1 Pa' Jesús in yili'ij pa'aj in iyetik'ui pe' jukhew qa efuts iye, ma' qa ik pa'aj qu' namii ha' Capernaum. 2 Hikha' qa i'ni' pa'aj pa' ewi'ƚ qi wanqaats'e' hats niwamhiyu' ƚeqejkunenek pa' ewi'ƚ centurión,[a] hik pakha' qi in yisu'un pa'aj in ƚeqejkunenek. 3 Pa' centurión in yepi'ye' pa'aj in tenifaakateji' pa' Jesús, ma' qa yukinii pa'aj pe' uja'x pekhewe' tenek'enhei judiol qu' niyinijets qu' nanamii qa' niƚini'm pa' ƚeqejkunenek pakha'an. 4 Pekhewe'en in yamii pa'aj pa' Jesús, qa qi in iyinijets pa'aj, qa yit'ijets: —Ha' centurión les ƚe'wistax qek iftits'ets wat'ij 5 qe hakha'an hik hakha' qi in yisu'un ha'ne initset. Qa hikha' iye inqaqsijkinenijkii ke' yilijtsitjiyi'ƚ.—[b] 6 Pa' Jesús qa yijayan pa'aj pekhewe'en. Qa in hats metitsi'm pe' ƚetsi' pa' centurión qa aje'eƚ nukiniju'ƚ pe' uja'x pe' ƚejuwaikal qu' nit'ijets: —Yatsat'axyij, yape hasu'uj me'nithayi'metenƚekii, qe nite' ye'weju'ƚiju'ƚ qu' uyifi ene' yitsi'. 7 Qa hik ta'ƚijupi' in nite' yakha'ija iye qu' henek eju'ƚ, itƚi'ij pa'qu' e'lijeye', qa na' yeqejkunene'k qa' iƚa'xe'.[c] 8 Qe yakha' iye na'l ne' tenek'enhe'yipji', qa yakha' iye qa na'l ye'm ne' heinek'enhe'yipji' ek oq'opheƚinetsilets, qe hit'ijets na'aj ewi'ƚ, “Ma”, ma' qa ik. Qa qe hit'ijets iye nikhapij, “Te'ƚun”, ma' qa nek iye. Qa na'aj hiyaji'ijets ha'ne yeqejkunene'k qu' naqsiijkii, qa yaqsiijkii.— 9 Pa' Jesús in yepi'ye' ek'i pa'aj aka'an, ma' qa qi in yitjuƚaxijpha'm pa'aj. Qa tetwek'elaxiju'ƚ pa'aj pe' olots nijayanik'i, qa yit'ijji'ju' pa'aj: —Yijaa'ija aka' hit'iƚij ewets, in hami' iye ha'ne week Israel pa'qu' hi'weni' qu' hik ƚunye'je' ha'ne jukhew in qi in nite' inqeku'.— 10 In wapiltaxii iye pe' wititsi' pekhewe' wit'ukinhei, qa yi'wen pa'aj pa' witqejkunenek in hats t'un.
