Wäuŋuiŋqä (2 Lukä) Yätamäkqä kukŋuä hiŋuiqäŋä iquvi Lukä iqu kukŋuä äŋguä we-huŋqä-täŋä iqu, Jisasi Iqueŋqä äqäkqe, bukä täuŋi, wiyä inä ikqe. Iqu bukä qäquaqui äqäkqä iquvi. Bukä täuŋi, Dŋä Äŋguä Iqu, ämaqä Jisasi Iqu kukŋuä awä tuäkiqäpŋqä ändowatkqä iquau, näqŋqetä, yäŋänäqŋqetä vqaŋgqetaŋi, iqua Jisasi Iqueqä kukŋuä äŋgui awä ätuäkämiŋuwi iuŋi, ne a ätäutqäŋu. Iqua aŋä-himqä Jerusälemä iutä, qua Jutiya aŋä eeqänäŋä iutä, qua Sämaliya aŋä eeqänäŋä iutä, itaŋga qua eeqänäŋä hituŋuä äwiŋqä-ma, awä ätuäkämiŋuwi. (1:8 hiŋuä qundŋqe.) Bukä iuŋi, suqä Jisasi Iqueqä yoqä haqä mamäupŋqä aquväqŋqä iqu, Israitqä iquauqä awä iqisa ätimäuqetaŋi, qänakndaŋi naqä ätimäutä, qua eeqänäŋä iu hiŋginäwa äwekqeŋqä kukŋuä quea iiyi. Lukä iqu tiiŋä motquetŋqä äwiŋgqe. Wäuŋuä Jisasi Iqu imäkkqä iutä, ämaqä, Iqueqä kukŋuä iu qänaknä iqä iquauqä häŋä-pmeqä iutäŋi, nätmatqä iquaqu kukŋuä Goti Iqu Israitqä iquatä qäŋganä guä ämäsäukqe, qäyunä ämotquakiyi. Bukä iutaŋä kukŋuä naqänäŋä hŋqu, Dŋä Äŋguä Iqueqä wäuŋuä iiŋqeyi. Dŋä Äŋguä Iqu, Goti Hanjuwä Iqueqä Dŋä Iquvi. Kiŋganäŋi, hiunji hapä pmeqä naqänäŋä, qu ‘Pendikosiŋganjqä’ ätmiŋuwäŋgaŋi, Iqu ämaqä Jisasi Iqu ämotquamiŋqä iquau, äwimakqe. Iŋi qänakndaŋi, Dŋä Äŋguä Iqu kŋuä äŋguitä, yäŋänäqŋqetä, iquau ävqa-ävqa äukqe. Ga bukä iutaŋi, ne näqŋqä tiiŋiŋqä ämequ. Ämaqä, Jisasi Iqu kukŋuä awä tuäkiqäpŋqä ändowatkqä iqua, qokä-apäkä iu, Jisasi Iqueqä kukŋuä äŋgui awä ätuäpiyäŋgaŋi, qu kukŋuä quäuqä kuapänä ätumiŋuwi. Iŋi, qokä-apäkä kuapänäŋi, kukŋuä äŋgui yeeqä ipu itmeqaŋguwitaŋi, ämaqä Jisasi Iqueqä yoqeŋqä, aquvä äqänätqäŋuwä iqua, hävemnäqŋqä ätimäupu, yäŋänäqŋqä ekuwä iuŋiŋqä, ne hiŋuä äqunätqäŋu. Itaŋga bukä iuŋi, ämaqä Jisasi Iqu kukŋuä awä tuäkiqäpŋqä ändowatkqä iquauŋqä tiwiqe, kuapänä äyuänä. Itaŋgi iquataŋi, Pitä iqutä, Poli iqutä imäkkiyä iiŋqe, tiwiqä aaŋä kuapänäŋä äyuänä. Pitä iqu, Jisasi Iqutä qaŋä ikipu, wäuŋuäŋqä näqŋqä ämamiŋuwä iquautaŋä iquvi. Iŋäqe Poli iqu qäŋganäŋi, Jisasi Iquenyqä quuvqä maeqiyqä itä, Iqueqä kukŋuiu qänaknä miqä imiŋqe. Iqu ämaqä, Jisasi Iqueqä yoqeŋqä aquvä qänätaŋguwä iquau, mändi kittqiyätŋqä wäuŋuä yäŋänäqŋqä ikämiŋqe. I etaŋgi Jisasi Iqu, Poli ique tääqä ätuätumetä, Iqueqä wäuŋuä imäkätŋqä kiŋganäŋä-que iwimäkkqe. Bukä iutaŋä hŋqäqiŋi, Lukä iqu, tiwiqä Poli iqueŋqä ätätäqäŋgaŋi, “Ne iiŋä-iiŋä imäkkqueqä” ätätä äqäkqe. Ämaqä näqŋqä-täŋä kuapänäŋä iqua, kŋuä tiiŋä indqänätqäŋä. Lukä iqu hea hŋquauŋi, Poli iqutä iqueqä näueqä iquatä, qaŋä anä äyä ikämiŋuwi. Iŋi iqu tiwiqä hea iqu anä ätuäkämiŋuwiŋqä ätuätäqäŋgaŋi, iqu, “Ne iiŋä-iiŋä imäkkqueqä” ätätä äqäkqe.
