O Aposel Ngaro Reha O Rhek Ruk Ktar Kam Keknen Mang O Aposel Ngaro Reha A hor to enda ta vle te, e Luk ka hor to alomin orom to en mruo tittiegom. Tittiegom ka hor ta kopekam ko ta ktar ittiegom ka knovvur to mang e Yesus. Kun mnam ka hor ta, e Luk ta havae mang o aposel ngaro reha ruk ngat kaeharom mar kmikkiem o rhek ruk mkor e Yesus. He enang tok, o mia ngma mon a hor ta te, O Aposel Ngaro Reha. E Luk tittiegom ka hor ta kam keknen mang e Yesus ka ngaomevek ko ta ktar hop kun pgegom o Yuda na, to le kpis te, alautar to le kaelpun kam kaispak kngongae kun mnam a mmie karo mhetor tgus. Mnam e Luk ka hor ta ngruera vokom E Nunu A Totur ko ta ktong o aposel kmelpun khavae kngae mang a knovvur to mang e Yesus kam hover ka ngaomevek kun mnam o rengmat ruk mYerusalem va mYudea va mSamaria va kngae krum a mmie karo mhetor tgus (Vokom e 1:8). Ii, he enang tok, o mia akuruk ngma mon e Luk ka hor ta te, E Nunu A Totur Karo Reha kat. Va si alo aposel ruk e Pita kre Pol, e Luk tmi kut svil hak kmothoi mang ngin kam keknen mang o reha ruk E Nunu A Totur teharom mar ko maktiegom min. A hor ta ta khenam ngang ngor ruk tete mang o papat ri korlolo. 1) Ta khenam ngang ngor mang a re to mang e Yesus, endo e Yesus ka ngaomevek nama havaeng o mia orom. 2) Ta khenam ngang ngor mang o Yuda ngalmialaol kavurgem ko ngat keyang a re to mang e Yesus ko o aposel ngat kaen ngang ngar. 3) Ta khenam ngang ngor mang o Vrong Rhek ko E Nut ta kle kmeng karo aposel ngang ngar kam kle kaen a re to endo ngang ngar. Va mar ngta sirei mang a re to endo he kol to le kor mnam mar mang e Yesus he kmokpom kar. 4) Ta khenam ngang ngor kat mang e Yesus ka ngaomevek to nkong ngar ruk tennik ko a gavman to mkor lRom va o Yuda ngat sisieng ngar kat.
1E Nut Thover E Yesus Ngoguon Ma Volkha 1-2 Vae, Tiopilas tennik e Yesus tkaelha kmeharom karo reha va kpatter o mia orom karo rhek. Tkaeha tok, kngae kais mnam a kolkha to E Nunu A Totur tkaenkrovgem kam smia papsim karo aposel ruk tmur re pmar, vur ktar mang ko E Nut tkol ka grap orom ngoguon ma volkha petgim mar. Va tesgun ko her ittiegom kua hor langto ngang in kam havaeng in mang karo reha ruk endri ko tkaeharom mar tok. 3 Ii, he tete ko kat kaittiegom kua hor langta kat ngang in kam havaeng in mang te; Kopekam ko tlol o vnek he kyor, tkat hop kat, petgim ka nnak va mnam o kolkhek ruk alo mhelom alomin ko pekam ko thop, nam mrua khenam en mruo ngang karo aposel, he kaeharom karo reha ruk lserpgue kam mia khenam ngang ngar kmenserpagam a pat to te, lmien te, tmi hop he kta ktal kat. Nam mrua khenam en mruo tok, kmenserpagam a papat to endo, he khavaeng ngar mang E Nut ka tavgo te, ther mi pis he. 4 Ii, va mnam a kolkha langto kat ko pekam ko e Yesus thop petgim ka nnak, tkaum kaemik kar kalngunes va tkaen a re to a serpgar ngang ngar te, “Mguak or kmeloong kam ngae kparem e Yerusalem e. Mguak gia vle mo na, he kpaneng E Titou ka nngiar to tel ka tnangal mang kmen ngang nguk, a nngiar to endo koma havaeng nguk mang tesgun. 5 Ii, ko havaeng nguk tok, ko e Yoanes ta parrum o mia orom a gi ye e, vanang ketasuo E Nut kam le kaen ka nngiar to orom E Nunu A Totur ngang nguk kam parrum muk orom ka munik.”6 To mnam a kolkha to endo karo aposel ngata mnganang te, “Ngoldaip, ya re kam kat kaekon mor lIsrael nguaro serppak tete he, mor kam kta nho mang ngor mruo i o nop gi?”
