LUKA Ererena Hauna Puka Aona Irerena 'Abina Pou namona neiana Luka ererena aonai ebaihanaka Iesu hanona hau weiana aba e'abi'uai aina kemai Isaraela haukia mai hanopaka maearimakia ikoikiai kebamaurinakia hauna. Luka hanona Iesu ena aka kea'i ramana raninai, Auba Robe ia ebabonu, weiana ia keao uraru haukia herekiai Pou Namona kehinana (4.18), haeamona maearima mai ekia puma aea ebarai aihonakia hauna robana eahu haraina. Taba weiakia Iesu ebabainakia hanona maearima neiakia ebaonamo ki'a bahanakia ba ia teaonamoai ki'a bahana. Maria ia ebaramana raninai maearima teaonamo (1.42-48; 2.10), haeamona puka a'enai Iesu auhao aokiai ekara'au raninai ekia aonamo eapa'ua ki'a baha (24.52). Puka neiana iro'ana rua aokiai (1—2 mai 9—19) taba baika hanona Luka mo ikupaiana ehina, matoha Aneru mai mamoe iha'ini haukia orina, Iesu miori papanai marea robe aonai, 'abi ibabataikia weiakia Samaria hauna namona mai Miori ha hamana ehabona hauna. Taba baika hanona Luka ehina taburanakia, rani ikoinai kahabahuba'ari tabura taearana, Auba Robe ena aka, mai Tirama ena namoai maearima ikoikiai ekia ki'a ehina hao. Luka ehore babi'e tebabainakia tabakia bo'okia ehinanakia. Luka ena irere hanona neiamo a'i epua, ia ehore puka weiana ‘Iuhubeau haukia ekia aka’ abomo ererena weiana hanona Iesu ekara'au kupa eao murinai taba tebabai haukia robakia eahunakia. Puka Paipana Apa'uakia a. Roba ahu. (1.1-4) b. Ioane mai Iesu ohi ekia rama mai miorikiai aonai. (1.5—2.52) c. Ioane ba'uere robe hauna ena aka. (3.1-20) d. Iesu ena 'uere robe mai baihobo. (3.21—4.13) e. Iesu ena aka maearima herekiai Galilea aonai. (4.14—9.50) f. Galileai eaomo Ierusalemai. (9.51—19.27) g. Hui orena Ierusalema aonai mai herenai. (19.28—23.56) h. Obiapaka ena mikiri mue, ena wairatina, mai ena kara'au kupa. (24.1-53)
1Luka Marere Ererena Eao Teofilo herenai. 1 Obia haumu Teofilo e. Maearima bo'ona baiatamai ai taba tohakia terama haukia aba tererenakia, 2 bahabanai mahakiai aka neiana teihana mai teiroro aina haukia tehina benamai ihobona. 3 Au abo'umo popouna 'akinai ea'i ramana 'abikia ikoinai atabu harainakia. Ba naraonana enamo buonai au marere ha karerena oi 'eumu. 4 Weiana ko'iobi haraina taba teba'iobini'o 'abikia hanona tohakia. Aneru Sakaria Ehinabena Nahuna Ioane Kerama. 5 Heroda Iuda eobia aina raninai robe hauna ha weia atana Sakaria, Abia ena itubu hauna, atawana Elisabeta hanona Arona ena rama babi'ena. 6 Terarua hanona aka bero maearimakia Tirama wairanai, Obiapaka ena rauhubu mai bairobe te'ima harainakia, ki'a ha a'i tebabaina. 7 Iamo terarua hanona nahukia aha'i pokina Elisabeta hanona 'one'one haeamona terarua aba teanepaka.8 Sakaria ena itubu haukia ekia aka raninai, ia ehore robe akakia ebabai Tirama wairanai. 9 Robe haukia ekia hoahoa tainai, pu'iai ia tea'i taeana 'eka robena ketoto muramura timina 'orimona kekinena. 10 Ikinena ranina etaina, bahuba'ari haukia ikoikiai atapakai teto'una tibahuba'ari. 11 Obiapaka ena aneru ha herenai ewaira tina muramura timina 'orimona ikinena itarana abihanai itipana tainai ekoroti. 12 Sakaria aneru eihana raninai nuana etae abomo eta'u ki'a baha. 13 Iamo aneru ia ehina bena etibaha, “Sakaria e, a'i kota'u. Emu bahuba'ari 'uruna Tirama aba eona, oi atawamu Elisabeta hanona nahumu hau ha kebaramana, atana koaparina Ioane. 14 Aomu hanona kenamo, mai koaonamo ki'a baha, mako abomo ena ramai kateaonamo. 15 Pokina Obiapaka wairanai ia hanona keapa'ua, bine 'ao muramura kirokia a'i keinu, abomo hinana nuanai a'i kerama baha aonai Auba Robeai kebonu. 16 Ia kehore Isaraela maearimakia bo'ona 'akina kebaraona kabenakia Obiapaka ekia Tirama herena kateao. 17 Ke'uai Obiapaka wairanai Elia ena aka mai ena hiabu ihobona, hama mai nahu aokia keba hamomonakia, mai aia o'o aha'i haukia bero haukia ekia aotipa taearanai kebaka'anakia, maearima keba'orunakia Obiapaka 'euna.”
