Yohanee 12

Ane̱ŋ ne̱ ɔkye̱e̱ ko̱ a twiiri laŋpe̱ŋtaa we̱e̱ Yeesuu ayaa se̱‑ɔ

(Matiyo 26.6–13; Maak 14.3–9)

1 Ŋke nsiye a saŋ a bo̱ gyaŋŋe̱ gyi Wuribware̱-a‑kya-ane̱-yɔwe̱ a ateese‑o, ne̱ Yeesuu a yɔ Bɛtaniya kamaŋgyii, ne̱ Yeesuu a kyiŋŋi Lasarus le̱e̱ lowi‑ro‑o‑ro. 2 Ne̱ baa waa ateese mfe̱ŋ sa mò̱. Lasarus mò̱ pe̱kye̱e̱, Maataa, e̱ gye̱ ne̱ ɔ waa ke̱tɔ ke̱maa ɔ sa bamo̱ gyikpa. Lasarus tii bamo̱ ne̱ bamo̱ aa Yeesuu te ba gyi ateese‑o si. 3 Ne̱ Lasarus mò̱ pe̱kye̱e̱ nyɔse̱po̱ Mariya a taa laŋpe̱ŋtaa kɔne̱kɔne̱sɛ ko̱ praŋto̱wa bo̱rɔ, ne̱ mò̱ yawo̱ bo̱ le̱ŋ bwe̱e̱tɔ‑ɔ bo̱ twiiri we̱e̱ Yeesuu ayaa se̱, ne̱ ɔɔ taa mò̱ ipwii o de ɔ kpɛɛ. Ne̱ laŋpe̱ŋtaa‑ɔ sɔ kɔne̱kɔne̱sɛ a kɔɔre̱ lɔŋ amo̱ pɛɛɛ‑rɔ.

4 Ne̱ Yeesuu agyase̱po̱‑ɔ ɔko̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ Yudas Kariyotinyi‑o, mò̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ ba a ɔ bo̱ gyi Yeesuu kidiburo‑o, a tɔwe̱ fe̱yɛ, 5 “Nte̱tɔ se̱ ne̱ ɔkye̱e̱ mɔ a nye̱ra laŋpe̱ŋtaa mɔ ne̱ ba taare̱ a bo̱ fe mò̱ siidii ŋkpe̱ŋ nna, na bo̱ taa atanne̱‑ɔ bo̱ sa atiripo̱‑ɔ ne̱e̱?” 6 Mò̱ a tɔwe̱ amo̱‑ɔ, n gye̱ sa ne̱ atiripo̱ ase̱ŋ e̱ gye̱ ne̱ a tiri mò̱, amaa bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ ɔ gye̱ oyu‑o si. Mò̱ ase̱ ne̱ Yeesuu mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱‑ɔ atanne̱ bo̱, amaa mò̱‑ɔ mɔ i ywii amo̱ ako̱ o gyi.

7 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Mo̱nꞌ yɔwe̱ ɔkye̱e̱ amo̱! Mo̱nꞌ sa a ɔ waa ke̱tɔ ne̱ ɔ waa‑ɔ. A le̱e̱ fe̱yɛ ɔɔ taa laŋpe̱ŋtaa mɔ bo̱ be̱ya sa mo̱, na kake nsi ne̱ mo̱ i wu‑o, ɔ taare̱ a ɔ lɔŋŋɔ mo̱ kayo̱wɔre̱, na bo̱ pure mo̱. 8 Na atiripo̱ fe̱raa, mo̱ne̱ aa bamo̱ e̱ bo̱‑rɔ kake ke̱maa, amaa m fe̱raa, mo̱ aa mo̱ne̱ maa kye̱na a bo̱ yɔ.”

Kikpuni ne̱ baa da Lasarus kuŋu si‑o

9 Ne̱ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ a nu fe̱yɛ Yeesuu bo̱ Bɛtaniya kamaŋgyii‑ro, amaa n gye̱ Yeesuu wo̱re̱ se̱ ne̱ baa yɔ mfe̱ŋ, amaa baa yɔ a bo̱ ya ŋu Lasarus ne̱ Yeesuu a kyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro‑o ne̱e̱. 10 Amo̱se̱‑ɔ ne̱ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ abre̱sɛ‑ɔ a da Lasarus kuŋu si kikpuni fe̱yɛ bo̱ mɔɔ mò̱ gbaa mò̱. 11 A le̱e̱ fe̱yɛ ane̱ŋ mɔ ne̱ Yeesuu a waa‑ɔ se̱‑ɔ, Yudaa awuye‑o bwe̱e̱tɔ a le̱e̱ ba kine bamo̱ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱‑ɔ, ne̱ ŋkee ba kɔɔre̱ Yeesuu ba gyi.

Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a yɔ Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ‑ɔ

(Matiyo 21.1–11; Maak 11.1–11; Lukas 19.28–40)

12 Kaye̱ ŋke‑o, ne̱ ase̱sɛ ne̱ baa ba Wuribware̱-a‑kya-ane̱-yɔwe̱ a ateese kigyibe̱e̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ a nu fe̱yɛ Yeesuu e̱ ba Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ. 13 Amo̱se̱ se̱‑ɔ ne̱ baa ŋeri mbeŋ afe̱raa, ne̱ baa ya gyaŋŋaa mò̱. Na ba fɛɛ‑rɔ fe̱yɛ,

“Mo̱nꞌ sa a ane̱ da Wuribware̱ kakyirele.

Wuribware̱ yure mò̱ ne̱ ɔ ba mò̱ ke̱nyare̱‑rɔ‑ɔ.*

Wuribware̱ yure ane̱ Isireelii swe̱e̱re̱ se̱ owure.”

14 Ne̱ Yeesuu a ŋu kakurumagyii ko̱ ye̱re̱, ne̱ ɔɔ de̱e̱ kye̱na se̱, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ a de̱ŋ tɔwe̱ fe̱yɛ,

15 “Mo̱ne̱ ɔke̱maa ne̱ o te Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ‑ɔ!

Mo̱nꞌ sa a mo̱ne̱ akatɔ gyi.

Mo̱nꞌ ke̱e̱ mo̱ne̱ owure a de̱e̱ kakurumagyii ɔ ba.”*

16 Saŋ ne̱ ɔɔ waa amo̱‑ɔ, mò̱ agyase̱po̱‑ɔ mo̱ŋ nu kaase̱. Amaa saŋ ne̱ Yeesuu a wu, ne̱ oo kyiŋŋi o yii Wuribware̱ se̱‑ɔ, ne̱ baa nyiŋŋi si fe̱yɛ abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ a kyɔ tɔwe̱ mò̱ ase̱ŋ amo̱, ne̱ bo̱ yɛ, “Ane̱ŋ ne̱ ane̱ a waa‑ɔ ne̱e̱.”

17 Ne̱ ase̱sɛ ne̱ bo̱ bo̱ Yeesuu ase̱ saŋ ne̱ ɔɔ te̱e̱ Lasarus le̱e̱ ke̱gye̱raŋta‑rɔ, ne̱ oo kyiŋŋi mò̱ le̱e̱ lowi‑ro‑o, a le̱e̱ tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ baa ŋu‑o. 18 Amo̱ ya sa ne̱ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ a yɔ ya gyaŋŋaa Yeesuu kpa‑rɔ‑ɔ. Baa nu le̱e̱ bo̱ko̱‑ɔ ase̱ fe̱yɛ mò̱ ya waa ane̱ŋ a akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ mɔ. 19 Ne̱ Farisii awuye‑o e̱ tɔwe̱ ba gywii abɛɛ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ a ŋu aaa? Ane̱ ase̱ŋ‑ɔ maa kpa a a kra pɛɛɛ‑ɔ. Mo̱nꞌ ke̱e̱ fe̱yɛ kaye̱‑rɔ ase̱sɛ pɛɛɛ a gya mò̱ se̱!”

Ane̱ŋ ne̱ Griiki awuye ko̱ a buwi kpa Yeesuu‑o

20 Amɔ Griiki awuye‑o bo̱ko̱ tii bamo̱ ne̱ baa yɔ Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ ya suŋ Wuribware̱ saŋ ne̱ ba gyi Wuribware̱-a‑kya-ane̱-yɔwe̱ a ateese‑o si. 21 Ne̱ baa ba Filipo ase̱, ne̱ bo̱ yɛ, “Ɔbre̱sɛ, ane̱ e̱ kpa a ane̱ ŋu Yeesuu ne̱e̱.” (Filipo mɔ gye̱ Yeesuu agyase̱po̱‑ɔ ɔko̱, ne̱ ɔɔ le̱e̱ Bɛtɛsaye̱da maŋ‑nɔ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱ ne̱e̱.) 22 Ne̱ Filipo a ya tɔwe̱ gywii Andruu, ne̱ bamo̱ abɛɛ anyɔ a ya tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ ase̱sɛ amo̱ e̱ kpa‑ɔ gywii Yeesuu.

