INCIPIT LIBER TOBIÆ

1 Tobias ex tribu et civitate Nephthali (quæ est in superioribus Galilææ supra Naasson, post viam quæ ducit ad occidentem, in sinistro habens civitatem Sephet)*Tobias. BED., in Tob., tom. 2. Liber Tobiæ est in superficie litteræ salubris. Maximis enim vitæ moralis exemplis abundat, et monitis. Sed quantum poma foliis, tantum historiæ allegoria præcellit. Maxima enim Ecclesiæ continet sacramenta. Ipse enim Tobias populum Isræl significat, qui cæteris gentibus idololatriæ deditis, fide recta et operibus Deo serviebat. Unde: Cum irent, etc. Jeroboam namque qui fabricavit ad deceptionem subditorum vitulos aureos, idololatriæ cultores exprimit, quorum complices significantur in subditis. Nephtlali. ID., ibid. Latitudo, de qua: Latum mandatum tuum nimis Psal. 118., cujus tribus, id est filii populus fidelis, ejus civitas Ecclesia, de qua: Non potest civitas abscondi supra montem posita Matth. 15.. Supra Naasson. Naasson augurium, hujus civitas superiora auguratur, id est, contemplatur cœlestia. BEDA ubi supra. Tobiæ captivitas humani generis captivitatem designat per regem omnium pravorum, id est diabolum, qui nos de patria cœlesti in hujus exsilii vallem dejecit. 2 cum captus esset in diebus Salmanasar regis Assyriorum, in captivitate tamen positus, viam veritatis non deseruit, 3 ita ut omnia quæ habere poterat, quotidie concaptivis fratribus, qui erant ex ejus genere, impertiret.†Ita ut omnia, etc. ID., ibid. Sic populus Isræl per doctores divini verbi eleemosynam non solum rudibus suæ gentis auditoribus, sed gentibus ad Judaismum venientibus ministrabat. Quidquid enim naturaliter boni habuit quod hostis captivans non abstulit, hoc suis in exemplum virtutis ostendebat, et portionem salutaris scientiæ tanquam decimam suæ substantiæ advenis, id est Gentilibus offerebat. 4 Cumque esset junior omnibus in tribu Nephthali, nihil tamen puerile gessit in opere.‡Nihil tamen puerile. Jam illud apostolicum gerebat in pectore: Nolite, pueri, effici, etc. I Cor. 14.. Hoc autem secundum illos dictum est quod incedebant in mandatis Domini sine querela, secundum illam regulam Tyconii, qua tanquam de eodem agentes, aliquando propter bonos omnes laudamus, aliquando propter malos omnes vituperamus, quod est secunda regula. 5 Denique, cum irent omnes ad vitulos aureos quos Jeroboam fecerat rex Israël, hic solus fugiebat consortia omnium. 6 Sed pergebat in Jerusalem ad templum Domini, et ibi adorabat Dominum Deum Israël, omnia primitiva sua et decimas suas fideliter offerens,§Omnia primitiva ID., ibid.. Videtur obloqui, quod prima decimatio cedebat in usus Levitarum, secunda in necessariis erogandis quando visitabatur templum. Sed tertii anni decimas quas tunc consueverant facere, concedebant pauperibus. Et ideo dicimus omnem illam vel omnes secundas, quia non poterat accedere ad templum timore custodum regis. 7 ita ut in tertio anno proselytis et advenis ministraret omnem decimationem. 8 Hæc et his similia secundum legem Dei puerulus observabat. 9 Cum vero factus esset vir, accepit uxorem Annam de tribu sua, genuitque ex ea filium, nomen suum imponens ei:**Cum vero factus esset vir ID., ibid.. Sic populus Isræl, etc., usque ad unde: Primogenitus meus Isræl Exod. 4.. 10 quem ab infantia timere Deum docuit, et abstinere ab omni peccato.††Quem ab infantia timere, etc., credendo et confitendo scilicet quod nunquam peccatum faceret, sed ipsum timoris Domini spiritu impleret. 11 Igitur, cum per captivitatem devenisset cum uxore sua et filio in civitatem Niniven cum omni tribu sua 12 (cum omnes ederent ex cibis gentilium), iste custodivit animam suam, et numquam contaminatus est in escis eorum. 13 Et quoniam memor fuit Domini in toto corde suo, dedit illi Deus gratiam in conspectu Salmanasar regis,‡‡In conspectu Salmanasar, etc. Non obloquitur quod alibi dicitur Salmanasar, qui et Sennacherib: erat enim binomius, vel generaliter omnes reges Medorum sic vocabantur sicut Ægypti Pharaones. 14 et dedit illi potestatem quocumque vellet ire, habens libertatem quæcumque facere voluisset. 15 Pergebat ergo ad omnes qui erant in captivitate, et monita salutis dabat eis. 16 Cum autem venisset in Rages civitatem Medorum, et ex his quibus honoratus fuerat a rege, habuisset decem talenta argenti:§§Cum autem venisset, etc. ID., ibid. Sic populus Dei, etc., usque ad et Scripturæ arcana pandunt. 17 et cum in multa turba generis sui Gabelum egentem videret, qui erat ex tribu ejus, sub chirographo dedit illi memoratum pondus argenti. 18 Post multum vero temporis, mortuo Salmanasar rege, cum regnaret Sennacherib filius ejus pro eo, et filios Israël exosos haberet in conspectu suo, 19 Tobias quotidie pergebat per omnem cognationem suam, et consolabatur eos, dividebatque unicuique, prout poterat, de facultatibus suis: 20 esurientes alebat, nudisque vestimenta præbebat, et mortuis atque occisis sepulturam sollicitus exhibebat.***Sepulturam exhibebat, etc., peccatorum: ut nec memoria in illis remaneret. Tali sepultura voluerunt patres nostri honorari juxta sepulturam Christi. Unde Jacob in Judæa se voluit sepeliri, et Joseph de ossibus suis mandavit. 21 Denique cum reversus esset rex Sennacherib, fugiens a Judæa plagam quam circa eum fecerat Deus propter blasphemiam suam, et iratus multos occideret ex filiis Israël, Tobias sepeliebat corpora eorum.†††Denique cum reversus esset, etc. Bene Sennacherib de Judæa fugit: diabolus enim veram confessionem pertimescit: et ante faciem ejus non subsistit 22 At ubi nuntiatum est regi, jussit eum occidi, et tulit omnem substantiam ejus. 23 Tobias vero cum filio suo et cum uxore suo fugiens, nudus latuit, quia multi diligebant eum. 24 Post dies vero quadraginta quinque occiderunt regem filii ipsius, 25 et reversus est Tobias in domum suam, omnisque facultas ejus restituta est ei.