Luka à charr Ure ku me̱me̱ A si charr isa i undurr wanggo nggo à charr ungbamvu unggo ku hen. Ni ima mi, inta i si ni inkindirr yi nggo i tsarr di a su Luka uni ni ahun wa yo à charr ungbamvu ku Luka ku. Luka à na undu nu ure ku nggo abangga ba nggo a hi na ashishi ambarr ngga a da tuku aseki ka nggo a bre ni itu i Yesu nggo a ni so tsitsirr tuku undu ku nggo à na. Ungbamvu ku Ure ku Iwre unggo ku u zirr bi nu ungbamvu ku Indu i Abi kuma na angu ku. Ure umbarr ku tuku nggo a ssu angbamvu akama a charr nggo a di inta i hi di a su unushirr uyirr nggo à charr angbamvu akama aha mi, na charr ku undurr uyiyirr uwama yo, Tiyofilo (1:13). Itu i ure i ungbamvu ku Luka ku i si ikpa ttungo i Yesu Kristi yi tuku inkindirr yi nggo à nga nye na yi. Ankla ka kye kakami ka nu ungbamvu ku a si (19:9, 10). Ungbamvu ku u tsarr ni ikikre yi di Yesu à ttu na tasi nggo abiga ba a so di nyarr na di surr ashishi di ukyekye ku Abachi ku bu nga ni tsarr ssu na ba. Are ka nggo a charr ka nu ungbamvu unggo ku, tuku ankla ka nggo a charr ka nggo Ingri tuku imimarr lala i Yesu yi 1:1—2:52 Izzu na amasirr tuku itsarr kye i Yesu yi 3:1—4:13 Undu ku Yesu ku nu Galili 4:14—9:50 Undu ku Yesu ku na anko a ikuma nu Urushalima 9:51—19:27 Undu ku Yesu nu Urushalima 19:28—20:47 Ibre are ka inkindirr yi nggo i taka la ni ichi 21:1-38 Ittu tuku itasi i Yesu yi 22:1—24:53
1 Ingga chi uwa, ankpye Tiyofilo.
Anishirr shishemi a ka ta ukpa na charr aseki angga ka nggo Yesu à na ka, nggo a di so ni inta ba. 2 A charr aseki kama nggo inta i wo na angu ka abangga ba nggo a di ga ma, na hi na ashishi, zhi ni ime̱me̱ yi, na bre surr ku anishirr ba. 3 Meme yo, ingga ji so kpi mi ni bre aseki ka we nggo a na zhi ni ime̱me̱ yi, ni kye i ta wre ingga bu charr ku ùwà, ankpye Tiyofilo, aseki ka na chi na chi. 4 Ingga na meme wre ku ùwà bu hi da aseki akama namri nggo a charr ku ùwà na ka a sa ajiji. A da ingri i Yohana
uni zzu na amasirr wa 5 Ni ivi yi nggo Hirridu nggo su uttu unkpi wa nggo di gri anga ka Yahudiya ka, ugo numa à su unikye nggo a yo ma du Zakarriya. A zhi ni inkirr i abikye yi nggo a yo ba di Abija. A su uhanma a Aruna. Ayamba ama yo su Alisabatu. Uwa mi su uhanma a Aruna meme. 6 Zakarriya tuku Alisabatu, aba aha mi a zirr wre na anke̱ ka Abachi, na di kru isisu iba i Atiko yi namri. Na si jaku ni inkpi iyirr mi hen. 7 Alisabatu à su nu ukru. Aba aha mi a ka kuyi ba, ni ima yo aba so sama nu uvuvurr.8 Na azhibarr numa nggo uwa a su ku abikye bu Abija ba undu umbarr, u Zakarriya nggo à so na undu ku unikye umaku nu Uki Unkpi ku Ibarr Abachi ku. 9 A hla Zakarriya hihla mu nâ ta si nggo a di na na adu ambarr a abikye wa di a bu rri nu Uki Unkpi ku Ibarr Abachi ku, ku tu iki ihun ingba nggɨnggɨ yi. 10 Nggo a so tu itu iki ihun ingba nggɨnggɨ yi, i so kparri nggo, abi nga ni barr Abachi ba shishemi so barr na ábì.