23 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, saŋ a fo̱ fe̱yɛ bo̱ sa mo̱ ke̱dabe̱ na wuraa. 24 Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ ke̱yaabraagyi ya sii atɔ‑rɔ, ke̱ maa waa sɛye̱, amaa ke̱mo̱ ya le̱e̱ da e̱se̱‑rɔ fe̱raa, ke̱ e̱ kwɛɛ, na kigyi de̱daa‑ɔ wu na ke̱po̱pwɛɛ‑ɔ daŋ ko̱we̱ ayaabraagyi bwe̱e̱tɔ. 25 Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ ɔke̱maa ne̱ ɔ kpa mò̱ fɔŋfɔŋ ŋkpa bwe̱e̱tɔ‑ɔ e̱ paŋ mmo̱ ne̱e̱. Ɔke̱maa mɔ ne̱ mò̱ fɔŋfɔŋ ŋkpa ase̱ŋ mo̱ŋ tiri mò̱ bwe̱e̱tɔ kaye̱ mɔ‑rɔ‑ɔ e̱ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ. 26 Ɔke̱maa ne̱ ɔ kpa fe̱yɛ o suŋ sa mo̱‑ɔ, amo̱ fe̱raa ɔ gya mo̱ se̱, na o nu mo̱ kanɔ. Na mò̱ ne̱ o suŋ ɔ sa mo̱‑ɔ ba bo̱ tii mo̱ se̱, na ɔ yɔ to̱ŋ ke̱maa ne̱ mo̱ e̱ yɔ‑ɔ. Ɔke̱maa ne̱ o suŋ ɔ sa mo̱‑ɔ, n se̱ Wuribware̱ e̱ bo̱nyaa mò̱.”

Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ mò̱ lowi ase̱ŋ‑ɔ

27 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mbe̱yɔmɔ mo̱ kakpo̱nɔ‑rɔ a nye̱ra. Amɔ n tɔwe̱ gywii n se̱ a o kuŋ ase̱ŋ mɔ ne̱ a kpa a ba mo̱ se̱‑ɔ bɛɛɛ? Daabii! Amo̱ se̱ ne̱ mo̱ a ba. Mo̱ a ba ne̱e̱ a m bo̱ gyi faanɛɛ a awo̱re̱fɔɔ mɔ, na ŋ wu saŋ ko̱ŋko̱ mɔ‑rɔ.” 28 Ne̱ ɔɔ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱ fe̱yɛ, “N se̱, sa a fo̱ nya ke̱nyare̱ dabe̱ na wuraa.”

Puri amo̱‑rɔ, ne̱ oo nu bo̱re̱ ko̱ le̱e̱ so̱so̱ fe̱yɛ, “Mo̱ a nya ke̱nyare̱ dabe̱ na wuraa, na m be̱e̱ sa a ŋ nya.”

29 Ase̱sɛ ne̱ bo̱ ye̱re̱ mfe̱ŋ‑ɔ a nu bo̱re̱‑ɔ, ne̱ bamo̱ bo̱ko̱ yɛ baa nu ne̱e̱ fe̱yɛ bware̱ a su‑ro. Ne̱ bo̱ko̱ mɔ yɛ, “Wuribware̱ kabɔɔ ya sa se̱ŋsa gywii mò̱.”