1Jisasi Iqu, Dŋä Äŋguä Iqu äquvepäniqeŋqä ätukqeŋqä 1-2 Tipilusi iquki, nyi bukä huiziqu äqäkqä iuŋi, Jisasi Iqu imäkmiŋqeŋqätä, näqŋqä äwimiŋqeŋqätä, hiunji Goti Hanjuwä Iqu, Ique ätuma ekqäŋgaŋqe, eeqänäŋi ae äqäkqe. Goti Hanjuwä Iqu, Ique änyä mätuma mayqäŋga, Iqu ämaqä, kukŋuä awä tuäkiqäpŋqä dowatätŋqä atäuŋuä ikqä iquauŋi, qu wäuŋuä imäkpnuwäŋqä diŋqe, Dŋä Äŋguä Iquesa ätukqe. 3 Iqu täŋä-huŋqe qäpu ae ämeqe, qänakndaŋi, ämaqä iquau äwimeqe, iqua, “Iqu ävautä, häŋä äpmenä” kŋuä vätŋqä diŋqe, nätmatqä kuapänäŋi imäkkqe. Hea 40 iuŋi, Iqu äwimeqisätä, Goti Hanjuwä Iqunä miqä iuŋqä ätumiŋqe. 4 Hea hŋqueŋi, Iqu iquatä buayä anä änäpu, tiiŋä ätukqe. “He Jerusälemäŋi, mävämeqä iqäpŋqä. He nätmatqä äŋguänäŋä, Apiqu ‘Äwimniqeqä’ ätkqeŋqä, hiŋuä äqämbu pmeqäpŋqä. Hiŋuiqänäŋi Nyi iiŋqä awä ae etkqeqä. 5 Ii tiinjqä. Jonä iqu ämaqe, eqetä asŋä äqämiŋqe. I etaŋgi hiunji kuapänäŋä maeqäŋga, he asŋi, Dŋä Äŋguä Iquesä mapŋqäuä” ätukqe. Jisasi Iqu, qäukuä haqä yätuŋqä ekqeŋqä*Makä 16:19-20; Lukä 24:50-53 6 Iqua aquvä äqämbu anä äpmapiyi, Ique yatŋqä tii äwikuwi. “Naqä Iquki, täŋgaŋi Si Israitqä iqua, Romätaŋä iquauä yäpä imä mäpmeqä ipŋqä, aŋgi yäŋänäqŋqä iwimäktŋqätanä?”7 Kimaŋi, Iqu tiiŋä ätukqe. “Hiunji Apiqu ätekqeŋqe, he näqŋqä maeqä ipŋqäuä. Näqŋqe, Apiqu Kiqä-kiuänä enä. 8 Iŋäqe Dŋä Äŋguä Iqu emeqaŋga, qänakndaŋi, he yäŋänäqŋqä ämepu, Nyaqä kukŋuä awi, Jerusälemä iutä, qua Jutiya aŋä eeqänäŋä iutä, qua Sämaliya aŋä eeqänäŋä iutä, qua eeqänäŋä hituŋuä äwiŋqä-ma, tuäkiqäpnuwäŋqeqä” ätukqe.
