मुल चेलागदेला गे चु किताबला बारेरी पाङ्तोःमा भ्रिबा म्हि: येशूला मुल चेला पावलला ह्रो लूकासे भ्रिबा मुबा (२ तिमोथी ४:११)। थे अर्गु य्हुलला म्हि हिन्ना। थे डाक्टर मुबा (कलस्सी ४:१४)। थेसे थार्बा पिन्बा समाचारएनोन गिक भ्रिबा मुबा। भ्रिबा ग्ला: रोम शहररी भ्रिबा मुबा। भ्रिबा साल: ओस्पन ईश्वी संवत् ६०-७० (विक्रम संवत् ११७-१२७) सालला गुङरी भ्रिबा मुबा। लूकासे थार्बा पिन्बा समाचार भ्रिमाहेन्से चु किताब भ्रिबा मुबा। चु किताब न्ही चा भो गिकदेन भो न्ही ह्रङ्बा मुबा। खाल्दा भ्रिबा: येशूला मुल चेलागदेसे लबा गेगदे घोना लबाला लागिरी थियोफिलस भिबा म्हिदा भ्रिबा हिन्ना। चु किताब लूकासे ह्राङसे भ्रिबा “थार्बा पिन्बा समाचार” भ्रिसी जिन्माहेन्से भ्रिबा मुबा। चु किताबदा नेपाली बाइबलरी “प्रेरित” भिसी भ्रिबा मुला। चु किताबरी पाङ्बा मुल ताम चा प्रभु येशूला जम्मान भन्दा ङाच्छाला चेलागदेसे खाह्रङ् लसी परमेश्वरला आत्माला शक्ति याङ्सी थार्बा पिन्बा समाचार यरूशलेमहेन्से जम्बुलिङला कानाकुनी जम्मान ग्लारी धोना लजी भिसी पाङ्बा हिन्ना (मुल चेला १:८)। चु ताम यहूदीगदेग्याम शुरु तसी लिच्छा जम्बुलिङला जम्मान म्हिगदेला लागिरीनोन येशूदा तेन्बा ग्याम दोबा हिन्ना। चु किताबरी ख्रीष्टियानगदे रोमी सरकारदा बिरोध लबागदे आहिन, तर ख्रीष्टियानगदेसे लबा विश्वासग्याम यहूदी धर्मला गे पूरा तबा हिन्ना भिबा ताम पढब लबागदेसे घोगै भिसी भ्रिबा मुला। चु किताबरी मुल चेलागदेला गे भो सोमरी भ्रिबा मुल। (क) येशू स्वर्गरी फेप्माहेन्से यरूशलेम शहररी थार्बा पिन्बा समाचार थेःना लबा। (ख) प्यालेस्टाइन भिबा य्हुल्साला ग्ला ग्लारीनोन थार्बा पिन्बा समाचार थेःना लजी। (ग) अर्गु य्हुल्साला जम्मान म्हिगदेला गुङरी थार्बा पिन्बा समाचार थेःना लजी। थेह्रङ् लसीन यूरोपदेन अफ्रिकाला गुङरी मुबा घ्रेन समुन्द्रला कानाकुनी परब तबा य्हुल्सागदेदेन रोम य्हुल्साधोनान थार्बा पिन्बा समाचार थेःजी। चु किताबला मुल ताम चा परमेश्वरला आत्मासे लबा गेला बारेरी हिन्ना। परमेश्वरला आत्मा पेन्तिकोसला धिनकुनु यरूशलेम शहररी मुबा विश्वासीगदेला गुङरी शक्तिरी फेप्खजी। थेह्रङ् लसीन चु किताबरी मुबा तामगदेग्याम मण्डलीदेन मण्डलीदा च्याबा म्हिगदेदा ह्रो लबा ताम ओच्छे थेनीगदेदा विश्वासरी कोङ्ना लबा तामगदे उन्बा मुला। चु किताबरी भ्रिबा तामगदेसे विश्वासीगदे खाह्रङ् लसी भ्रतोःला भिबादेन संगतीरी थे थार्बा पिन्बा समाचारला शक्ति खाह्रङ्बा मुबा भिसी उन्बा मुला। मुल तामगदे येशू स्वर्गरी फेप्बा धुइला ताम ओच्छे येशूसे कुल्बादेन कबुल लबा ताम १:१-१४ यहूदाला साटोरी स्य्हान्दोदा मुल चेला स्होबारी धम्बा १:१५-२६ यरूशलेम शहररी थार्बा पिन्बा समाचार थेःना लबा २:१–८:३ यहूदियादेन सामरिया अञ्चलरी थार्बा