1 Minoo quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ i yaha ra Jesús mahñu itu trigo ñiyɨvɨ. Ta i sizoco ra i casi ra Jesús, ta i quisaha tohon ra zuhva yoco trigo, ta i zavii ra, ta sasi ra sii si.

2 Ta cuhva sa ndyehe ra fariseo cuhva zavaha ra, i catyi ra sihin ra Jesús: Ndyehe, zatyiño ra sica noo suhun, ta ña catyi ley yo sa zatyiño yo quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ.

3 Zoco i catyi ra Jesús sihin ra: ¿Atu tañaha ca cahvi ndo cuhva i zavaha ra David ta ra ndɨhɨ sihin ra minoo quɨvɨ i sizoco xaan ra?

4 I quɨhvɨ ra sisi vehe ñuhu, ta i quihin ra pan ii. Ta i sasi ra sii si, ta ña catyi ley sa casi ra sii si ta nu ra ndɨhɨ sihin ra. Maa ñi ra cu zutu tahan si casi pan cuan.

5 ¿Atu tañaha ca cahvi ndo nu ley nu catyi si vatyi zatyiño ra cu zutu sisi vehe ñuhu quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ ta yɨvɨ cuatyi cuu si?

6 Ta catyi sihin ndo vatyi ihya iyo minoo ra cahnu ca ta zɨquɨ vehe ñuhu.

7 Tatu sa sito ndo ñaa cuñi si catyi si nu i catyi ra Ndyoo vatyi cuñi ra sa cundahvi iñi ndo sii ñiyɨvɨ ta yɨvɨ ca sa cahñi ndo quɨtɨ ta cuhva ndo nɨñɨ tɨ sa cuenda cuatyi ndo, ma tyaa ndo cuatyi sata ñiyɨvɨ sa ñahñi cuatyi iyo.

8 Ta ra i quisi ndya gloria cui, ta ndyaca ñaha tuqui quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ.

9 Tacuan ta cuahan ra Jesús, ta i quɨhvɨ ra vehe ñuhu.

10 Ta yucuan ndyaa minoo ra na‑ityi ndaha. Ta inga ra yucu yucuan, i cuñi ra nducu ra cuhva tyaa ra cuatyi sata ra Jesús, ta yucuan cuenda i ndaca tuhun ra sii ra Jesús: ¿Atu catyi ley sa zanduvaha yo sii ñiyɨvɨ quɨvɨ quitatu yo?

11 Ta i nacahan ra Jesús ta catyi ra: ¿Yoo ndoho tatu iyo minoo mvee ticatyi zono ndo ta canacava tɨ sisi minoo xahva quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ, atu ma tava ndo sii tɨ?

12 Ta ¡ñiñi xaan ca cuu minoo ñiyɨvɨ ta zɨquɨ minoo mvee ticatyi! Yucuan cuenda catyi ley vatyi cuu zavaha yo sa vaha quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ.

13 Tacuan ta i catyi ra Jesús sihin ra na‑ityi ndaha cuan: Nandɨca ndohon. Ta i nandɨca ra ndaha ra, ta i nduvaha si tañi caa inga si.

14 Tacuan ta i quita ra fariseo, ta i quisaha sihñi tahan ra tyiño yozo caa cua cahñi ra sii ra Jesús.

15 Ta sa sito ra Jesús cuhva cuan, i quita ra yucuan, ta cuaha xaan ñiyɨvɨ i sindyico sii ra. Ta i zanduvaha ra Jesús sii tandɨhɨ ñu cuhu.

16 Ta i saha ra tyiño sii ñiyɨvɨ i nduvaha vatyi ma nacatyi ñu yoo ra cuu ra.

17 Cuhva cuan i natahan si cuhva i nacatyi ra Isaías, minoo ra profeta, sa cuenda ra Jesús. Ihya cuu Tuhun ra Ndyoo i tyaa ra Isaías:

22 Tacuan ta i quisi ndyaca ñiyɨvɨ sii minoo ra cuaa ta ñehe ra nu ndyaa ra Jesús. Ta ñoho minoo tatyi cuihna sii ra cuan. Ta i zanduvaha ra Jesús sii ra, ta i cuu nandyehe ra ta nacahan ra.

