Link to home pageLanguagesLink to all Bible versions on this site
12
Ra̱ Jesús bi xännba̱ yø ja̱'i̱ ngue hanja'ʉ yø ja̱'i̱ ma̱xøts'etho di̱ nɛ̱qui̱ ngue xa̱nho.
1 Nu̱'a̱ ra̱ ora'a̱, yø ma̱hua̱hi̱tho yø ja̱'i̱ bi̱ mpɛti, asta̱ di̱ ntøtyø ja̱'i̱. Ra̱ Jesús bi̱ mʉdi bi 'yɛ̱mbyø xädi:
―'Yo gni̱ 'yohʉ tengu̱tho ga̱ 'yo yø fariseo. Porque ma̱xøts'etho di̱ nɛ̱qui̱ ngue xa̱nho te ga̱ 'yo, hi̱mma̱ jua̱ni̱ ngue xa̱nho. 2 Hi̱n'yʉ n'na ra̱ hya̱ da̱ bɛ̱mp'ʉ ja rá̱ mmʉi ra̱ ja̱'i̱ ngue hi̱nda̱ fa̱di̱. Ma̱da̱gue'a̱ da̱ 'yɛ̱na̱ da̱ go'mi̱, pɛ gä fa̱tho. 3 A nu̱yá, nu̱'a̱ te gäma̱ hya̱ nt'a̱gui̱tho ga̱di̱ nxihmʉ ngue hi̱ngui̱ nnephʉ da̱ fa̱di̱, hi̱nga̱ nt'a̱gui̱'a̱, i fa̱di̱ xa̱ndønho. Nu̱'a̱ ra̱ hya̱ ga̱di̱ nhyʉrpa̱tho ni̱ gu̱hʉ, ogue n'nøt'e ra̱ ngu̱ p'ʉ gui ya̱hʉ, i̱ nt'øde gätho ra̱ hni̱ni̱'a̱ te guí̱ mma̱mhmʉ.
Bi̱ ma̱nna̱ Jesús ndana̱ ja ngue da̱ ts'u̱.
4 Ague ma̱ amigo'a̱hʉ, dí xi'a̱hʉ ngue 'yo guí su̱hʉ'ʉ da̱ ne da̱ hyo'a̱hʉ. Porque nu̱'mø bi hyo'a̱hʉ, ya hi̱nda̱ zä te da̱ japra̱ te. 5 Nu̱gä ga̱ xi'a̱hʉ ndana̱ ja ngue gui su̱hʉ. Da̱mi̱ su̱hʉ Oja̱, ngue nu̱'mø bi hya̱c'a̱ ni̱ tehʉ, ja rá̱ ts'ɛdi ngue da̱ mɛn'na̱hʉ ra̱ ni̱du̱. Nu̱na̱ ya, guehna̱ da̱mi̱ su̱hʉ na̱ya.

6 Xi'mø bi 'bä cʉt'a yø ts'ints'ʉ, ua̱ngui̱ høndi yoho yø zixani̱ ma̱ t'u̱ni̱. Pɛ nu̱na̱ Oja̱, hi̱nga̱ n'na di pu̱mbɛ̱ni̱'ʉ yø ts'ints'ʉ. 7 Ja̱njua̱ni̱ ngue fäxa̱hʉ Oja̱. Conque asta̱ ni̱ xta̱hʉ m'mede n'na ngu̱ n'na. Ja̱na̱ngue 'yo guí su̱hʉ yø ja̱'i̱. Porque ma̱n'na xa̱mma̱di̱'a̱hʉ ngue yø ts'ints'ʉ, ma̱da̱gue'a̱ yø mmu̱ndotho'ʉ.

Ra̱ Jesús bi xihyø xädi ngue hi̱nda̱ gømp'ʉ ha 'bʉhyø mmi̱c'ɛ̱i̱ui.
8 Dí xi'a̱hʉ ngue nu̱ to gätho da̱ ma̱mp'ʉ 'bʉhyø ja̱'i̱ ngue ɛ̱c'ɛ̱i̱gui̱, xquet'a̱ ga̱ mma̱ngä p'ʉ 'bʉhyø anxɛ Oja̱ ngue da̱di̱ n'amigo'be ra̱ ja̱'i̱. 9 Pɛ nu̱ te'o da̱ gøngä p'ʉ 'bʉhyø ja̱'i̱, da̱ ma̱ ngue hi̱ngui̱ ɛ̱c'ɛ̱i̱gui̱, xquet'a̱ ga̱ mma̱ngä p'ʉ 'bʉhyø anxɛ Oja̱ ngue hi̱n da̱di̱ n'amigo'be ra̱ ja̱'i̱ da̱ gøngui̱.