11 Mre, unitu a Abachi wa nggurr huzzu nu Zakarriya ku, na nga ni kukri na anga a ungo ri a akikre ka a so tu iki ihun ingba nggɨnggɨ yi. 12 Nggo Zakarriya sa ashishi na ku na ki wu, isisu ki ma. 13 Unitu wa à ddu ku di, “Zakarriya si ki isisu hen, Abachi à wo ibarr imuwa yi, uwami wa Alisabatu à ta ngri ku ùwà uvuvurr, ùwà ta yo ma du Yohana. 14 Ùwà ta se ni inyarr kakami ni itu ima yi, anishirr shishemi ta me̱ nyarr ni ingri ima yi. 15 A taka su unkpi na age̱ ka Atiko, na si taka so ahi ka inkindirr yi nggo di ki ihwa mremremu hen. Zhi ni ingri ima yi Izhi i Abachi yi taka rri so na ku. 16 A taka du anishirr bu Israila shishemi a kanga na Atiko Abachi ambarr wa ku. 17 Uwa yo ta su uwanggo taka nga kuchi, bari Atiko wa taka nga. Nggo à ti nga, uwa taka ni na undu nu ukyekye tuku izhi iyiyirr ima yo ni inggi yi nggo Iliya à na undu umaku na yi nggo. À na meme wre ku ka ni nggurr akiki bi na amumarr, ni taka ni na abi kà iwo ure ku Abachi ba ki anishirr azizi, nggo ta se na amarr ka ina wre, nâ ta sa anishirr ba Abachi. À ta du anishirr ssubi, na so kye anko a inga i Atiko yi.”
18 Zakarriya à zhi unitu wa di, “Ingga ta na kingginggi ni ta hi di ida muwa yi ta su jiji? Ingga nggo su uchuche mu, u ayamba mungga wa mi su uchuche mu meme.”
19 Unitu wa ddu ma di, “Ingga yo su Gabre, ingga di kri na age̱ ka Abachi. Uwa yo tu ingga nu Ure ku wre ku nga nu ùwà ku. 20 Nu nggo ùwà si kpanye nu ure ku nggo ingga da ku ùwà hen, ni ima yo, bazhi ziza ùwà taka di so ywiywimi, sa ni ure, kuma na azhibarr wa nggo ayamba muwa wa taka ngri uvuvurr wa. Wanggo yo si inkindirr yi nggo ùwà taka hi yi nu nggo ivi yi ti ma.”
21 Meme nggo, anishirr ba nggo a kri bi Zakarriya na ábì ka Uki Unkpi ku Ibarr Abachi ku a gru so ki isisu da a su ku anggi mu uwa à rri ku so gbami nu umi uki ku. 22 Zakarriya à huzzu nggo na re chankarr, anishirr ba a hi ni ima yo da Abachi à tsarr ma inkindirr nu Uki ku Ibarr ku. Ima yo du ma kye na so ki ba na ango, na so jinjirr mi.
23 Nggo ivi i undu i Zakarriya nu Uki Unkpi ku Ibarr Abachi ku i vu sarr, uwa kakuma ni iko. 24 Nu ugo ki ivi ima yi, Alisabatu ayamba ama wa hru ine, na di so ba nu uki mu ki ihwa ikywi. 25 Na da di, “Kye bari, ziza yo Atiko na ki ingga inkindirr inkpi inggi yi. Atiko tsarr ingga ikpanye ima yi ni ivi inggi yi. A ttu ishisha*Ishisha: Na adu a ani Yahuda, a si inkindirr ishisha ayamba à bu sama ni ngri. glo ki ingga na anishirr ba!”
