1 PITAA Pitaava tauraanaa qara vara kyora Iesusira ru kyovaro qutu viro qati siviro nyaamwuni uro varuvaro 30 ihive 35 ihive nritarovaro Pitaava mwaa quara qara ntumwa tora. Mwi entara Iutaavanto Iutaa mwaanra qua riohua Iesusira nraakye qora qoraqama nyate varuvata Iesusira nraakye qora airivanto tiqata, Iesusira vataqi vunanra kyaara tirivata rivorave, timwa kyeta Ierusaremisaitavata, Iutaa mwatasaitavata, kyatu kyaatu hita uro mpo nani mpo nani varirerata vurama. Mwihua mwini uto varuvata Iutaa vaisivanto mwini varuhuavata, mpo vaisinramwuvantovata, Iesusira vataqi vura kyaara mwihua qoraqama nyate varura. Mwihua qoraqama nyate varuvata Iesusira nraakye qoravanto Iesusira vataqi vura kyaara muaanra vareqata pupohevorave tiro, Pitaava mwihua kepukyaqama nyatarero mwaa quara qara ntumwa tora. Iesusiva sita vato nraaqiarahua 12 nramwuqitairo Pitaavavata varura.
1 Nte Pitaava. Iesusi Karaisiva ni nronraqama kyaihana nte mwia kyaiqa vare varuvama varina. Nkye nraakye qora nkyeta mwaata qaqira kye kyatu kyaatu hita uto Pontiaasinive, Karesiaanive, Kapatosiaanive, Esiaanive, Pitiniaanive, variahuara rieqanama nte nkyini qara ntumwa tena.
2 Haaru Kotiva tiri tiqova nkye hia varu entara nkyiara ni nraaqiara variate tiro, nkyi nai kyaama tora. Nkyiara kyuqema kyotata nraakye qora nraahu variate tiro, nai mwanraqura nkyi nyinro. Nkyiara Karaisira qua riemwaqita quate tiro, Karaisira nraanrevanto nkyi hiqama nyataira. Kotiva nkyi kyuqema nyatairaro nkyi mwutukyavanto qihaakyama vahirata variata.
Kyuqema kye variva nyaamwuni nkyi seka vaiho tura 3 Nrivaqe Kotira nrutu tuaaheraare. Kotiva mwanriqavanto variqaro mwiva tiri vunyaa vaisi Iesusi Karaisira qova varirama. Kotiva tiriara po kye timwa timwa teqaro tiriara qaraakya nraakye qora variqata ekyaa enta qati variqita quate tiro, mwiva Iesusi Karaisiva qutu vuraqitairo qati vara sivuma kyora. Kotiva Iesusi Karaisira qati vara sivuma kyorara tita, tire nraakiara Kotiva tiri tivitairaqe mwiavata uro nyaamwuni variananra vekyama varuro.4 Kotiva mpo inraikya mpo inraikya kyuqe inraikya nraahu tiri kyaama tai inraikyavama nyaamwuni vahiro. Mwini vahirara tiro, mwi inraikyava hiama qio ntenra viro taiqa quananro.
5 Nkye Kotirara kepukyaqama kyeta riemwaqita vi variavaro Kotira peqavanto nkyiqa vaimwanraanra ntaqikyi varihata variara. Kotiva nkyiqa ntaqikyiqiro viviro ekyaara entaqaa nraakye qora huvantu nyatero sitaani okyarara terama taariva qovara hiananro.
6 Nkye mwi quara rieqatama mpoqama kyeta qamwateqata variata. Nkye mwi quara riemwaqita vivaro mwaa entara nanra nanra inraikyavantove qovarama viro nkyi qoraqama nyatairera, nkye hia mwi inraikyava nkyi antua kyairata mpo qua taunru kyaraitita, qati riemwa teta qamwateqata variqita quata.