18 Sakaria aneru ebakaina etibaha, “Neiana hanona aea ka'iobi harai aihona? Au hanona aba anepaka mai atawa'u abomo eanepaka.”
19 Aneru ena 'abi ebamuena etibaha, “Au hanona Gabriel, Tirama wairanai nakoroti, euhuna'u pou namona neiana amaiaina heremu kaba'iobini'o. 20 Bariu oi hanona maeamu keki'a a'i ko'abi'abi keaomo taba neiakia ekia rama ranina ketaina. Pokina e'u 'abi rani weianai ketohana hauna a'i obatohana paunai.”
21 Maearima hanona Sakaria te'ima 'arina abonamo aokia earo'ari pokina marea robe aonai rani homa'ana emiaho. 22 Ia ekarahi raninai 'abi kehinana hanona a'i etaina. Weiana te'iobina ia hanona marea robe aonai taba ha eihana. Hoahoa mo ebabai maeana eki'a a'i e'abi'abi. 23 Ena aka beraurana ebaorena hanona emue ena itu eao. 24 Murinai ia atawana Elisabeta epuma, nawa ima itu aonai mo emiaho. 25 E'abi etibaha, “Neiana hanona Obiapaka ena nuatae hoana here'uai, maearima baiatakiai e'u haumaea kea'i parena.”
Aneru Maria Ehinabena Iesu Kebaramana. 26 Elisabeta nawana 'abaihau aonai Tirama ehore aneru ha atana Gabriel euhuna Galilea aonai aiara ha atana Nasareta eao. 27 Uaho rari ha weia te'abi aina hau ha atana Iosepa keatawana Davida ena rama hauna, uaho weiana atana hanona Maria. 28 Aneru eao herena ehina bena etibaha, “Moaonamo. Oi hanona enuataeai apa'uani'o. Obiapaka hanona oi heremuai.” 29 'Abi weiana Maria aona ebaro'arina, mai eraonaraona banamo weiana anina hanona taba. 30 Ia aneru e'abi etibaha, “Maria e, a'i mota'u, Tirama ena nuatae aba oa'ina. 31 Oi hanona kopuma, miori ha kobaramana, atana koaparina Iesu. 32 Ia hanona ketarahi mai kateaparina 'Ubi toha tohana Hauna Nahuna, Tirama Obiapaka kehore 'aba'abana Davida ena obia kebena. 33 Mai Iakobo ena itubu keobia aina keaomo banai banai, ena obia hanona a'i kepua.”34 Maria aneru ebakaina etibaha, “Au hau ha a'i a'iobina. Neiana hanona aea kerama aiho?”
35 Aneru ehina bena etibaha, “Auba Robe keriri oi ahamuai, 'Ubi toha tohana Hauna ena hiabuai kebahu abuni'o, Robe Hauna kerama atana kateaparina Tirama Nahuna.
36 Oi hatia'amu Elisabeta te'abi ia hanona 'one'one, ia ena anepakai miori ha ea'ina, bariu nawana aba 'abaihau. 37 Tirama herenai hanona taba ha a'i epahihi.”
38 Maria e'abi etibaha, “Au hanona Obiapaka ena ta'ara'i babi'e'u. Emu 'abi ihobona here'uai merama.” Ba aneru Maria ehabona.
