1 Me dutu mai tua na Gougonu ni Berete gulu,[a] tara holoa nia na Gougonu ni Lovovule. 2 Mana lei manesukaghi kamanagho ma rana manetarai ni vetena nina Moses tara tabotabo ivei kara nea na mate poloana Jesus, na pukuna tara mataghunira na vuresubo.
3 Ma Satan te haghevia Judas, tara holoa nia ghua Iscariot, gaia sakai tadira rana manevetena. 4 Gaia te va righira na lei manesukaghi kamanagho, ma rana malaghai tara righitaonia na Valetabu, mara padalaghinia ivei ke nea na peroana Jesus vanira. 5 Gaira tara nia togo keri mara baubahu vania ge kara pelua nia na rongo. 6 Judas te holopangotia didira na baubahu, me kene malana ge ke lavia vanira Jesus, ma kara bei ghilalaa na vuresubo.
7 Na Gougonu ni Berete gulu te sara tua. Tana bongi keri kara matei gaa na dalei sheep na vatei vanga sukaghi ni Lovovule. 8 Ma Jesus te vetenara Peter ma John me bosa vanira, “Tona mo koro va gonidilaa vanighita na vanga ni Lovovule ge ka ghania.”
9 Ge ro huatia, “?Ivei to liona koro va gonidilaa?”
10 Ge bosa vanira, “Tona, mo koro va haghe tana komu sule Jerusalem, mo koro sodoa na mane te holaa na popo vatu ni beti ke sodoghau. Koro tumuria mo koro va sara tana vale ke rughuhaghe igaa. 11 Mo koro bosa vania gaia te loghovale, ‘?Na Tarai te huatigho mai, ivei na voki kai ghania igaa na Lovovule, inau ma nigua vaovarongo?’ 12 Gaia ke tuhua vanighau na voki sule tana lavata i kokou, te talugoni tua, igaa koro gonidilai na lei totobo.” 13 Gaira toro tona, moro righi sodoi na lei totobo te diki bosai vanira tua Jesus, mi gaa toro gonidilaa na vanga ni Lovovule.
14 Me sara tua na bona ni aho ge kara vanga, Jesus kolura nina manevetena tana bela ni vanga. 15 Ge bosa vanira, “E hau tua tu liona ngangata na ghaniana na vanga ni Lovovule kolughau, ge ke sara mai nigua na bona ni vahaghitaili! 16 Mi nau tu bosa vanighau, ‘Inau ku mua ghania mua, polo ke tate na puku ni ghanaghana ilokana na Kinakabuna God.’ ”
17 Jesus te lavia na seu, me holoutoa nia God ge bosa, “Kau lavia eni ma kau tuvalia ighobumiu heghemiu. 18 Inau tu bosa vanighau, ‘Itaeni te vuivuni ku mua inuvia na wine, polo ke sara mai anina Kinakabu God.’ ”
19 Keri ge lavia na pile berete me holoutoa nia God me ngitia, ge vahera, me bosa, “Aeni na huligu, ku va heghau gatu tua. Kau nea eni nia na ghanaghana oliagu.” 20 Te vagha ghua te vanga soko, me va hera na seu ge bosa, “Na seu eni anina baubahu vaolu God, te ngasilia nia na ghabugu te tave vanighau.[b] 21 Kau righia! Aeni gaia ke perou te kabu koluu tana bela ni vanga! [c] 22 Inau na Dale Tinoni ku mate vaghaa te vilia tua God. Hauvaa ma God ke vahaghitailia sughua na mane keri ke perou!”