7 Mwi inraikyava mwi inraikyava nkyi qoraqamaqiro viraro nkye Kotirara kepukyaqama kye riemwaqita vi okyarara Kotiva qio mwia mwataara hiqaro taqaananro. Korivanto hia ekyaa enta vahiani inraikyava vaiharo vaisivanto mwi orira mwataara hirero qiaqotairo mwia mwataara hiqaro taqe varira. Korivanto qumina orivanto nraahu vaiharo nkye Kotirara kepukyaqama kye riemwaqita viva mwiva nritarero vaiharo Kotiva mwianrama nronraqama kyero riero. Vaisivanto kori mwataara hintema kyero Kotiva nkye mwianra kepukyaqama kyeta riemwaqita vira mwataara hi variro. Mpo inraikya mpo inraikyavanto nkyi qoraqamaqiro virata nkye Kotirara nraahu kepukyaqama kyeta riemwaqita vivera, nraakiara Iesusi Karaisira qovarama kyaani entaraqaa Kotiva nkyi nyutu tuaahera kyero nkyi nronraqama kyero nkyi qamwata nyataananro.
8 Nkye Iesusi Karaisira hia taqaahua variavaro nkyi mwutukyavanto mwianra vahira. Nkye matevata hia mwia taqaahua variqata nkye mwianra kepukyaqama kye riemwaqita vi variara. Nkye Iesusirara mpoqiavata qamwateqata variarara tiro, nkye nkyeta nroqitaita mwianra mpo qua vutu kye tiva hiama qio vahiananro.
9 Nkye Iesusirara kepukyaqama kye riemwaqita viraqaatairo nkyi mwanraqura huvantu kyaari inraikyava qovara hiananro.
10 Haaru poropetinramwuvanto variqata Kotiva nraakye qora huvantu kyero sitaani okyarara ntapihi kyeta riarerata uti variqata Kotira qua, mpo qua mpo quara nraato tara hiqata varura. Kotiva mwihua kyaahaqa huvata mwihua Kotiva nkyi kyuqema nyatarera hianinranra qoqama kyeqata tura.
11 Karaisira mwanraquravanto mwihuaqi variqaro timwa nyinro tiqaro, Karaisiva nriqa vi inraikyara varaqiro viro mwiaqaatairo mwiva nronraqama viraro mwia nrutuvanto virito vahiananrove, tuvata mwihua mwi quara qara ntiqata nraato tara hita tiqata, Taireve mwitaa hiananrove? Ta vaisivave mwitaa mwitaa hiananrove? tura.
12 Mwihua ntapihi kyovaro mwihua qati varu entaraqaa mwi inraikyava qovara hiariva hia vahura. Mate nkye varia entaraqaama mwi inraikyava qovarama viro. Kotiva nai mwanraqura nyaamwusairo titovaro mwiva vaisi mponramwu kyaahaqa huvata mwinramwuhua mwi quara kyuqe mwakyaakya nkyi timwa nyuvata nkye riora. Qikye, nyaamwunyaahuavata mwi quara okyara ntapihi kyeta riataa ihata variara.
Kyotataqama kye variqata kyuqe kyaiqa nraahu varaqita quate tura 13 Mwi quara rieqatama vutunte vurunte qakyaa hirara terama teta variata. Nkye vu nraato kyuqema vahirata variata. Iesusi Karaisiva nai qovarama viro nkyi kyuqema nyataani entara mwi entara vekya variqata mwianra nraahu riemwaqita quata.14 Nkye Kotira nraaqiara variqata nkye mwia qua riemwaqita quata. Haaru nkye Kotira qua hia riaraitita varu entara, nkye nkyita mwutukyavanto vahu inraikyara qora inraikya nraahu vararerata uti varura. Nkye mwaa entara mwitaamaqita vivora.