18 Pe' ƚ'ijatshenhei pa' Juan Bautista qa nifelimik'i pa'aj week ekewe' wekwek. 19 Qa pa' Juan qa taya'yets pa'aj pe' wetsjuk pekhewe' ƚ'ijatshenhei, qa yukinii pa'aj pa' Yatsat'ax'inij, qu' nanfaakanijha pa'aj, qa' nit'ijets: —¿Me hik akha' pakha' hats jutsiqaxik'ui qu' nanam, me i'nƚi'i qu' honotki'iƚik'ui pakhape' iye?—[i] 20 Pe' jukhew in hats yamii pa'aj pa' Jesús, qa yit'ijets pa'aj: —Ha' Juan Bautista ts'ukini'ƚ ei, qa yit'ij ei: “¿Me hik akha' pa' hats jutsiqaxik'ui qu' nanam? ¿Me i'nƚi'i qu' honotki'iƚik'ui pakhape' iye?”— 21 In i'nk'a namets pa'aj pekhewe'en qa hik pakhaa'ijha pa'aj pa' Jesús in niƚinju' pe' olots pekhewe' taja'meteiju' qa pe' pekhel yaats'e'eju'kii, qa pe' i'ntaxji' pe' espíritu uƚ'ets qa yi'wenkitkii iye pe' puk'aletstax.[j] 22 Pa' Jesús qa yeku'ƚ pa'aj, qa yit'ijets: —Yape mapiliƚii ha' Juan Bautista qa' enfeli'ƚi'm aka' ƚi'weni'ƚ qa aka' ƚepi'ye'eƚik'i iye. Enfeli'ƚi'm ene' puk'aletstax qa hats yi'wenkii,(Is 35:5) ene' onqokitstax qa hats t'otsjo' qa ene' otshimetetstaxju' qa hats otshimetsitsju' iye, enewe' i'nij ka' witja'met lepra qa hats naxpa'lij iye, ene' nite' yepi'ye'taxkii qa hats yepi'ye'kii, hekhewe' hats naxtaxju' qa iƚii iye, qa enewe' if'iljetsits qa tefelhiti'yi'm eke' wi'tlijei t'ejuyets na' witiƚa'x nite' yili'ij.(Is 61:1)[k] 23 Qa ƚe'wisi'mkii pakha' qu' nite' na'nayu'ye' yi'ij ye'm pe'ye'.— 24 In hats ikkii pa'aj pekhewe' ƚ'ukinhei pa' Juan Bautista, qa pa' Jesús qa iyetik'ui pa'aj pe' jukhew qa efuts in t'ejuyets pa' Juan Bautista, qa yit'ij pa'aj: —¿Ƚekpa' ƚami'ƚijii pa'aj qu' i'weni'ƚi' ha' ham i'ni'i'? ¿Me fapuk pe'qu' nime'lejit pa'qu' t'uni'ik'i? 25 Qa qu' nite'ye', ¿ƚekpa' ƚami'ƚijii qu' i'weni'ƚ? ¿Me ewi'ƚ pa'qu' jukhewe' qu' neqhinataji' pe'qu' inyetetse' witqhinatai? Ekheweli'ƚ ƚenikfe'li'ƚets nekhewe' yeqhinataji' ke' ƚe'sits qa inyetets iye, qa qi iye in ƚe'sitsju' in ham hamitsi'im qa i'nifi nekhewe' ƚetsil ne' wittatal. 26 Qa qu' nite'ye', ¿ƚekpa' ƚami'ƚii qu' i'weni'ƚ? ¿Me ewi'ƚ pa'qu' profetaye'? Ehe, yijaa'ija in ewi'ƚ profeta, qa lesƚe in qiji' nite' hik ƚunyejei kekhewep profeta'ik'i.[l] 27 Ha'ne Juan Bautista hik ha'ne t'ejuyets kakha' we'nika'ajji' in yit'ij: “Jeƚ qeku'nek, yakha' hiwathayinket ek'ui hatse' nakha' yukine'k qa' hikna' najilet'ek'ui pa'qu' ikheyi'je'.”(Mal 3:1)[m] 28 Yakha' hit'iƚij ewets in week pekhewe' nekfik'i ta'ƚets ne'ej efu in ham pa'qu' nat'anipji' ha' Juan Bautista in qiji'ha. Qa pakha'ƚe qu' nite' qiyetaxji' pe' i'nji'teje'm na' tenek'enheiji' na' Dios qa t'anipji' ek hakha'an.