Jon A Dorang Daxa Zin Iesu Kaarisito Jon Ka Varaar A Dor Vaamaravazang Pana A Baar Angkari Jon naan azaxai zin azangaaflu ma urua ubina varaviraai zin Iesu. Naan “axazak ina Iesu xa sasaxot” (13:23, 19:26, 20:2, 21:7,20,24). A baar zin Jon ka dador vaamaravas pana a Mesaaia naan nis. Jon ka saxot adu naandi ina dit fakot a baar zina dina inaxam paazaai adu Iesu naan a Mesaaia, axazak ina Nakmai xa ra kalin ma naa ra kling, naan Naata Nakmai, ma adu dina zuruk a roroiang sina (20:31). A maariaas iwana fararang ka malasing AD 87. A baar Jon ka malasing kari: (1) 1:1-18 A dorang pana nis Iesu (2) 1:19-51 Iesu xa varumara a vaamuzazang sina (3) 2:1-11:57 Iesu xa giu a vaamuzazang sina la maravas (4) 12:1-19:42 A zaan Iesu xa giu la Raan Iwana Zangas Fasaalang ma a maatang sin Iesu (5) 20:1-29 A ramaraat puliang sin Iesu (6) 20:30-31 Avuvuna xunaze Jon ka varaar a baar zina (7) 21:1-25 Iesu xa balas sin ubina varaviraai zina la pira Gaalili
1Iesu Naan A Dorang 1 Mumua pis la varumaraiang mase, a Dorang ka ra iziar vaanong, ma a Dorang ka ra iziar varaxai wana Nakmai, ma a Dorang bani Nakmai. 2 Naan bani xa ra iziar varaxai wana Nakmai waamua la varumaraiang mase.3 Lamaskana naan Nakmai xa ra vaziaar amun saan faakdul, ma xawit tazaan lamaskana faaziarang kari xawit nat faraxas kana balas sin taxazak tawarak ma taza lan tawarak. 4 A Dorang naan a vuvuna roroiang ma a roroiang kanaan kai lis a maravas aaxan aubina. 5 Ma a maravas ka ililap la bungsuzuk singsaxai a bungsuzuk kawit nat faraxas kana waramin naan.
A Balazang Sin Jon A Rapti Iwana Baaptaaizang 6 Mt 3:1,Mk 1:4, Lk 3:1-2Nakmai xa kling fawat a wangpaang sina, aizina xanaan Jon. 7 Ka wat kuna dador vaamaravazang pana a maravas angkanaan kuna aubina vaakdul dina inaxam paazaai wana naan. 8 Naan nanga xawit a maravas, ka wat kuna dador vaamaravazang pana a maravas. 9 A maravas faaratunaan angkanaan ina xai lis a maravas aaxan aubina vaakdul, xa kabal wat iriat la pira angkari.10 Naan ka ra iziar la pira angkari, ma naapalaau naan ka ra vaziaar a pira angkari aubina ila pira angkari xawit di raamin fakilaan naan. 11 Naan ka wat kun aubina zina vaatak singsaxai aubina zina vaatak kawit di rudaxain naan. 12 Singsaxai, naandi di rudaxain naan ma di inaxam paazaai wana aizina, naan ka lis a rudaxaiang kuna balazang a funalik sin Nakmai. 13 Kawit di balas a funalik sin Nakmai wana matmalabuk ila pira angkari, o xa malasing kari adu a funalik ma fufnaalik sin amun falambaan o wana sasaxotang sin labana, xawit. Nakmai nanga, naan damana naandi.
14 A Dorang ka balas axastunaan ma xa raagul varaxaiang dia. Di raamin fanong a marmari daxaiang sina, a marmari daxaiang sin azaxai be a Nalik ka wat sin Damana, ma naan ka bas pana daxaiang ma dorang faaratunaan.