15 Kotiva nkyi nyaanrama kyero sita varaiva, mwiva kyotataqama kyero variqaro kyuqe kyaiqa nraahu vare varirara tita, nkyevata kyotataqama kye variqata Kotira nraantantamwa kyeta kyuqe kyaiqa nraahu varaqita quata. 16 Kotira mpukuqi Kotiva mwitaama tiro:
Nte kyotataqama kye variqana kyuqe kyaiqa nraahu vare varurara tita, nkyevata kyotataqama kye variqata kyuqe kyaiqa nraahu varaqita quate, tura. (Wkp 11:44-45)17 Kotiva hia vaisi nrutuara rieqaro mwi vaisiva nronra vaisive mwi vaisiva pata vaisive tiraitiro, mwiva vaisi kyuqe kyaiqarave qora kyaiqarave rieqaro qua avuqavuqama kye varira. Nkye mwianra rieqatama Kotirara aakyara nteta tiri tiqovave tiqatama mwatani variqi viqata Kotirara aatuma kyeqata variqi quata.
18 Haaru nkye nkyi haivaqahua timwa nyu quara nraahu rieqatama nkye qumina aanra nrohi varuvaro Kotiva nkyiara nte mwihua huvantu kyaarita qatinani nritareta quate tiro, mwiva nkyi kyoqaa hirero hia qumina taiqaani inraikyara ori munimaqove, kori munimaqove, kyoqaa hiraitiro, 19 Kotiva nkyi Karaisira nraanreqotairo kyoqaa utu taira. Karaisira nraanrevanto ekyaa kyoqaa nraatara kyaira. Sipisipi hia mwia mwamwantaqaa mpo nramwanaamwavata vahura kyuqe mwamwanta vataara ru kyontema kyeta Karaisira ru kyora.
20 Haaru hia mwaa mwatara ututo entara Kotiva tiqaro, Karaisiva mwi kyaiqara varaananrove, timwa kyero mwia mwatama tero variqiro viro mwaa entara nkyiara rieqaro Kotiva Karaisira qovarama kyaira.
21 Karaisiva nkyi kyaahaqa hianinranra tita, nkye Kotirara kepukyaqama kyeta riemwaqita vi variara. Kotiva Karaisiva qutu vuraqitairo qati vara sivuma kyero mwia nrutu tuaaheraate tiro, mwia nronraqama kyora. Kotiva Karaisira mwitaa hurara tita, nkye tiqata, Qutaama Kotiva tirivata mwitaa hiqaro tivitaananrove, ti variara.
Nkyeta qata vakyaahuara mwutukya vahirata variate tura 22 Nkye Kotira qua qutaa qua riemwaqita quavaro Kotira quavanto nkyi mwutukya hiqama nyataiharo nkyi mwutukyavanto nkyita sata sakyaahuara vaihata variara. Mwiaqaataita nkye nkyita sata sakyaahuara qutaaqama kye mwutukya vahirata variata.23 Nkye varirerata qaiqaa qaraakyaqama kyero mwatatai nraaqiarahua variara. Hiama qutu quari inraikyava nkyi qaiqaa mwata tairata nkye qaiqaa qutu vivarave. Kotira quavanto qati vahiqiro vi vari quava, mwiva nkyi qaiqaa mwata tairama. Mwi quava ekyaa enta qati vahiqiro quananro.
24 Kotira mpukuqi mwitaama tiro:
Mwukyauvanto vahiqiro viro uro aaharama vintema kyero vaisivantovata variqiro viro uro ekyaama taiqa quananrove. Ntontora riemwa tero iteqaro kyuqema kyero ntuvaahero uro tapupu hintema kyero vaisi peqavantovata taiqa quananrove. 25 Kotiva qiani quava nraahuma ekyaa enta qati vahiqiro quananrove, tura. (Ais 40:6-8)
1 Nte Pitaava. Iesusi Karaisiva ni nronraqama kyaihana nte mwia kyaiqa vare varuvama varina. Nkye nraakye qora nkyeta mwaata qaqira kye kyatu kyaatu hita uto Pontiaasinive, Karesiaanive, Kapatosiaanive, Esiaanive, Pitiniaanive, variahuara rieqanama nte nkyini qara ntumwa tena.