30 Amaa Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ, “N gye̱ mo̱ se̱ ne̱ bo̱re̱ mɔ ne̱ mo̱ne̱ a nu mò̱ le̱e̱ so̱so̱‑ɔ a sa se̱ŋsa, amaa mo̱ne̱ se̱ ne̱ ɔɔ sa na mo̱nꞌ nya nu. 31 Mbe̱yɔmɔ e̱ gye̱ saŋ ne̱ Wuribware̱ i gyi kaye̱‑rɔ ase̱sɛ ase̱ŋ, na o tu Ɔbɔnsam ne̱ bo̱ fo̱ mbe̱yɔmɔ o de kaye̱‑rɔ ase̱sɛ mfɛɛre̱ se̱ ke̱yaale̱ŋ‑ɔ le̱e̱ mò̱ ke̱yaale̱ŋ‑ɔ se̱. 32 Bamo̱ ya yase̱ mo̱ so̱so̱, mo̱ i gyiiri ase̱sɛ pɛɛɛ a m baa mo̱ ase̱.” 33 Mò̱ a tɔwe̱ amo̱‑ɔ, ase̱sɛ e̱ ye̱re̱ amo̱ se̱ a bo̱ bo̱ pini lowi suyo ne̱ ɔ ba a ɔ bo̱ wu‑o.

34 Ne̱ ase̱sɛ‑ɔ a lee kanɔ fe̱yɛ, “A bo̱ Wuribware̱ mbraa a wo̱re̱‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ Kristoo‑o e̱ kye̱na nsu pɛɛɛ. Ne̱ e̱me̱ne̱ se̱ ne̱ fo̱ e̱ tɔwe̱ fe̱yɛ a tiri fe̱yɛ bo̱ yase̱ dimaadi mò̱ gyi‑o so̱so̱? Ne̱ ŋkee, nsɛ e̱ gye̱ dimaadi mò̱ gyi ne̱ fo̱ e̱ tɔwe̱ mò̱ ase̱ŋ‑ɔ ne̱e̱? Fo̱ fɔŋfɔŋ ase̱ŋ ne̱ fo̱ e̱ tɔwe̱, bɛɛɛ ɔko̱‑ɔ aaa?”

35 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “N du fe̱yɛ ke̱laŋŋe̱rɔ‑ɔ. Ke̱laŋŋe̱rɔ‑ɔ e̱ laŋŋe̱ mo̱ne̱‑rɔ a ki kyee kafwe̱e̱. Ane̱ŋ se̱‑ɔ, mo̱nꞌ kya mo̱ne̱ kpa se̱ nare̱ nsaŋ ne̱ ke̱laŋŋe̱rɔ bo̱‑rɔ‑ɔ, na kibugyii ma nya da mo̱ne̱ kpa‑rɔ. A le̱e̱ fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ ɔ naa kibugyii‑ro‑o mo̱ŋ nyi mfe̱ŋ ne̱ ɔ yɔ‑ɔ. 36 Amo̱se̱, mo̱ a saŋ m bo̱ mo̱ne̱ ase̱‑ɔ, mo̱nꞌ kɔɔre̱ mo̱ gyi, na mo̱nꞌ nya kii ase̱sɛ ne̱ bo̱ te ke̱laŋŋe̱rɔ‑ɔ‑rɔ‑ɔ.”

Ane̱ŋ ne̱ ase̱sɛ ko̱ a kine ko̱kɔɔre̱ Yeesuu gyi‑o

Yeesuu a tɔwe̱ amo̱‑ɔ kamɛɛ‑rɔ, ne̱ ɔɔ le̱e̱ mfe̱ŋ ya kwe̱e̱rɔ bamo̱ se̱. 37 Amaa ɔɔ waa akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ bwe̱e̱tɔ, ne̱ bamo̱ akatɔ a ŋu, amo̱ pɛɛɛ gbaa bo̱ mo̱ŋ kɔɔre̱ mò̱ gyi. 38 Ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ kyaamɛɛ Isaya ne̱ ɔɔ dɛɛ kye̱na‑ɔ a tɔwe̱‑ɔ a ba‑rɔ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ,

“Wuribware̱, ɔko̱ bo̱‑rɔ ne̱ ɔɔ kɔɔre̱ ase̱ŋ

ne̱ ane̱ a tɔwe̱‑ɔ gyi aaa?