Maria Eao Elisabeta Herena. 39 Rani weianai Maria ea'i a'i harai mai enoanoa eao oeo aiarana ha Iudea puro'onai. 40 Sakaria ena ituai etoto Elisabeta ebanamona. 41 Elisabeta Maria ena banamo 'uruna eona raninai nuana aonai miori eibiuibiu mai Auba Robe Elisabeta aona ebabonuna. 42 Weiana e'abi aota, “Babi'e ikoikiai baiatakiai oi hanona onamo ki'a baha, miori kobaramana hauna abomo enamo. 43 E'u namo hanona taba e'u Obiapaka hinana here'u emai! 44 Berona 'akinai emu banamo 'uruna aona raninai miori nua'u aonai mai aonamona eibiu ibiu. 45 A'ikakauma babi'emu e, aba onamo pokina Obiapaka ena 'abi ehina heremuai haukia katemai katetoha.” Maria Ena Aonamo Huina. 46 Maria e'abi etibaha, “Au ao'u Obiapaka nibanamona. 47 Mai auba'u abomo e'u bamauri Tiramana niaonamo aina, 48 pokina ena uraru mai ta'ara'i babi'e'u eraona tinana'u paunai. Bariu rani neianai keao uru ikoikiai namo'u katehinana, 49 pokina hiabu Tiramana taba rarikia 'eu'uai ebabainakia. Ia atana hanona erobe, 50 uru ha keao uru ha ena aoko'o hanona nibawaira tinana weiakia timariki aina haukia herekia. 51 Ia imanai ena tabura ebakarahina, apa haukia ekia raona ekipu otarainakia. 52 Ia ehore obia haukia taburakia ekia obia 'ekakiai ebaririnakia, mai uraru haukia ebakara'aunakia. 53 Mare'a ti'ari haukia taba namokiai ebabonu 'aunakia, ia kepu haukia euhunakia imakia 'abaeakia temue. 54 Ena 'abi'uai eraona tinana ena ta'ara'i itubuna Isaraela haukia ebarainakia. 55 'Aba'abaka herekiai ehinana hauna ena aoko'o ebawaira tinana Aberahamo mai kupuna 'aba'abana herekiai keaomo banai banai.”56 Maria Elisabeta ohi temiaho nawa aihau 'abana ba emue eao ena aiara.
Elisabeta Nahuna Ioane Ebaramana. 57 Elisabeta ena mauri ranina etaina hanona nahuna hau ebaramana. 58 Herenai ṯemiaho haukia mai hatia'ana pou teona, Obiapaka ena aoko'o rarina 'akina herenai ebawaira tinana hanona kipokia teaonamo haeamo.59 Wapu iba'ababanina emai hanona ikoikiai temai miori itarena to'una, haeamona hamana Sakaria atana kateaparina. 60 Ia hinana etae etibaha, “Aha'i, ia atana kahaparina Ioane.” 61 Ikoikiai tehina bena tetibaha, “Hatia'amu ha atana uahomana aha'i.” 62 Weiana mahakia tebairu hamana herenai miori ata tabana keaparina. 63 Weiana ia rererere piharana ebakai bakai aina, weia ahanai ṉa erere aihona, “Atana hanona Ioane,” raninai ikoikiai teta'uta'u huri. 64 Mawa'eai pinana ekaikauna, maeana ebero e'abi'abi mue, Tirama ebanamona. 65 Herekiai ṯemiaho haukia ikoikiai teta'u ki'a, mai Iudea oeo aiarakia maikoinai pou neiana tehina otaraina. 66 Pou teona haukia aokiai teraona 'ini'inina tetibaha, “Miori neiana aea homanai keao.” pokina Tirama imana hanona ia ahanai.
Sakaria Ena Mahabanai 'Abina. 67 Miori hamana Sakaria aona Auba Robe ebabonuna, ba Tirama ena 'abi ehinana etibaha, 68 “Obiapaka Isaraela ekia Tirama kahabanamona, pokina emai ena maearima aba ekawa muenaka. 69 Bamauri Pokina*(69) 'ao Bamauri Pihina. ebamikirina aika 'euka ena ta'ara'i hauna Davida ena itubuai. 70 Aba wa'i baha raninai ena 'abi mahabanai robekia pinakiai tehinana 'abana. 71 Eka 'ou haukia mai 'arika a'i ti'ari haukia ikoikiai imakiai kebamaurinaka. 72 Kupuka eaoko'o ainakia mai ena 'abi'uai robena eraona 'inina. 73 Kupuka Aberahamo herenai ena 'abi'uai ehinana: 74 Eka 'ou haukia imakiai kebamaurinaka, a'i kahata'u ena aka kahababaina 75 robeai mai beroai ia wairanai eka miaho ranikia ikoikiai. 76 “Haeamona naha'u e, oi hanona kateaparini'o 'ubi toha tohanai hauna ena mahabanai haumu. Pokina oi ko'uai Obiapaka wairanai ena taeara koa'ia'i haraina, 77 ena maearima bamauri aoberona koba'iobinakia ekia ki'a ihina haonai keao. 78 Aika eka Tirama ena aoko'o paunai. Beraura nitae eana kupai keriri kemai hereka, 79 'ari aiaianai mai wapurai ṯemiaho haukia ahakiai kerara, weiana aeka kebaka'anakia baibua