पिन्बा समाचार थेःना लबा ८:४–१२:२५ ङाच्छा रेम पावल थार्बा पिन्बा समाचार थेःना लबारी निबा १३:१–१४:२८ यरूशलेम शहररी चिबा सभा १५:१-३५ न्ही रेमला पालरी पावल थार्बा पिन्बा समाचार थेःना लबारी निबा १५:३६–१८:२२ सोम रेमला पालरी पावल थार्बा पिन्बा समाचार थेःना लबारी निबा १८:२३–२१:१६ यरूशलेमदेन कैसरिया ओच्छे रोम शहररी पावलदा झ्याल्खानरी झाङ्बा २१:१७–२८:३१ मुल चेलागदेला गे
1परमेश्वरसे ह्राङला आत्मा पिन्ना भिसी लबा कबुल 1-2 लास्सो, थियोफिलस, फ्याफुल्ला, ङाइ ह्राङदा येशूसे गे शुरु लबाहेन्से स्वर्गरी आभोर्तेधोना थेसे लबादेन लोप्बा जम्मान तामला बारेरी ङाच्छान भ्रिसी जिन्बा मुला।[a] चु तबा भन्दा ङाच्छा येशूसे परमेश्वरला आत्माग्याम ह्राङसे धम्बा मुल चेलागदेसे तिग गे लतोःला भिसी सुङ्बा मुबा।[b] 3 येशू सिसी जिन्माहेन्से ह्राङदा सिबाग्याम सोना लबा मुला भिबा ताम ल्हानान ग्यामसे उन्बाला लागिरी बोगल न्ही धिनधोना ह्राङला चेलागदे मुबा ग्लारी फेप्खजी। ओच्छे थेनीगदेदा परमेश्वरला य्हुल्साला बारेरी सुङ्जी।4 तिरेकुनु थेनीगदेदेन छ्याम धन्छ्यासी सोल छ्योइबा धुइरी येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी कुल्जी, “एनीगदे यरूशलेम शहर ख्लासी खानङएनोन थानिउ। परमेश्वर आबासे ह्राङला आत्मा पिन्ना भिसी लबा कबुल आयाङ्तेधोना भ्रान्सी चिउ। थे कबुलला बारेरी ङाइ एनीगदेदा ङाच्छान पाङ्सी जिन्बा मुला।[c] 5 तिग्दा भिसम यूहन्नासे क्युइग्याम बप्तिस्मा पिन्जी, तर दाहेन्से तिगै धिन लिच्छा एनीगदेला बप्तिस्मा परमेश्वरला आत्माग्याम[d] तला।”[e]
येशू स्वर्गरी फेप्बा 6 थेतबासेलमा थेनीगदे पोप तसी चिबा धुइरी चेलागदेसे येशूदा “प्रभु, दान्दे ह्राङसे इस्राएल य्हुल्सादा दोःसी छार स्होबारी छ्याइबा हिन्ना?” भिसी ङ्योइजी।7 येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “चु ताम परमेश्वर आबासे तोगब लबा धिनदेन धुइगदेरी तनोन तला। तर थे तामगदे घोबारी म्हाइबा एनीगदेला गे आहिन। 8 तर परमेश्वरला आत्मा एनीगदेथोरी फेप्खमाहेन्से एनीगदेसे शक्ति याङ्ला। जमाहेन्से एनीगदे यरूशलेमहेन्से यहूदियादेन सामरिया अञ्चलरी, ओच्छे जम्बुलिङला कनाकुनीधोना ङाला साक्षी दोला।”[f]
9 येशूसे चुह्रङ् सुङ्माहेन्से थेनीगदेसे च्याना च्यानान येशूदा स्वर्गरी भोर्जी। ओच्छे येशूदा खसुसे घप्जी। जमाहेन्से थेनीगदेसे येशूदा आम्राङ्नी।[g]
10 थेनीगदे एकोहोरो तसी मुपट्टि च्यासी चिबा धुइरी तिक्खुरीन तार क्वान क्वान्बा म्हि न्ही[h] थेनीगदेला ङामरी राप्जी। 11 ओच्छे थे म्हि न्हीसे थेनीगदेदा “गालीलला म्हिगदे, तिग्दा एनीगदे मुपट्टि च्यासी राप्सी चिबा? एनीगदे मुबाग्याम स्वर्गरी फेप्बा चुनोन येशू दान्दे एनीगदेसे खाह्रङ् लसी स्वर्गरी फेप्बान लबा म्राङ्बा मुला। थेह्रङ् लसीन थे दोःसी फेप्खला” भिसी भिजी।
