1 Í á bə dúl jwɔ́wʉ́d nə́, Yésus ŋgə́ yə buud minjɨ́ɨ́gʉ́lá *Luŋ mə́ Zɛmbî, a ŋgə́ jaaw Jɔ̧jɔ̧ Kɛ́ɛl, seegya nə́ milúlúú myâ ofada, nə *Oyɨ́ɨ́gʉli ɔ́ mə́cɛ̧ɛ̧, nə ocúmbá buud bwə́ mə́ wɔ́ɔ́s. 2 Bwə́ mú jí nyə nə́: «Jaawʉg sə̂. Nyáyɛ́ ŋkul wó ŋgə́ sá ísâ ínɨ nə ndɨ́ yí? Zə́ nyə ámə yə wo ŋkul nyɔɔŋgʉ̂?» 3 A mú bɛ̧sa nə bwo nə́: «Mə zə́ nə́mə́ fwo jí bɨ́ njígá. 4 Nduwán Yuánɛs nyə á ŋgə duu buud yí, í á bə nə nyáyɛ́ ŋkûl? Ye ŋkul á gwɔ́w wə́ Zɛmbî, ye ŋkul á buud?» 5 Bwə́ mú tə́dʉga nə́: «Ŋkí sə́ mə́ cɨ nə́: “gwɔ́w”, nyə e jí sə́ nə́: “Ká nəcé jɨ́ bɨ́ a shígɛ́ *búgʉla nyə yí?” 6 Mat 14.5Sə́ mə́ ká mɛɛl cɨ nə́ í á bə ŋkul á buud ɨɨ́, kúl búúd jɛ̂sh gwú sə́ nə məkwóógʉ́, nəcé bɛ̂sh bwə́ ŋgə magʉlə nə́ Yuánɛs nyə á bə *muud micúndə́.» 7 Bwə́ mú bɛ̧sa nə́ bwə́ ampúyɛ́ kʉ́l í á ŋgə wú yí. 8 Yésus mú cɨ nə bwo nə́: «Mə ajááwɛ́ nə́mə́ bɨ́ ŋkul mə́ ŋgə́ sá misɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ míga nə ndɨ́ yí.»
9 Iza 5.1-2Yésus nyə á ka kənd buud kanda ga nə́, «Ŋgwɔ́l múúd nyə a sá fambə́ *vînyə a mú yə búúd fambə́ jɔɔŋg mə́céd. A músə kə njɔɔnd dɨ́ nə́ nyə é já fwámɛ́ fwála. 10 2Ib 36.15-16Fwála lʉ́ mə́mwáágʉlə dɨ́, nyə á kənd ŋgwɔ́l sɔ́ɔl məsáal yé nə́ a kə́g ŋwa nyə dɛ́ kɔw lʉ mpúmə́ búúd bwə́ á lʉ́g nə fambə́ wá dɨ́. Njɨ buud bɔɔŋgʉ́ bwə́ mú kə daŋgʉlə cú sɔ́ɔl məsáal nə́ ndɛɛ́ nyiŋg nyə məbwə̂ məbwə̂. 11 Muud fambə́ mú ŋwa cígʉ́lá nə́ á nyiŋgə nə́mə́ kənd ŋgwɔ́l sɔ́ɔl məsáal yé. Bwə́ mú nə́mə́ kə daŋgʉlə cú nyâŋ, sɛ́ɛ́mbʉli nyə nə məlwíy nə́ ndɛɛ́ nyiŋg nyə məbwə̂ məbwə̂. 12 Muud fambə́ nə́ á nyiŋgə nə́mə́ kənd sɔ́ɔl məsáal álɛ́ɛl. Bwə́ mú kə wá nyâŋ məfə́ŋ nə́ ndɛɛ́ bwə́ wɨ́ɨ́ŋg nyə.
13 3.22«Muud fambə́ mú ka zə cɨ nə́: “Mə sáág nə́ e? Mə zə́ kənd mwân waam mə́ búl cɛɛl yɛ́, ka bwə́ é gwɔ̧́ɔ̧ nyə.” 14 Ká, buud bwə́ á lʉ́g nə fambə́ wá, dʉ́gʉ́lə bwə́ á dʉ́g *Mwân mə Múúd fambə́ mə́ wɔ́ɔ́s yí, bwə́ á nyímbʉla bwə́mɛ́ nə bwə́mɛ́ nə́: “Muud mə bá lʉ́g nə lʉ́gí wə́ ɛ́nɛ. Shé gwúgá nyə shé bâg lʉ́g nə lʉ́gí.” 15 Bwə́ mú julə wú nə nyə fambə́, kə gwú nyə ncâ.» Yésus mú jí bwo nə́: «Muud fambə́ mə́ bá sá búúd ɔ́nɨ ntʉdɛl? 16 21.20-24Ŋgaá nə́ a bá zə gwú bwo nə́ ndɛɛ́ a ŋwa fambə́ yə búúd oshús?»