A da di a ta ngri Yesu 26 Nggo ine i Alisabatu yi ki ihwa itani, a Abachi tu unitu ama wa Gabre ni igbu nu Nazareti na anga ka Galili, 27 nu uva numa ku nggo a nise hi unuru kye, nggo a yo ma di Maryamu. Ugo numa nggo a yo ma di Isuhu, uwa yo à go ma. Ugo wa su uhanma a uttu Doda. 28 Unitu wa à nye na ku, na ku da ku di, “Ingga chi ùwà, ùwà nggo Abachi na wre ku ùwà kakami! Abachi se nu ùwà ku.”29 Maryamu ki wu kakami, nggo a wo ichi ima yi, na so ri amarr ni itu i inkpi i ichi ima yi. 30 Unitu wa ddu ma di, “Maryamu si ki isisu hen, sa Abachi nggo à ta na wre ku ùwà kakami. 31 Uwa ta hru ine, ni ta ngri uvuvurr ni ta yo ma di Yesu. 32 Uvuvurr wa taka sa ankpye. Anishirr ta yo ma du Uvuvurr a Abachi Unkpi Kakami wa. Atiko Abachi taka ni du ma à ri ittu i ábáchí ma, uttu Doda. 33 Uwa yo taka su uttu a ahinhan bu Yakubu ba sese. Ittu ima yi taka sama ni ikikre.”
34 U Maryamu ddu unitu wa di, “Ingga ni su uva mu bari, unuru nise hi ingga kye, i ta na ki ngginggi ni si ki ingga meme?”
35 Unitu wa ka sa ku di si, “Izhi Iwre i Abachi yi mu i ta ji nu ùwà ku, ukyekye ku Abachi Unkpi Kakami wa ta ni ttu ùwà kago. Uvuvurr wa nggo ùwà ta ngri, a ta sa ni ìlà. Aba ta yo ma du Uvuvurr a Abachi. 36 Kye, iwrimi Alisabatu, nggo a da di à se nu ukru, à se ni ine ihwa itani ziza, ni ichiche ima inggi yi. 37 Inkindirr sama nggo ka mri Abachi ina.”
38 U Maryamu ddu ma di, “Ingga su ugarr a Atiko. Abachi bu na inkindirr yi nggo iwre ku ni itu mungga, nâ ta si nggo ùwà da.” Unitu wa à ka ma du.
Maryamu gru kuma na Alisabatu ku 39 Ni ivi ima yi, i Maryamu gru ssubi na narr kuma na Alisabatu ku ni iko ima yi, ni ìgbù na agbre wa na anga ka Yahudiya ka. 40 Nggo Maryamu a nggurr surr ni iko i Zakarriya, na sa ashishi na Alisabatu ku, na chi ma. 41 Nggo Alisabatu wo ichi i Maryamu yi, u uzuma wa nu umi ine ku a ki wu, Izhi i Abachi yi mirri ku Alisabatu nu ukpa. 42 Alisabatu da hantu di, “Ùwà yo sa ayamba wa nggo Abachi yo ku ùwà angu ka iwre mri amba ba namri. Abachi yo ku Uvuvurr wa nggo ùwà ta ngri ma angu ka iwre meme! 43 Angginggi du inkindirr inkpi ma mi nga ni ingga ku, nggo uwa ayirr a Atiko mungga wa gru nga ni ingga ku? 44 Ankpa yirr nggo ingga wo ichi muwa yi, u uvuvurr mungga wa nu umi ine à gru ta inyarr. 45 Abachi yo ku ùwà angu ka iwre nggo ùwà kpanye du ure ku Atiko ku nggo a tu ba nu ùwà ku, bu si meme!” Maryamu da usarr ki inyarr 46 Maryamu da di, “Isisurr mungga yi ko nyarr ku Atiko. 47 Ingga nyarr ku Abachi nggo à kpa ingga ttungo. 48 Ingga nggo si si inkindirr hen, Abachi ssu ingga ugarr ama wa hi. Bazhi ziza, ùka ku anishirr namri ta di yo ingga du ayamba wa nggo Abachi yo ku angu ka iwre, 49 nggo Abachi Unkpi wa, na ki ingga inkindirr inkpi inggi yi. Isa ima yi si iwre. 50 Nggo a se ni itito ni itu i abi kru isisu ama ba, bazhi nu ùka numa kuma nu numa. 51 Abachi na ungo uma ukyekye ku nà na undu unkpi. A tse abi nggurr anke̱ kahre, na abangga ba nggo di ri amarr inkindirr inkpi na atu a ambarr wa. 52 Abachi ddu atuttu ankpinkpi ji ni imburr imbarr yi, na gɨ abangga ba nggo si si inkindirr hen gru. 53 Na nu abi ki iyo ba iki iwre shishemi, na du abu ungo ba kakuma na ango aha. 54 A gri ure umaku nggo a da zu ku ábáchí munta ba, du uwa taka ni kye agarr ama ba Israila, na ashishi ka itito. 55 Na kye Ibrayi na ahinhan ma ba na ashishi ka itito ase na ase nâ ta si nggo a ka da zu ku ábáchí munta wa ba!”56 U Maryamu so ni Alisabatu iwrima wa ku ki ihwa itarr bari na kakuma ni iko nu Nazareti.