10 Nu̱ to bi zä da̱ nømma̱n'ʉ ra̱ N'yohʉ bí 'yɛ̱ ma̱hɛ̱ts'i̱, i sä ngue di̱ mpu̱nnbi̱. Pɛ nu̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ nømma̱n'ʉ ra̱ Espíritu Santo, ya hi̱ndi̱ mpu̱nnbi̱.

11 Nu̱'mø bi ts'ixa̱hʉ p'ʉ ja yø ni̱ja̱, ogue da̱ ts'ixa̱hʉ p'ʉ ja ra̱ ts'ʉt'abi, 'yo sä di tu̱ ni̱ mmʉihʉ na̱ ra̱ hya̱ ja ngue gdi tha̱hmʉ. 12 Porque nu̱'mø bi zønna̱ ora gui̱ nya̱hʉ, guesɛ ra̱ Espíritu Santo di bɛ̱n'na̱hʉ ra̱ hya̱ gui̱ mma̱mhmʉ'a̱ ra̱ ora'a̱.

Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ja rá̱ mɛ̱nyu̱, hi̱nga̱ gue'a̱ rá̱ mɛ̱nyu̱ ja ngue di̱ ma rá̱ mmʉi.
13 Ma̱mbá̱ nya̱ n'na nc'ɛ̱i̱ p'ʉ 'bʉhyø ja̱'i̱, bi 'yɛ̱mbra̱ Jesús:
―Ague grá̱ xännba̱te, da̱mi̱ xihma̱ n'yohʉgä ngue di 'dajma̱ parte ngue ra̱ erensia.

14 Mi̱ da̱hra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱:

―Ague n'yø, ¿te'o bi 'yɛ̱xqui̱ ngue ga̱ nts'ʉt'abi ngue ga̱ hec'a̱hʉ te guí pɛshʉ?

15 Ma̱hømbi 'yɛ̱mbi̱:

―Da̱mi̱ mfähmʉ, 'yo sä guí ɛ̱mhmʉ ngue gue'a̱ ra̱ mɛ̱nyu̱ ma̱ da̱tho di̱ mu̱ui. Porque ra̱ ja̱'i̱ nne ngue di̱ m'mʉ ma̱nho, hi̱nga̱ gue'a̱ rá̱ mɛ̱nyu̱ xta̱ngu̱ di pɛts'i di̱ m'mʉ ma̱nho.

