undá bíˀá̖yîngiˀan heḏânho nä́ˀin Jôesi Táḏáví híˀ iví tukheˀmin dâytaˀnannin wíˀúnpúuwípíḏí:

41 Un ítú̖ˀin naví híˀ wíḏînchä̖ˀmuupíˀin bítꞌôeyan.

Unbí thaa eeje wí hä̖ä̖wí wä̖yu̖píwóˀdi namuuˀi hânho hayˀi namuuḏi naa dáykhâymáa,

heḏi wíˀúvíwä̖yu̖khâymáapí tobá wí toˀwíḏí wovâythayjo wänboˀ.

Heḏiho wovâyháaˀa̖mí, hewänbo wíˀúvíwä̖ä̖yú̖-ípí, heḏânho íchuuwí.”

42 Paul ihíˀbowa, heḏi i-áḏí Barnabas-áḏí iˀ Huḏíyoví méesate iweḏi dapeemän dihayḏi in tꞌowa didaˀjiˀ owáy wíyá kaykhanwówá thaa nä́ˀi hä̖ä̖wí ditꞌoe i̖ˀgeḏibá shánkí ovâyhéeˀa̖míˀin, 43 heḏi dínwéˀgekꞌeweˀ dihayḏi, báyékí in tꞌowa Paul-áḏí Barnabas-áḏí dimää, heḏi in wíjeḏi ovâytumakheˀan Jôesi Táḏáví sígísehkanä iwe dívíwä̖yu̖hûuwíḏí. Wáy wên nä́ˀin tꞌowa-á Huḏíyo dimuu, wây-á wêndá Huḏíyo dimuupí wänbo in Huḏíyoví khuubá dâyhon.

44 Wíyá jâaḏi iˀ kaykhanwówá thaa nanáˀ diwe, tꞌä̖hkí waa in búˀwin tꞌowa dívíwéˀgeˀan nä́ˀi Jôesi Táḏáví tun Paul-áḏí Barnabas-áḏí dä̂ntꞌôeˀoḏi ditꞌoe-íḏí. 45 In Huḏíyoví pꞌóˀḏéḏíˀindi nä́ˀin báyékí tꞌowa in wíjevíˀpiye dimändi ovâymûˀ ihayḏi, ívíwo dithúupóe, heḏi ovâytu̖máa Paul-ví híˀ-á taˀgen wíˀûnmuupí, heḏá iví̖ˀgeḏá híwóhpí dívíhéeˀan. 46 Hebo Paul-áḏí Barnabas-áḏí khunwôedaˀginpíḏíboˀ ovâyhéeˀan. Ginnân datú̖: “Nakhâyˀä̖ˀ Jôesi Táḏáví híˀ un Huḏíyo páaḏé wâytꞌôeˀa̖míˀin, heḏiho han änˀan. Hebo bînjoegiˀandi úvíkeejoˀ undá in wówátsi nahándepíˀin bînkáyjíˀin wíˀímuupíˀin, heḏânho nää naˀindi wâyjoekankhâymáa, heḏá in Huḏíyo dimuupíˀinbíˀpiye gamän, 47 gá Nanbí Sedó Jôesi Táḏáḏí iví taˀnin diwe naˀin ginnân dítu̖ˀandân:

Naaḏi u̖ˀ wídeˀman wí ko waagiˀbá unmúuníḏí,

in Huḏíyo dimuupíˀinbíˀpiye unmú-íḏí,

in tꞌowa tꞌä̖hkí nä́ä oepáa kꞌayḏi háḏíḏí ovâyˀaywoeníˀin ovâytu̖ˀâ̖a̖míḏí.”

48 In Huḏíyo dimuupíˀin iwebá dijiˀin nä́ˀi híˀ ditꞌoeḏi hânho dihíhchanpóe, heḏi ditú̖, “Nanbí Sedó Jôesi Táḏáví híˀ híwóˀdi ûnmuu.” Heḏi tꞌä̖hkí in toˀwên Jôesi Táḏáḏí ovâydeˀmannin nä́ˀin wówátsi nahándepíˀin dâykáyjíḏí ivíˀpiye dívíwä̖yu̖.

49 Heḏi shánkí wänbo tꞌowa iˀ nange tꞌä̖hkí dikwꞌóˀnin Nanbí Sedó Jôesi Táḏáví tun ditꞌoemän. 50 Hewänbo in Huḏíyoḏi in búˀwin kwiyä̖ˀ koḏitꞌowa dimuuˀin Jôesi Táḏá óeˀaˀginnin ovâytꞌeˀyaˀnan, heḏá in senäˀ kwꞌáyeˀin dimuuˀin wáˀ, heḏiho nä́ˀindá Paul-á Barnabas-á ovä̂njänäkíˀan heḏá inbí nan diweḏi ovä̂nkhehpiye. 51 Heḏiho inbí anto iweḏi dä̂nnaˀjeepíḏi in tꞌowa ovâykeeya̖míḏí koḏi wíḏívíˀanpíˀin, heḏáháˀ nä́ˀi wêe búˀ Iconium eepiye damää. 52 Heḏi in Antioch búˀ dithaaˀin Jesus-víˀpiye dívíwä̖yundeˀin hânho dihíhchanpóe, heḏá pín taˀgeḏá iˀ Yä̖ˀḏâaˀi Pꞌoewa̖a̖hâ̖a̖-á dâymáa.

<- ACTS 12 ACTS 14 ->