18 Ma' qa pa' Jesús qa yit'ij iye pa'aj: —¿Pa'n ƚii pa'qu' hik ƚunye'je' na' tenek'enheiji' na' Dios? ¿Qa pa'n ƚunye'j pa'qu' hejeyumtshenijupi'? 19 Hik ƚunye'j ne'ej ewi'ƚ mostaza ƚo' in yeni'ju' na'aj jukhew pa'qu' ƚewenq'enhe'wet'e, qa ƚeyijƚem in ta'ƚ ma' qa najkak'ij, qa ne' junatai qa tupiiji' pe' ƚakjil.—(Ez 17:23)
20 Qa yit'ij iye pa'aj pa' Jesús: —¿Pa'n ƚii pa'qu' hejeyumtshenijupi' na' tenek'enheiji' na' Dios? 21 Hik ƚunye'j ne'ej levadura pe'qu' ewi'ƚ efuye' in yetsjiƚkinij pa'qu' fo'ji'ye' qa wetshetk'ewi'ƚ yamitets pa' ƚeqjeyumtshela'xij in yenpha'm, ma' qa notki'ets ipƚu'ui in hats week yiju'fjufinhetik'i.—[n]
22 Pa' Jesús in ik pa'aj qu' namii ha' Jerusalén, qa teiƚi'ij iye pa'aj in yijatshenji'ij pe' witsetits qa pe' witsetits ƚelits iye. 23 Qa ewi'ƚ pa' nifaakan pa'aj: —Yatsat'axyij, ¿me nite' olots pe'qu' iƚiye'?— Qa yeku'ƚ pa'aj pa' Jesús:[o] 24 —Ment'unhetiƚets qu' uyi'ƚii na' epk'iyit ƚeji', qe yakha' hit'iƚij ewets in olots pe'qu' nenuihiyu'taxii qa nite'ƚe ƚeke'. 25 Qa' ink'aye'ƚe na' yatsat'axij ne' wititsi' qa' neniipha'm qa' nit'onji' na' ƚeji', qa ekheweli'ƚ qu' a'maneyi'iƚfik'i qa' ilantaxi'ƚetskii, qa' i'ttaxi'ƚij: “Yatsat'axyij, i'tqeku'ni'ƚij ye'mii qhof.” Qa' neku'ƚi'ƚ nakha'an, qa' nit'ij: “Nite' tsikfe'li'ƚ ej pa'n ƚataƚi'ƚji'.”[p] 26 Ma' qa' yapeye'ƚek qu' ittaxi'ƚijju': “K'eyekufe'ini'ƚkiyek qa k'eyiyafe'eƚkii iye qa akha' iye ƚinq'ijatshenikii ne' yikheijeyi'ƚik'i.” 27 Ma' qa' neku'ƚiƚ nakha'an: “Hats inek hit'iƚij ewets in nite' tsikfe'li'ƚ ewets pa'n ƚataƚi'ƚji'. Me'nitoni'ƚ ye'mii, week nekhewe' yaqsiijkii na' uƚ'ax.”(Sal 6:8)[q] 28 Qa' hik nakha'yi'i' qu' qi qu' mapiƚi'ju' qa' nat'aiji' iye ek'unhetiyi'ƚ qu' i'weni'ƚii ka' Abraham qa ka' Isaac qa ka' Jacob qa week iye ke' profetas'ik'i qu' na'ni' na' tenek'enhe'yi' na' Dios. Qa ekhewelƚi'iƚ qa' ewumhiti'yi'ƚfik'i.[r] 29 Qa' nanam hatse' pekhewe' qu' nata'ƚii na' neƚu'uju'ƚ, na' tefeji', na' ima'xii, qa na' i'wk'uyi'lii, ma' qa' na'nijupju'kii na' mesa qu' netekiju' na' tenek'enhe'yi' na' Dios.[s] 30 Ma' hayits, hane'ej na'l ne' teke'lenju' qa' nojo hatse', qa na'l ne' hane'ej yojo qa' netke'lenju' hatse'.—[t]