15 Jon ka ra pitfiaat naan, ma xat kupkup dikdik paan sin aubina malasing kari, “Naan a rapti angkari nia ga ra dadorin malasing kari, ‘A rapti angkanaan kana wat la muraagu, xa laaup pana nia wanaze naan ka ra iziar waamua wana nia.’ ” 16 A daxaiang sina aaxan dia xa laba marazaat, malasing ma naan ka rai lis a daxaiang sin dia vaakdul, ma xa ralaas bulin dia wana amun daxaiang. 17 Avuna Nakmai xa lis fawat amun Lus ma Moses ka lis sin dia, singsaxai a daxaiang sin Nakmai ma a dorang faaratunaan ka wat lamaskana Iesu Kaarisito aaxan dia. 18 Kawit nanga taxazak ka ra rataamin Nakmai. Naatna zingbe azaxai naan kat faraxas faraxai wana Nakmai, naan ka iziar la rita Damana ma naan nanga xat famaravaas dia wana Nakmai.
A Iaariang Ka Waan Sin Jon A Rapti Iwana Baaptaaizang (Mt 3:1-12, Mk 1:1-8, Lk 3:1-18)19 A dor vaamaravazang sin Jon kari: Amun paamua zin aubina in Jerusalem di ra kling paanin azanon pris ma azanon iaana kilaaiang sin amun pris,*Ubina angkari, naandi zin a watbung sin Livaai. di waan sin Jon ma di iaari zina malasing kari, “Nua nis?” 20 Jon kawit na langarin pizin naandi, naan ka vazei vamaravaas naandi malasing kari, “Nia xawit a Mesaaia.”*Aknaas a dorang kari adu, a rapti Nakmai xa ra kalin naan. Lamaskana Baar Xoxok amun Judaa di ra piaat Nakmai xana kling fawat naan kuna zaxot faulinang aubina zina.
21 Maal 4:5, Lus 18:15-18Ma di iaari xaarik sina malasing kari, “Malasing ma nua nis? Ka malasing faa, nua Elaaija a profet i mumua?”
Jon ka xis naandi naako, “Kawit nia.” Ma di iaari xaarik sina malasing kari, “Ka malasing faa, nua a profet Nakmai xa xalxal wana?” Ma naan ka xis naandi naako, “Kawit.”22 Malasing ma di piaat sina, “Gu vazei maam nua nis. Maadi saxot maadina zuruk a xizang iwana iaariang sin naandi amun paamua ina di ra kling maam. Gu vazei maam pana nua.”
23 Jon ka xis naandi wana dorang sin a profet Aaisaaia malasing kari, “Nia a rapti xa viviraai la non bingil, ‘Naaguna waafatok a lan sin a Piran.’ ” (Aais 40:3)
24 Ma azanon Faarasi, ina amun paamua di kling fawat naandi zin Jon, 25 di iaari zina malasing kari, “Tamon nua xawit a Mesaaia o Elaaija o a profet angkanaan, kunaze gu baaptaais aubina?”
26 Jon ka xis naandi naako, “Nia ga baaptaais aubina wana daanim, singsaxai axazak lawalaua nim, kawit naagu rexaazin naan. 27 Naan kana wat lamuraagu, singsaxai nia xawit a rapti daxa xuna xanat faraxas gana akpaat a iaarus iwana su zina, wanaze naan ka laaup marazaat pana nia.”
28 Amun saan angkanaan ka balas Betani, laza rita daanim Jodaan, a non Jon ka baaptaais aubina wana.
Iesu A Naata Sipsip Sin Nakmai 29 A raan lamuraana, Jon ka raamin Iesu xa zangas puat sina ma xa piaat sin aubina naako, “Naagu raamin, Naata Sipsip sin Nakmai, ina xana zaf pizin amun matmalabuk taksaat sin aubina vaakdul. 30 Naan a rapti angkari nia ga dador wana naan sinim araan ga piaat malasing kari, ‘A rapti ina xana wat lamuraagu xa laaup pana nia, wanaze naan ka iziar vaanong paamua wana nia.’ 31 Paamua nia nanga xawit ga rexaazin naan, singsaxai a vuvuna watang surugu iriat sinim ka malasing kari, gana baaptaais aubina wana daanim kuna Nakmai xana vatangin naan sin amun Israael.”32 Ma Jon ka pitfiaat a dor vaamaravazang malasing kari, “Ga raamin a Laklagaai a Raabu xa kabal wat laaxur la lia malasing a baalus ma xa wat iziar wana naan. 33 Nia nanga xawit ga ra rexaazin naan, singsaxai axazak ina xa kling nia xuna baaptaaizang aubina wana daanim, ka ra vazei nia malasing kari, ‘Guna raamin a rapti a Laklagaai a Raabu xana kabal wat ma xa iziar wana naan. A rapti angkanaan kana baaptaais pana a Laklagaai a Raabu.’ 34 Ga ra raamin fanong ma ga dador vaamaravas adu naan Naata Nakmai.”