23 Ta iyo xaan i cuñi tandɨhɨ ñiyɨvɨ, ta i catyi ñu: ¿Atu ra ihya cuu ra cu tata ra David, ra cua zacacu sii yo?

24 Zoco sa i siñi ra fariseo cuhva cahan ñiyɨvɨ, ta i catyi ra: Ra ihya tava ra tatyi cuihna maa ñi sihin tundyee iñi iyo sii ra Beelzebú, ra cu nuu sii cuihna.

25 Ta sa sito ra Jesús cuhva sica iñi ra, ta i catyi ra: Tatu sahñi tahan xaan ñiyɨvɨ minoo ñuu, ndaha cua tɨvɨ ta naa ñuu cuan. Ta tacuan tucu minoo vehe ñiyɨvɨ, tatu sahñi tahan ñu sihin tahan ñu, yatyi xaan cua ndɨhɨ cuhva vaha yucu ñu.

26 Ta ma cahñi tahan ra cu nuu sii cuihna sihin inga cuihna vatyi tatu tacuan zavaha ra, yatyi xaan cua ndɨhɨ cuhva iyo sii ra. Ma tava cuihna sii cuihna.

27 Ta tatu yuhvi tave sii cuihna sihin tundyee iñi ra Beelzebú, ¿yoo sii tundyee iñi tava ra ndyico sii maa ndo sii si? Maa ra cua zacoto sii ndo vatyi ma tava minoo cuihna sii inga cuihna.

28 Ta yuhvi tave sii cuihna sihin tundyee iñi maa ra Ndyoo. Ta cuñi si catyi si vatyi ndisa cuii sa saa cuhva ndyaca ñaha ra Ndyoo.

29 Ta ¿yoo ra cua cuu quɨhvɨ vehe minoo ra ñihi xaan ta quihin ra ndaha tyiño ra tatu ma cuhñi xihna ra sii ra? Cuñi si sa cuhñi xihna ra sii ra ta zɨquɨ cuu quindyaa ra ndaha tyiño ra.

30 Tatu ña zatyiño ñiyɨvɨ sihin, zatɨvɨ ñu tyiñe. Ta tatu ma tyindyee ñu sii, sa nacatyi Tuhun Ndyoo sihin ñiyɨvɨ, cuñi si catyi si vatyi ña saha ñu sa coto ñiyɨvɨ tuhin.

31 Yucuan cuenda catyi sihin ndo vatyi cua zaha ra Ndyoo tucahnu iñi tandɨhɨ cuatyi zavaha ñiyɨvɨ ta tandɨhɨ sa quiñi cahan ñu, zoco tatu cahan ñiyɨvɨ ndya vaha ñi sii Tatyi Ii ra Ndyoo, ma zaha ra Ndyoo tucahnu iñi sii ñu.

32 Tatu quiñi cahan ñiyɨvɨ sii vii, ra i quisi ndya gloria, cua zaha ra Ndyoo tucahnu iñi sii ñu. Zoco yoo ra cahan quiñi sii Tatyi Ii, ma zaha ra Ndyoo tucahnu iñi sii ra nu ihya ñuu ñiyɨvɨ ta nu inga ñuu ñiyɨvɨ sa cua coo cuee ca.

33 Minoo yutu vaha, saha tu sɨtɨ vaha. Ta minoo yutu ña vaha, saha tu sɨtɨ ña vaha. Nacoto yo ñaa yutu cuu tahan tahan tu sa cuenda sɨtɨ saha tu.

34 ¡Coo xaan cuu maa ndo! ¿Yozo caa cuu cahan ndo tuhun vaha ta ña vaha maa ndo? Yuhu ndo cahan sa situ cuii añima ndo.

35 Minoo ra vaha, cahan ra tuhun vaha vatyi iyo sa vaha añima ra. Ta minoo ra ña vaha, ña vaha sa cahan ra vatyi iyo sa ña vaha añima ra.

36 Ta catyi sihin ndo vatyi quɨvɨ cua tyicuhva ra Ndyoo sii ñiyɨvɨ, ta cua nacatyi ñu ñaa cuenda i cahan ñu sa minoo minoo tuhun sa ña ñiñi.

