Atos 7

1 — Icẽm tu ixeyũ e'em? — io'e paĩyũ kukukat Estêvão be.

2 Estêvão o'jekawẽn iboceayũ be. Apẽn Deus xipan je'ajojoyũ'ũm'ũm kukug̃ osunuy iap o'g̃uwẽn cebe ip.

— Okotkotyũ, owag̃og̃oyũ, baybayũ, wa'õ kay juy epesop — io'e. — Deus soat podi ma ya'õbuyxi — io'e. — Soat podi ma idip — io'e. — Ixe o'jebapuk wuydobu'ũm kay―Abraão'ũm kay kuyje. O'jebapuk cekay Mesopotâmia eipi be bima. O'jebapuk cekay Hará ka be ajẽm awap. 3 “Ejẽm cuy eka bewi, ebadipyũ xewi,” i mo a'g̃u o'e Abraão be Deus. “Ekam osukamubapuk'iat ka be juy eju,” i mo a'g̃u o'e. 4 Imẽnpuye Abraão o'jẽm jeipi bewi―Mesopotâmia eipi bewi―Caldéia eipi bewi. Hará ka kay o'ju jenuy ãm — Estêvão o'e.

— G̃uyjom Abraão ebay'ũm oe'ũ. Ce'ũ buje Deus Abraão o'g̃udot ijop ipi kay―wuyeipi kay. 5 Deus ipi o'g̃ũm g̃u Abraão be. Yopĩt tak o'g̃ũm g̃u ipi. Imẽnpit “Soat ijop ipi eipim je'e,” i mo a'g̃u o'e Deus Abraão be. “E'ũ buje enaxeg̃ebitbit eipim je'e,” io'e. Deus iboam o'e Abraão be ipotpet'ũm pima — io'e.

6 — Deus imẽn o'jekawẽn Abraão eju. Deus o'e cebe:

Obure, warara'acat eipi be jeedop ip enaxeg̃ebitbit, i. 400 koato jeedop ip iboce, i. Iboceayũ warẽmtag̃ cĩcã enaxeg̃ebitbit jukuk, i. Enaxeg̃ebitbit g̃udadaybotbon ip, i. 7 Enaxeg̃ebitbit g̃upokupok ip yaoka am, i. Imẽnpit ipiat osupi'ajoat warẽmtag̃ ixeyũ kukayũ be, i. G̃uyjom ibo eipi bewi je'jẽm ip enaxeg̃ebitbit, i. G̃ebuje ijoce ma “Ẽn xipat cĩcã,” i je'e ip owebe, i mo a'g̃u o'e Deus Abraão be — io'e Estêvão.

8 — Deus waram o'jekawẽn Abraão eju.

— Ag̃okatkat'it'it epetaypu'ag̃obixeedakacat ikap'isum, i. Epetaypu'ag̃obixeedakacat “Oceju Deus ebekitkit” i'e am soat pe warara'acat pe, i mo a'g̃u o'e Deus Abraão be — io'e Estêvão.

— G̃uyjom Isaque o'kap―Abraão ipot. 8 kabia bima ikap'isuat o'taypu'ag̃obixeedakat Deus a'õbi. Isaque yaypan puje o'jewebumũn. G̃uyjom ixe ipot o'kap. Ibutet Jacó i osunuy — io'e Estêvão adeayũ be.

— Jacó ipotpoyũ ade osunuy. Doze be osodop ip ipotpoyũ. Ixeyũ doze beayũ Judeuyũ dobuyũ'ũm'ũm osodop ip. Wuyeipi kukukayũ osodop ip — io'e Estêvão.

9 — José Jacó ipotpoyũ'in osunuy. Iwag̃oyũ itabutkarey jĩjã o'e ip jekitpit kay―José kay. José o'teida ip Egito eipi kay cuayũ be dinheiro bu am — io'e.

