Lukas 8

Dhèu bhèni-dhèu bhèni dhu madhutu Lamatua Yesus

1 Nèbhu boe ka Yesus dènge ana madhutu Na, dhèu canguru dua sèra, kako palème kota-kota dènge rae-rae ètu sèra. Laꞌe lolo dènge dhèu dadꞌèi Ama Lamatua. Èèna ka dhu jꞌajꞌi lii lolo beꞌa hia rèngu aaꞌi-aaꞌi ra. 2 Ètu dꞌara kaboko rèngu, abhu kahèi pèri-pèri dhèu bhèni dhu madhutu. Bhèni se dhu uru èèna abhu rupa-rupa papèdꞌa, aa cahagꞌe dhu nidhu tao. Te ngaa Yesus ka dhu puri-paꞌèle aaꞌi si. Nuka sèmi Maria nèti rae Magdala, dhu uru èèna, Yesus bata eele pidhu nidhu nèti nèngu. 3 Abhu kahèi Susana, dènge mama Yohana. Yohana ne, dhèu èmu Kusa. Kusa ne, kapala urusan nèti èmu dhèu aae Herodes. Aa abhu ae kahèi bhèni leo dhu lasi palere-lere dènge Yesus si. Bhèni se pake doi-dhari rèngu mesa ra ho ogo Yesus si ètu jꞌara.[a]

Lii pakasame lula-nèti dhèu cebꞌe hini ètu rupa-rupa rai

(Mateos 13:1-9, Markus 4:1-9)

4 Ca tèka, dhèu mai nèti rae-rae ho tenge Yesus. Ropa dhèu ae se pakaboko, hèia Na lolo dènge ra pake lii pakasame èci, aku Nèngu na, 5 “Abhu ca dhèu sabꞌa oka-tedhe, dhu laꞌe cebꞌe hini asa dꞌara oka na. Hini se cahagꞌe lèke ètu jꞌara. Ropa dhèu kako re èèna, jꞌèli lèke hini se. Aa manu-bhui mai ka tutu raꞌe aaꞌi. 6 Hini cahagꞌe, lèke ètu dedha rai dhu pènu dènge hadhu. Hini se muri, te ngaa nèbhu boe hèia kamale dhae-dhae, lula èi kura. 7 Hini cahagꞌe hari lèke ètu era ajꞌu padhudhu. Te ngaa ropa hini muri, ajꞌu padhudhu hèlu pamadhe aaꞌi si. 8 Aa hini dhu leo lèke ètu dedha rai hèu mèngi. Hini se muri dènge sega, toke kapai ka hua. Hua ae titu kèna, dꞌai cangasu hari.”

Lolo èle ka, Yesus paꞌèle lii pakasame ne, dènge lii dhu mèdhu, aku Nèngu na, “Miu dhu pasa dhilu, na, ngee paie-iie!”

Lamatua Yesus peka na, nga tao ka Nèngu dꞌèi pake lii pakasame

(Mateos 13:10-17, Markus 4:10-12)

9 Èle èèna ka, ana madhutu Yesus karèi sasoa nèti lii pakasame deo na.

10 Na dhaa, peka na, “Sèmi neꞌe! Lula miu se dꞌèi madhutu dadꞌèi Ama Lamatua dènge dꞌara kateme, nèti èèna ka Jaꞌa peka paledꞌa, ho miu meꞌa tasamia Lamatua neo paredha dhèu unu Na. Te ngaa dhèu leo roꞌo boe pareꞌa dènge dadꞌèi Lamatua. Nèti èèna ka, Jaꞌa ajꞌa-nori si pake lii pakasame di. Te dhèu nèti lii padhai Lamatua dhu suri tèke le, peka na,

‘Rèngu se rèdhi le,

te ngaa roꞌo boe reꞌa.

Rèngu tadèngi le,

te ngaa roꞌo boe sèmi.’ ”[b]

Lamatua Yesus peka sasoa nèti hini deo sa

(Mateos 13:18-23, Markus 4:13-20)