37 Vatyi sa cuenda tuhun cahan ndo ta cua catyi ra Ndyoo tatu vaha ndo a ña vaha ndo.

38 Tacuan ta zuhva ra fariseo ta ra maestro cuenda ley i catyi ra sihin ra Jesús: Maestro, cuñi ndi ndyehe ndi minoo zeña sa ndyityi.

39 Ta i nacahan ra Jesús, ta catyi ra sihin ra: Ñiyɨvɨ quiñi xaan iyo ta ñu ña vaha, sica ñu sa ndyehe ñu sa ndyityi, zoco ma ndyehe ca ñu inga zeña ta zɨquɨ cuhva i cuu ra Jonás, minoo ra profeta ta sa naha.

40 Vatyi tañi i ñoho ra Jonás uñi quɨvɨ ta uñi sa cuaa sisi tyiyaca cahnu, tacuan tucu cua quɨhɨ ra i quisi ndya gloria uñi quɨvɨ ta uñi sa cuaa sisi ñuhu.

41 Ñiyɨvɨ ñuu Nínive cua nduvita ñu ta cua tyaa ñu cuatyi sata ñiyɨvɨ iyo vityi, ta cua catyi ñu vatyi iyo cuatyi ndo vatyi ñiyɨvɨ ñuu Nínive cuan, i zama ñu cuhva iyo ñu sa i nacatyi ra Jonás Tuhun Ndyoo sihin ñu. Ta ihya iyo minoo ra ñiñi ca ta zɨquɨ ra Jonás.

42 Ta tacuan tucu minoo ñaha i sindyaca ñaha ndya siyo tyañuhu, cua nandoto ña quɨvɨ cua tyicuhva ra Ndyoo sii ñiyɨvɨ, ta cua tyaa ña cuatyi sata ndo vatyi sica xaan i quisi ña quɨvɨ cuan vatyi cua tyizoho ña sa siñi tuñi sa saha ra Ndyoo sii ra Salomón. Ta ihya iyo minoo ra ñiñi ca ta zɨquɨ ra Salomón.

43 Tatu quita minoo tatyi ña vaha sii minoo ra, sica noo tatyi cuihna cuan nu ityi xaan, ta nanducu si nu cua quitatu si, zoco ña nañihi si nu quitatu si, ta catyi si:

44 “Cunuhu tuqui ndya vehi nu i quite.” Ta sa nasaa si, nañihi si sii ra i quita si cuan. Ta añima ra cuu tañi minoo vehe sa yoñi ndyaa. Tɨhvɨ ta nduvii vehe cuan.

45 Tacuan ta cuahan tatyi cuihna cuan ta quihin si inga usa tahan tahan si sa xaan ca ta zɨquɨ maa si. Ta cuahan tandɨhɨ si cuan cua ndɨhvɨ si añima ra cuan. Ta yaha ca cuhva cua nanduu ra cuan ta zɨquɨ sa xihna ñi. Ta tacuan tucu cua tahan ñiyɨvɨ ña vaha ya.

46 Cahan ca ra Jesús sihin ñiyɨvɨ, ta i saa zɨhɨ ra ta yañi ra. I sicuyucu ñu sata vehe, ta i cuñi ñu cahan ñu sihin ra.

47 Ta i nacatyi minoo ñiyɨvɨ sihin ra Jesús: Zɨhun ta yañun, nandyaa ñu sata vehe, cuñi ñu cahan ñu suhun.

48 Zoco i catyi ra Jesús sihin ra cahan sihin ra: ¿Yoo sa cuu zɨhi? ¿Ta yoo sa cuu yañi?

49 Tacuan i catyi ra, ta zɨquɨ i zañaha ndaha ra nu yucu ñiyɨvɨ sica noo sihin ra, ta i catyi ra: Ñu ihya cuu tañi zɨhi, ta ra ihya cuu tañi yañi.

50 Vatyi yoo ñiyɨvɨ zavaha cuhva cuñi Zuti, ra ndyaa andɨvɨ, yucuan ñu cuu tañi cuhve ta yañi ta zɨhi.

<- SAN MATEO 11SAN MATEO 13 ->