— Ibocewi José o'tujowat ip Egito eipi be teihem g̃u kapik am — io'e. — Teihem g̃u kapikpik'uk osunuy Egito eipi kukukat peam―Faraó beam.

— Soat em Deus osunuy ag̃ José kay. 10 Deus José buywatwat'uk osunuy ipiatpi'ajojom ma a'g̃u. José itaybit cĩcãan o'e Faraó xe, Deus ixe o'g̃utaybitbin puye. Imẽnpuye Faraó José kay jĩjã o'e. “G̃asũ ẽn tak Egito eipi kukukan ecesũy oweju,” io'e Faraó José be. “Oduk'a kukukan tak ecesũy,” io'e cebe — io'e Estêvão.

11 — G̃uyjom Egito eipi dag̃ayũ jexat o'jokudada jĩjã, Canaã eipi dag̃ayũ dak. Ka'ũmg̃u ixat osodop Egito eipi dag̃, Canaã eipi dag̃ tak. Soat kaka dag̃ ire oekuku ip. Ixat tobuxik pa'ore o'e ip wuydobuyũ'ũm'ũm, oi'ũm puye — io'e.

12 — Jacó o'jekũyjo tũmũntata kake Egito eipi be iam. Iboam jekũyjo buje jekpotpoyũ o'g̃uju iboce―wuydobuyũ'ũm'ũm o'g̃uju. Trigoda bu am ip o'g̃uju Egito eipi kay. Xepxep ekum o'ju ip trigoda bum. 13 José o'jebapuk jewag̃oyũ kay xepxep em oeku ibima. “Õn eykitpit José,” io'e cebe ip. Faraó itaybit o'e ixeyũm―José wag̃oyũm — Estêvão o'e.

14 — Imẽneju José o'jewa'õmuju jebay be soat jewag̃oyũ badipyũ be dak. Ade osodop ip José badipyũ―75 be osodop ip. “Epesot cuy Egito eipi be soat eyju,” io'e José cebe ip — io'e Estêvão.

15 — Soat ip o'ju Egito eipi kay. José ebay o'ju, soat iwag̃oyũ dak. O'ju ip jebadipyũ eju. Iboce osodop ip. Jacó'ũm oe'ũ iboce. Soat Jacó'ũm ipotpoyũ'ũm'ũm tak oe'ũ'ũ iboce. Oe'ũ'ũ ip wuydobuyũ'ũm'ũm. 16 Ibocewi jebayũ'ũm'ũm tao o'taodujowat ip jeka be taokot am ade koato kap puje. Wuydobubuyũ'ũm'ũm tao o'taodujowat ip Jacó ka be―Siquém ka be Canaã eipi be. Kuy bima Abraão ibo eipi o'jat. Emor ipotpoyũ xewi. Dinheiro o'g̃ũm isurũg̃at cebe ip ipi deim. Ibo ka be wuydobubuyũ'ũm'ũm tao o'taomõg̃ ip witabikũy be — io'e Estêvão.

17 — Egito eipi be bima wuydobubuyũ'ũm'ũm ade jĩjã ip osodop―Judeuyũ. Pũg̃ koato g̃u ip osodop Egito eipi be―ade koato. G̃axĩn ma je'jẽm ip Egito eipi bewi apẽn Deus o'e Abraão be iap tag̃. 18 Wara'acat Egito eipi kukukan o'e. Ixe ipi kukukat itaybit g̃u o'e José'ũm, kuy ma ixe'ũm oe'ũ buye. Kuyjeayũ mudadaybotbon cĩcã o'e ip. 19 Kuyjeayũ o'g̃ug̃uykukuku ip. Ipiat o'supi'ajojoat cĩcã cebe ip. “Soat ikap'isusuayũ epejomõg̃ akiju ce'ũ ãm eyipotpoyũ,” io'e kuyjeayũ be Egito eipi kukukat. Imẽn o'e wuydobuyũ acog̃ap puxim — io'e Estêvão.