20 11.53-54Nə́ ndɛɛ́ bwə́ mú ŋgə baagʉsə Yésus. Bwə́ kə kənd búúd nə́ bwə́ kə́g nda buud wâ tʉ́təlî. Bwə́ ká dʉ bwéél nə́ ka bwə́ é gwág gúl ciyá í ajə́láyɛ́ yí, bwə́ kusha nə nyə, a bə mə́nyámá mə́ ŋgwə́mʉna dɨ́, nyə́dɨ́ mpə̂l dɨ̂. 21 Buud bwə́ mú zə jí Yésus nə́: «Yɨ́ɨ́gʉli! Sə́ ŋgə mpu nə́ lə́sʉ́ wô nə njɨ́ɨ́gʉ́lá wô bísə tʉ́təlî. Wó dʉ nə́mə́ dʉ́g búúd njɨ nda njɨ́ɨ́gʉ́lá wô wɨ́ nə́. Wo ŋgə jɨ́ɨ́gʉli sə́ cʉg á Zɛmbî bʉ́bə́lɛ́. 22 Ntɔ́, jaawʉg sə̂. Ye məcɛ̧ɛ̧ mə́shé mə́ ŋgə magʉlə nə́ sə́ jə́nág tóya mə *Káázɛl, ye mə́ aŋgɛ̂ nə magʉlə?»
23 Ká, Yésus nyə á bwey mpu məkə́ŋ máŋ, a mú cɨ nə bwo nə́: 24 «Lwógá ná mə saŋ *danarî†danarî: Í á bə mwaanɛ̂ á Rom bwə́ á dʉ jə́na tóya nə ndɨ̂ yí (wo je dʉ́g Mat 22.18-9).. Zə́ jɨ́ nə vʉgʉli mpwoombʉ́ nə jínə́ bwə́ á lúlə wa ga?» Bwə́ nə́: «Jísə Káázɛl.» 25 Rom 13.7Nyə ntâg nə bwo nə́: «Ntɔ́, yə́gá Káázɛl isâ í Káázɛl, bɨ́ yə Zɛmbî isâ í Zɛmbî.» 26 Bwə́ mú kú nə sá bwə́ júmʉg Yésus mísh mə́ búúd dɨ́ yí; bwə́ mú bul káam mpɛ̧sá nɨ, bwə́ shwal fad mímpu.
27 Mis 4.1-2; 23.6-8Gúl bʉ́baalɛ̂ *Osadwisyɛ̂ŋ, buud bwə́ dʉ cɨ nə́ mimbimbə mí ábʉ́lɛ gwûm mə́shwoŋ dɨ́ wá, í á ka zə wə́ Yésus, zə jí nyə nə́: 28 Mbá 25.5-6; Mət 38.8«Yɨ́ɨ́gʉli, Moyîz nyə á yə sə́ cɛ̧ɛ̧ nə́: “Ŋkí muud mə yə́ kundú, mínyɔŋʉ̂ yé mə́ jəlá nə shúgʉla nə kúsə́ yé, a byág nyɔɔŋg mə́ yə yɛ́ mpwoŋ buud.” 29 Bɔ́ɔ́l ómínyɔŋʉ̂ bwə́ á byɛ̂l wa zaŋgbá budûm nə budûm. Acúmbá mú bâ múdá, a mú yə kú nə mwân. 30 Nyɔɔŋg nyə á bɛ̧ nə nyə yɛ́ mú ŋwa múdá, 31 álɛ́ɛl ŋwa nə́mə́ nyə, nə́ ndɛɛ́ bɛ̂sh zaŋgbá bwə́ á ŋwa mudá wɔɔŋgʉ̂, bwə́ ŋgə́ yə kú byá mwân. 32 Zhúgʉ́lá zhúgʉ́lâ, mudá mú nə́mə́ yə. 33 Ja búúd bwə́ bá gwûm yí, nyáyɛ́ mə bá ka ŋwa mudá? Ŋgaá nə́ bɛ̂sh bwə́ á shí bə ógwúm bɛ́?»