यहूदाला ग्लारी मतियासदा थान्बा 12 जमाहेन्से थेनीगदे जैतून भिबा गङग्याम यरूशलेमपट्टि दोःजी। थेग्याम यरूशलेम शहररी धोबारी ओस्पन किलोमिटर गिक ते भ्रदोमुबा। 13 शहररी धोमाहेन्से थेनीगदे ह्राङ चिबा दिमला तलाथोला कोठारी वाङ्जी। थेनीगदे पत्रुस, यूहन्ना, याकूब, अन्द्रियास, फिलिप, थोमा, बारथोलोमाइ, मत्ती, अल्फयसला झा याकूब, ह्राङला य्हुल्सादा माया लबा म्हि भिबा सिमोन ओच्छे याकूबला झा यहूदा मुबा।[i] 14 कोइ कोइ म्रिङम्हेमेगदेदेन येशूला आमा मरियम ओच्छे येशूला आलेगदेएनोन थेनीगदेदेन छ्याम सेम गिक लसी प्रार्थना लबाला लबान मुबा।15 तिरेकुनु थेरी प्रभु येशूदा विश्वास लबा म्हिगदे ओस्पन ग्यार्जा गिकसे बोगल गिक ह्रुप तबा मुबा। थे धुइरी पत्रुस थेनीगदेला ङाच्छापट्टि राप्सी चुह्रङ् भिबारी छ्याइजी, 16 “ज्योज्यो आले नाना आङागदे, परमेश्वरला बचनरी येशूदा चुङ्बा म्हिगदेला नेता यहूदाला बारेरी दाऊद ग्लेसे ङाच्छान परमेश्वरला आत्माग्याम पाङ्बा मुबा। थे बचनरी मुबा ताम पूरा तनोन तोःबा मुबा। 17 यहूदाएनोन ङनीगदे न्हङला गिक मुबा। ङन्से ह्रङ्नोन प्रभुला गे लबाला लागिरी थेदाएनोन धम्बा मुबा।”
18 ओच्छे यहूदासे आज्यबा गे लसी स्होबा टाङगासे बु गिक ग्लुजी। थे बुरी ह्राङनोन सिसी सरी ह्रिल्मा थेला फो थिसी ग्रुङ फो थोन्जी। 19 थे ताम यरूशलेमला जम्मान म्हिगदेसे था याङ्जी, ओच्छे थेनीगदेसे थे बुला मिन ह्राङलान ग्योइरी “आखेल्दामा” भिसी थान्जी। थेला अर्थ चा काला बु भिबा हिन्ना।[j]
20 पत्रुससे दोःसी चुह्रङ् भिसी भिजी,
“ ‘थेला दिम थान्थान तगै, थेरी खालै थाचिगै।’ ओच्छे ‘थेसे याङ्बा अधिकार स्य्हान्दोसेन जिम्मा किन्गै’ भिसी व्हाइला किताबरी[k] भ्रिबा मुला।[l]21 “थेतबासेलमा यहूदाला ग्लारी य्हाङदेन छ्याम मुबा म्हिगदे न्हङला गिक धम्तोःबा मुला। थे म्हि चा य्हाङ प्रभु येशूदेन छ्याम मुबा धुइरी सदन य्हाङदेन छ्यामनोन भ्रबा म्हि ततोःला। 22 थे म्हि यूहन्नासे बप्तिस्मा पिन्बा धुइहेन्से प्रभु येशू य्हाङ मुबाग्याम स्वर्गरी भोर्बा धुइधोना य्हाङदेन छ्यामनोन मुबा म्हि ततोःला। ओच्छे थे म्हि य्हाङदेन छ्याम तसी प्रभु येशू सिबाग्याम सोजी भिबा तामला साक्षी ततोःला।”[m]
23 जमाहेन्से थेरी मुबा म्हिगदेसे म्हि न्हीला मिन पिन्जी। थे न्हीला मिन युस्तस भिबा योसेफ बारसाबासदेन मतियास मुबा। 24 थेनीगदेसे चुह्रङ् भिसी प्रार्थना लजी, “प्रभु, ह्राङदा जम्मान म्हिला सेमला ताम था मुला। थेतबासेलमा चु न्ही न्हङरी ह्राङसे खाल्दा धम्बा, ङन्दा उन्सी पिन्गो। 25 ओच्छे थे म्हिसे चा यहूदासे लबा मुल चेलाला गे लखम्गै। तिग्दा भिसम यहूदा चा थे गे ख्लासी थे जुन ग्लारी नितोःमुबा थेनोन ग्लारी निसी सिजी।”[n] 26 जमाहेन्से थेनीगदेसे थे म्हि न्हीला मिनरी चिट्ठा युजी, थे चिट्ठा मतियासला मिनरी परब तजी। जमाकुनुहेन्से थेदा च्युक गिक मुल चेलागदेदेन छ्याम झ्याजी।