2 Haaru Kotiva tiri tiqova nkye hia varu entara nkyiara ni nraaqiara variate tiro, nkyi nai kyaama tora. Nkyiara kyuqema kyotata nraakye qora nraahu variate tiro, nai mwanraqura nkyi nyinro. Nkyiara Karaisira qua riemwaqita quate tiro, Karaisira nraanrevanto nkyi hiqama nyataira. Kotiva nkyi kyuqema nyatairaro nkyi mwutukyavanto qihaakyama vahirata variata.
4 Kotiva mpo inraikya mpo inraikya kyuqe inraikya nraahu tiri kyaama tai inraikyavama nyaamwuni vahiro. Mwini vahirara tiro, mwi inraikyava hiama qio ntenra viro taiqa quananro.
5 Nkye Kotirara kepukyaqama kyeta riemwaqita vi variavaro Kotira peqavanto nkyiqa vaimwanraanra ntaqikyi varihata variara. Kotiva nkyiqa ntaqikyiqiro viviro ekyaara entaqaa nraakye qora huvantu nyatero sitaani okyarara terama taariva qovara hiananro.
6 Nkye mwi quara rieqatama mpoqama kyeta qamwateqata variata. Nkye mwi quara riemwaqita vivaro mwaa entara nanra nanra inraikyavantove qovarama viro nkyi qoraqama nyatairera, nkye hia mwi inraikyava nkyi antua kyairata mpo qua taunru kyaraitita, qati riemwa teta qamwateqata variqita quata.
7 Mwi inraikyava mwi inraikyava nkyi qoraqamaqiro viraro nkye Kotirara kepukyaqama kye riemwaqita vi okyarara Kotiva qio mwia mwataara hiqaro taqaananro. Korivanto hia ekyaa enta vahiani inraikyava vaiharo vaisivanto mwi orira mwataara hirero qiaqotairo mwia mwataara hiqaro taqe varira. Korivanto qumina orivanto nraahu vaiharo nkye Kotirara kepukyaqama kye riemwaqita viva mwiva nritarero vaiharo Kotiva mwianrama nronraqama kyero riero. Vaisivanto kori mwataara hintema kyero Kotiva nkye mwianra kepukyaqama kyeta riemwaqita vira mwataara hi variro. Mpo inraikya mpo inraikyavanto nkyi qoraqamaqiro virata nkye Kotirara nraahu kepukyaqama kyeta riemwaqita vivera, nraakiara Iesusi Karaisira qovarama kyaani entaraqaa Kotiva nkyi nyutu tuaahera kyero nkyi nronraqama kyero nkyi qamwata nyataananro.
8 Nkye Iesusi Karaisira hia taqaahua variavaro nkyi mwutukyavanto mwianra vahira. Nkye matevata hia mwia taqaahua variqata nkye mwianra kepukyaqama kye riemwaqita vi variara. Nkye Iesusirara mpoqiavata qamwateqata variarara tiro, nkye nkyeta nroqitaita mwianra mpo qua vutu kye tiva hiama qio vahiananro.
9 Nkye Iesusirara kepukyaqama kye riemwaqita viraqaatairo nkyi mwanraqura huvantu kyaari inraikyava qovara hiananro.
10 Haaru poropetinramwuvanto variqata Kotiva nraakye qora huvantu kyero sitaani okyarara ntapihi kyeta riarerata uti variqata Kotira qua, mpo qua mpo quara nraato tara hiqata varura. Kotiva mwihua kyaahaqa huvata mwihua Kotiva nkyi kyuqema nyatarera hianinranra qoqama kyeqata tura.