11 Hèia Yesus peka sasoa nèti lii pakasame ne, aku Nèngu na, “Hini se, nuka Lii Holo-Nori Ama Lamatua. 12 Hini dhu lèke ètu jꞌara, nuka dhèu dhu nanene Lii Holo-Nori Ama Lamatua, te ngaa dhèu aae nidhu mai parame nare nèti dꞌara rèngu. Dènge jꞌara neꞌe, rèngu parcaya boe Lamatua, aa abhu boe mamuri. 13 Hini dhu lèke dedha hadhu, nuka dhèu dhu nanene Lii Holo-Nori Ama Lamatua dènge dꞌara karejꞌe. Te ngaa amo na marèma boe. Rèngu parcaya, te ngaa ropa paraga dènge jꞌajꞌèra, rèngu manahu. 14 Hini dhu lèke era ajꞌu padhudhu, nuka dhèu dhu tadèngi, ka ra sèmi rare Lii Lolo Beꞌa. Te ngaa nare nèbhu boe, ka rèngu bhèlu eele Lii Lolo Beꞌa, lula rèngu bhute dènge laladhe sasabꞌa-laꞌa rèngu, mèdha-panyau rèngu, aa dènge neo mamuri karejꞌe di. Nèti èèna ka, parcaya rèngu dènge boe kabꞌua ngaa-ngaa. 15 Te ngaa hini dhu lèke ètu dedha rai hèu mèngi, nuka dhèu dhu mamuri mola dènge dꞌara hua iia. Ropa rèngu tadèngi Lii Lolo Beꞌa Ama Lamatua, rèngu sèle asa dꞌara rèngu. Dènge jꞌara ne, rèngu parcaya taa-taa, aa adꞌu-ue jꞌara dhu beꞌa.”

Lii upama nèti saguru labhu pake èru rai

(Markus 4:21-25)

16 Ka Yesus peka hari, na, “Abhu ètu mia, dhèu paheo rare labhu iiki, ho èèna na saguru dènge èru rai. Aa abhu ètu mia, dhèu tao labhu ètu roꞌa koi. Te ladhe tao sèmi èèna, dhèu bisa boe rèdhi heo na. Labhu dhu guna, nuka padhèdi ètu era dedha, sèna ka heo na bisa pasaraa dhèu dhu maso mai.[c] 17 Èci èèna kahèi dènge aaꞌi-aaꞌi dhu pahuni limuri ne, bèli-camèdꞌa pasabhoka. Aa madha jꞌara-madha jꞌara dhu dhèu reꞌa boe limuri ne, èèna na dhèu bisa reꞌa mèu.[d]

18 De miu hudꞌi pangee paie-iie ku jꞌara seꞌe. Dhèu dhu neo tenge tareꞌa-reꞌa dadꞌèi Lamatua, nèngu asa dꞌèlu-mèu. Te ngaa rèngu dhu pusi pahae boe dadꞌèi Lamatua, rèngu asa goa.”[e]

Cee ka dhu tareꞌa-reꞌa aꞌari Lamatua Yesus?

(Mateos 12:46-50, Markus 3:31-35)

19 Ca tèka, Yesus bhute dènge dhèu ae. Hèia ina dènge ari Na mai neo paraga dènge Ne. Te ngaa ra bisa boe lasi padètu, lula dhèu se, ae titu kèna. 20 Ka abhu dhèu laꞌe peka dènge Yesus, na, “Ama! Ina dènge ari Ama, ètu liꞌu sèi. Ra neo paraga dènge Ama.”

21 Ka Na dhaa, peka na, “Oo! Te ngaa sèmi neꞌe. Ina dènge aꞌari Jaꞌa, nuka rèngu dhu tareꞌa-reꞌa dꞌèi nanene Lii Lolo Beꞌa Ama Lamatua, aa tao madhutu.”

Lamatua Yesus pamau ngèlu aae

(Mateos 8:23-27, Markus 4:35-41)

22 Ca lodꞌo, Yesus gale dhèu pajuu-paleha Na, aku Nèngu na, “Mai lati ka asa cabèka dano.” Ka ra caꞌe koha cue, hèia pakèdꞌi lasi. 23 Ropa rèngu ètu talora dano, Yesus bhèjꞌi. Nèbhu boe cagꞌagꞌa laa, ngèlu aae mai. Naha tèbꞌe koha, hèia èi maso sa dꞌara, ka oe molo.

24 Ropa rèdhi sèmi èèna, hèia ana madhutu se parèi Ne, peka na, “Ama! Ama! Kèdꞌi ho tolong ku laa! Te èdhi madhe aaꞌi kèna!”

Ka Yesus kèdꞌi. Hèia Na kai ngèlu dènge naha, peka na, “Mau ka!” Kacaꞌa laa, ngèlu dènge naha mau dènge ka.

25 Hèia Na pasanèdꞌe ana-ana madhutu Na, aku Nèngu na, “Nga tao ka miu parcaya mèka Jaꞌa?”

Rèngu madhaꞌu dènge malaa, ka ra pakarèi èci dènge èci, aku rèngu na, “Cee ka Yesus ne? Tasamia ka Nèngu bisa paredha ngèlu dènge naha, ka ra madhutu dadꞌèi Na?”