Ingri i Yohana uni zzu anishirr na amasirr wa 57 Nggo ivi i ingri yi nga ku Alisabatu, uwa ngri uvuvurr unuru. 58 Abi girr ama ba na amla ma ba a wo inkindirr inkpi i itito ima yi nggo Atiko na ku Alisabatu na zi ma inyarr.59 Nggo uvuvurr wa à ki ivi itandarr ni ingri, aba nga ni yo ku iji, na gru so ri amarr ka yo ku isa i aki yi du Zakarriya. 60 Ayirr wa kisa na da di, “Iya! A ta yo ma du Yohana.”
61 Aba a kisa ku di, “Umlama numa à si ri Yohana hen.”
62 Aba zhi aki wa na ango di a bu yo uvuvurr wa du unggonggo. 63 U Zakarriya da ba na ango di a bu gri ku uwa inkindirr numa nggo uwa ta charr na yi. Nggo a gri ku na yi, uwa kpa yi na charr di, “Isa ima yi ri Yohana.” Aba kukri na so vu angu gri. 64 Na ankpu yirr, irrirri ima yi gbuddu ku, uwa gru so re na ba, na so nyarr ku Abachi. 65 Isisu ki abi girr ama ba, anishirr ba gru ku di bre are akama kago ni ìgbù i agbre yi na anga ka Yahudiya ka. 66 Nggo anishirr ba wo ure kuma na gru so ta amarr ni itu yi na so bi zhi di, “Uvuvurr wama taka sa angginggi?” Nggo a hi ungo ku Abachi ku u se ku ni itu.
Zakarriya nyarr ku Abachi 67 Izhi yi Abachi yi mirri ku Zakarriya aki a Yohana wa, uwa gru so da ure zu di: 68 “Di inta nyarr ku Atiko Abachi a ani Israila! Nggo a nga nye zi anishirr ama ba na ddu ba ttungo. 69 Nggo a ni inta uni kpa ttungo unkpi, zhi nu uga ku Doda ugarr ama wa. 70 Nâ ta si nggo Abachi à da zu na angu ka abi kpa are ama abi wre ba ngbangbamu. 71 Na da du uwa taka ni kpa inta ttungo nu ungo ku abi kà inta ba, abangga ba nggo sa abi karr inta. 72 Na da zizo du uwa taka kye ábáchí munta ba na ashishi ka itito, na ssu ishi azhi iwre ima yi hi. 73 Ishi azhi yi nggo à da zu ku ábáchí munta wa Ibrayi, 74 du uwa taka ni ddu inta ttungo na ango ka abi karr inta ba, di inta ga ma sa ni isisu, 75 ni si ni isisurr i iwre ni izirr zizi na age̱ ka Abachi nggo inta ti so ni ingbingbru inggi yi. 76 “Uzumu, à ta yo ùwà ki uni kpa are a Abachi Unkpi Kakami wa. Ùwà yo ta kuchi ku Atiko ku bi na anko wa ssubi ku. 77 Ùwà yo ta ku bre ku anishirr da Abachi ta nggurr ila ure imbarr yi zhi, na kpa ba ttungo. 78 Itito i Abachi yi si shishemi. Ima yo du ma ni inta uni kpa ttungo wa, nggo si nâ ta si anza ambre wa nggo la zhi nu unkplassu ji nga ni inta ba. 79 Na la ku abi so ni ibwu ba tuku abi so ywhiywhirr ni ittu,
