Lukas susura na
8 Laiꞌ esa de, Sakaria no Abia lahenda nabua nara fai nonoi lakan nai Uma Mamaso Ina a, nai kota Yerusalem. 9 Tuka sira biasa na, malaka agama ra hela lot, ela bubuluꞌ fai ria bea riꞌ nonoi lakan fo masoꞌ leo Uma Mamaso Ina a Kama Malalao-malalafu na neu. Nai na lahenda ria muste hotu ai maboo-meniꞌ nai Manetualain mata Na. Fai ria Sakaria hela na lot a. 10 Boe ma ana leo daleꞌ neu. Fai fo ana hotu ai maboo-meniꞌ nai Kama ria daleꞌ, lahenda dodouꞌ ara hule-haradoi rai uma a matan. 11 Kekeneu te, Manetualain eilaꞌo-limalopen esa neme nusatetu-ikutemaꞌ a mai, napadei nai mamana hohotu ai maboo-meniꞌ ria boboa ona na.
12 Sakaria nita leoꞌ na, boe ma ana bii nan seli losaꞌ ta bubuluꞌ nae tao ubeaꞌ fa. 13 Tehuu eilaꞌo-limalope ria dedea nae, “Sakaria! Bosoꞌ biiꞌ! Huu fo Manetualain namanene o huhule-haradoi ma so. De, neuꞌ ko sao ma boki fee o ana touꞌ esa. O muste foin nade Yohanis. 14 Neuꞌ ko lahenda dodouꞌ ramahoꞌo sama-sama ro emi, huu no emi hapu anaꞌ so. Anaꞌ ia neuꞌ ko tao na o dale ma namahoꞌo-natadale. 15 Manetualain Dula-dale Malalao-malalafu Na kuasa na sama-sama no ni, mulai neme mama na nairu ni a. Ana muste naluli ara-ralu. Tepoꞌ fo nambau ina mai, Manetualain pake ni dadi neuꞌ lahenda bauinaꞌ.[c] 16 Neuꞌ ko lea-nore noo lahenda Israel dodouꞌ ratafali mai tuka sira Ramatua na, fo riꞌ Manetualain. 17 Ria leleo-lalaꞌon ma kuasa na sama leoꞌ Manetualain mana nesi matan, baꞌi Elia. Ana mai naꞌuluꞌ ita Ramatua na. Ana tao na ina-ama a dale nara ratafali sue-lai ana nara. Ma lahenda fo rasadea Manetualain boe, ana tao na si ratafali fo tuka Manetualain hihii-nanaun. No ria na ana tao na lahenda ra sadia dale nara de sipoꞌ Ramatuaꞌ a mamai Na.”[d]
18 Tehuu Sakaria natane natafaliꞌ eilaꞌo-limalope ria nae, “Hapu nai bea bisa leo naꞌ?! Au oo sao ka mamalasi so! Neme bea mai au bubuluꞌ ae basa ia ra dadi?”
19 Basa boe ma eilaꞌo-limalope ria nataa nae, “Leo iaꞌ! Au ia Gabriel, Manetualain lahenda nadedenun. Ria riꞌ nadenu au mai, fo afada o Tutui Malole ia.[e] 20 Tehuu o ta nau mamahere au dedea-nafada ki fa. De o hule a, tanda na leo iaꞌ! Mulai neme besaꞌ ia mai o dadi muꞌ pakanaꞌ, ta dedea fa losaꞌ emi hapu anaꞌ ria. Neuꞌ ko o mita mataꞌ. Huu no hata fo au afada ia a, naraa laꞌe ledo-fai na te ana dadi.”
21 Lahenda kadodouꞌ fo hule-haradoi rai uma a mata na a, roi ramakokoaꞌ a, huu fo Sakaria ta kalua deaꞌ mai fa. 22 Faiꞌ fo ana kalua deaꞌ mai, te ta bisa dedea soꞌ. Ana noi tuduꞌ a, de ara bubuluꞌ rae, Manetualain natudu fee ni hihii-nanauꞌ mana dadi bebeuꞌ nai Kama Malalao-malalafuꞌ ria daleꞌ.
23 Basa nonoi lakaꞌ a, boe ma Sakaria fali leo uma na neu. 24-25 Ta doo bea boeꞌ te Elisabet nairu. De, nahaniꞌ uma na daleꞌ losaꞌ bulaꞌ lima. Ana dedea nae, “Io-oa Manetualain! Mateꞌe na Manetualain natudu dale malole Na neuꞌ au. Maneniko au hapu tititi-nonosiꞌ, sona lahenda ta ramamaeꞌ au soꞌ.”
29 Maria namanene na eilaꞌo-limalope ria dedea na, boe ma noi namakokoaꞌ. Ana ta bubuluꞌ sosoa na ubeaꞌ fa. 30 Boe ma eilaꞌo-limalope ria sipoꞌ nae,
34 Tehuu Maria natane Gabriel nae, “Au bei ta parna suku abua oo touꞌ esa boeꞌ! Tao leoꞌ bea de au bisa airu?”
35 Boe ma Gabriel nataa nae, “Leo iaꞌ! Manetualain Dula-dale Malalao-malalafu Na onda neuꞌ o. Ma Manetualain Madema a kuasa Na nasuru-nahapa o. No ria na, Anaꞌ fo neuꞌ ko o boki ma ni a, tebe-tebe malalao-malalafuꞌ. Huu fo Ria nana Manetualain Anan.