9 Iqu iiŋä ätuäqe, iquauqä hiŋuä iqisa yändi-yändi peyätqätaŋga, qaquvqä hŋqu Ique itmakqe. Itmeqaŋga, iqua Iqueŋi, hiŋuä mäquŋquä ikuwi. 10 Iqu äyätqätaŋgqä yätu, iqua hiŋuä yqänä qunätaŋguwäŋga, ämaqä qäpaiqä imäkŋqä hŋquaqu, iquatä maqänä qäqi anä ätqäukiyi. 11 Iŋgaŋi iquaqu tii ätukiyi. “Ämaqä Galilisaŋä iquenä, he qäukuä yätuŋi, suŋqä hiŋuä äqumbu tqäuŋäuä? Goti Hanjuwä Iqu, Jisasi Iqueŋi, hesa haqä yätuŋqä itmeqaŋgi ii äqunäŋuwä-pa, aŋgumŋi iiŋä päniqeqä” ätukiyi.
Iqua, Jutasi iquenyqä tŋäŋqä hŋque, atäuŋuä ikuwiŋqä 12 Iŋgaŋi iqua qoqoŋä Olipä iu ävämaŋi, Jerusälemäŋqä aŋgi äukuwi. Kiqä qaŋä uwqe, wanä kilomita. 13 Qu iqi ätimäupiyi, aŋä hiqŋqä haqä yätqä imäknätaŋgi, äpmamiŋuwä-täŋä ique äpaqukuwi. Pitä ique, Jemisi ique, Jonä ique, Endru ique, Pilipä ique, Tomasi ique, Batromi ique, Matiu ique, Jemisi, Aläpiyasi iqueqä hikŋä ique, Saimonä, Selotqä iquautaŋä ique, Jutasi, Jemisi iqueqä hikŋä ique, iqua iqi äpmamiŋuwi. 14 Qu äwqä naqä-hŋqunä imbu, Goti Hanjuwä Iqutä kukŋuä anä ätqämanmiŋuwi. Iŋgaŋi apäkä hiuatä, Mäliya Jisasi Iqueqä känaisä, Iqueqä käŋguäkatä, anä äpmamiŋuwi.15-16 I pmeqisätqätaŋguwäŋga, hea hŋqueŋi, ämaqä Jisasi Iquenyqä quuvqä eqämiŋuwä kuapänäŋä iqua, aquvä äqäŋguwi. Ämaqä 120 iŋi. Iŋgaŋi Pitä iqu, iquauqä awä iqi pämä ätqäuqe, “Ŋqä nyämaqäuä, kukŋuä Dŋä Äŋguä Iqu vqaŋgi, Dewiti iqu ätätä, Goti Hanjuwä Iqueqä tuwaŋuä iu äqäkqe, ae ätimäuqeqä” ätukqe. “Iqu Jutasi, Jisasi Ique a kiqätpŋqä iquau hänaqä motqueqä iquenyqä ätukqeqä. 17 Iqu nesaŋä-qu eä, wäuŋuä anä ituŋqueqä” ätukqe.
18 (Jutasi iqu, mbqä iqueqä suqä quvqeuŋqä äwikuwi, iqu ämeqe, qua hŋqu mbqä ikqe. Qänakndaŋi iqu qua iqi päkŋgaŋga, iqueqä äwqe äpkmäutä yäpaqäŋgisa ätimäukqe. 19 Iiŋiŋqe, ämaqä Jerusälemätaŋä eeqänäŋä iqua, näqŋqä e ämapiyi, quwqä aŋä-kukŋuä iu, qua iuŋqe yoqä ‘Akätamäuä’ änyuätkuwi. Kukŋuä iqueqä quati, ‘Qua häŋeqä-täŋiqä.’)
20 “Ii apqä bukä iuŋi, tuwaŋuä tiiŋä äqänäŋqä-payi.