7 Va e Yesus tkoripang ngar te, “O tgoluk ruk ngar gi vrong papagis koknaik, E Titou tel kakro papat mang ngar orom kta serppak mruo, mar kam gi vrong papagis kmikkiem kakro papat mruo gi. Vanang tlo el muk kam mnor mang ngar e. 8 Vanang a papat to E Nut ta kle ka svil muk kam mnor mang ta vle ti te, E Nut nera meng E Nunu A Totur ngang nguk he nera viging nguk kmenserpagam muk kam havaeng o mia mang dok. Ii, va mguak havae mang dok kmelha mo mnam a rengmat ta e Yerusalem to le ksenkir mo mnam a mhe ta e Yudea tgus to le kngae ko mnam a mhe to e Samaria kat to her le kaispak kngae kvaas kim a mmie karo ngaitngol tgus.”
9 Ta havaeng ngar knop, to ngat gia sisir kvokom ko E Nut ta kol ka grap orom ngoguon ma volkha petgim mar ko pum ngaro kerok. Ta ngae kvaik kun mnam o varhek to ngat lo kta vokom kat e.
10 Ngaro kerok ngat kaem ngoguon kia gan vop ko ta grap, va vgum alo mhel alo ruk ko ngint gi pis gi sir ko vanam mar orom nginalo yet ruk ngint ngae gia kas tgus hak. 11 To langto mnam min ta reng ngar te, “Muk lGalili mut gia sir ko he vua nho ngoguon kia gan kman? E Yesus to muta vokom ko E Nut tkol ka grap orom ngoguon ma volkha tete petgim muk, ner kat kaeknik gi enang tok ko mut hera vokom ko ta ngae tok kat arhe.”
E Matias Tkol E Yudas Ka Ngaekam 12 Pekam ko Yesus ta grap, kalngunes ngta kle ka grung kun kuon kim ke vul to e Olip to kaikkiem a ngaelaut ke vgon*A re to ‘A ngaelaut ke vgon langto’ ta rere mang o Yuda nga keknen langto ko ngma hagam o mia kam punpa malhagenmok ekam a ngaelaut kun mnam a kolkha to a Sabat. Enang tok ngat kut kael a pos langto mar kam mnor mang a ngaelaut ke vgon to mar kam punpa kngae kais ko tok. langto kam pis kuon mYerusalem. 13 Ngta pis kvaik ogun mYerusalem he kngae lsir kam grap ngoguon mnam a rek ka taban to kuon mail, endo ngma kaum kun mnam. Va nglenar akuruk ngata vle ko tok kar mar kat. Endruk endri: e Pita, e Yoanes, e Yems kre Andru; e Pilip kre Tomas, e Bartalomius kre Matyu; e Alpias khal to e Yems va e Saimon to a Selot va e Yems khal to e Yudas. 14 Ko tok mar kar lraip akuruk va e Maria to e Yesus knan va e Yesus kaornopeik kat ngama kanko kam kaum kngarkie ko tok.15 To mnam a kolkha langto mnam a venloot to endo a mumu to alautar, (nok tkais mang o mhelom a ktiek hori orom a mhelom agitgiang) ngata kaum kun mnam a rek to endo. To e Pita ta hop ksir malpgem mar 16-19 he khavaeng ngar te, “Kolenar, tesgun e Yudas nma vle kar mor he nma kpom o reha kar mor kat. Vanangko thortgi kle kaeha ngang o kermia kam ktong ngar kam kpom e Yesus.” (E Yudas teharom ka kerkeknen to endo he kol a keik mang. Ii, va her o krek ruk arhe ngat enkim a mmie ka mhe langto ekam ormar. Va ko tok mnam ka mmie ka mhe to endo e Yudas tvuut kia veik kbut ku mmie. Tgia vle ku pa veik ko tok, to ka vok ta vvuo he ka vrek ta khir va karo ngen tgus ngat ottek. Ii, va lYerusalem ngata ngnek mang tok, to ngat le kmon a mmie ka mhe to endo orom nga re mruo te, “e Akeldama.” Va kam hortgem a munik to endo, ta vle te, “A Mhe To A Gi Gidiel.”)