Lamatua Yesus babège eele nidhu nèti dhèu hujꞌu

(Mateos 8:28-34, Markus 5:1-20)

26 Nèbhu boe rèngu dꞌai rai Garasa, ètu sebhe dano Galilea.[f] 27-29 Ètu era neꞌe, dhèu èci dhu nèbhu ae le, nidhu ae pahujꞌu ne. Dhèu ne dènge boe èmu, ka na pea ètu era roꞌa dhèu madhe. Bèli-bèli èèna kako laꞌe-mai, dhu pake boe mèdha-papake. Te nidhu sèra loe boe paredha ne. Dhèu dhu èki le pèri-pèri hari dènge rate aa pakanau ne dènge kanau bèsi, te ngaa na lèku èta si. Ka nidhu se laka-seti ne ho laꞌe asa era dhu kaliu.

Ropa Yesus si puru nèti dedha koha, ka dhèu hujꞌu ne mai asa Yesus. Hèia na paꞌoo-parodha. Ka na pabèbhe iisi, aa na patitu kètu urutuu ètu haga Yesus. Hèia Yesus paredha nidhu sèra, aku Nèngu na, “Ee, nidhu! Rai eele nèti dhèu neꞌe!”

Hèia dhèu hujꞌu ne paꞌoo, peka na, “Baku gagu jaꞌa! Te jaꞌa keꞌa Èu ne Yesus, Ana nèti Ama Lamatua dhu Dedha Risi Eele! Èu baku pajꞌèra jaꞌa!”

30 Ka Yesus karèi ne, “Ngara èu cee?”

Hèia nidhu se dhaa, aku rèngu na, “Legion, te jiꞌi se ae, sèmi sordadꞌu riho-riho.” Na lii sèmi èèna, lula nidhu se ae-ae dhu maso ètu dꞌara ngiꞌu dhèu èèna.

31 Nidhu se loe boe pamako Yesus, sèna ka baku pua rèngu lasi asa dꞌara Roꞌa Jꞌajꞌèra, nuka era taha koasa bhabhelu-katubꞌa.

32 Te ngaa dhu padètu ètu èèna, hahi canau kateme dhu nyuu rai ètu sebhe ledhe. Ka nidhu se manèngi Yesus, peka na, “Pua la jiꞌi maso asa dꞌara hahi sèi!” Hèia Yesus dꞌèi kahèi. 33 Ka nidhu se kalua ka nèti dꞌara dhèu mone ne, lasi maso asa hahi. Hahi se aaꞌi-aaꞌi ra hujꞌu, ka ra rai pajꞌala puru nèti sebhe ledhe ne, hèia caroco asa dꞌara dano. Aa cène, ka madhe aaꞌi-aaꞌi ra.

34 Ropa rèdhi sèmi èèna, dhèu madhenge hahi se, rai lasi palème rae-rae ètu sèra, lolo aaꞌi-aaꞌi ngaa dhu jꞌajꞌi. 35 Ropa dhèu ètu rae se tadèngi lii lolo se, ka lasi ae-ae sèna ka neo rèdhi unu ra tatao dhu jꞌajꞌi le. Dꞌai era èèna, rèngu ladhe, na, dhèu dhu nidhu tao èèna, madhèdi mau-mau padètu ètu haga Yesus. Nèngu pake le mèdha-papake, aa na hujꞌu heka. Ladhe rèdhi sèmi neꞌe, ka aaꞌi-aaꞌi ra jꞌajꞌi madhaꞌu. 36 Hèia dhèu-dhèu dhu ladhe rèdhi ngaa dhu jꞌajꞌi ne, ra palolo dènge dhèu-dhèu dhu heka mai sèra, tasamia ka dhèu hujꞌu ne èle nèti papèdꞌa na. 37 Ka dhèu Garasa aaꞌi-aaꞌi ra manèngi Yesus ho tèke eele rai rèngu, te rèngu madhaꞌu titu kèna.

Hèia Yesus si caꞌe lasi asa dedha koha, sèna ka lèpa hari asa cabèka dano Galilea.

38 Te ngaa dhèu deo na dhu nidhu tao, loe boe pamako Yesus, aku nèngu na, “Ama! Hudꞌi laa jaꞌa madhutu Ama kahèi!”

Te ngaa Yesus dhaa ne, peka na, 39 “Sèmi neꞌe ku laa! Beꞌa risi èu lèpa ka asa aꞌari èu. Lamu lolo aaꞌi dènge ra, na, Ama Lamatua tao le jꞌara dhu beꞌa hia èu.”

Hèia dhèu ne kako palème dꞌara kota ne, na palolo dènge dhèu aaꞌi-aaꞌi ra, peka na, Yesus ka dhu paꞌèle nèngu.