मुल चेलागदेला गे 2 ->
- a थियोफिलसदा ङाच्छा भ्रिसी पुइबा किताब चा लूकाला किताब हिन्ना (लूका १:३)।
- b लूका १:१-४
- c लूका २४:४९; यूह १४:२६
- d परमेश्वरला आत्माला बप्तिस्माला बारेरी मुल चेला २:१-१३ स्हीगो।
- e मत्ती ३:११; मर्कू १:८; लूका ३:१६; यूह १:२३
- f मत्ती २८:१९; मर्कू १६:१५; लूका २४:४७-४८
- g मर्कू १६:१९; लूका २४:५०-५१
- h “तार क्वान क्वान्बा म्हि न्ही” चा स्वर्गदूतगदे हिन्ना।
- i मत्ती १०:२-४; मर्कू ३:१६-१९; लूका ६:१४-१६
- j मत्ती २७:३-८
- k व्हाइला किताब भिबा चा भजनसंग्रह हिन्ना। “थेसे याङ्बा अधिकार स्य्हान्दोसेन जिम्मा किन्गै” भिबा चा यहूदासे लबा ख्रीष्टला गे स्य्हान्दो म्हिसे लगै भिबा हिन्ना।
- l भजन ६९:२५; १०९:८
- m मत्ती ३:१६; मर्कू १:९; १६:१९; लूका ३:२१; २४:५१
- n “यहूदा ह्राङलान ग्लारी निसी सिजी” भिबा चा थे नर्गरी निजी भिबा हिन्ना।
4 तिरेकुनु थेनीगदेदेन छ्याम धन्छ्यासी सोल छ्योइबा धुइरी येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी कुल्जी, “एनीगदे यरूशलेम शहर ख्लासी खानङएनोन थानिउ। परमेश्वर आबासे ह्राङला आत्मा पिन्ना भिसी लबा कबुल आयाङ्तेधोना भ्रान्सी चिउ। थे कबुलला बारेरी ङाइ एनीगदेदा ङाच्छान पाङ्सी जिन्बा मुला।[c] 5 तिग्दा भिसम यूहन्नासे क्युइग्याम बप्तिस्मा पिन्जी, तर दाहेन्से तिगै धिन लिच्छा एनीगदेला बप्तिस्मा परमेश्वरला आत्माग्याम[d] तला।”[e]
7 येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “चु ताम परमेश्वर आबासे तोगब लबा धिनदेन धुइगदेरी तनोन तला। तर थे तामगदे घोबारी म्हाइबा एनीगदेला गे आहिन। 8 तर परमेश्वरला आत्मा एनीगदेथोरी फेप्खमाहेन्से एनीगदेसे शक्ति याङ्ला। जमाहेन्से एनीगदे यरूशलेमहेन्से यहूदियादेन सामरिया अञ्चलरी, ओच्छे जम्बुलिङला कनाकुनीधोना ङाला साक्षी दोला।”[f]
9 येशूसे चुह्रङ् सुङ्माहेन्से थेनीगदेसे च्याना च्यानान येशूदा स्वर्गरी भोर्जी। ओच्छे येशूदा खसुसे घप्जी। जमाहेन्से थेनीगदेसे येशूदा आम्राङ्नी।[g]
10 थेनीगदे एकोहोरो तसी मुपट्टि च्यासी चिबा धुइरी तिक्खुरीन तार क्वान क्वान्बा म्हि न्ही[h] थेनीगदेला ङामरी राप्जी। 11 ओच्छे थे म्हि न्हीसे थेनीगदेदा “गालीलला म्हिगदे, तिग्दा एनीगदे मुपट्टि च्यासी राप्सी चिबा? एनीगदे मुबाग्याम स्वर्गरी फेप्बा चुनोन येशू दान्दे एनीगदेसे खाह्रङ् लसी स्वर्गरी फेप्बान लबा म्राङ्बा मुला। थेह्रङ् लसीन थे दोःसी फेप्खला” भिसी भिजी।