1 Ingga chi uwa, ankpye Tiyofilo.
uni zzu na amasirr wa
8 Na azhibarr numa nggo uwa a su ku abikye bu Abija ba undu umbarr, u Zakarriya nggo à so na undu ku unikye umaku nu Uki Unkpi ku Ibarr Abachi ku. 9 A hla Zakarriya hihla mu nâ ta si nggo a di na na adu ambarr a abikye wa di a bu rri nu Uki Unkpi ku Ibarr Abachi ku, ku tu iki ihun ingba nggɨnggɨ yi. 10 Nggo a so tu itu iki ihun ingba nggɨnggɨ yi, i so kparri nggo, abi nga ni barr Abachi ba shishemi so barr na ábì.
11 Mre, unitu a Abachi wa nggurr huzzu nu Zakarriya ku, na nga ni kukri na anga a ungo ri a akikre ka a so tu iki ihun ingba nggɨnggɨ yi. 12 Nggo Zakarriya sa ashishi na ku na ki wu, isisu ki ma. 13 Unitu wa à ddu ku di, “Zakarriya si ki isisu hen, Abachi à wo ibarr imuwa yi, uwami wa Alisabatu à ta ngri ku ùwà uvuvurr, ùwà ta yo ma du Yohana. 14 Ùwà ta se ni inyarr kakami ni itu ima yi, anishirr shishemi ta me̱ nyarr ni ingri ima yi. 15 A taka su unkpi na age̱ ka Atiko, na si taka so ahi ka inkindirr yi nggo di ki ihwa mremremu hen. Zhi ni ingri ima yi Izhi i Abachi yi taka rri so na ku. 16 A taka du anishirr bu Israila shishemi a kanga na Atiko Abachi ambarr wa ku. 17 Uwa yo ta su uwanggo taka nga kuchi, bari Atiko wa taka nga. Nggo à ti nga, uwa taka ni na undu nu ukyekye tuku izhi iyiyirr ima yo ni inggi yi nggo Iliya à na undu umaku na yi nggo. À na meme wre ku ka ni nggurr akiki bi na amumarr, ni taka ni na abi kà iwo ure ku Abachi ba ki anishirr azizi, nggo ta se na amarr ka ina wre, nâ ta sa anishirr ba Abachi. À ta du anishirr ssubi, na so kye anko a inga i Atiko yi.”
18 Zakarriya à zhi unitu wa di, “Ingga ta na kingginggi ni ta hi di ida muwa yi ta su jiji? Ingga nggo su uchuche mu, u ayamba mungga wa mi su uchuche mu meme.”
19 Unitu wa ddu ma di, “Ingga yo su Gabre, ingga di kri na age̱ ka Abachi. Uwa yo tu ingga nu Ure ku wre ku nga nu ùwà ku. 20 Nu nggo ùwà si kpanye nu ure ku nggo ingga da ku ùwà hen, ni ima yo, bazhi ziza ùwà taka di so ywiywimi, sa ni ure, kuma na azhibarr wa nggo ayamba muwa wa taka ngri uvuvurr wa. Wanggo yo si inkindirr yi nggo ùwà taka hi yi nu nggo ivi yi ti ma.”
21 Meme nggo, anishirr ba nggo a kri bi Zakarriya na ábì ka Uki Unkpi ku Ibarr Abachi ku a gru so ki isisu da a su ku anggi mu uwa à rri ku so gbami nu umi uki ku. 22 Zakarriya à huzzu nggo na re chankarr, anishirr ba a hi ni ima yo da Abachi à tsarr ma inkindirr nu Uki ku Ibarr ku. Ima yo du ma kye na so ki ba na ango, na so jinjirr mi.