Ubina Di Tabung Balas Ubina Varaviraai Zin Iesu (Mt 4:18-22, Mk 1:14-20, Lk 5:1-11)35 A raan lamuraana Jon ka irur xaarik faraxai wana uru rapti varaviraai zina inaan. 36 Naan ka raamin Iesu xa zazangas bilas, ma xa piaat malasing kari, “Taamin iaa, Naata Sipsip sin Nakmai!”
37 Araan uru rapti varaviraai di langarin iaa, di los iaa Iesu. 38 Iesu xa rutaawuk ma xa raamin nandiaa di los iaa naan ma xa iaari zin nandiaa naako, “Adu gu saxot iaa aze?”
Di piaat iaa, “Raabi.” (Aknaas a waaling malasing, Maravas.) “Gu iziar vaa?”39 Ma Iesu xa xis nandiaa naako, “Laawus iaa ma naaguna raamin iaa.”
Ma di wa raamin iaa a non naa raagul wana ma di vanong iaa a raan angkanaan faraxai wana naan. Ka malasing 4:00 languzaraaf.40 Endru, daaza Saaimon Pita, naan azaxai zin nandiaa xa langarin a dorang sin Jon ma xa los Iesu. 41 Ma Endru xa tabung tangin daasna, Saaimon ma xa vazei naan malasing kari, “Maadi tangin fanong a Mesaaia.” (Aknaas a waaling angkari, adu Kaarisito.) 42 Ma xa zaxot naan ka waan sin Iesu.
Iesu xa raamin naan ma xa piaat sina naako, “Nua Saaimon, naata Jon. Maadina vakilaan nua Sifaas.” (A waaling angkari adu Pita.*Aknaaza waaling Pita adu, “A Vaat Siar.”) Iesu Xa Viring Filip Ma Naatanaael 43 A raan lamuraana, Iesu xa naxaam kana waan la pira Gaalili. Ka tangin Filip ma xa vazei naan naako, “Laawus, los nia.”44 Filip naan ila bina laba Betsaaida, a bina zaait sin Pita ma Endru. 45 Filip ka tangin Naatanaael ma xa vazei naan naako, “Maadi tangin fanong axazak Moses ka ra farar wana naan, lamaskana a baar iwana amun Lus, ma amun profet saait di farar wana naan, naan Iesu in Naazaret, naata Iosep.”
46 Naatanaael xa iaari zina naako, “Naazaret, tazaan daxa xana tukbilak inaan?”
Filip ka piaat, “Laawus, ma guna raamin.”47 Iesu xa raamin Naatanaael xa wat sina, ma xa piaat pana naan naako, “A rapti angkari, a rapti vaaratunaan in Israael, xawit a vaagitang lamaskana.”
48 Ma Naatanaael xa iaari zin Iesu naako, “Gu rexaazin nia malasing faa?”
Iesu xa xis naan naako, “Araan Filip kawit nanga na viring fawat nua, ga raamin fanong nua lawaana iaai a fik.”49 Ma Naatanaael xa pitfiaat naako, “Maravas, nua Naata Nakmai, nua a Xalxaal in Israael.”
50 Iesu xa piaat sina naako, “Gu inaxam paazaai wana nia, wanaze ga vazei nua adu, ga raamin nua lawaana iaai a fik. Guna raamin azanon saan ka laaup pana naari.” 51 Var 28:12Naan ka piaat kaarik malasing kari, “Ga vazei varatunaan mase nim, naaguna raamin a lia xana ralakas ma amun aangelo zin Nakmai dina zangas puzaa laaxur ma dina zangas kabal wat pana Naata Rapti.”
Jon 2 ->
- b Ubina angkari, naandi zin a watbung sin Livaai.
- c Aknaas a dorang kari adu, a rapti Nakmai xa ra kalin naan. Lamaskana Baar Xoxok amun Judaa di ra piaat Nakmai xana kling fawat naan kuna zaxot faulinang aubina zina.