‘Iqueqä aŋi, ämaqä hŋqu mäpmeqä etaŋgqä, aaŋqä iqi ämätnänä.’†Apqä Bukä 69:25 Itaŋga tiiŋä-pqä inä äqänänä. ‘Ämaqä hŋqu-pqe iqueuä yoqä naqetä, wäuŋuitä, ämeŋqiyä.’‡Apqä Bukä 109:821-22 Kukŋuä ii äqänäŋqetaŋi, Naqä Jisasi Iqu aŋgi ävaukqeŋqä kukŋuä awi, nesä anä tuaniŋqueŋqä, ämaqä hŋque atäuŋuä yatuŋqueqä. Ämaqä iiŋä iqu, hea Jonä iqu asŋä äwikqä iutati, Jisasi Iqu ne äneväma ekqäŋgaŋqä, Jisasi Iqu wäuŋuä imäkätqätaŋgqä iu nesä anä äpmeŋquä iutaŋä hŋque, atäuŋuä iatuŋqueqä” ätukqe.
23 Iŋgaŋi iqua hŋquaqui atäuŋuä ikuwi. Hŋqu Josepä Basäpasi, iqueqä yoqä huizi, Jastusi iquvi. Hŋquququeqä yoqe, Matiyasi ique. 24 Qu ii imäkäpu, Goti Hanjuwä Iqutä kukŋuä tiiŋä ätukuwi. “Naqä Iquki, ämaqä eeqänäŋä qua täutaŋä tqune, neyaqä qeqä-quuvqeŋqä näqŋqä Iqukiyi. Ämaqä tquaquiŋi, äsque ätekŋiŋqä, mänätquayä. 25 Iŋi, Jisasi Iqu, ne Iqueqä kukŋui awä tuäkiquatuŋquä änändowatkqä iutaŋä wäuŋui, ämaqä iiŋä iqu, Jutasi iquenyqä tŋäŋqä pmetŋqä. Jutasi iqu wäuŋuä ii äväma, iqueqä aŋä näweqä iuŋqä äukqeqä” ätukuwi. 26 E ätpiyi, ‘yoqe hiŋuiqäŋi tqueqä timäuŋqutiyä’ tpu, hikä hŋquaqu zä ekuwi. I etaŋgi, hikä, Matiyasi iqueqä yoqä-täŋi, ätimäukqe. Qu iqueŋi, ämaqä 11, kukŋuä awä tuäkiqäpŋqä ändowatkqä iquatä, anä äpmuatekuwi.
Wäuŋuiŋqä 2 ->
- a Makä 16:19-20; Lukä 24:50-53
- b Apqä Bukä 69:25
- c Apqä Bukä 109:8
7 Kimaŋi, Iqu tiiŋä ätukqe. “Hiunji Apiqu ätekqeŋqe, he näqŋqä maeqä ipŋqäuä. Näqŋqe, Apiqu Kiqä-kiuänä enä. 8 Iŋäqe Dŋä Äŋguä Iqu emeqaŋga, qänakndaŋi, he yäŋänäqŋqä ämepu, Nyaqä kukŋuä awi, Jerusälemä iutä, qua Jutiya aŋä eeqänäŋä iutä, qua Sämaliya aŋä eeqänäŋä iutä, qua eeqänäŋä hituŋuä äwiŋqä-ma, tuäkiqäpnuwäŋqeqä” ätukqe.
9 Iqu iiŋä ätuäqe, iquauqä hiŋuä iqisa yändi-yändi peyätqätaŋga, qaquvqä hŋqu Ique itmakqe. Itmeqaŋga, iqua Iqueŋi, hiŋuä mäquŋquä ikuwi. 10 Iqu äyätqätaŋgqä yätu, iqua hiŋuä yqänä qunätaŋguwäŋga, ämaqä qäpaiqä imäkŋqä hŋquaqu, iquatä maqänä qäqi anä ätqäukiyi. 11 Iŋgaŋi iquaqu tii ätukiyi. “Ämaqä Galilisaŋä iquenä, he qäukuä yätuŋi, suŋqä hiŋuä äqumbu tqäuŋäuä? Goti Hanjuwä Iqu, Jisasi Iqueŋi, hesa haqä yätuŋqä itmeqaŋgi ii äqunäŋuwä-pa, aŋgumŋi iiŋä päniqeqä” ätukiyi.