16 Bi hyɛjpa̱bi̱ na̱ ra̱ hya̱ ja ua p'ʉya, bi 'yɛ̱mbi̱:

―Mi̱ 'bʉ'a̱ n'na ra̱ n'yohʉ ngue ra̱ mmɛ̱mmɛti. Ɛ̱̱mmɛ̱i̱ bi̱ nja yø hua̱hi̱. 17 Nu̱na̱ ra̱ mmɛ̱mmɛti p'ʉya, ngu̱na̱ bi bɛ̱ni̱, bi 'yɛ̱na̱: “¿Teni̱ 'bɛ'a̱ ga̱ øt'e? Hi̱n'yʉ hapʉ ga̱ pɛts'a̱ te jap'ʉ xtá̱ pɛfi”. 18 Ya ɛ̱mp'ʉya: “Ya dí pa̱di̱ te ga̱ øt'e. Nu̱ya ga̱ xotma̱ t'u̱, ma̱n'na xta̱nnoho ga̱ hoqui. Ja ga̱ pɛspʉ'a̱ te gä ga̱ xoqui, 'nɛ̱'a̱ te gä dí pɛts'i. 19 Ga̱ ɛ̱ngä p'ʉya, Nu̱ya, xa̱ngu̱ te jap'ʉ gdá̱ si xa̱ngu̱ yø jɛya. Di̱ nja ga̱mpähä ya. Ma ga̱ nsäya, ma ga̱ si te ga̱ ti̱ni̱”, da̱ 'yɛ̱na̱. 20 Pɛ Oja̱ p'ʉya, da̱ 'yɛ̱mbi̱: “Ague n'yø, hi̱nguí̱ pa̱di̱ te guí̱ mma̱. Nu̱ya gui tu̱'a̱ di̱ nxu̱i̱ ya. Xi'a̱ te xcá̱ pɛts'i, ¿to da̱ gohmi̱'a̱?” 21 Njarbʉtho ra̱ ja̱'i̱ nu̱'a̱ nne ngue xta̱ngu̱ te da̱ mɛts'i, hi̱nte di̱ mu̱ui p'ʉ ja rá̱ hmi̱ rá̱ dä Oja̱.
Nu̱na̱ Oja̱ i fähya yø ja̱'i̱ ya o rá̱ 'yɛ.
22 Bi 'yɛ̱mba̱ m'mɛfa yø xädi ra̱ Jesús:
―Nu̱gä dí̱ mma̱, nu̱'a̱ te ja ngue gui sihʉ, ogue te ja ngue gui hyehʉ, 'yo gue'a̱ ma̱thoguitho ga̱ ndu̱ ni̱ mmʉihʉ'a̱. 23 A nu̱yá, nu̱ rá̱ te ra̱ ja̱'i̱ ma̱n'natho di̱ mu̱ui ngue'a̱ te da̱ zi. Nu̱ rá̱ do'yo ra̱ ja̱'i̱ ma̱n'natho di̱ mu̱ui ngue'a̱ te da̱ hye. 24 Ya guí̱ nnu̱hʉ yø ca ngue hi̱ngui̱ ua̱hi̱, 'nɛ̱ hi̱ngui̱ xofo ngue te da̱ mɛts'i. Pɛ Oja̱ di u̱nni̱ te si yø ts'ints'ʉ. Goma̱ gue'a̱hʉ ya, ngue hi̱nda̱ mäxa̱hʉ Oja̱, porque ma̱n'na xa̱mma̱di̱'a̱hʉ ngue yø ts'ints'ʉ. 25 Xiya, xi ra̱ ja̱'i̱ tu̱ rá̱ mmʉi ngue hi̱ngui̱ hɛ̱ts'i̱, ¿ua da̱ zä di̱ nte ma̱n'na doyʉni̱ ngue'a̱ ga̱ nhɛ̱ts'i̱? 26 Nu̱'mø hi̱nda̱ zä ngue ma̱n'na gui̱ ntehʉ mi̱ts'ʉ, ¿hanja ngue tu̱ ni̱ mmʉihʉ mi̱'da yø cosa 'mø?

27 Ya guí̱ nnu̱hʉ yø døni̱ bí ja da̱po ngue hi̱ndi̱ mpɛfi, ni̱ xi̱ngui̱ mpe, pɛ ma̱hotho gui̱ nɛ̱qui̱. Dí xi'a̱hʉ ngue tengu̱ ra̱ da̱st'abi Salomón, ma̱ndønho drá̱ he bi hye, pɛ hi̱nha da̱ zʉdi tengu̱ ga̱ nho yø døni̱. 28 Porque guesɛ Oja̱ øt'e ngue ma̱zihotho gui̱ nɛ̱qui̱ yø døni̱ bí ja da̱po. Bí ja da̱po ya, pɛ ni̱xu̱di̱ p'ʉya, di̱ nzøp'ʉ ja ra̱ orno. ¿Goma̱ gue'a̱hʉ ngue hi̱ndi̱ he'a̱hʉ Oja̱? Pɛ hi̱ngá̱ ɛgui̱ ɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ xa̱nho ngue fäxa̱hʉ Oja̱. 29 Nu̱ya 'yo ma̱thoguitho di tu̱ ni̱ mmʉi ha gdi hyoni̱ te gui sihʉ. 30 Porque yø ja̱'i̱ 'bʉcua ja ra̱ xi̱mhäi, hønt'a̱ te da̱ zi ni̱ ma yø mmʉi honi̱. Pɛ nu̱'a̱hʉ, 'bʉhni̱ Papáhʉ, 'nɛ̱ ya pa̱di̱ ngue guí homhmʉ gätho ya yø cosa ya. 31 Ja̱na̱ngue da̱mi̱ ja ndu̱mmʉi gui 'yøthʉ'a̱ te di̱ ma̱nda Oja̱. Gue'a̱ di 'da'i te gäma̱ cosa guí homhmʉ'a̱.