1:21
Maal 4:5, Lus 18:15-18
- ~5~ Aknaaza waaling Pita adu, “A Vaat Siar.”
1:51
Var 28:12
3 Lamaskana naan Nakmai xa ra vaziaar amun saan faakdul, ma xawit tazaan lamaskana faaziarang kari xawit nat faraxas kana balas sin taxazak tawarak ma taza lan tawarak. 4 A Dorang naan a vuvuna roroiang ma a roroiang kanaan kai lis a maravas aaxan aubina. 5 Ma a maravas ka ililap la bungsuzuk singsaxai a bungsuzuk kawit nat faraxas kana waramin naan.
10 Naan ka ra iziar la pira angkari, ma naapalaau naan ka ra vaziaar a pira angkari aubina ila pira angkari xawit di raamin fakilaan naan. 11 Naan ka wat kun aubina zina vaatak singsaxai aubina zina vaatak kawit di rudaxain naan. 12 Singsaxai, naandi di rudaxain naan ma di inaxam paazaai wana aizina, naan ka lis a rudaxaiang kuna balazang a funalik sin Nakmai. 13 Kawit di balas a funalik sin Nakmai wana matmalabuk ila pira angkari, o xa malasing kari adu a funalik ma fufnaalik sin amun falambaan o wana sasaxotang sin labana, xawit. Nakmai nanga, naan damana naandi.
14 A Dorang ka balas axastunaan ma xa raagul varaxaiang dia. Di raamin fanong a marmari daxaiang sina, a marmari daxaiang sin azaxai be a Nalik ka wat sin Damana, ma naan ka bas pana daxaiang ma dorang faaratunaan.
15 Jon ka ra pitfiaat naan, ma xat kupkup dikdik paan sin aubina malasing kari, “Naan a rapti angkari nia ga ra dadorin malasing kari, ‘A rapti angkanaan kana wat la muraagu, xa laaup pana nia wanaze naan ka ra iziar waamua wana nia.’ ” 16 A daxaiang sina aaxan dia xa laba marazaat, malasing ma naan ka rai lis a daxaiang sin dia vaakdul, ma xa ralaas bulin dia wana amun daxaiang. 17 Avuna Nakmai xa lis fawat amun Lus ma Moses ka lis sin dia, singsaxai a daxaiang sin Nakmai ma a dorang faaratunaan ka wat lamaskana Iesu Kaarisito aaxan dia. 18 Kawit nanga taxazak ka ra rataamin Nakmai. Naatna zingbe azaxai naan kat faraxas faraxai wana Nakmai, naan ka iziar la rita Damana ma naan nanga xat famaravaas dia wana Nakmai.
19 A dor vaamaravazang sin Jon kari: Amun paamua zin aubina in Jerusalem di ra kling paanin azanon pris ma azanon iaana kilaaiang sin amun pris,*Ubina angkari, naandi zin a watbung sin Livaai. di waan sin Jon ma di iaari zina malasing kari, “Nua nis?” 20 Jon kawit na langarin pizin naandi, naan ka vazei vamaravaas naandi malasing kari, “Nia xawit a Mesaaia.”*Aknaas a dorang kari adu, a rapti Nakmai xa ra kalin naan. Lamaskana Baar Xoxok amun Judaa di ra piaat Nakmai xana kling fawat naan kuna zaxot faulinang aubina zina.
21 Maal 4:5, Lus 18:15-18Ma di iaari xaarik sina malasing kari, “Malasing ma nua nis? Ka malasing faa, nua Elaaija a profet i mumua?”
22 Malasing ma di piaat sina, “Gu vazei maam nua nis. Maadi saxot maadina zuruk a xizang iwana iaariang sin naandi amun paamua ina di ra kling maam. Gu vazei maam pana nua.”
23 Jon ka xis naandi wana dorang sin a profet Aaisaaia malasing kari, “Nia a rapti xa viviraai la non bingil, ‘Naaguna waafatok a lan sin a Piran.’ ” (Aais 40:3)
24 Ma azanon Faarasi, ina amun paamua di kling fawat naandi zin Jon, 25 di iaari zina malasing kari, “Tamon nua xawit a Mesaaia o Elaaija o a profet angkanaan, kunaze gu baaptaais aubina?”