23 Ma rana vaovarongo tara sopa huahuati heghedira, ahei tadira ke nea na totobo eni.
28 “Ighau tau kabu koluu haia tana lei bona ni tabotaboagu. 29 Te vaghaa tamagu te heu tua na maana ge u huhuli, ku heghau na maana eni, 30 ge kau vanga ma kau inu koluu tana bela ni vanga ta nigua na kinakabu. Ge kau sopou tana lei malei sopou ni vunaghi haba, ma kau vunaghi pungisira ara hangavulu rua na kema ni Jew.”[g]
31 Jesus te bosa vania Peter, “Simon, Simon! Ko rongoviu mai! God te talana Satan ge ke tabotaboghau udolu, ge ke ghilala nimiu na taluutuni tara ngasi pe taho. 32 Mi nau tu kokoeliulivutigho tua Simon, ge ke bei labe gea nimua na taluutuni. Tana bona ko ghoi ririuoli mai tagua, ko patupatura lei hoghomu ge didira taluutuni ke ngasi.”
33 Peter te bosa tughu vania, “Maghutu, inau tu ghanaghana dila, ge ku haghe kolugho tana vale pipiti puku mate kolugho!”
34 Me bosatughu Jesus, “Inau tu bosa vanigho Peter, ke mua tangi mua na kokoroko igeva, me tolu tua na tughuru ni bosaana to mua ghilalau inau.”
35 Keri ge huatira nina vaovarongo Jesus, “Tana bona tu vetena horughau, mu bosa vanighau, ge kau bei lavia siki rongo, pana kirisa, pana hahara marevo. ?Ivei tea, siki totobo ghua tau mua loghoa?” [h]
36 Ge bosa vanira Jesus, “Ahei taeni te loghoa na paosi, pana kirisa, ke lavia mughua, ma hei te mua loghoa na isi, ke nia hunulu mughua nina pupulu me ke pelua sakai. 37 Inau tu bosa vanighau, na lei gegere tabu te bosaa, ‘Agaia sakai tara idumi kolua nia rana hughu vetena.’ Na bosa eni ke kaleu inau, na pukuna na hava tara gereu nia ke kale tua.” [i] 38 Ma rana vaovarongo tara bosa, “Maghutu, ko righia! Erua na isi raini.”
39 Ma Jesus te tughuru sania na komu sule keri, me tona tana ghotu i Olive vaghaa te ghaghua haia tua, ma rana vaovarongo tara tona kolua. 40 Me sara tua ge bosa vanira nina vaovarongo, “Kau kokoeliulivuti, ge kau bei tumu gea tana tabotabo.”
41 Gaia te tona sagauvira, te vaghaa te mua hauvira ka peta saravia so, ge tualaghi tuturu me kokoeliulivuti, 42 “Tamagu, ke liomu ke, mo ko lavi kehaa na vahaghitaili eni tagua. Mua taonia na liogu inau, na liomu ighoe vamua.” 43 Mana angel ni kokou te tate vania, ge mai me patupatua. 44 Me vahaghitaili sule ge kokoeliulivuti laga vaa. Na vivikino te horu mai tana hulina, me tudutudu horu vaghaa na ghabu tana pari.[j] 45 Me soko na kokoeliulivuti, ge oli va sodora rana vaovarongo tara maturu, na pukuna tara lugu mara dikalio. 46 Ge bosa vanira, “?E ghua ge au maturu? Kau rarai ma kau kokoeliulivuti, ge kau bei tumu tana tabotabo.”
47 Me kokoe so Jesus, mara sara na ovu ni vuresubo te hulira Judas, sakai tadira rana manevetena. Gaia te mai ta Jesus me nonginongia. 48 Ge bosa vania Jesus, “?Judas, na hava na pukuna ge o perou nia na nonginongi, inau, na Dale Tinoni?”
49 Ma rana vaovarongo tara tughuru kolua Jesus tara righia na hava te kale mara huatia, “?Lord, kai nia labu nimami na isi?” 50 Ma sakai tadira te sipaa nina isi me kamo kehaa nia na kuli madolona nina seka na puku ni sonisukaghi.