20 Moisés o'kap g̃ebuje. Idip cĩcã osunuy. Ebapũg̃ kaxi acã Moisés jexi xe osunuy. 21 Bekicat o'g̃ujẽm ip jeduk'a bewi. Imẽnpit oe'ũ g̃u — io'e.

— Imujẽm puje Faraó daxit Moisés o'tobuxik―Egito eipi kukukat taxit. O'tujoõm jeduk'a be. Moisés o'g̃uaypan je'it muaypanap puxim. 22 Imẽnpuye Moisés itaybit o'e soan. Egito eipi watwat o'g̃utaybitbitbin. Ya'õbacaan o'e. Itaybit cĩcãan o'e kawẽn ãm, soat mug̃ẽ ãm tak — io'e Estêvão.

23 — Moisés oajẽm jebadipyũ kay. Oajẽm jebadipyũ jo pin cĩcã buye―Israel eipi watwat co pin cĩcã buye. 40 koato osunuy.

24 — Egito eipi wat warẽmtaksug̃ Israel eipi bewiat o'jukuk yukpiwat g̃u ma'g̃u. Moisés o'jojojo ip. Jebadip kay itabotaidabotbot o'e. Egito eipi wat'ũm o'yaoka jebadip kay jeweik pin puye. 25 “Obadipyũ itaybit Deus omudot tujujẽm ãm ip Egito eipi bewi iam,” io'e Moisés jewebe ma. Imẽnpit ibadipyũ itaybit g̃u o'e iboam — Estêvão o'e.

26 — Kuyaje Moisés o'ju waram jebadipyũ jom. Xepxepayũ o'tobuxik jebadipyũ. Jewaokakam o'e ip. O'ju jewaokakaayũ mubu'un am. “Tapupuyũ, apẽnpuye dak eyju jewaokakam―ibadipyũ eyju!” io'e cebe ip. 27 Jebadip aokakaat pit Moisés o'g̃uwun. Ixe dak o'e Moisés pe: “Abu dak emudot ocekukukan?” i. “Abu dak emudot ‘Cũg̃ g̃u eyju jekukum’ i'e am ocewebe?” io'e Moisés pe. 28 “Kapusu Egito eipi wat eyaoka iat puxim tu ẽn oaoka ojuy?” io'e Moisés pe. 29 Imẽnpuye Moisés o'jenapõn Egito eipi bewi jaokaap puxim — io'e.

— Midiã eipi kay o'ju. Osunuy. O'jewebumũn iboceat eju. Koapat o'kap ipot. G̃uyjom wara'at o'kap ipot. Moisés 40 koato osunuy Midiã eipi be — Estêvão o'e.

30 — G̃ebuje Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jebapuk Moisés kay. Uk'a'ũmat pe osunuy co'a xe. Co'a butet Sinai'a i osunuy. Moisés tip'aroro'it'it o'jojojo. Tipsop o'e. O'tipik g̃u bit. 31 Imẽnpuye Moisés itabẽg̃ o'e ijojom. “Ajo xe'e ijop?” io'e jewebe ma. O'ju cetẽg̃ ma xipan tip co am. Deus o'jekawẽn ceweju tip'aroro'it'it pewi. 32 “Õn Deus,” io'e Moisés pe. “Edobuyũ'ũm'ũm itabut osodop ip okay―Abraão, Isaque dak, Jacó dak,” io'e Deus cebe. Moisés ikarabakbak o'e jeparara pibun. Ibu'u o'e ijom iparara buye. 33 Deus waram o'jekawẽn ceweju. “Eyuk eju'uk ei bewi wa'õbuyxi exe iap mubapuk am,” io'e Deus cebe. “Xipat cĩcãatka mucakucag̃ ẽn, õn ijoce buye,” io'e. 34 “Egito eipi watwat ikẽrẽm cĩcã webekitkit kug̃,” io'e. “Ipiatpi'ajojom cĩcã ip. Imẽnpuye je'ũhũ'ũm cĩcã ip. Wetaybit iboam,” io'e Deus. “Õn ma okop Egito eipi watwat xewi ixeyũ dujujẽm ãm,” io'e. “G̃a'a aju,” io'e. “Õn jemuju webekitkit tujujẽm ãm Egito eipi watwat xewi,” io'e Deus Moisés pe. Imẽn Deus o'jekawẽn Moisés eju — Estêvão o'e.