Lamatua Yesus pamamuri hari ana bhèni nèti Yairus, aa paꞌèle bhèni èci dhu lèke papèdꞌa bhèni

(Mateos 9:18-26, Markus 5:21-43)

40 Èle èèna ka, Yesus si lasi hari dènge koha asa cabèka dano Galilea. Lodꞌo rèngu puru nèti dedha koha, dhèu ae dhu mate mema le Yesus. Dhèu se mai ae-ae ho soru Ne. 41-42 Ètu neꞌe abhu ca dhèu, ngara na Yairus. Nèngu kapala èmu manèngi-mangajꞌi ètu dꞌara kota ne. Ana na dhoka ca dhèu di; ana bhèni, umur na canguru dua tèu. Ana bhèni ne dhu pèdꞌa aae, oe madhe. Ropa Yairus nèdhi Yesus mai, hèia laꞌe patitu kètu urutuu na ètu madha Yesus. Na manèngi ho Yesus dhuli èmu na, sèna ka puri-paꞌèle ana na.

Dhaa nare ka, Yesus madhutu dènge ne asa èmu na. Aa dhèu ae madhutu rèngu. Ka rèngu paseti èci dènge èci.

43 Abhu kahèi dhèu bhèni èci dhu kako dènge rèngu. Bhèni ne dhu lèke papèdꞌa dhèu bhèni dhu loe boe canguru dua tèu kèna. Doi-dhari dènge mèdha-panyau na èle aaꞌi le, ho bꞌae dote-matarii. Te ngaa abhu boe dhu bisa puri-paꞌèle ne. Papèdꞌa na asa na hoe.[g] 44 Ka na ara padètu-dètu asa Yesus nèti kabodho. Hèia na gai lèke suu kodho Yesus. Ropa na gai lèke kodho Yesus ne, hèia papèdꞌa na èle dènge ka.

45 Cagꞌagꞌa laa, Yesus titu taha. Hèia Na karèi, peka na, “Cee ka dhu goi lèke Jaꞌa?”

Te ngaa abhu boe ca dhèu sa dhu mangaku. Ka Petrus bꞌala, aku nèngu na, “Ama! Dhèu ae-ae ka dhu tao paseti aa patule-pajuku nèti kabodho. Sèmi neꞌe ne, teꞌa na cee ka dhu goi lèke Ama!”

46 Te ngaa Yesus peka dènge ne, “Aadꞌo! Deo na Jaꞌa rasa abhu koasa dhu kalua nèti ngiꞌu Jaꞌa. De Jaꞌa keꞌa, na, ca dhèu dhu sangaja gai Jaꞌa.”

47 Ropa bhèni ne neꞌa, na, nèngu bisa boe pasili, hèia na madhaꞌu titu kèna. Isi na rèbha-rèbha, ka laꞌe patitu kètu urutuu ètu madha Yesus. Hèia na lolo mi dhèu ae sèra, nga tao ka nèngu gai Yesus. Aa na lolo kahèi, na, ropa nèngu gai lèke Yesus, nèngu èle dènge nèti papèdꞌa na.

48 Hèia Yesus lii dènge ne, peka na, “Ana hèni! Èu èle nèti papèdꞌa, lula èu parcaya Jaꞌa. Lèpa ka dènge mera-milu!”

49 Lodꞌo Yesus padhai lii era dènge bhèni ne, ca dhèu nèti Yairus mai peka dènge ne, “Ama, ee! Ana ama aadꞌo heka. Na madhe le, de pajꞌèra ia ka Ama Mese.”

50 Te ngaa ropa Yesus tadèngi nare lii peka dhèu èèna, hèia Yesus lii dènge Yairus, “Mau-mau! Baku madhaꞌu! Parcaya mi Ama Lamatua di. Nèngu ka dhu hia mamuri mi ana èu.”

51-53 Ropa rèngu dꞌai èmu Yairus, dhèu ae le. Ra tangi dènge dꞌara pèdꞌa. Ka Yesus kai si, peka na, “Ae eele ka tangi laa! Ana ne madhe boe. Dhoka na bhèjꞌi di!”

Te ngaa dhèu se pahae boe, ra mari pakapengo hèbꞌa, te rèngu rèdhi unu ra ana ne maꞌète aꞌae. Hèia Yesus manèngi sèna ka ina-ama nèti ana bhèni ne, Petrus, Yohanis dènge Yakobis maso lasi palere-lere dènge Ne. Dhèu leo sèra, Na hia si mate ètu liꞌu.

54 Rare dꞌara, ka Yesus kèpe ai ana ne, hèia Na paroa peka na, “Ana! Kèdꞌi ka!” 55 Cagꞌagꞌa laa, ana ne mamuri hari, ka na kèdꞌi titu. Hèia Yesus lii dènge ina ana bhèni ne, na, “Hia ana ne naꞌa!” 56 Ina-ama ana ne malaa-maloha. Te ngaa Yesus pasanèdꞌe si, baku palolo dènge dhèu, ngaa dhu jꞌajꞌi ne.

<- Lukas 7 Lukas 9 ->