51 Ge bosa Jesus, “Beto! Bei labura!” Me talu olia na kulina na mane me mavo. 52 Keri ge bosa Jesus vanira na lei manesukaghi kamanagho, na mane nagho ni malaghai tara righitaonia na Valetabu, ma rana huhuli tara mai ge kara lavia, “?Na hava na pukuna ge au mai keneu nia na isi mana tako ge kau laviu vaghaa na tinoni hughu vetena? 53 Inau tu kabukolughau haia so tughu bongi lokana na Valetabu, mi ghau tau mua tabotabo ge kau tabeu! Ma eni gaia nimiu na bona ni aho ni lutu na bona God te lubatia Satan ke nei na hava te liona te huhuli ga na maana ni pungi.”
54 Ma rana malaghai tara lotia Jesus, mara lavi tona tana valena na puku ni sonisukaghi. Ma Peter te saritaonira mai imuri. 55 Mara kerua na lake i ghobuna na valeala ni dete, ma Peter ghua itadira tara sopou talighutia na lake, mara madiru. 56 Ma sakai tadira na ghairau tahula te righia Peter lilighina na lake, te righi kale utoa ge bosa, “Na ghana udu ghua Jesus na mane eni!”
57 Me hughu a Peter, “Vaivine, inau tu mua ghilalaa na mane keri!”
58 Mi murina vaso, asakai na mane te righi kalea Peter ge bosa vania, “Ighoe sughua sakai tadira!”
59 Me hagha vaghaa sakai na bona ni aho i murina eni, asakai na mane keha te nia valavala ngangataa Peter, “Ke mua ghoi taho tua, na mane eni na ghana udu Jesus, na pukuna gaia ghua na mane ni Galilee!”
60 Ma Peter te ghoi bosa tughu, “Mane, inau tu mua ghilalaa na hava to bosa!” Me hau vasoo te kokoe so Peter me tangi na kokoroko. 61 Ma Lord te ririuoli me vaevanea vaa Peter. Ma Peter te ghanaghana olia na hava te diki bosaa vania na Lord te ghaghua, “Inaghona ge ke tangi na kokoroko igevaa ke, me tolu tua na tughuru ni bosaana to mua ghilalau.” 62 Ma Peter te rughu horu me va tangi ngurunguru i pari bebete.
63 Mana lei mane tara righitaonia Jesus tara batobatoa mara labua. 64 Tara piti pungisighi na matana ge ra huatia, “?Ge ighoe na prophet ke, bosa vanighai, ahei te labugho?” 65 Me subo na bosadika tara bosai vania.
66 Me taporasa tate mai na dani, na lei huhuli, ma rana manesukaghi kamanagho, ma rana manetarai ni vetena nina Moses tara savukolu, ma rana malaghai tara lavia Jesus vanira rana ovu ni dete manaha eni[k] ge ra huatia, 67 “?Ko bosa vanighai, ighoe sughua na Messiah?”
70 Ma gaira udolu tara bosa, “?Keri ke, mi ghoe sughua Dalena God?”
- a na Gougonu na Berete gulu Tana na gougonu eni, rana Jew tara ghanaghana olia na bongi dania Moses te idera rana kukuadira dato sania va tana butu ni komu i Egypt. Tana bongi keri ka tara kerea na berete taho na yeast na pukuna tara sania minamina. Righia Buka Rughuhoru 12:1-27.
- b Na balu gegere ke me taho na bosana Jesus murina Aeni na huligu tana tete hangavulu-hiua, ma gaia udolu na tete erua hangavulu. Righia Jeremiah 31:31-34.
- c Buka Linge 41:9
- d Matthew 18:1; Mark 9:34; Luke 9:46
- e Matthew 10:25-27; 23:11; Mark 9:35; 10:42-44
- f John 13:12-15
- g Matthew 19:28
- h Matthew 10:9-10; Mark 6:8-19; Luke 9:3; 10:4
- i Isaiah 53:12
- j Na balu gegere te taho ga na tete 43 mana 44.
- k Ovu ni dete manaha Na ovu ni dete manaha te loghoa na maana ge ke detea ahei te mua taonia na vetena ni Jew. Hauva, te mua loghoa na maana ge ke matera na lei tinoni. Na gavumane ni Rome vamua te loghoa na maana ge ke matera na lei tinoni.
- l Buka Linge 110:1