Da̱mi̱ ne ngue bí ja ni̱ mmɛtihʉ ma̱hɛ̱ts'i̱.
32 Ma̱da̱gue'a̱ ziyohotho'a̱hʉ, pɛ 'yo guí su̱hʉ. Nu̱gä ga̱ fä'a̱hʉ tengu̱tho ra̱ mändɛ'yo 'mø fähyø dɛ'yo. Nu̱na̱ Oja̱ ni̱ Papáhʉ i ja mpähä ngue gui̱ m'mʉhmʉ p'ʉ ha di̱ ma̱nda. 33 Da̱mi̱ pä te gä guí pɛshʉ, gui u̱nhnʉ ra̱ mɛ̱nyu̱ yø hyoha. Da̱mi̱ nehʉ ra̱ buxa hi̱nja̱m'mø di̱ nts'oni̱. Porque nu̱'mø bí ja ni̱ mmɛtihʉ ma̱hɛ̱ts'i̱, hi̱nha rá̱ nzɛgui da̱ bøhø. Nu̱p'ʉ hi̱nda̱ zønna̱ bɛ̱, 'nɛ̱ hi̱nda̱ zi ra̱ zu̱'ɛ̱'a̱ te guí pɛts'i. 34 Nu̱'mø guí ɛ̱mhmʉ ngue bí ja ma̱hɛ̱ts'i̱'a̱ ra̱ nho ta̱te di̱ mu̱ui, hønnbʉ da̱ zo ni̱ mmʉihʉ p'ʉ 'mø.
Ya xqui̱ nsähʉ 'mø bi zøhni̱ Hmu̱hʉ.
35 Ya xqui̱ nsähʉ 'mø bi zøhni̱ Hmu̱hʉ. Ma̱dra̱ xu̱i̱ da̱ zøhø, ya di zø ni̱ nyot'ihʉ. 36 Gui 'yøthʉ tengu̱tho yø hmi̱qui̱ n'na ra̱ hmu̱ 'mø tø'mi̱ ngue da̱ pengbʉ da̱ nu̱ ra̱ ntha̱ti̱. Ngu̱ di zøhø di jätra̱ goxthi̱, 'bexta̱ xojpi. 37 Ra̱ mmɛnthi̱ di̱ nthɛui ra̱ hmi̱qui̱ nu̱na̱ di̱nná̱ hmu̱ 'mø bi zøhø ngue di̱ ndø'ma̱te. Ma̱jua̱ni̱ dí xi'a̱hʉ ngue nu̱'a̱ rá̱ hmu̱, di̱ nsä ngue da̱ 'yɛ̱p'ʉ ja ra̱ mɛ̱xa yø hmi̱qui̱ ngue da̱ 'ui̱ni̱. 38 Ma̱da̱gue'a̱ ma̱de nxu̱i̱ da̱ zøhø, ogue tobe hi̱ndi̱ hats'i da̱ zøhø, pɛ ra̱ mmɛ̱nthi̱ bi̱ nthɛui yø hmi̱qui̱ da̱ thi̱ni̱ ngue di̱ ndø'ma̱te. 39 Da̱mi̱ pa̱hmʉ na̱ ra̱ hya̱ ja ua. Ngue n'na ra̱ mmɛ̱nni̱gu̱, nu̱'mø da̱ ba̱di̱ tema̱ ora da̱ zøhra̱ bɛ̱ p'ʉ ja rá̱ ngu̱, di̱ mfädi xa̱nho, hi̱ndi̱ n'u̱ni̱ da̱ sojpa̱ rá̱ ngu̱ ngue da̱ fɛ̱. 40 Xquet'a̱ da̱mi̱ njathʉ p'ʉya, da̱mi̱ ndø'ma̱tehʉ. Porque nu̱'a̱ ra̱ ora hi̱nte di so ni̱ mmʉihʉ, xi'mø gue'a̱ ra̱ ora da̱ zøhra̱ N'yohʉ di 'yɛ̱ ma̱hɛ̱ts'i̱'a̱.
Ra̱ Jesús bi hyɛjpa̱ ra̱ hya̱ yoho yø hmi̱qui̱, n'na ra̱ hmi̱qui̱ ngue ra̱ 'yøde, n'na ra̱ hmi̱qui̱ hi̱ngrá̱ 'yøde.
41 Ra̱ Bɛdu bi 'yänna̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱:
―Ague grá̱ Hmu̱, ¿høngtho gähe guí xicje na̱ ra̱ hya̱ ga̱di hyɛcya, ua gue gätho yø ja̱'i̱ guí xifi?

