3 [b]E nɨghnɨzir gavgavim ikia, egha e fo, God uan akamɨn overiam ko nguazim ingarizɨ da otifi. Ezɨ kamaghɨn, e garir biziba, God bizir e ganighan koghamimɨn, bar dar ingari.
5 [d]Ezɨ Enok uaghan nɨghnɨzir gavgavim Godɨn iti. Ezɨ bizir kam bagha God a inigha uan Nguibamɨn ghuavanabozɨ an aremezir puvatɨ. Ezɨ gumaziba a buria, egha me an apizir pu. Puvatɨ, God a inigha ghuavanabo. Godɨn Akɨnafarim ghaze, God tɨghar Enok iniamɨn dughiamɨn, an araziba bar Godɨn damazimɨn derazɨ an a bagha bar akonge. 6 Ezɨ gumazir nɨghnɨzir gavgavim Godɨn itir puvatɨzim, a Godɨn ifongiamɨn gɨn mangan koghtɨ an a bagh bar akongeghan kogham. Guizbangɨra, gumazir Godɨn boroghɨra mangasava amim, a nɨghnɨzir gavgavim kamaghɨn ikɨ, God a iti. Egh a nɨghnɨzir gavgavim kamaghɨn ikɨ, God deravɨra gumazamizir a buribagh ami.
7 [e]Ezɨ Noa uaghan kamaghɨra nɨghnɨzir gavgavim Godɨn iti. Ezɨ God bizir gɨn otivamibar gun a mɨkeme. Kar bizir Noa tɨghar ganamiba. Egha a nɨghnɨzir gavgavim Godɨn akamɨn ikia, egha bizir kam bagha a kurir mamɨn ingari. Egha uan amuiroghboriba ko, me kurimɨn aven ghuzɨ bizitam me gasɨghasɨzir pu, ezɨ me deravɨra iti. Ezɨ Noan nɨghnɨzir gavgavir kam, a nguazimɨn itir gumazamizir igharaziba bar, men arazir kuraba da aghurigha azenim gatɨ. Noa nɨghnɨzir gavgavim Godɨn itima, God bizir kamɨn a mɨgɨa ghaze, a nan damazimɨn bar gumazir aghuim. Ezɨ God bar gumazir nɨghnɨzir gavgavim an itiba, a bar kamaghɨn me gami.
11 [j]Ezɨ Sara uaghan nɨghnɨzir gavgavim Godɨn iti. A guizbangɨn bar ghurigha boritam batan kogham. Egha a nɨghnɨzir gavgavim iti. Egha borim batamin gavgavim ini. Sara kamaghɨn nɨghnɨsi, “God na mɨgɨa ghaze, ‘Nɨ boritam batam,’ egh akam akɨri. Kɨ fo, God guizbangɨra mɨkeme.” 12 [k]Kamaghɨn, gumazir kam Abraham a ghurigha egha aremeghasava ami, egha a ovavir borir avɨribar afeziamɨn oto. Ezɨ an ovaviba otiva bar avɨraseme, mati overiamɨn mɨkoveziba, o ongarimɨn dadarimɨn gigiba. Gumazitam da mengɨva avegham.
13 [l]Ezɨ gumazir kaba me nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikia ghua me ovengezir dughiamɨn tu. Ezɨ dughiar me nguazimɨn itim, me bizir aghuir God me danɨngasa akam akɨrɨziba, da inizir pu. Puvatɨ. Egha me tuivigha, mati bizir men saghuiamɨn itibar gari, egha bar akuegha dar gari. Egha aghumsɨzir puvatɨgha kamaghɨn mɨgei, “E nguazir kamɨn ikia, mati kantrin igharazimɨn gumazamiziba, egha iza dughiar otevimɨn nguazir kamɨn iti.”
14 E fo, gumazamizir kamaghɨn mɨgeiba, me guizbangɨra kamaghɨn mɨgɨa ghaze, me uari bagh nguibatam buriam. 15 Egha me nguazir me ategha izezir kamra gɨnɨghnɨghavɨra ikia, egha me uam an ghueghai. 16 [m]Egha me uan nguazir ghurim gɨnɨghnɨzir pu. Puvatɨ. Me nguazir igharazir iniasava amim, a bar deragha egha nguazir me ataghizim bar a gafira. A Godɨn Nguibamɨra. God me bagha nguibar kam akɨrizɨ a iti, eghtɨ me an ikiam. Egha gumazir kaba kamaghɨn God mɨgɨa ghaze, “Nɨ en God.” Ezɨ, God men akar mɨkemezir kamɨn aghumsɨghizir puvatɨ.
17-18 [n]Ezɨ God kamaghɨn Abraham ko akam akɨra ghaze, “Aisakɨn aven, nɨn ovavir boriba otivam.” Egha dughiar God Abrahamɨn nɨghnɨzir gavgavim tuisɨghamimɨn, a kamaghɨn Abraham mɨgei, “Nɨ uan otarir vamɨra mɨsueghɨva egh ofan mɨn a isɨ God danɨngigh.” Ezɨ Abraham nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikia, egha Aisak isa God danɨngasava ami. 19 [o]Abraham kamaghɨn nɨghnɨsi, “Aisak aremeghtɨ, God uan a damightɨ a ua dɨkavigham.” Ezɨ bar guizbangɨra, e bizir otozir kam, akar isɨn zuimɨn kamaghɨn a mɨkɨmam, Abraham Aisak ua mozimɨn a inis.
21 [q]Ezɨ kamaghɨra Jekop a nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikia, egha an aremeghasava amir dughiamɨn, a Josepɨn otarimning mɨgɨa ghaze, God deravɨra gua damu. Egha a uan fidizir zurara suiagha aruim gisɨn aviragha Godɨn ziam fe.
22 [r]Ezɨ kamaghɨra Josep nɨghnɨzir gavgavim God ikia, egha dughiar an ovengamimɨn a kamaghɨn mɨgɨa ghaze, Israelba gɨn kantri Isip ategh egh mangam. Egha me mɨgɨa ghaze, me manmaghɨn an kuam damuam.
24 [t]Ezɨ kamaghɨra Moses nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikia, egha dughiar a gumazimɨn otozimɨn, a me kamaghɨn a dɨponan aghua, Isipɨn Atrivimɨn guivimɨn borim. Puvatɨ. 25 A kamaghɨn nɨghnɨsi, a dughiar otevimɨn agorogem bagh arazir kurabar arazimɨn gɨn mangan aghua. Egha a Godɨn gumazamiziba ko, osɨmtɨziba ko mɨzaziba iniasa ifonge. 26 [u]A ghaze, a Krais, God Ua E Iniasa Mɨsevezir Gumazimɨn ziam bangɨn, me paza a damutɨ an aghumsɨzim iniam. Bizir kam a bar bizir ekiam, egha a Isipɨn dagɨaba ko kurukaziba ko biziba bar dagh afira. Egha a ivezir aghuir God gɨn a danɨngamim gɨnɨghnɨghavɨra ikia, egha a tugha gavgafi.[v]
27 [w]Egha Moses nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikia egha a dɨkavigha Isip ataki. Isipɨn atrivim an anɨngaghe, ezɨ an atrivir kamɨn atiatir puvatɨ. Guizbangɨra, e gumaziba uan damazibar Godɨn garir puvatɨ. Ezɨ arazir kamra Moses a gami, mati a uan damazimningɨn Godɨn gani, egha bar gavgavigha a ghu. 28 [x]Ezɨ Enselɨn Ovevem Inigha Izim, otarir ivariabav soghasava ami, ezɨ Moses Enselɨn arazir kam apɨrsɨ, a Israelba akam me ganɨga ghaze, me sipsipɨn ghuzim isɨ uan tiar akaba bar dar aghefegh. Dughiar kamɨn Moses nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikia, egha arazir kam me ganɨngi, ezɨ tuavir kamɨn God Israelbagh Itazir Dughiamɨn Isar Ekiam gamizɨ, an oto.
30 [z]Ezɨ Israelba me nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikiava, egha me 7 plan aruebar Jerikon nguibamɨn dagɨar dɨvazir ekiamɨn azenan a gighuagha arui. Ezɨ dɨvazim bar akaraghire.
31 [aa]Ezɨ gumaziba isava akuir amizir mam, an ziam Rahap, a nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikia, egha a gumazir moga garir pumuningɨn akuragha aning inigha uan dɨpenimɨn ghu. Kamaghɨn amizɨ, God gumazamizir an akam batogheziba mɨsoghezɨ, a me ko aremezir puvatɨ.
32 [bb]Kɨ nɨghnɨzir gavgavimɨn eghaghanir avɨriba ia mɨkemegha gɨfa, egh datɨrɨghɨn akar manam uam an gun ia mɨkɨmam? Kɨ ti Gidion ko Barak ko Samson ko Jepta ko Devit ko Samuel, ko Godɨn akam nɨgha izir gumazibar eghaghanimɨn mɨkɨmamin dughiaba puvatɨ. 33 [cc]Gumazir kaba me nɨghnɨzir gavgavim Godɨn ikia, egha me kantrin igharaziba ko mɨsogha egha bar men mɨdorozir gumaziba dɨkabɨni. Me arazir aghuim gamua, egha me bizir God me danɨngasa akam akɨriziba ini. Egha me Laionbar akaba dɨkumi. 34 [dd]Egha me avir dafabagh amizɨ da mungue. Ezɨ mɨdorozir sababa itir gumaziba me me mɨsoghasa amuava avenge, me men ara ghue. Egha me gavgavir ekiaba puvatɨgha, gɨn me gavgavim isi. Egha me mɨdorozir gumazir gavgavibar otivigha, egha igharaz darazir modorozir gumaziba gɨntɨgha me mɨsogha me abɨni. 35 [ee]Ezɨ gumazir aremezir maba, me ua dɨkafi, ezɨ men amiziba ua me ini. Ezɨ apaniba gumazir maba kalabus gatɨgha, egha men mɨkarzibagh asɨghasɨgha ghuav itima, me ariaghɨre. Men apaniba ghaze, me akɨrim ragh God gasaragham, eghtɨma me me ateghtɨ me mangam. Ezɨ me men apanibar akaba batoke. Me ghaze, me aremegh, ua mozimɨn dɨkavigh egh me ikɨrɨmɨrir aghuim iniam. Eghtɨ ikɨrɨmɨrir igiar kam bar deragh nguazir kamɨn ikɨrɨmɨrim bar a gafiragham. Kamaghɨn amizɨ, apaniba me mɨsoghezɨ, me ariaghɨre. 36 [ff]Ezɨ apaniba marazi osɨmtɨziba me garɨgha dɨbovir akabar me mɨgɨa, me fozorogha egha senbar me ikia, me isa kalabusɨn me arɨki. 37 [gg]Apaniba dagɨabar marazigh inifi. Egha maba, apaniba soba inigha egha men namnaba abɨzɨ me akuabagh iri. Marazi, apaniba mɨdorozir sababar me mɨsozima me ariaghiri. Ezɨ gumazir nɨghnɨzir gavgavim itir maba, me sipsipɨn iniba ko memen iniba, me inibar mɨn da ikegha zui. Egha me onganarazibagh amua ikia biziba bar puvatɨ. Ezɨ gumaziba osɨmtɨziba ko mɨzaziba me ganɨga paza me gami. 38 [hh]Nɨghnɨzir gavgavimɨn itir gumazir kaba, men araziba bar dera, ezɨ nguazir kamɨn gumaziba arazir aghuibar me damuan fɨrɨn, egha men ikufi. Kamaghɨn amizɨ me tintinbar ghua, gumaziba puvatɨzir danganibar ko mɨghsɨaba puram arua, egha dagɨar toriba ko nguazimɨn aven itir mozibar aven iti.
39 Gumazamizir kaba bar, nɨghnɨzir gavgavim Godɨn iti, egha ziar aghuiba Godɨn damazimɨn da ini. Egha me nguazimɨn itir dughiamɨn, me bizir aghuir God me danɨngasa akam akɨriziba me da inizir puvatɨ. 40 [ii]Me tizim bagha da inizir pu? God fomɨra bizir bar aghuim e bagha anekɨrizɨ a ikia bizir faragha itiba bar dagh afira. God kamaghɨn nɨghnɨgha ghaze, gumazamizir faragha itir kaba deragh otogh en faragh mangan, an aghua. Puvatɨ. E me ko uari inigh deravɨra ikiasa, a ifonge.
<- HIBRU 10HIBRU 12 ->- a Ro 8:24-25, 2 Ko 4:18, 5:7
- b Stt 1:1, Sng 33:6, 33:9, Jo 1:3, 2 Pi 3:5
- c Stt 4:3-10, Hi 12:24, 1 Jo 3:12
- d Stt 5:21-24
- e Stt 6:13-22, 7:1, Ro 3:22, 4:13, 1 Pi 3:20
- f Stt 12:1-5, Ap 7:2-4
- g Stt 12:8, 13:3, 13:18, 18:1, 18:9, 26:3, 35:12, 35:27, Hi 6:17
- h Hi 3:4, 13:14, MAA 21:2, 21:10
- i (11:10) Nguibar ekiar kam Jerusalem, a Godɨn Nguibamɨn iti. Nɨ Hibru 12:2ɨn gan egh fogh.
- j Stt 17:19, 18:11-14, 21:2, Ro 4:21, Hi 10:23
- k Stt 15:5, 22:17, 32:12, Lo 10:22, Ro 4:18-19
- l Stt 23:4, 1 Sto 29:15, Sng 39:12, 1 Pi 1:17, 2:11
- m Kis 3:6, 3:15, Mk 12:26, Ap 7:32, Fl 3:20, Hi 13:14
- n Stt 21:12, 22:1-14, Ro 9:7, Je 2:21-22
- o Ro 4:17-21
- p Stt 27:27-29, 27:39-40
- q Stt 47:31-48:20
- r Stt 50:24-25, Kis 13:19
- s Kis 1:22, 2:2, Ap 7:20
- t Kis 2:10-12
- u Hi 10:34-35, 13:13
- v (11:26) Mɨgɨrɨgɨar otevir kam, “Krais,” an mɨngarim kamakɨn, “Gumazir God Ua E Iniasa Mɨsevezir Gumazim.” Ezɨ gumazir Hibrun Akɨnafarim osirizim a nɨghnɨzir pumuning ikia ofa an osiri. An nɨghnɨzir farazim kamakɨn, Israelɨn gumazamiziba bar God uabɨ ua bagha me ginaba. A ghaze, Moses aghumsɨzim ini, egha God ingangarim damu, egh Israelbar akurvagham, God gumazamizir kaba me amɨsevezɨ, me Kraisɨn mɨn iti. Ezɨ an nɨghnɨzir mam ua kamakɨn, Guizbangɨra Mosesɨn dughiamɨn, Krais Iesus otozir puvatɨ. Ezɨ Moses amizir ingangarir kam, mati a Kraisɨn ziamrama aghumsɨzim ini.
- w Kis 2:15, 10:28-29, 12:37, 12:51, 14:13, Ro 1:20, 1 Ti 1:17, Hi 11:1, 11:13
- x Kis 12:21-30
- y Kis 14:21-31
- z Jos 6:12-21
- aa Jos 2:1-21, 6:22-25, Je 2:25
- bb Het 4:6-5:31, 6:11-8:32, 11:1-12:7, 13:2-16:31, 1 Sml 1:1-1 Kin 2:11
- cc Het 14:5-6, 1 Sml 17:34-35, 2 Sml 7:11, Dan 6:1-27
- dd Het 15:8, 15:15, 1 Kin 19:3, 2 Kin 20:7, Dan 3:1-30
- ee 1 Kin 17:17-24, 2 Kin 4:25-37, Ap 22:25
- ff 1 Kin 22:26-27, 2 Sto 18:25-26, Jer 20:2, 37:15, 38:6
- gg 1 Kin 21:13, 2 Kin 1:8, 2 Sto 24:21, Ap 7:58, 14:19
- hh 1 Kin 18:4, 19:9
- ii Hi 5:9, 7:22, 8:6, MAA 6:11