20 “Ii, e Yudas ta vle tok he kaottam E Nut ka re langto ngat ittiegom kun mnam ka meer ko tennik E Nunu A Totur ta ktar kpavap mang a mmie ka mhe to ngat mon ekam e Yudas. Ko E Nut t ktar kpavap mang ko vgum e Devit he E Nut ka re to endo tlo is hak kam gi vrong ka vle e. Ther mi pis lmien orom e Yudas tok arhe ko e Devit thavae kun mnam a hor to orom O Knituk te,
‘A mmie ka mhe to ngat mon ekam na gi vrong ka vle enang a rengmat to nam gi look hak. A mhel tang tlo is kam kta vle mnam kat e.’ Va thavae kat te, ‘A mhel langto nak kol ka ngaekam to kam ktong o mia.’ 21-22 Yu! He kmikkiem a re to endo, ngurak kael a mhel tang ko yok vat, en kam kol e Yudas ka ngaekam kam turang ngor kam havaeng o mia mang e Yesus ko tyor he kta hop kat petgim ka nnak. A mhel to ngruak kael, na hera ktar ka vle kar mor tiok mnam o kolkhek tgus ruk Ngoldaip to e Yesus nma punpa kar mor, kmelha mnam o kolkhek ruk e Yoanes nma parrum o mia, kam ngae kais mnam a kolkha to E Nut tkol e Yesus ka grap orom ngoguon ma volkha petgim mor.”23 E Pita tre tok knop, to ngta mon alo mhel ruk endri: e Yosep to ka munik langto kat te, e Barsabas va e Matias. Vanang o mia ngma mon e Yosep to endo kat te, e Yastus. 24 Ngat kael min knop to ngta ngarkie te, “Ngoldaip, yin mruo ya mnor mang o mia tgus ngaro papat. Enang tok, ngia mrua kenang ngor te, erie mnam enngindi yin mruo yi mur re pum 25 kam kol e Yudas ka ngaekam kun mnam mor o aposel kmeha kar mor, ko e Yudas ta ksir petgim mor he kngae kol kta kapnes to en kam ktua kol.” 26 Ngata ngarkie knop, to ngta khikher a tonggai orom alo kases ruk orom alo mhel ri nginalo munik kuon mang ngin, to a kases to orom e Matias ka munik kuon mang ta prik ngogu mnok. He ekam tok, ngat her kael e Matias kun mnam o aposel ruk lo ktiek hori orom atgiang.
O Aposel Ngaro Reha 2 ->
- a A re to ‘A ngaelaut ke vgon langto’ ta rere mang o Yuda nga keknen langto ko ngma hagam o mia kam punpa malhagenmok ekam a ngaelaut kun mnam a kolkha to a Sabat. Enang tok ngat kut kael a pos langto mar kam mnor mang a ngaelaut ke vgon to mar kam punpa kngae kais ko tok.
6 To mnam a kolkha to endo karo aposel ngata mnganang te, “Ngoldaip, ya re kam kat kaekon mor lIsrael nguaro serppak tete he, mor kam kta nho mang ngor mruo i o nop gi?”
7 Va e Yesus tkoripang ngar te, “O tgoluk ruk ngar gi vrong papagis koknaik, E Titou tel kakro papat mang ngar orom kta serppak mruo, mar kam gi vrong papagis kmikkiem kakro papat mruo gi. Vanang tlo el muk kam mnor mang ngar e. 8 Vanang a papat to E Nut ta kle ka svil muk kam mnor mang ta vle ti te, E Nut nera meng E Nunu A Totur ngang nguk he nera viging nguk kmenserpagam muk kam havaeng o mia mang dok. Ii, va mguak havae mang dok kmelha mo mnam a rengmat ta e Yerusalem to le ksenkir mo mnam a mhe ta e Yudea tgus to le kngae ko mnam a mhe to e Samaria kat to her le kaispak kngae kvaas kim a mmie karo ngaitngol tgus.”