42 Mi̱ da̱hra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱:

―Nu̱na̱ ra̱ hya̱ dí̱ mma̱ngä, gue'a̱ ra̱ hmi̱qui̱ 'bɛt'o bá̱ di̱nna̱ hya̱ dí xicä na̱, nu̱'mø da̱ 'yøt'e te dí xifi. Guehna̱ tengu̱tho n'na ra̱ hmi̱qui̱ da̱ ma ma̱fäti'ʉ to 'bʉp'ʉ ja rá̱ ngu̱ rá̱ hmu̱. Nu̱'mø bi zønna̱ ora di̱ nsi̱hmɛ̱ yø ja̱'i̱ ma̱fäti, da̱ 'ui̱ni̱. 43 Ra̱ mmɛ̱nthi̱ di̱ nthɛui ra̱ hmi̱qui̱ da̱ 'yøt'e te di 'bɛprá̱ hmu̱. Nu̱'mø bi zøhrá̱ hmu̱, da̱ di̱ni̱ ngue da̱di̱ mpɛfi. 44 Ma̱jua̱ni̱ dí xi'a̱hʉ ngue nu̱ te gä pɛsrá̱ hmu̱, gä di fätrá̱ hmi̱qui̱. 45 Pɛ nu̱na̱ ra̱ hmi̱qui̱ da̱ 'yɛ̱mp'ʉ ja rá̱ mmʉi ngue hi̱m'be da̱ zøhrá̱ hmu̱, da̱ mʉdi da̱ mʉtyø mmi̱hmi̱qui̱ui conyø xisu. Da̱ mi̱ di̱ nsi̱hmɛ̱, ogue di̱ n'i̱ti̱. 46 Nu̱'a̱ rá̱ hmu̱ ra̱ hmi̱qui̱ p'ʉya, nu̱'a̱ ra̱ pa ra̱ ora ngue hi̱ngui̱ tø'mrá̱ hmu̱, gue'a̱ ra̱ ora da̱ zø'a̱. Nu̱'a̱ rá̱ hmu̱ p'ʉya, ma̱thoguitho da̱ mɛi, pɛts'i ngue da̱ xɛni̱. Di 'yɛmp'ʉ ni̱ gohyø ja̱'i̱ hi̱ngui̱ ɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ hya̱.

47 Nu̱na̱ ra̱ hmi̱qui̱ bi ba̱di̱ xa̱nho hanja na̱ ra̱ hya̱ nneprá̱ hmu̱ da̱ 'yøt'e, pɛ hi̱mbi̱ 'yørpa̱bi̱'a̱ te rá̱ pähä rá̱ hmu̱, da̱ 'yɛ̱mmɛ̱i̱ da̱ ma m'mɛi. 48 Pɛ nu̱'a̱ ra̱ hmi̱qui̱ hi̱mbi̱ ba̱di̱ xa̱nho'a̱ te rá̱ pähä rá̱ hmu̱, da̱ 'yøtyø cosa ní̱ n'yu̱p'ʉ ngue di 'bɛi, ts'ʉtho da̱ ma m'mɛi, porque hi̱ngui̱ pa̱di̱ te øt'e. Nu̱ te'o bi ba̱di̱ xa̱nho ra̱ hya̱, jatho ngue da̱ 'yøt'e te sifi. Nu̱ te'o ma̱n'na xa̱ngu̱ ra̱ hya̱ ma̱fäti, ma̱n'natho xa̱ngu̱ ja ngue da̱ 'yøt'e.