Ne̱ ɔko̱ bo̱‑rɔ ne̱ fo̱ a sa ne̱ oo ŋu ane̱ŋ ne̱ fo̱ e̱ kaapo̱

fo̱ ke̱yaale̱ŋ de̱maŋte̱‑ɔ ɔɔɔ?”*

39 Isaya a tɔwe̱ ke̱tɔ se̱ ne̱ bo̱ mo̱ŋ taare̱ kɔɔre̱ gyi‑o, ɔ yɛ,

40 “Wuribware̱ a buŋ bamo̱ akatɔ se̱,

ne̱ ɔɔ sa ne̱ bamo̱ aŋu‑ro a waa le̱ŋ,

Le̱e̱ ane̱ŋ se̱‑ɔ, bamo̱ akatɔ maa buŋŋi a bo̱ ŋu atɔ,

ne̱ bamo̱ mfɛɛre̱ maa sa a bo̱ nu ase̱ŋ kaase̱,

ne̱ bo̱ maa nu bamo̱ e̱ye̱e̱,

na ɔ taa bamo̱ e̱bɔye̱ bo̱ ke bamo̱.”*

41 Ke̱tɔ se̱ ne̱ Isaya a tɔwe̱ amo̱‑ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ oo ŋu Yeesuu ke̱yaale̱ŋ ne̱ ko̱ kyɔ‑ɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ mò̱ ase̱ŋ.

42 Amo̱‑ɔ pɛɛɛ gbaa Yudaa awuye abre̱sɛ‑ɔ bwe̱e̱tɔ a kɔɔre̱ mò̱ gyi, amaa Farisii awuye‑o si‑o kufu de bamo̱, amo̱se̱ se̱‑ɔ bo̱ mo̱ŋ lee amo̱ kawu. Kufu de bamo̱ fe̱yɛ bamo̱ ya tɔwe̱ amo̱ ase̱ŋ kawu si, Farisii awuye‑o maa lɛɛ sa bamo̱ kpa a bo̱ lwee bamo̱ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ‑ɔ‑rɔ. 43 Ba kpa ase̱sɛ nkyo̱rɔ bo̱ kyo̱ŋ Wuribware̱ nkyo̱rɔ.

Abware̱se̱ŋ ne̱ Yeesuu ye̱re̱ se̱ o de o bu ke̱pɔ‑ɔ

44 Ne̱ Yeesuu a yase̱ mò̱ bo̱re̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔɔre̱ mo̱ o gyi‑o, n gye̱ mo̱ wo̱re̱ ne̱ ɔ kɔɔre̱ o gyi, amaa ɔ kɔɔre̱ n se̱ ne̱ oo suŋ mo̱‑ɔ gbaa o gyi. 45 Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ ɔke̱maa ne̱ o ŋu mo̱‑ɔ i ŋu mò̱ ne̱ oo suŋ mo̱‑ɔ. 46 Mo̱ a ba kaye̱‑rɔ fe̱yɛ ke̱laŋŋe̱rɔ‑ɔ ne̱e̱, na ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔɔre̱ mo̱ o gyi‑o ma nya sii kibugyii‑ro.

47 Amaa ɔke̱maa ne̱ o nu mo̱ ase̱ŋ, ne̱ ɔ maa bu amo̱‑ɔ, n gye̱ mo̱ e̱ gye̱ ne̱ mo̱ i bu mò̱ ke̱pɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ŋ ba ne̱e̱ a m bo̱ bu kaye̱‑rɔ ase̱sɛ ke̱pɔ. Mo̱ a ba ne̱e̱ a m bo̱ mo̱rɔwe̱ bamo̱.

48 To, se̱sɛ ne̱ o kine mo̱, ne̱ ɔ maa gya mo̱ kanɔ se̱‑ɔ de ɔko̱ ne̱ o bu mò̱ ke̱pɔ‑ɔ. Mò̱ e̱ gye̱ Wuribware̱ ne̱ mo̱ a tɔwe̱ mò̱ ase̱ŋ‑ɔ. Mò̱ e̱ gye̱ ne̱ o bu mò̱ ke̱pɔ. 49 N gye̱ mo̱ fɔŋfɔŋ ke̱yaale̱ŋ se̱ ne̱ mo̱ a tɔwe̱, amaa n se̱ ne̱ oo suŋ mo̱‑ɔ ya sa mo̱ kanɔ fe̱yɛ n tɔwe̱. 50 Mbe̱yɔmɔ ŋ nyi fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ mò̱ ya nu n se̱ kanɔ‑ɔ e̱ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ. Amo̱se̱‑ɔ, ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱‑ɔ e̱ gye̱ ane̱ŋ ne̱ n se̱ a tɔwe̱ gywii mo̱ fe̱yɛ n tɔwe̱‑ɔ.”

<- Yohanee 11 Yohanee 13 ->