35 — Deus Moisés o'g̃uypit Egito eipi be. Moisés o'g̃uypit ixe be jebekitkit tujujẽm ãm Egito eipi bewi―Judeuyũ dujujẽm ãm. Deus ixe o'g̃uypit jekawẽn tojotjot'ukat ebapuk puje cekay tip'aroro'it'it pewi. Deus ma ixe o'g̃uypit. Judeuyũ bit ixe a'õ kay g̃u ip osodop. Judeuyũ ma o'e Moisés pe: “Abu-dak emudot ocekukukan?” i. “Abu-dak emudot ‘Cũg̃ g̃u eyju jekukum’ i'e am ocewebe?” io'e ip Moisés pe. Deus pit ixe o'jomuy Judeuyũ kukukan, Egito eipi bewi Judeuyũ dujujẽmjẽm'ukan tak — io'e Estêvão.

36 — G̃uyjom ixe Moisés wuywebe i'e ba'oreat o'g̃ubapukpuk Egito eipi be bima, tibog̃ cĩcãati mudeg̃ pima dak. Tibog cĩcãati butet Tipakpekati i osunuy. Ixe Moisés Judeuyũ o'tujujẽm Egito eipi bewi. Ade koato uk'a'ũmat tag̃ oekuku ip―40 koato. Wuywebe i'e ba'oreat o'g̃ubapukpuk iboce dak.

37 — Ixe Moisés o'e Israel naxeg̃ebitbiyũ be:

“Deus jekawẽn muwẽnuwẽn'ukat g̃udot eykay,” i. “Omudocap puxim ixe g̃udot,” i. “Eybadipyũ'in g̃udot,” i.

38 — Ixe Moisés Israel naxeg̃ebitbiyũ xe osunuy uk'a'ũmat pe. Israel naxeg̃ebitbiyũ o'je'awero ip Sinai'a etakobe. Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jekawẽn Moisés eju ig̃o'a jeje — io'e.

— Ig̃o'a be Moisés o'jekawẽn wuydobuyũ'ũm'ũm eju―Israel naxeg̃ebitbit'ũm'ũm eju. Deus ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip―wuyawẽwẽap ekawẽn. Moisés iboap ekawẽn o'g̃ubararak witadopa be topa'erũnat topa be g̃uyjom ocetaybit am iboam — Estêvão o'e.

39 — G̃uyjom wuydobuyũ'ũm'ũm oibu'un Moisés a'õ kay. Moisés kay'ũm cĩcã ip o'e. Egito eipi kay jepit ojuy o'e ip. 40 Imẽnpuye o'jekawẽn ip Arão eju. O'jekawẽn ip Moisés co'a jeje ibun pima.

— “Wuyedeusyũm cuy eg̃ug̃ẽ,” io'e ip Arão be. “Ixeyũ je'ju wuywap Egito eipi kayate mubapuk am wuywebe,” io'e ip. “Poce paxi omuy Moisés―Egito eipi bewi wuydujujẽmat?” io'e ip. “Ocetaybit g̃u poma paxi o'ju iam,” io'e ip Arão be napa ma.