Bi̱ ma̱nna̱ Jesús ngue di̱ nja ra̱ sʉi.
49 Nugä ra̱ sibi dá̱ ɛ̱hɛ̱ ga̱ u̱cä ua ja ra̱ xi̱mhäi. Dí̱ nnegä ngue di̱ nzø na̱ ra̱ sibi na̱. 50 Xquet'a̱ ja ngue ga̱ thocä n'na ra̱ n'ʉ, pɛ dí xønni̱ ngue di̱ nja. 51 ¿Ua guí ɛ̱mhmʉ ngue dá̱ ɛ̱cä ua ja ra̱ xi̱mhäi ngue hi̱n tema̱ n'ʉ gui sähʉ? Nu̱'a̱, hi̱n'na̱'a̱. Sinoque di̱ nja ra̱ sʉi. 52 Porque ra̱ pa di̱ ma p'ʉya, cʉt'a nja̱'i̱ 'dat'a̱ ra̱ ngu̱ di 'bʉi, gä di̱ nsʉi. Hyu̱ nc'ɛ̱i̱ di̱ nsʉhmi̱'ʉ yo nc'ɛ̱i̱ di ɛ̱c'ɛ̱i̱gui̱. Ogue yo nc'ɛ̱i̱ di̱ nsʉhmi̱'ʉ hyu̱ nc'ɛ̱i̱ di ɛ̱c'ɛ̱i̱gui̱. 53 Nu̱ ra̱ papá hi̱nda̱ nu̱ ma̱nho rá̱ ts'ʉnt'ʉ di ɛ̱c'ɛ̱i̱gui̱. Nu̱ ra̱ ts'ʉnt'ʉ hi̱nda̱ nu̱ ma̱nho rá̱ papá di ɛ̱c'ɛ̱i̱gui̱. Nu̱ ra̱ mamá hi̱nda̱ nu̱ ma̱nho rá̱ t'i̱xu̱ di ɛ̱c'ɛ̱i̱gui̱. Nu̱ ra̱ t'i̱xu̱ hi̱nda̱ nu̱ ma̱nho rá̱ mamá di ɛ̱c'ɛ̱i̱gui̱. Nu̱ ra̱ cä hi̱nda̱ nu̱ ma̱nho rá̱ ts'i̱huɛ̱ di ɛ̱c'ɛ̱i̱gui̱. Nu̱ ra̱ ts'i̱huɛ̱ hi̱nda̱ nu̱ ma̱nho rá̱ cä di ɛ̱c'ɛ̱i̱gui̱.
I ja yø hmɛ̱ya ngue te di̱ nja.
54 Nuna̱ ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbyø ja̱'i̱:
―Nu̱'mø gá̱ nu̱hʉ ngue bá̱ nangyø 'bogu̱i̱, guí ɛ̱mhmʉ p'ʉya ngue di̱ n'ye. 'Nɛ̱ gue'a̱ di̱ nja'a̱. 55 Nu̱'mø 'yo ra̱ nda̱hi̱ ni̱ 'yɛ̱'a̱ sur, guí ɛ̱mhmʉ p'ʉya: “Xta̱ mpa ya”. 'Nɛ̱ gue'a̱ di̱ nja'a̱. 56 Ɛ̱na̱ xø gä guí pa̱hmʉ p'ʉ gni̱ bɛ̱mhmʉ, pɛ hi̱n'na̱. Nu̱'a̱hʉ guí pa̱hmʉ te nne da̱ ma̱nna̱ tiempo 'mø guí hanthʉ yø gu̱i̱ bí ja ma̱ya̱, 'nɛ̱cua ja ra̱ häi guí pa̱hmʉ te di̱ nja'mø 'yo ra̱ nda̱hi̱. ¿Hanja ya'mø ngue hi̱nguí̱ pa̱hmʉ te ga̱ mbøn'a̱ te gäma̱ hya̱ guí̱ nnu̱hʉ yø pa dí 'bʉhmʉ ya?
Da̱mi̱ ja ndu̱mmʉi gui̱ nhojpa̱ui ni̱ nsʉiui.
57 ¿Hanja ngue hi̱nguí̱ ha̱csɛhʉ ra̱ güɛnda ndana̱ gue'a̱ xa̱nho? 58 Nu̱'mø bi̱ nya̱p'a̱hʉ, nu̱'a̱ di ya̱p'a̱hʉ da̱mi̱ nhojpa̱hʉ p'ʉ ja ra̱ 'yu̱, n'namhma̱ ngue hi̱ndi̱ dä'a̱hʉ p'ʉ ja ra̱ ts'ʉt'abi. Porque nu̱'mø ya bi̱ ndä'a̱hʉ p'ʉ ja ra̱ ts'ʉt'abi, ra̱ ts'ʉt'abi di dä'a̱hʉ ra̱ policía. Ra̱ policía p'ʉya, da̱ zixa̱hʉ fädi. 59 Dí xi'a̱hʉ ngue nu̱p'ʉ ja ra̱ fädi, ya hi̱nda̱ zä guá̱ pønthohʉ p'ʉ, guá̱ pømhmʉ asta̱ gue'mø guá̱ ju̱t'i̱ gätho ra̱ mɛ̱nyu̱ da̱ ts'än'na̱hʉ.

<- Ra̱ Lucas 11Ra̱ Lucas 13 ->