8 Sakaria ena itubu haukia ekia aka raninai, ia ehore robe akakia ebabai Tirama wairanai. 9 Robe haukia ekia hoahoa tainai, pu'iai ia tea'i taeana 'eka robena ketoto muramura timina 'orimona kekinena. 10 Ikinena ranina etaina, bahuba'ari haukia ikoikiai atapakai teto'una tibahuba'ari. 11 Obiapaka ena aneru ha herenai ewaira tina muramura timina 'orimona ikinena itarana abihanai itipana tainai ekoroti. 12 Sakaria aneru eihana raninai nuana etae abomo eta'u ki'a baha. 13 Iamo aneru ia ehina bena etibaha, “Sakaria e, a'i kota'u. Emu bahuba'ari 'uruna Tirama aba eona, oi atawamu Elisabeta hanona nahumu hau ha kebaramana, atana koaparina Ioane. 14 Aomu hanona kenamo, mai koaonamo ki'a baha, mako abomo ena ramai kateaonamo. 15 Pokina Obiapaka wairanai ia hanona keapa'ua, bine 'ao muramura kirokia a'i keinu, abomo hinana nuanai a'i kerama baha aonai Auba Robeai kebonu. 16 Ia kehore Isaraela maearimakia bo'ona 'akina kebaraona kabenakia Obiapaka ekia Tirama herena kateao. 17 Ke'uai Obiapaka wairanai Elia ena aka mai ena hiabu ihobona, hama mai nahu aokia keba hamomonakia, mai aia o'o aha'i haukia bero haukia ekia aotipa taearanai kebaka'anakia, maearima keba'orunakia Obiapaka 'euna.”
18 Sakaria aneru ebakaina etibaha, “Neiana hanona aea ka'iobi harai aihona? Au hanona aba anepaka mai atawa'u abomo eanepaka.”
19 Aneru ena 'abi ebamuena etibaha, “Au hanona Gabriel, Tirama wairanai nakoroti, euhuna'u pou namona neiana amaiaina heremu kaba'iobini'o. 20 Bariu oi hanona maeamu keki'a a'i ko'abi'abi keaomo taba neiakia ekia rama ranina ketaina. Pokina e'u 'abi rani weianai ketohana hauna a'i obatohana paunai.”
21 Maearima hanona Sakaria te'ima 'arina abonamo aokia earo'ari pokina marea robe aonai rani homa'ana emiaho. 22 Ia ekarahi raninai 'abi kehinana hanona a'i etaina. Weiana te'iobina ia hanona marea robe aonai taba ha eihana. Hoahoa mo ebabai maeana eki'a a'i e'abi'abi. 23 Ena aka beraurana ebaorena hanona emue ena itu eao. 24 Murinai ia atawana Elisabeta epuma, nawa ima itu aonai mo emiaho. 25 E'abi etibaha, “Neiana hanona Obiapaka ena nuatae hoana here'uai, maearima baiatakiai e'u haumaea kea'i parena.”
34 Maria aneru ebakaina etibaha, “Au hau ha a'i a'iobina. Neiana hanona aea kerama aiho?”
35 Aneru ehina bena etibaha, “Auba Robe keriri oi ahamuai, 'Ubi toha tohana Hauna ena hiabuai kebahu abuni'o, Robe Hauna kerama atana kateaparina Tirama Nahuna.
36 Oi hatia'amu Elisabeta te'abi ia hanona 'one'one, ia ena anepakai miori ha ea'ina, bariu nawana aba 'abaihau. 37 Tirama herenai hanona taba ha a'i epahihi.”
38 Maria e'abi etibaha, “Au hanona Obiapaka ena ta'ara'i babi'e'u. Emu 'abi ihobona here'uai merama.” Ba aneru Maria ehabona.
56 Maria Elisabeta ohi temiaho nawa aihau 'abana ba emue eao ena aiara.
59 Wapu iba'ababanina emai hanona ikoikiai temai miori itarena to'una, haeamona hamana Sakaria atana kateaparina. 60 Ia hinana etae etibaha, “Aha'i, ia atana kahaparina Ioane.” 61 Ikoikiai tehina bena tetibaha, “Hatia'amu ha atana uahomana aha'i.” 62 Weiana mahakia tebairu hamana herenai miori ata tabana keaparina. 63 Weiana ia rererere piharana ebakai bakai aina, weia ahanai ṉa erere aihona, “Atana hanona Ioane,” raninai ikoikiai teta'uta'u huri. 64 Mawa'eai pinana ekaikauna, maeana ebero e'abi'abi mue, Tirama ebanamona. 65 Herekiai ṯemiaho haukia ikoikiai teta'u ki'a, mai Iudea oeo aiarakia maikoinai pou neiana tehina otaraina. 66 Pou teona haukia aokiai teraona 'ini'inina tetibaha, “Miori neiana aea homanai keao.” pokina Tirama imana hanona ia ahanai.