15-16 I pmeqisätqätaŋguwäŋga, hea hŋqueŋi, ämaqä Jisasi Iquenyqä quuvqä eqämiŋuwä kuapänäŋä iqua, aquvä äqäŋguwi. Ämaqä 120 iŋi. Iŋgaŋi Pitä iqu, iquauqä awä iqi pämä ätqäuqe, “Ŋqä nyämaqäuä, kukŋuä Dŋä Äŋguä Iqu vqaŋgi, Dewiti iqu ätätä, Goti Hanjuwä Iqueqä tuwaŋuä iu äqäkqe, ae ätimäuqeqä” ätukqe. “Iqu Jutasi, Jisasi Ique a kiqätpŋqä iquau hänaqä motqueqä iquenyqä ätukqeqä. 17 Iqu nesaŋä-qu eä, wäuŋuä anä ituŋqueqä” ätukqe.
18 (Jutasi iqu, mbqä iqueqä suqä quvqeuŋqä äwikuwi, iqu ämeqe, qua hŋqu mbqä ikqe. Qänakndaŋi iqu qua iqi päkŋgaŋga, iqueqä äwqe äpkmäutä yäpaqäŋgisa ätimäukqe. 19 Iiŋiŋqe, ämaqä Jerusälemätaŋä eeqänäŋä iqua, näqŋqä e ämapiyi, quwqä aŋä-kukŋuä iu, qua iuŋqe yoqä ‘Akätamäuä’ änyuätkuwi. Kukŋuä iqueqä quati, ‘Qua häŋeqä-täŋiqä.’)
20 “Ii apqä bukä iuŋi, tuwaŋuä tiiŋä äqänäŋqä-payi.
21-22 Kukŋuä ii äqänäŋqetaŋi, Naqä Jisasi Iqu aŋgi ävaukqeŋqä kukŋuä awi, nesä anä tuaniŋqueŋqä, ämaqä hŋque atäuŋuä yatuŋqueqä. Ämaqä iiŋä iqu, hea Jonä iqu asŋä äwikqä iutati, Jisasi Iqu ne äneväma ekqäŋgaŋqä, Jisasi Iqu wäuŋuä imäkätqätaŋgqä iu nesä anä äpmeŋquä iutaŋä hŋque, atäuŋuä iatuŋqueqä” ätukqe.
23 Iŋgaŋi iqua hŋquaqui atäuŋuä ikuwi. Hŋqu Josepä Basäpasi, iqueqä yoqä huizi, Jastusi iquvi. Hŋquququeqä yoqe, Matiyasi ique. 24 Qu ii imäkäpu, Goti Hanjuwä Iqutä kukŋuä tiiŋä ätukuwi. “Naqä Iquki, ämaqä eeqänäŋä qua täutaŋä tqune, neyaqä qeqä-quuvqeŋqä näqŋqä Iqukiyi. Ämaqä tquaquiŋi, äsque ätekŋiŋqä, mänätquayä. 25 Iŋi, Jisasi Iqu, ne Iqueqä kukŋui awä tuäkiquatuŋquä änändowatkqä iutaŋä wäuŋui, ämaqä iiŋä iqu, Jutasi iquenyqä tŋäŋqä pmetŋqä. Jutasi iqu wäuŋuä ii äväma, iqueqä aŋä näweqä iuŋqä äukqeqä” ätukuwi. 26 E ätpiyi, ‘yoqe hiŋuiqäŋi tqueqä timäuŋqutiyä’ tpu, hikä hŋquaqu zä ekuwi. I etaŋgi, hikä, Matiyasi iqueqä yoqä-täŋi, ätimäukqe. Qu iqueŋi, ämaqä 11, kukŋuä awä tuäkiqäpŋqä ändowatkqä iquatä, anä äpmuatekuwi.
Wäuŋuiŋqä 2 ->- a Makä 16:19-20; Lukä 24:50-53
- b Apqä Bukä 69:25
- c Apqä Bukä 109:8