— 29 Week pe' jukhew qa efuts qa pekhewe' iye yijaninkii pe' wekwek t'ejuyets pa' Roma in yepi'ye' pa'aj, ma' qa nikfe'lets pa' Dios in hats yaqsiijkii in hats yatsathen pekhewe'en, qe nimpuujinju' pa'aj pa' Juan.[n] 30 Qa pekhewe'ƚe fariseol qa pe' i'nq'ijatshenij ke' Moisés ƚe'lijei qa nite' nimpuujinju' pa'aj pa' Juan Bautista, qe pekhewe'en nite' t'eku'miju'ƚ yuten pakha' yisu'untax pa' Dios qu' ƚeqfenyejeyi'ij pekhewe'en.[o] 31 Ma' qa yit'ij pa'aj pa' Jesús: —¿Pa'n ƚii pa'qu' hejeyumtshenijupi' enewe' hane'ej ƚahats'ij? ¿Ƚekpa' qu' hik ƚunyejeye'? 32 Hik ƚunyejei ne'ej omehets qe i'niju'kii na'aj joofji'ju' qe t'otoijo' qa taya'yi'ƚ wetju'ƚkii ne'ej ƚ'otoihifetsju', qa yit'ijiikii: “In hifuyutaxi'ƚ e'mik'i ne' foj qa nite'ƚe ƚ'otoyi'ƚ. Hijitaxi'ƚ e'mik'i ke' if'iljetsitsik'i witlijtsinel qa nite'ƚe ƚapi'ƚju'.” 33 Qe in nam ha' Juan Bautista qa nite' tuj pa'qu' pane', nite' iya'ji' iye pa'qu' winoye', qa ekheweli'ƚ qa ƚit'iƚij: “I'nji' pa' ewi'ƚ inwo'met.”[p] 34 Qa in nam ha'ne Ƚa's na' Jukhew qa tek qa iya' iye. Qa ekheweli'ƚ qa ƚit'iƚij: “Jeƚ qeku'ni'ƚek na' jukhew hayits qa ekuna'x qa iyana'x iye, qi iye in ƚejuwaika' ne' yijaninkii eke' wekwek qa ne' qi iye in uƚ'ets.”[q] 35 Qa pakha'ƚe qi ƚikfeliya'xkii pa' Dios qa jutsiqaxƚi'ij pa' ƚunyejei pekhewe' week hats ƚelitsij.—
- a Centurión ikji', tenek'enhe'yipji' ek pe' cien (100) oq'opheƚinetsilets, Roma ƚeiƚe'.
- b Hch 10:22
- c Sal 107:20; Mt 8:16
- d Jue 11:34; Lc 8:42; 9:38; He 11:17
- e Mt 20:34
- f Mt 11:5; Mr 5:41; Lc 7:22; 8:54; Jn 11:43; Hch 9:40
- g 1R 17:23; 2R 4:36
- h Mt 5:16; 21:11; Lc 1:68; 2:20; 5:26; 7:39; 13:13; 23:47; Hch 4:21; 11:18; Dt 18:15; Jn 7:40
- i Jn 4:25; 6:14; 11:27; Ro 5:14; He 10:37
- j Mt 4:23; 9:30; 12:22; Mr 1:34; 8:25; Lc 18:42; Jn 9:7
- k Is 29:18; Lc 4:18
- l Mt 14:5; Lc 1:76; 20:6
- m Mt 11:10; Mr 1:2; Lc 1:17
- n Mt 21:32; Lc 3:12; Hch 18:25; 19:3
- o Mt 21:25,32; 22:35; 23:13; Lc 10:25; 11:45-46,52; 14:3; Mr 7:9
- p Lc 1:15
- q Mt 9:10-11; Lc 15:2; 19:7
- r Lc 11:37; 14:1
- s Mt 26:6-13; Mr 14:3-9; Jn 12:1-8
- t Jn 11:2
- u Lc 7:16; Jn 4:19
- v Ewi'ƚ denario, ƚajanye'j pa'aj pa'qu' jukhewe' in ewi'ƚ neƚu qu' net'ithayii.
- w Mt 18:28; Mr 6:37
- x Mt 18:25
- y Gn 18:4; 19:2; 43:24; Jue 19:21; 1Ti 5:10
- z 2S 15:5; 19:39; 20:9
- aa 2S 12:20; Sal 23:5; Ec 9:8; Dn 10:3
- bb Mt 9:2; Mr 2:5; Lc 5:20; Stg 5:15; 1Jn 2:12
- cc Lc 5:21
- dd Mt 9:22; Mr 5:34; 10:52; Lc 8:48; 17:19; 18:42; 1S 1:17