41 — Imẽnpuye biopak'it'it co'iat o'g̃ug̃ẽ ip ourom. Ovelha o'yaoka ip imõg̃ ãm biopak'it'it co'iat wap “Teku Deus” i'e am. Petatam o'e ip jedeusbaro kug̃ puye, jemumug̃ẽ kug̃ puye. Icokcok ip o'e. 42 Imẽnpuye Deus ibu'u o'e cekay ip itabut ip biopak'it'it co'iat kay buye. Tũybe biopak'it'it co'iat Deus iãn o'e ip. Tũybe kaxiepiat Deus iãn o'e ip, kaxiamat tak, kasoptayũ dak iãn o'e ip. Deus kay wuyetabucap puxim itabut o'e ip ixeyũ kay. Imẽn cedag̃'ũm cĩcã o'e Deus xe. Imẽn e'em Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ emudupmubararaktup:

“Bekitkit, owebe g̃u ovelha ũmũm'uk epesop uk'a'ũmat pe bima―40 koato bima,” i'e'em Deus Israel naxeg̃ebitbit pe, i. “Eyedeusbaroyũ be acã iũmũm'uk epesop―eyemumug̃ẽ be acã,” i'e'em, i. 43 “Ibiõg̃buk epeg̃ug̃ẽg̃ẽ,” i'e'em, i. “ ‘Ocexe eyju acã deus,’ i epe'e napa ma cebe ip,” i'e'em Deus, i. “ ‘Ocetabut eykay,’ i epe'e'e,” i'e'em Deus, i. “Tũybe Moloque eyedeus iãn epesop, Renfã dak,” i'e'em, i. “Moloque duk'a dujowatwan epekuku―torojo'a dujuwatwan―ya'ĩcat'a dujowatwan,” i'e'em, i. “Moloque biõg̃buk ig̃o'a be osunuy,” i. “Tũybe kasopta jo'iat tak deus iãn epesop,” i'e'em, i. “Renfã i kasopta jo'iat putet osunuy,” i'e'em, i. “Imẽnpuye ipiat osupi'ajoat eywebe,” i'e'em, i. “Wũyat eipi kay jeymuju õn,” i. “Õn jeymuju Babilônia eipi weg̃ũnat ka kay,” i.

Imẽn e'em Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ emudupmubararaktup — Estêvão o'e.

44 — Uk'a'ũmat tag̃ jekukum pima wuydobuyũ'ũm'ũm Deus eju kawẽnwẽnap'a dujowatwan oekuku ip―ixee'a'a dujowatwan. Witadopa o'topadop ig̃o'a be―xepxeptopa―topaerũnatopa. Deus ekawẽn ibararak osodop ixe dopa be. Ig̃o'a o'yamug̃ẽ ip apẽn Deus o'e Moisés pe iap tag̃ — Estêvão o'e.

45 — Moisés'ũm e'ũ buje Josué wuydobuyũ'ũm'ũm kukukan o'e. Josuéyũ Deus eju kawẽnwẽnap'a o'yadujujẽm uk'a'ũmat pewi torojo'a―ixee mug̃ẽg̃ẽ'a. O'yadujuajẽm ip Canaã eipi be. Judeu'ũmayũ osodop ip iboce yajẽm puje ip. Deus ixeyũ Judeu'ũmayũ o'g̃ujẽm ibo ipi bewi wuydobuyũ'ũm'ũm top am. Deus eju kawẽnwẽnap'a o'yadujuajẽm ip jeweju Canaã eipi be — io'e adeayũ be.

46 — G̃uyjom Davi o'e Deus pe: “Uk'a muy ojuy a'g̃u õn eweju kawẽnwẽnap'am,” i — io'e. — Canaã eipi be bima Davi wuydobuyũ'ũm'ũm kukukan o'e. Davi ikukpin cĩcã osunuy Deus xe. Deus soat em idipat o'g̃udotdot cekay. Davi o'e: “Deus, uk'a muy ojuy a'g̃u õn eweju kawẽnwẽnap'am,” i. “Jacó itabut osunuy ekay,” i. “Õn tak wetabut ekay,” i. “Imẽnpuye uk'a muy ojuy a'g̃u õn―ewebeap'am,” i. Imẽn Davi o'e Deus pe. 47 Imẽnpit Deus o'yamuyat Davi be g̃u. Davi g̃u Deus eju kawẽnwẽnap'a o'yamuy―ipot acã. Salomão o'yamuy. 48 Deus pit uk'a be g̃u nuynuy―ijodiat emuamuy'a be g̃u. Ixe Deusat. Soat podi ma ya'õbacaat. Kabi be bit nuynuy. Deus imẽn o'e jekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ ekawẽn tag̃:

49 Kabi wabikbikap puxim, i'e'em Deus. Ipi wuimõg̃mõg̃ap puxim, i'e'em. Soat kug̃ õn kabi beacat kug̃―ipi dag̃acat kug̃ tak, io'e. Apẽntak ijodiat emuamuy'a be og̃uy? i. 50 Õn ma soat og̃ug̃ẽ. Ipi og̃ug̃ẽ, ipi dag̃acat tak, kabi dak, kabi beacat tak, i.

Imẽn Deus o'e ixeyũ ekawẽn tag̃ — Estêvão o'e.

51 — Tapupuyũ, eya'õpicũg̃cũg̃ cuy epesop wa'õ kay — Estêvão o'e jebadipyũ be. — Kũyjobit'ũm cĩcã eyju! — io'e. — Eybu'u jĩjã Deus ekawẽn com. Deus kay itabut'ũm co'i eyju. Eybu'u jĩjã Deus a'õ dag̃ eyeku am. Eyebayũ ekukuap puxim eyju dak jekukum. 52 Warẽmtag̃ cĩcã Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ o'jukukuk ip eyebayũ. Ka'ũma ma ixeyũ'in xipan ip o'jukuk! Pũg̃ tak ka'ũma. “Cũg̃ cĩcãat omuyku,” io'e'e ip Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ. Imẽn o'e'e ip yajẽm awap. Imẽn e'e'ukayũ o'yaoka ip eyebayũ — io'e Estêvão.

— G̃asũ ma ixe cũg̃ cĩcãat epeg̃ũm cekay itakomaayũ be. Jesus i ixe butet. Ixe epesubamupaya korosa eju. 53 Kuy juk Deus ekawẽn epeya'ĩjojo Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat pi bewi. Imẽnpit ya'õkay'ũm cĩcã eyju — Estêvão o'e adeayũ be, jebadipyũ be.

54 Ya'ĩjo'ibiyũ oitakomãn Estêvão kay. Cekawẽn co buje ip oitakomãn. Yaoka pin o'e ip jetakoma pibun. 55 Estêvão bit Deus biõg̃buk kug̃ cĩcã osunuy. O'jeapũn kabi kay. Deus dipap o'jojojo. Jesus tak o'jojojo. Cũg̃'i osunuy kabi be Deus xe soat kukukan. Estêvão o'jekawẽn ixe jojom pima.

56 — Ak'i juy epe'e — io'e. — Kabi ikoce õn ijojom — io'e. — Soat wag̃o jojom õn. Cũg̃'i Deus xe soat kukukan — io'e.

57 Iboap co buje, ya'ĩjo'ibiyũ big̃ ma oitakomãn cekay. O'jewãwã ip ya'õberen.

— G̃a'a ayaoka — io'e ip ya'õberen.

O'jewa'opinomudipdip ip waram ya'ĩjoap puxim. Adedem ip o'jedau cekay. 58 Kururug̃ o'tujowat ip ikabog̃atka eakiju. Jeekabek ip o'ju'uk'uk. O'jomõg̃ ip Saulo be imuxipan am. Ixe Saulo yaypan'isuat osunuy. Estêvão o'yabug̃ ip wita'am.

59 Yabug̃bug̃ pima Estêvão o'jekawẽn Jesus eju.

— Okukukat Jesus, oje'ũ — io'e. — Ekay ojot — io'e.

60 O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃. Waram o'jewãwã ya'õberen.

— Okukukat Jesus — io'e. — Ipiat cuy ecesupi'ajoat g̃u teyũbeku wabug̃bug̃apteim — io'e Deus pe.

<- Atos 6 Atos 8 ->