36 Bosoꞌ heran! Huu fo o toranoom esa nade Elisabet, nairu so boe. Lahenda rae ana ta boki fa, nana huu namalasi so. Tehuu besaꞌ ia ana nairu laꞌo bulaꞌ nee ian so. 37 Huu fo soaneuꞌ Manetualain, basan bisa dadi!”[j]
38 Boe ma Maria sipoꞌ nae, “Malole a. Au ia nana Manetualain atan. De ela basan dadi tuka o dedeam ria. Au sadia tuka Manetualain hihii-nanaun.”
41 Elisabet bei namanene Maria hara oe soda-molen ria, boe ma anaꞌ fo nai Elisabet tein daleꞌ a nababale. Ma Manetualain Dula-dale Malalao-malalafu Na onda neuꞌ Elisabet daleꞌ. 42 Boe ma ana dedea nambera nae, “Maria! Neuꞌ ko lahenda ra soꞌu ramadedema o nade ma lena heni basa inaꞌ nai dae-bafoꞌ ia! Neuꞌ ko lahenda ra boe soꞌu ramadedema Anaꞌ fo nai o teim daleꞌ a! 43 Au boe nanasoꞌu-nanafuaꞌ, huu fo au Ramatua ka mama Na mai dama au. 44 O bei kodi losa uma daleꞌ de fee hara oe soda-moleꞌ neuꞌ au, tutiꞌ a anaꞌ fo nai au tei ki daleꞌ a, boe nababale nana huu namahoꞌo-natadale. 45 Manetualain natudu dale malole Na neuꞌ o so, huu fo o mamahere mae, Ana nau tao tuka Ria hehelu Na.”
56 Basa de Maria leo no Elisabet losa bulaꞌ telu. Boe ma ana fali leo uma na neu nai Nasaret.
59 Anaꞌ ria faiꞌ falu, boe ma ara sunat ana, tuka lahenda Yahudi ra atoran na. Ara nau foi anaꞌ ria nade Sakaria, tuka papa na nade na.[n] 60 Tehuu mama na ta nataa fa, ana nae, “Muste foin nade Yohanis!”
61 Tehuu ara sipoꞌ rae, “Ubeaꞌ taon de here nade Yohanis a? Ta hapu lahenda esa nai emi kileoboboki mara pake nadeꞌ ria!” 62 Boe ma ara tudu Sakaria, fo nau fee anaꞌ ria nade bea.
63 Sakaria tudu fo hule lei no garefe. Ara feen, boe ma ana duiꞌ nae, “Yohanis!” Boe ma basa lahenda ra roi ramakokoaꞌ a.
64 Kekeneu te Sakaria bisa dedea seluꞌ. Boe ma ana io-oa neuꞌ Manetualain. 65 Basa lahenda fo leo raneneaꞌ rai na, ara bii-ramataꞌu. Ma mana dadiꞌ ria tui-bekan nai sira talada, losaꞌ bisa lahenda rai propinsi Yudea lete malelepi nara boe, ratui hihii-nanauꞌ ia. 66 Lahenda fo ramanene tutuiꞌ ria, aafi rae, “Makaledoꞌ a so, Manetualain kuasa Na sama-sama no anaꞌ ria. Neuꞌ ko nambau-ina mai, te ana dadi lahenda ubeaꞌ, oo?”
80 Yohanis tamba faiꞌ, tamba nambau-ina. Ma Manetualain Dula-dale Na feen mapii-baraꞌaiꞌ. Ana nambau-ina, boe ma neu leo nai mamana lino-nes, losaꞌ ana mulai noi ria nonoi laka na fee lahenda Israel ara.
Lukas 2 ->- a Nai dedea Yunani nadeꞌ Teofilus sosoa na nae, ‘lahenda fo sue neuꞌ Manetualain’. Ia nana Lukas susura masososa na fo ana duiꞌ ana fee Teofilus.
- b 1 Israel no Yahuda Tutui na 24:10; Kalua reme Masir 7:7
- c Susura Dudui Nadeꞌ a 6:3
- d Maleaki 4:5-6
- e Daniel 8:16; 9:21
- f Mateos 1:18
- g Nai dedea Ibrani daleꞌ, Yeshua sosoa na nae, ‘Manetualain fee lahenda sodaꞌ’. ‘Yeshua’ ria, nai dedea Yunani daleꞌ riꞌ Yesus. Mete ni nai, Mateos 1:21.
- h Dedea Yunani a mana duiꞌ nae, ‘Ana pareta Yakob uma na’. Sosoa na nae, ‘Ana pareta lahenda Israel ara’.
- i 2 Samuel 7:12, 13, 16; Yesaya 9:7
- j Tutui Masososaꞌ 18:14
- k 1 Samuel 1:11
- l Ayub 5:11; 12:19
- m Tutui Masososaꞌ 17:7; 1 Samuel 2:1-10
- n Malaka Agama ra Atoran 12:3
- o Maleaki 3:1
- p Yesaya 9:2