9 Ta havaeng ngar knop, to ngat gia sisir kvokom ko E Nut ta kol ka grap orom ngoguon ma volkha petgim mar ko pum ngaro kerok. Ta ngae kvaik kun mnam o varhek to ngat lo kta vokom kat e.
10 Ngaro kerok ngat kaem ngoguon kia gan vop ko ta grap, va vgum alo mhel alo ruk ko ngint gi pis gi sir ko vanam mar orom nginalo yet ruk ngint ngae gia kas tgus hak. 11 To langto mnam min ta reng ngar te, “Muk lGalili mut gia sir ko he vua nho ngoguon kia gan kman? E Yesus to muta vokom ko E Nut tkol ka grap orom ngoguon ma volkha tete petgim muk, ner kat kaeknik gi enang tok ko mut hera vokom ko ta ngae tok kat arhe.”
15 To mnam a kolkha langto mnam a venloot to endo a mumu to alautar, (nok tkais mang o mhelom a ktiek hori orom a mhelom agitgiang) ngata kaum kun mnam a rek to endo. To e Pita ta hop ksir malpgem mar 16-19 he khavaeng ngar te, “Kolenar, tesgun e Yudas nma vle kar mor he nma kpom o reha kar mor kat. Vanangko thortgi kle kaeha ngang o kermia kam ktong ngar kam kpom e Yesus.” (E Yudas teharom ka kerkeknen to endo he kol a keik mang. Ii, va her o krek ruk arhe ngat enkim a mmie ka mhe langto ekam ormar. Va ko tok mnam ka mmie ka mhe to endo e Yudas tvuut kia veik kbut ku mmie. Tgia vle ku pa veik ko tok, to ka vok ta vvuo he ka vrek ta khir va karo ngen tgus ngat ottek. Ii, va lYerusalem ngata ngnek mang tok, to ngat le kmon a mmie ka mhe to endo orom nga re mruo te, “e Akeldama.” Va kam hortgem a munik to endo, ta vle te, “A Mhe To A Gi Gidiel.”)
20 “Ii, e Yudas ta vle tok he kaottam E Nut ka re langto ngat ittiegom kun mnam ka meer ko tennik E Nunu A Totur ta ktar kpavap mang a mmie ka mhe to ngat mon ekam e Yudas. Ko E Nut t ktar kpavap mang ko vgum e Devit he E Nut ka re to endo tlo is hak kam gi vrong ka vle e. Ther mi pis lmien orom e Yudas tok arhe ko e Devit thavae kun mnam a hor to orom O Knituk te,
23 E Pita tre tok knop, to ngta mon alo mhel ruk endri: e Yosep to ka munik langto kat te, e Barsabas va e Matias. Vanang o mia ngma mon e Yosep to endo kat te, e Yastus. 24 Ngat kael min knop to ngta ngarkie te, “Ngoldaip, yin mruo ya mnor mang o mia tgus ngaro papat. Enang tok, ngia mrua kenang ngor te, erie mnam enngindi yin mruo yi mur re pum 25 kam kol e Yudas ka ngaekam kun mnam mor o aposel kmeha kar mor, ko e Yudas ta ksir petgim mor he kngae kol kta kapnes to en kam ktua kol.” 26 Ngata ngarkie knop, to ngta khikher a tonggai orom alo kases ruk orom alo mhel ri nginalo munik kuon mang ngin, to a kases to orom e Matias ka munik kuon mang ta prik ngogu mnok. He ekam tok, ngat her kael e Matias kun mnam o aposel ruk lo ktiek hori orom atgiang.
O Aposel Ngaro Reha 2 ->- a A re to ‘A ngaelaut ke vgon langto’ ta rere mang o Yuda nga keknen langto ko ngma hagam o mia kam punpa malhagenmok ekam a ngaelaut kun mnam a kolkha to a Sabat. Enang tok ngat kut kael a pos langto mar kam mnor mang a ngaelaut ke vgon to mar kam punpa kngae kais ko tok.