26 Jon ka xis naandi naako, “Nia ga baaptaais aubina wana daanim, singsaxai axazak lawalaua nim, kawit naagu rexaazin naan. 27 Naan kana wat lamuraagu, singsaxai nia xawit a rapti daxa xuna xanat faraxas gana akpaat a iaarus iwana su zina, wanaze naan ka laaup marazaat pana nia.”
28 Amun saan angkanaan ka balas Betani, laza rita daanim Jodaan, a non Jon ka baaptaais aubina wana.
32 Ma Jon ka pitfiaat a dor vaamaravazang malasing kari, “Ga raamin a Laklagaai a Raabu xa kabal wat laaxur la lia malasing a baalus ma xa wat iziar wana naan. 33 Nia nanga xawit ga ra rexaazin naan, singsaxai axazak ina xa kling nia xuna baaptaaizang aubina wana daanim, ka ra vazei nia malasing kari, ‘Guna raamin a rapti a Laklagaai a Raabu xana kabal wat ma xa iziar wana naan. A rapti angkanaan kana baaptaais pana a Laklagaai a Raabu.’ 34 Ga ra raamin fanong ma ga dador vaamaravas adu naan Naata Nakmai.”
35 A raan lamuraana Jon ka irur xaarik faraxai wana uru rapti varaviraai zina inaan. 36 Naan ka raamin Iesu xa zazangas bilas, ma xa piaat malasing kari, “Taamin iaa, Naata Sipsip sin Nakmai!”
37 Araan uru rapti varaviraai di langarin iaa, di los iaa Iesu. 38 Iesu xa rutaawuk ma xa raamin nandiaa di los iaa naan ma xa iaari zin nandiaa naako, “Adu gu saxot iaa aze?”
39 Ma Iesu xa xis nandiaa naako, “Laawus iaa ma naaguna raamin iaa.”
40 Endru, daaza Saaimon Pita, naan azaxai zin nandiaa xa langarin a dorang sin Jon ma xa los Iesu. 41 Ma Endru xa tabung tangin daasna, Saaimon ma xa vazei naan malasing kari, “Maadi tangin fanong a Mesaaia.” (Aknaas a waaling angkari, adu Kaarisito.) 42 Ma xa zaxot naan ka waan sin Iesu.
44 Filip naan ila bina laba Betsaaida, a bina zaait sin Pita ma Endru. 45 Filip ka tangin Naatanaael ma xa vazei naan naako, “Maadi tangin fanong axazak Moses ka ra farar wana naan, lamaskana a baar iwana amun Lus, ma amun profet saait di farar wana naan, naan Iesu in Naazaret, naata Iosep.”
46 Naatanaael xa iaari zina naako, “Naazaret, tazaan daxa xana tukbilak inaan?”
47 Iesu xa raamin Naatanaael xa wat sina, ma xa piaat pana naan naako, “A rapti angkari, a rapti vaaratunaan in Israael, xawit a vaagitang lamaskana.”
48 Ma Naatanaael xa iaari zin Iesu naako, “Gu rexaazin nia malasing faa?”
49 Ma Naatanaael xa pitfiaat naako, “Maravas, nua Naata Nakmai, nua a Xalxaal in Israael.”
50 Iesu xa piaat sina naako, “Gu inaxam paazaai wana nia, wanaze ga vazei nua adu, ga raamin nua lawaana iaai a fik. Guna raamin azanon saan ka laaup pana naari.” 51 Var 28:12Naan ka piaat kaarik malasing kari, “Ga vazei varatunaan mase nim, naaguna raamin a lia xana ralakas ma amun aangelo zin Nakmai dina zangas puzaa laaxur ma dina zangas kabal wat pana Naata Rapti.”
Jon 2 ->- b Ubina angkari, naandi zin a watbung sin Livaai.
- c Aknaas a dorang kari adu, a rapti Nakmai xa ra kalin naan. Lamaskana Baar Xoxok amun Judaa di ra piaat Nakmai xana kling fawat naan kuna zaxot faulinang aubina zina.
1:21 Maal 4:5, Lus 18:15-18
- ~5~ Aknaaza waaling Pita adu, “A Vaat Siar.”
1:51 Var 28:12