11 Karaisira mwanraquravanto mwihuaqi variqaro timwa nyinro tiqaro, Karaisiva nriqa vi inraikyara varaqiro viro mwiaqaatairo mwiva nronraqama viraro mwia nrutuvanto virito vahiananrove, tuvata mwihua mwi quara qara ntiqata nraato tara hita tiqata, Taireve mwitaa hiananrove? Ta vaisivave mwitaa mwitaa hiananrove? tura.
12 Mwihua ntapihi kyovaro mwihua qati varu entaraqaa mwi inraikyava qovara hiariva hia vahura. Mate nkye varia entaraqaama mwi inraikyava qovarama viro. Kotiva nai mwanraqura nyaamwusairo titovaro mwiva vaisi mponramwu kyaahaqa huvata mwinramwuhua mwi quara kyuqe mwakyaakya nkyi timwa nyuvata nkye riora. Qikye, nyaamwunyaahuavata mwi quara okyara ntapihi kyeta riataa ihata variara.
14 Nkye Kotira nraaqiara variqata nkye mwia qua riemwaqita quata. Haaru nkye Kotira qua hia riaraitita varu entara, nkye nkyita mwutukyavanto vahu inraikyara qora inraikya nraahu vararerata uti varura. Nkye mwaa entara mwitaamaqita vivora.
15 Kotiva nkyi nyaanrama kyero sita varaiva, mwiva kyotataqama kyero variqaro kyuqe kyaiqa nraahu vare varirara tita, nkyevata kyotataqama kye variqata Kotira nraantantamwa kyeta kyuqe kyaiqa nraahu varaqita quata. 16 Kotira mpukuqi Kotiva mwitaama tiro:
17 Kotiva hia vaisi nrutuara rieqaro mwi vaisiva nronra vaisive mwi vaisiva pata vaisive tiraitiro, mwiva vaisi kyuqe kyaiqarave qora kyaiqarave rieqaro qua avuqavuqama kye varira. Nkye mwianra rieqatama Kotirara aakyara nteta tiri tiqovave tiqatama mwatani variqi viqata Kotirara aatuma kyeqata variqi quata.
18 Haaru nkye nkyi haivaqahua timwa nyu quara nraahu rieqatama nkye qumina aanra nrohi varuvaro Kotiva nkyiara nte mwihua huvantu kyaarita qatinani nritareta quate tiro, mwiva nkyi kyoqaa hirero hia qumina taiqaani inraikyara ori munimaqove, kori munimaqove, kyoqaa hiraitiro, 19 Kotiva nkyi Karaisira nraanreqotairo kyoqaa utu taira. Karaisira nraanrevanto ekyaa kyoqaa nraatara kyaira. Sipisipi hia mwia mwamwantaqaa mpo nramwanaamwavata vahura kyuqe mwamwanta vataara ru kyontema kyeta Karaisira ru kyora.
20 Haaru hia mwaa mwatara ututo entara Kotiva tiqaro, Karaisiva mwi kyaiqara varaananrove, timwa kyero mwia mwatama tero variqiro viro mwaa entara nkyiara rieqaro Kotiva Karaisira qovarama kyaira.
21 Karaisiva nkyi kyaahaqa hianinranra tita, nkye Kotirara kepukyaqama kyeta riemwaqita vi variara. Kotiva Karaisiva qutu vuraqitairo qati vara sivuma kyero mwia nrutu tuaaheraate tiro, mwia nronraqama kyora. Kotiva Karaisira mwitaa hurara tita, nkye tiqata, Qutaama Kotiva tirivata mwitaa hiqaro tivitaananrove, ti variara.
23 Nkye varirerata qaiqaa qaraakyaqama kyero mwatatai nraaqiarahua variara. Hiama qutu quari inraikyava nkyi qaiqaa mwata tairata nkye qaiqaa qutu vivarave. Kotira quavanto qati vahiqiro vi vari quava, mwiva nkyi qaiqaa mwata tairama. Mwi quava ekyaa enta qati vahiqiro quananro.
24 Kotira mpukuqi mwitaama tiro: