1 Pues te'i. Le'ec a winic a mas nooch u wichil u meyaj tu yaamoo' u yaj mansaj t'an a cristiano ti'i a Dioso, u c'aataj ti'i aj Estebana. —¿Jaj wa c'u' a tanoo' u yadic ta woc'ol?— cu t'an ti'i aj Estebana.[a] 2 Uchi u nuuc aj Estebana. —In wetcaale'ex etele'ex a nucuch winiqui, u'ye'ex in t'an. Le'ec a Dioso, nooch u yanil. U ye'aj u bajil ti'i ti uchben mamaa' aj Abraham le'ec ti que'en to aj Abraham ich cuenta Mesopotamia, ma'ax to xi'ic ti cuntal ich caj Haran,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui. 3 —“P'ütü a caal. P'ütü a wet'oc. Ca' xiquech ti a lu'um a bel in quin yee' teche,” cu t'an a Dios ti'i aj Abrahama,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo'o.[b]

4 —Pues te'i. Joq'ui ichil a lu'um Caldea. Bini ti cuntal ich caj Haran. Le'ec ti quimi u tata, joq'ui ich caj Haran aj Abrahama. Udesabi u men Dios tac wa'ye' tuba que'eno'on aleebe,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui.[c] 5 —Le'ec a Dioso, ma' u tz'aj ti'i aj Abraham a lu'um wa'ye'i, ma'ax ti'i u cuuchil u yotoch. Chen u yadaj ti'i ti bel to u cu siji' ti'i a lu'um ada'a. “Le'ec ti ca' quimiqueche, p'aatül u ca'a ti'ijoo' a mam,” cu t'an a Dioso, pero ma'ax to yanac u mejen aj Abraham ti a q'uin abe'e,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo'o.[d] 6 —Ulaac' u yadaj a Dios ti'iji. “Le'ecoo' a mama, beloo' u ca'a ti cuntal ichil ulaac' a lu'umu. Beloo' u ca'a ti meyaj te'i ti ma' yanoo' u bolbeeb. Beloo' u ca'a u c'ümü' a yaj u menoo' a cristiano abe'e. Cuatrociento jaab beloo' u ca'a ti cuntal te'i,” cu t'an a Dios ti'i aj Abrahama,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui.[e] 7 —“Inene, bel in ca'a in tz'aa'oo' ichil u sip'il a cristiano ichil a caj abe' tuba tanoo' u meyaj ti ma' yanoo' u naal a mam,” cu t'an a Dios ti'i aj Abrahama,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo'o. —“Ca' manüc abe'e, joc'oloo' u ca'a a mam. Udeloo' u ca'a tac wa'ye' tuba tan ti tzicbal ti'i u c'ajsicalenoo',” cu t'an a Dios ti'i aj Abrahama,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui.[f] 8 —Le'ec a Dioso, u c'ümaj u bajil u t'an etel aj Abraham, mentücü, le'ec a Dioso, u yadaj ti'i ca' u xoto' u yot'el ca' p'aatüc u p'is ti'i u c'ajsabeebal ti'i a t'an abe'e. Circuncision u c'aba' abe'e. Yanaji u mejen aj Abrahama. Aj Isaac u c'aba'. Le'ec ti ocho q'uin yan ti'i, u circuncisiontaj. Yanaji u mejen aj Isaac. Aj Jacob u c'aba'. Baalo' ilic xan u betaj aj Isaac ti'i u mejene. U circuncisiontaj. Yanajoo' u mejen aj Jacob le'ec a doce tuul ti uchben mamaa' tulacalo'ono. Circuncisionboo' u menoo' ilic u tat,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui.[g] 9 —Jun tuul abe'e, aj Jose u c'aba'. Le'ecoo' a sucu'untzili, u tz'i'lajoo' u c'atiintzilil aj Jose u men u tat. U conajoo'. Bensabi tac cuenta Egipto, pero cününbi u men Dios,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui.[h] 10 —Le'ec a Dioso, u sa'altaj aj Jose ichil a yaj u c'ümaja. Tz'abi ichil u tucul a rey Faraon ich cuenta Egipto ca' u ch'aa' ich qui'il aj Joseje. Tz'abi ti'i aj Jose ca' seebac u yool tu taan a rey u men a Dioso. Le'ec a reye, u tz'aj u meyaj aj Jose ti gobernadoril ich cuenta Egipto. U tz'aj ti'i u muq'uil ca' u tücaa'te boon a que'en ichil u yotoch a reye,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui.[i]

11 —Pues te'i. Yanaji a wi'ijil ichil tulacal a cuenta Egipto cuenta Canaan. Top yaj u c'ümajoo' a cristianojo. Le'ecoo' ti uchben mamaa'a, ma' chuculajoo' u janal,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo'o. 12 —Le'ec ti ca' u yubaj aj Jacob ti yan janal ich cuenta Egipto, u yaax tücaa'tajoo' ti uchben mamaa' te'i. 13 Le'ec ti ca' binoo' tucaye' u ca' sut te'i, le'ec aj Joseje, u yadaj u c'aba' ti'ijoo' u sucu'un. Le'ec a reye, u yeeltajoo' u wich u yet'oc aj Joseje,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo'o. 14 —Le'ec aj Joseje, u tücaa'taj u pectzil ca' talac u tat le'ec aj Jacob eteloo' u yet'oc. Setenta y cinco tuuloo' tu bajil.[j] 15 Baalo' ti bini aj Jacob tac cuenta Egipto ti cuntal. Te'i quimi ala'aji. Te'i ilic quimoo' u mejen. Le'ecoo' abe'e, le'ec ti uchben mamaa'oo' tulacalo'ono,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui.[k] 16 —Bensaboo' a quimen ti a caj u c'aba' Siquem tuba que'en a naj tunich u q'uexaj aj Abrahama. Te'i p'ütboo' a quimen ichil a naj tunichi. Aj Abraham u q'uexaj ti'i u cuuchil u mucbeeboo' uchi. U bo'taj u tool ti'ijoo' u mejen aj Hamor ichil a caj u c'aba' Siquem,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui.[l]

17 —Pues te'i. Le'ec ti watac u c'ochol u q'uinil u betic c'u' u yadaj a Dios ti'i aj Abrahama, tanoo' u yaabtal aj Israel ich cuenta Egipto.[m] 18 Yanaji ulaac' a rey te'iji. A rey abe'e, ma' u yeeltaj aj quimen Joseje,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui. 19 —A rey abe'e, u betaj a c'as ti'ijoo' ti uchben mamaa'a. U yadaj ti'ijoo' ca' u p'ütoo' ti quimil pach caj a boon a xidal a tanoo' u yantala,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo'o. 20 —Ti a q'uin abe'e, yanaji aj Moisese. C'ocha'an tu wich Dios a tz'ub abe'e. Cününbi ichil u yotoch ox p'e uj u men u na' u tat.[n] 21 Le'ec ti p'ütbi pach caj aj Moisese, cüxtabi y ch'a'bi u men ix princesa ich cuenta Egipto. U ch'ijsaj jabix ilic u yala,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui. 22 —Uchi u cambal aj Moises yoc'ol tulacal a c'u' a eela'an ich cuenta Egipto. P'aati ti patal ti t'an y patal ti meyaj,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo'o.[o]

23 —Pues te'i. Le'ec ti cuarenta jaab yan ti'i aj Moisese, u c'atiintaj beel ti sut eteloo' u yetcaal aj Israel. Que'enoo' to ich cuenta Egipto.[p] 24 Le'ec ti bini ti sut etel u yetcaala, u yilaj ti tan u c'ümic a yaj jun tuul u yetcaal u men jun tuul aj Egipto. U sa'altaj u yetcaal. Le'ec aj Moisese, u yusq'uintaj u jel u sip'il. U quimsaj,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui. 25 —“Le'ecoo' in wetcaala, u yeel ti le'ec a Dioso, u tücaa'tajen ca' in sa'altoo' ca' joc'ocoo' ich cuenta Egipto,” cu t'an aj Moises tu bajil, pero ma' u yeeloo' ti baalo' u yetcaali,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui. 26 —Ti u samalili, u c'ümaj ca' tuul u yetcaal aj Israel aj Moisese. Tanoo' u p'isbaj tu bajil a ca' tuulu. U c'atiintaj cuchi u jetz'cunticoo' u yool. “In wetcaale'ex, mamtzilo'on tiqui bajil. ¿C'u' ca'a tane'ex a p'isbaj?” cu t'an aj Moises ti'ijoo'o,— cu t'an aj Estebana. 27 —Tulca'bi aj Moises u men tan u betic a c'as ti'i u yet'oco. “¿Mac u tz'aj tech ti nooch u wichil a meyaj ti'i ca' a wila' ti sip'il?[q] 28 ¿Bel wa a ca'a a quimseen jabix ca' a quimsaj aj Egipto jo'deeji?” cu t'an ti'i aj Moisese,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui. 29 —Le'ec ti ca' u yubaj aj Moises ti eeltabi c'u' u betaja, puutz'i. Bini tu cuenta Madian tuba culaji. Yanaji ca' tuul u mejen te'i,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui.[r]

30 —Pues te'i. Cuarenta jaab que'en te'i. Tu pach abe'e, mani ich p'atal lu'um ma' naach ti a witz Sinai u c'aba'. U yilaj jun tuul u yaj xa'num Dios ti ca'an ich c'aac' le'ec tuba jabix tan u chuul a pocche'e.[s] 31 Le'ec ti ca' u yilaj abe' aj Moisese, sa'ti u yool. Le'ec ti tan u c'ochol u cha'anteje, uchi u t'an a Noochtzili,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo'o. 32 —“Inen u Dios a uchben mamaa'. Inen u Diosil aj Abraham aj Isaac aj Jacob,” cu t'an a Dioso,— cu t'an aj Estebana. —Tz'ütz'ülnac aj Moises u men u saaquili. Ma' u c'atiintaj u cha'ante.[t] 33 “Joq'ues a zapato. Wa'anech ma' naach tin taan,” cu t'an a Noochtzil ti'i aj Moisese,— cu t'an aj Estebana.[u] 34 —“In wilaj a yaj a tanoo' u c'ümic ich cuenta Egipto a cristiano a tene, le'ecoo' aj Israele,” cu t'an a Dios ti'i aj Moisese. “In wu'yajoo' u t'an u men a yaj abe'e. Taleen ti'i ca' in sa'altoo',” cu t'an a Dioso. “Aleebe, listarte a bajil. Bel in ca'a in tücaa'tech cuenta Egipto,” cu t'an a Dios ti'i aj Moisese,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo'o. 35 —Le'ec aj Moises abe' a tücaa'bi u men a Dioso, le'ec ilic a ma' qui' tu wichoo' aj Israele. “¿Mac u tz'aj tech ti nooch u wichil a meyaj ti'i ca' a wila' ti sip'il?” cu t'an ti'i aj Moises ti a q'uin abe'e. Le'ec a Dioso, u tz'aj ti'i aj Moises ti nooch u wichil u meyaj ti'i ca' u cününtoo' aj Israele. Tz'abi ti'i ca' u joq'uesoo' aj Israel ich cuenta Egipto. Etel u muc' u yaj xa'num Dios le'ec u c'ümaj ichil a pocche' a yan c'aac' yoc'olo, tz'abi u bete' abe'e,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui.[v] 36 —Le'ec a winic abe'e, le'ec u joc'sajoo' aj Israele. Yan a milagro u betaj tu taanoo'o. Sa'too' u yool a cristiano etel a c'u' u betaja. Yaab a milagro u betaj aj Moises ich cuenta Egipto. Yan a milagro u betaj ti'i a ja' a Chüc C'ac'naab u c'aba'a. Yan u betaj ich p'atal lu'um le'ec tuba culajoo' aj Israel cuarenta jaab,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo'o.[w] 37 —“Le'ec a Dioso, bel u ca'a u yeete jun tuul aj Israel ti'i ca' u yadü' u t'an Dios jabix ca' u yeetajene. Le'ec a bel u ca'a yeetbele, ca' tz'ocse'ex u t'an,” cu t'an aj Moisese,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui.[x] 38 —Le'ec aj Moisese, le'ec ilic a que'en tu yaamoo' a cristiano aj Israel ichil a p'atal lu'um ma' naach ti a witz Sinai tucaye'e. Te'i u c'ümaj u t'an a Dios ti'i ca' u yadü' to'on,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui.[y] 39 —Le'ecoo' ti uchben mamaa'a, ma' u c'atiintajoo' u tz'oques aj Moisese. U p'ütajoo' u tz'ocsic. U c'atiintajoo' cuchi usc'al cuenta Egipto tucaye'il. 40 “Bete ti santo ca' xi'ic taanil,” cu t'anoo' aj Israel ti'i u yetcaaloo', aj Aaron u c'aba'. “Bel u ca'a u benso'on tac cuenta Egipto tucaye'. Ma' ti weel tuba que'en aj Moisese, le'ec u joc'sajo'on ich cuenta Egipto,” cu t'anoo' ti uchben mamaa' ti'i aj Aaron,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui.[z]

41 —Pues te'i. U betajoo' jabix aj tz'i' wacax ti'ijoo' u santo. U quimsajoo' baalche' ti'i u sij-oolticaloo' ti'i aj tz'i' wacax abe'e. Qui'oo' u yool etel a c'u' u betajoo'o,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo'o. 42 —Le'ec a dios ti ca'ana, u culpachtajoo' aj Israel u men tanoo' u tz'eec ti diosil a q'uini, a uju, a xülaba, tulacal. Baalo' ilic ti tz'iiba'an ich ju'um u men jun tuul u yadaj u t'an a Dios uchiji:

Pues te'i. Udi a qui'il winic abe' tiqui wetel,— cu t'an aj Estebana. —Inche'exe, a c'ubaje'ex ti'i a c'ac'as cristiano ti'i ca' quimsabüc,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui.[gg] 53 —Le'ec u yaj xa'num a Dios ti ca'ana, u c'ubaj te'ex u ley a Dioso, pero ma' ta'ache'ex a tz'ocsic a ley abe'e,— cu t'an aj Esteban ti'ijoo' a nucuch winiqui.[hh]

54 Pues te'i. Le'ec ti ca' u yubajoo' u t'an aj Esteban a nucuch winiqui, lic'oo' u tz'iiquil tu jajil. Jürütlemac u coj u menoo' u tz'iiquil ti'i aj Estebana.

55 Pues te'i. Yan u Püsüc'al a Dios ichil u Püsüc'al aj Estebana. Uchi u cha'an ti ca'an. U yilaj u quich'panil a Dios etel a Jesusu. Wa'an ti que'en tu yaj toj tu yaj seeb c'ü' a Dioso. 56 —Ile'ex,— cu t'an ti'ijoo' a nucuch winiqui. —Tan in wilic ti jabix jeebi u chi' a ca'ana. Te'i que'en a Jesusu, le'ec a yanaji ti cristianojil biq'uin ado'o. Wa'an ti que'en tu yaj toj tu yaj seeb c'ü' a Dioso,— cu t'an ti'ijoo'.[ii]

57 Pues te'i. Uchoo' u yawat ti chich u men u tz'iiquiloo' ti'i aj Esteban. U mücajoo' u xiquin ti'i ma' u yubicoo' u t'an aj Estebana. Laj binoo' u müchü' aj Estebana. 58 U bensajoo' chi' caj. U joc'sajoo' jujun yal u noc' a nucuch winiqui. U p'ütajoo' u noc' ca' cününbüc u men jun tuul ch'ajom aj Saulo u c'aba'a. Pachili, cajoo' u ch'ini' aj Esteban etel tunich.[jj] 59 Tan to u ch'inbil aj Esteban ti caji ti t'an etel Dios ala'aji. —In Noochil Jesus, ch'a'a in püsüc'al,— cu t'an aj Estebana.[kk] 60 Xonlaji ti lu'um. Uchi u t'an ti chich. —In Noochil, ma' a tz'eecoo' u sip'il le'ec a c'u' a tanoo' u betic tene,— cu t'an aj Esteban ti'i a Dioso. Despues quimi.[ll]

<- HECHOS 6HECHOS 8 ->