15 तिरेकुनु थेरी प्रभु येशूदा विश्वास लबा म्हिगदे ओस्पन ग्यार्जा गिकसे बोगल गिक ह्रुप तबा मुबा। थे धुइरी पत्रुस थेनीगदेला ङाच्छापट्टि राप्सी चुह्रङ् भिबारी छ्याइजी, 16 “ज्योज्यो आले नाना आङागदे, परमेश्वरला बचनरी येशूदा चुङ्बा म्हिगदेला नेता यहूदाला बारेरी दाऊद ग्लेसे ङाच्छान परमेश्वरला आत्माग्याम पाङ्बा मुबा। थे बचनरी मुबा ताम पूरा तनोन तोःबा मुबा। 17 यहूदाएनोन ङनीगदे न्हङला गिक मुबा। ङन्से ह्रङ्नोन प्रभुला गे लबाला लागिरी थेदाएनोन धम्बा मुबा।”
18 ओच्छे यहूदासे आज्यबा गे लसी स्होबा टाङगासे बु गिक ग्लुजी। थे बुरी ह्राङनोन सिसी सरी ह्रिल्मा थेला फो थिसी ग्रुङ फो थोन्जी। 19 थे ताम यरूशलेमला जम्मान म्हिगदेसे था याङ्जी, ओच्छे थेनीगदेसे थे बुला मिन ह्राङलान ग्योइरी “आखेल्दामा” भिसी थान्जी। थेला अर्थ चा काला बु भिबा हिन्ना।[j]
20 पत्रुससे दोःसी चुह्रङ् भिसी भिजी,
21 “थेतबासेलमा यहूदाला ग्लारी य्हाङदेन छ्याम मुबा म्हिगदे न्हङला गिक धम्तोःबा मुला। थे म्हि चा य्हाङ प्रभु येशूदेन छ्याम मुबा धुइरी सदन य्हाङदेन छ्यामनोन भ्रबा म्हि ततोःला। 22 थे म्हि यूहन्नासे बप्तिस्मा पिन्बा धुइहेन्से प्रभु येशू य्हाङ मुबाग्याम स्वर्गरी भोर्बा धुइधोना य्हाङदेन छ्यामनोन मुबा म्हि ततोःला। ओच्छे थे म्हि य्हाङदेन छ्याम तसी प्रभु येशू सिबाग्याम सोजी भिबा तामला साक्षी ततोःला।”[m]
23 जमाहेन्से थेरी मुबा म्हिगदेसे म्हि न्हीला मिन पिन्जी। थे न्हीला मिन युस्तस भिबा योसेफ बारसाबासदेन मतियास मुबा। 24 थेनीगदेसे चुह्रङ् भिसी प्रार्थना लजी, “प्रभु, ह्राङदा जम्मान म्हिला सेमला ताम था मुला। थेतबासेलमा चु न्ही न्हङरी ह्राङसे खाल्दा धम्बा, ङन्दा उन्सी पिन्गो। 25 ओच्छे थे म्हिसे चा यहूदासे लबा मुल चेलाला गे लखम्गै। तिग्दा भिसम यहूदा चा थे गे ख्लासी थे जुन ग्लारी नितोःमुबा थेनोन ग्लारी निसी सिजी।”[n] 26 जमाहेन्से थेनीगदेसे थे म्हि न्हीला मिनरी चिट्ठा युजी, थे चिट्ठा मतियासला मिनरी परब तजी। जमाकुनुहेन्से थेदा च्युक गिक मुल चेलागदेदेन छ्याम झ्याजी।
मुल चेलागदेला गे 2 ->- a थियोफिलसदा ङाच्छा भ्रिसी पुइबा किताब चा लूकाला किताब हिन्ना (लूका १:३)।
- b लूका १:१-४
- c लूका २४:४९; यूह १४:२६
- d परमेश्वरला आत्माला बप्तिस्माला बारेरी मुल चेला २:१-१३ स्हीगो।
- e मत्ती ३:११; मर्कू १:८; लूका ३:१६; यूह १:२३
- f मत्ती २८:१९; मर्कू १६:१५; लूका २४:४७-४८
- g मर्कू १६:१९; लूका २४:५०-५१
- h “तार क्वान क्वान्बा म्हि न्ही” चा स्वर्गदूतगदे हिन्ना।
- i मत्ती १०:२-४; मर्कू ३:१६-१९; लूका ६:१४-१६
- j मत्ती २७:३-८
- k व्हाइला किताब भिबा चा भजनसंग्रह हिन्ना। “थेसे याङ्बा अधिकार स्य्हान्दोसेन जिम्मा किन्गै” भिबा चा यहूदासे लबा ख्रीष्टला गे स्य्हान्दो म्हिसे लगै भिबा हिन्ना।
- l भजन ६९:२५; १०९:८
- m मत्ती ३:१६; मर्कू १:९; १६:१९; लूका ३:२१; २४:५१
- n “यहूदा ह्राङलान ग्लारी निसी सिजी” भिबा चा थे नर्गरी निजी भिबा हिन्ना।