23 Nggo ivi i undu i Zakarriya nu Uki Unkpi ku Ibarr Abachi ku i vu sarr, uwa kakuma ni iko. 24 Nu ugo ki ivi ima yi, Alisabatu ayamba ama wa hru ine, na di so ba nu uki mu ki ihwa ikywi. 25 Na da di, “Kye bari, ziza yo Atiko na ki ingga inkindirr inkpi inggi yi. Atiko tsarr ingga ikpanye ima yi ni ivi inggi yi. A ttu ishisha*Ishisha: Na adu a ani Yahuda, a si inkindirr ishisha ayamba à bu sama ni ngri. glo ki ingga na anishirr ba!”
29 Maryamu ki wu kakami, nggo a wo ichi ima yi, na so ri amarr ni itu i inkpi i ichi ima yi. 30 Unitu wa ddu ma di, “Maryamu si ki isisu hen, sa Abachi nggo à ta na wre ku ùwà kakami. 31 Uwa ta hru ine, ni ta ngri uvuvurr ni ta yo ma di Yesu. 32 Uvuvurr wa taka sa ankpye. Anishirr ta yo ma du Uvuvurr a Abachi Unkpi Kakami wa. Atiko Abachi taka ni du ma à ri ittu i ábáchí ma, uttu Doda. 33 Uwa yo taka su uttu a ahinhan bu Yakubu ba sese. Ittu ima yi taka sama ni ikikre.”
34 U Maryamu ddu unitu wa di, “Ingga ni su uva mu bari, unuru nise hi ingga kye, i ta na ki ngginggi ni si ki ingga meme?”
35 Unitu wa ka sa ku di si, “Izhi Iwre i Abachi yi mu i ta ji nu ùwà ku, ukyekye ku Abachi Unkpi Kakami wa ta ni ttu ùwà kago. Uvuvurr wa nggo ùwà ta ngri, a ta sa ni ìlà. Aba ta yo ma du Uvuvurr a Abachi. 36 Kye, iwrimi Alisabatu, nggo a da di à se nu ukru, à se ni ine ihwa itani ziza, ni ichiche ima inggi yi. 37 Inkindirr sama nggo ka mri Abachi ina.”
38 U Maryamu ddu ma di, “Ingga su ugarr a Atiko. Abachi bu na inkindirr yi nggo iwre ku ni itu mungga, nâ ta si nggo ùwà da.” Unitu wa à ka ma du.
56 U Maryamu so ni Alisabatu iwrima wa ku ki ihwa itarr bari na kakuma ni iko nu Nazareti.
59 Nggo uvuvurr wa à ki ivi itandarr ni ingri, aba nga ni yo ku iji, na gru so ri amarr ka yo ku isa i aki yi du Zakarriya. 60 Ayirr wa kisa na da di, “Iya! A ta yo ma du Yohana.”
61 Aba a kisa ku di, “Umlama numa à si ri Yohana hen.”
62 Aba zhi aki wa na ango di a bu yo uvuvurr wa du unggonggo. 63 U Zakarriya da ba na ango di a bu gri ku uwa inkindirr numa nggo uwa ta charr na yi. Nggo a gri ku na yi, uwa kpa yi na charr di, “Isa ima yi ri Yohana.” Aba kukri na so vu angu gri. 64 Na ankpu yirr, irrirri ima yi gbuddu ku, uwa gru so re na ba, na so nyarr ku Abachi. 65 Isisu ki abi girr ama ba, anishirr ba gru ku di bre are akama kago ni ìgbù i agbre yi na anga ka Yahudiya ka. 66 Nggo anishirr ba wo ure kuma na gru so ta amarr ni itu yi na so bi zhi di, “Uvuvurr wama taka sa angginggi?” Nggo a hi ungo ku Abachi ku u se ku ni itu.