34 Yésus mú bɛ̧sa nə bwo nə́: «Buud wâ cʉg ga bwə́ ŋgə bə, budûm bâ búdá, budá kə məbáád. 35 Njɨ, bɔɔŋg bwə́ bá nyîn nə́ bwə́ jəlá nə gwûm bwə́ cʉgə cʉg í zág wá, bwə́ ábʉ́lɛ dʉ sá mə́bâ: budúm nda ná bâ búdá, budá nda ná kə mə́báád. 36 1Yn 3.1-2Bwə́ ábʉ́lɛ ná nə́mə́ bə nə ŋkul yə, nəcé bwə́ bá bə nda *wəéŋgəles. Bwə́ bá bə bwân ɔ́ Zɛmbî nəcé í bá bə bwə́ mə́ wú shwɨy dɨ́ kə cʉgʉd. 37 MmN 3.2, 6Kɔ́ɔ́mb á mimbimbə bálə gwûm mə́shwoŋ dɨ́, Moyîz nyə a lwágʉlə ntɔ́ ja nyə á kwey ŋgwiilɛ ŋkaŋ dɨ́ yí; nyə á jɔ̂w Cwámba nə́ Zɛmbî mə́ *Abʉraham, Zɛmbî mə́ *Izaag, Zɛmbî mə́ *Yákwab. 38 Ntɔ́ jɨ nə́ Zɛmbî cugɛ́ Zɛmbî mimbimbə, a jɨ yidá bə Zɛmbî á buud bwə́ ŋgə́ cʉgə wá. Ntɔ́ jɨ shú dɛ́d nə́ bɛ̂sh bwə́ ŋgə cʉgə.»
39 Mak 12.32Bɔ́ɔ́lʉ́gá *Oyɨ́ɨ́gʉli ɔ́ mə́cɛ̧ɛ̧ bwə́ mú lás cɨ nə́: «Yɨ́ɨ́gʉli, wo mə́ mpu lás.» 40 Mat 22.46; Mak 12.34Bwə́ áshígɛ́ ná nyiŋgə bwɛlɛ jí Yésus tɔɔ njígá ŋgwúd nə ŋgwúd.
41 Mat 20.30-31A mú cɨ nə bwo nə́: «Ntʉdɛlɛ́ búúd bwə́ mpú dʉ cɨ nə́ *Krîst jɨ mwân mə Dávid yɛ́? 42 Sôm 110.1; Mis 2.33-35Ŋgaá Dávid nyə á cɨ nyə́dɨ́ kálaad Osôm dɨ́ nə́:
45 Yésus mú cɨ nə *ompwíín bɛ́ buud bɛ̂sh bwə́ ŋgə́ gwág nə́: 46 11.43; 14.7«Bɨ ɔ káálʉ́gə́ nə Oyɨ́ɨ́gʉli ɔ́ mə́cɛ̧ɛ̧ bwə́ cɛ́ɛ́l dʉ mɛ̧ɛ̧la nə ŋwɔ̧ɔ̧la ŋwɔ̧ɔ̧la íjud wá, bwə́ cɛ́ɛ́l nə́mə́ nə́ buud bwə́ dʉ́g bə́da bwo məbə́dá mə́ gúmə́ mə́ŋkúmbə mə búúd dɨ̂ wá, bwə́ nə́mə́ wə́ bwə́ cɛ́ɛ́l dʉ́lə kə ji njɨ íjiya yâ shwóg ja bʉ́sə́ *mə́mpáánzə́ mə́ mínjɨ́ɨ́gʉ́lá mə́ *Oyúdɛn dɨ́ yí, nə dʉ́lə dʉ ji njɨ lúú tʉ́wʉli dɨ́ ja bwə́ dʉ́ kə ídína dɨ́ yí. 47 Bwə́ dʉ dɛ́ɛ́g míkúsə́ mí búdá isâ byáŋ byɛ̂sh ka dʉ sá igwaa-gwaa í mə́jəgʉla nə́ bwə́ dʉ́gʉ́g nə́ bʉ́sə ijɔ̧ɔ̧́ i búúd. Intʉ́gʉ́lí byáŋ í bá bə ŋkí jág bul nyaan.»
<- Lúkas 19Lúkas 21 ->- ~7~ kwóógʉ́ lʉ́ lʉ́mʉga: Í á dʉ bə kwóógʉ́ bwə́ á dʉ tɛ́ɛ́d jil mə́ndəlúd yí, dwó wə́ bwə́ á dʉ bɛ̧ ja bwə́ lʉ́m mənyuŋg mə njɔ́w yí.
20:18 1Pr 2.8
20:19 19.48
20:20 11.53-54
- ~11~ danarî: Í á bə mwaanɛ̂ á Rom bwə́ á dʉ jə́na tóya nə ndɨ̂ yí (wo je dʉ́g Mat 22.18-9).
20:25 Rom 13.7
20:27 Mis 4.1-2; 23.6-8
20:28 Mbá 25.5-6; Mət 38.8
20:36 1Yn 3.1-2
20:37 MmN 3.2, 6
20:39 Mak 12.32
20:40 Mat 22.46; Mak 12.34
20:41 Mat 20.30-31
20:42 Sôm 110.1; Mis 2.33-35
- ~21~ Cwámba: Wa, ja ashúshwóógʉ́ jísə “Yawé”, mbii í ŋgə́ wu Sôm 110.1 dɨ́ yí.
20:46 11.43; 14.7
20:6 Mat 14.5
20:9 Iza 5.1-2
20:10 2Ib 36.15-16
20:13 3.22
20:16 21.20-24
20:17 Sôm 118.22