31 Ma' qa hik pakha'aj qa namets pe' uja'x fariseol qa yit'ijets pa'aj pa' Jesús: —Yape ma'ak'uifik'i iye hane'e'in qa' ma, qe ha' Herodes yisu'un qu' nalan.—[u] 32 Qa yeku'ƚ pa'aj: —Ma'aƚii qa' it'iƚijets hakha' ejene'l: “Yakha' hukinfik'ikii ne' inwo'metets, qa henƚinju' iye ne' wanqaats'etaxju', hane'ej qa uje' iye, qa qu' namets wetshetk'ewi'ƚ neƚuts qa' nasqhat'axij aka' yithayijkit.”[v] 33 Qa yakha'ƚe qa mexe hakij na' yikheyij, hane'ej, uje' qa neƚukii iye, qe nite' ƚe'wisijupi' pa'qu' ewi'ƚ profetaye' qu' na'nik'uifik'i na' Jerusalén qu' nawa'm.[w] 34 Jerusalén, Jerusalén, ƚanlanju'kii ke' profetas'ik'i, ƚenjele'ejkii utel kekhewe' t'ukinhetiiji'ijtax ei, ¡Pa'n uja'xij in hisu'untax qu' ewi'ƚ heni' ne' elits, qu' hik ƚunye'je' ne'ej ta'a'a' qe ewi'ƚ yeni' ne'ej ƚelits qa uyifi ƚefets, qa nite'ƚe ƚisu'un![x] 35 Jeƚ qeku'ni'ƚju' ek na' etset'iƚ qu' hats ham na'ni'i hatse'. Qa hit'iƚij ewets in hats nite' ƚetsweni'ƚ iye hatse', ipƚu'ui qu' hats namets pa' ƚahats'ij qu' ittaxi'ƚij: “¡Qi in ƚe'wis ha'ne namij aka' ƚii pa' Yatsat'ax'inij!”—(Sal 118:26)[y]
<- SAN LUCAS 12SAN LUCAS 14 ->- a Mt 21:18-19; 27:2; Mr 11:12-14; Jn 4:45
- b Jn 9:2
- c Jn 9:7
- d Lc 5:35; 12:16; Mt 21:18-19; Mr 11:13
- e Mt 7:19; Lc 3:9; Jn 15:2; Ro 11:22; Is 5:2
- f Lc 16:3
- g Lc 4:31; 6:6
- h Mt 8:17; Lc 4:33; 6:18; 7:21; 8:2,29; 9:39
- i Mt 19:15; Mr 5:23; 6:2,5; 8:23; Lc 4:40; Hch 15:16; He 12:12; Jn 11:4
- j Mt 20:24; 21:15; 26:8; Mr 10:14,41; 14:4; Ex 20:9; Ez 46:1
- k Lc 2:7,12,16; 6:42; 14:5,19; 1Co 9:9; Mt 12:11
- l Gn 16:15; Jn 8:37; He 2:16; Mt 4:1,10; Hch 13:10; Mr 5:3; 15:1; 2Ti 2:9
- m Lc 21:5; 1Co 16:9; Fil 1:28; 1Ti 5:14; Sal 132:18; Is 12:5; 45:16; 1P 3:16
- n Mt 16:6,11-12; Mr 8:15; Lc 12:1; 1Co 5:6-8; Ga 5:9
- o Mt 22:14; Lc 18:26; Hch 2:21; Ro 9:27; Ef 2:8; 1P 3:20; Ap 3:4
- p Mt 7:22-23; 10:33; 25:12
- q 2Ti 2:19; He 3:12
- r Mt 8:11-12; 13:42,50; 22:13; 24:51; 25:30; Mr 1:15; Lc 4:43
- s Lc 12:37
- t Mt 19:30; 20:16; Mr 10:31
- u Mt 14:1,5; Mr 6:19; Jn 7:19-25; Hch 5:33
- v He 2:10; 5:9; 7:28
- w Hch 3:21; 17:3; Mt 2:23; 21:11; Mr 8:31
- x Lc 19:41-44; 20:15; He 11:37; 2Cr 24:20-22; Mt 21:35; Sal 17:8; 36:7; 147:2; Is 62:1,4; Dt 32:11; Jn 5:40
- y Is 64:11; Jer 12:7; 22:1-8; Mt 21:9; Lc 19:38; Jn 12:13