Luk 12

Jee taaɗ tal ɔɔ naaɗe se jee Isage

(Mt 6.12, 10.16‑39)

1 Kaaɗ kɛn se, jeege tus dupu kando kando bini baag tuum naapa. Gɔtn se Isa baag taaɗn jeege tun mɛtin̰ ki se ɓo deete ɗeekɗen ɔɔ: «Naase se, ɔndki kɔndɔ ute ɔrɔm *Parizige. Ɔrɔm naaɗe se je taaɗn ɔɔ naaɗe tɛɗ roɗe aan gɔɔ naaɗe ɓo jee taaɗ taar mɛt ki.

2 «Taa kaaɗin̰ jaay utu Ꞌkaan se, nakŋ paacn̰ jꞋɔyin̰ga kɔy se, utu tooɗn tal. Ɔɔ nakŋ ɓɔrse kꞋjeelki mɛtin̰ ey se, jꞋutu jꞋan̰ki jeele. 3 Bin ɓo, nakŋ paacn̰ naase Ꞌtaaɗin̰ki maakŋ nɔɔr ki se, Ꞌɓaa Ꞌtaaɗin̰ki jeege tu ute kaam kaaɗa. Nakŋ kɛn naase Ꞌbooyin̰ki kꞋtaaɗsen naaŋ ki mɛtn bisege tu maakŋ ɓee ki se, Ꞌwɔɔkin̰ki do ɓeege tu kici.

4 «Mɛɗumge, taar se maam mꞋtaaɗsen naase ki: ɔn̰te Ꞌɓeerki jeege tun Ꞌtɔɔl daa roa, num mɔɔtn asen kɔŋ tɛɗn ɗim ey se. 5 Num Ꞌbooyki mꞋasen taaɗn debm kɛn naase an̰ki ɓeere: Ꞌɓeerki deb kɛn ooykiga kic ɓo, naan̰ ɔk tɔɔgŋ kɛn asen kɔl maakŋ pooɗ kɛn gɛn daayum. Ɗeere, Ꞌbooyki mꞋasen taaɗa: kɛse ɓo debm kɛn naase an̰ki ɓeere.

6 «ꞋJeelki, yeelge sɛɛm sɛɛm mii se kꞋdugin̰ ute kɔbɔrɔ di sum ey la? Ute naan̰ se kic ɓo, *Raa ɔŋ dirig kalaŋ maakɗe ki eyo. 7 Num gaŋ naase se bini bɛɛkŋ dosege se kic ɓo, Raa jeelin̰ kalaŋ kalaŋ. Bin se, ɔn̰te Ꞌɓeerki! Naan Raa ki se naase Ꞌcirki yeelge se dɔkɔ.

8 «ꞋBooyki mꞋasen taaɗa: debm taaɗ naan jeege tu ɔɔ naan̰ debm maam se, maam *Goon Deba kic ɓo maam mꞋtaaɗn naan *kɔɗn Raage tu mꞋɔɔ naan̰ se debm maama. 9 Num debm kɛn baatum naan jeege tu se, maam kic mꞋutu mꞋan̰ baatin̰ naan kɔɗn Raage tu. 10 Ɔɔ debm kɛn tuj taarin̰a ro Goon Deb ki se, Raa an̰ tɔɔl *kusin̰in̰ ese se; num debm kɛn jaay naaj *Nirl Salal se, naan̰ se Raa an̰ tɔɔl kusin̰in̰ se eyo. 11 Kɛn naase jaay kꞋtɔk kꞋɓaansenga maakŋ *ɓee kɛn Yaudge lee tusn maak ki se ey lɛ naan gaarin̰ge tu ɔɔ gɔtn tɔɔgge tu se num, naase ɔn̰te Ꞌɓeerki do taar kɛn naase aki ɓaa taaɗn naanɗe ki kɛn anki nakŋ kɔɔɗn dose. 12 Taa kaaɗ kɛn se, Nirl Salal ɓo asen kɔl naase aki jeel taaɗn taara naanɗe ki.»

Debm maal debm dɛrlɛ

13 Maakŋ jee dɛnge tu se, deb kalaŋ bini ɓaaɗo ɔŋ Isa ɔɔ ɗeekin̰ ɔɔ: «Debm dooy jeege, gɛnaam se ɔl nam ɓaa Ꞌtaaɗin̰, n̰Ꞌɓaaɗo num maal bubje se ɔn̰ naai ɓo ajesin̰ nigi.» 14 Gɔtn se Isa tɛrlin̰ ɔɔ: «Debm kɛn ɔndum gɛn kaakŋ mɛtn taarsege ey lɛ gɛn nigŋ maalsege se, tap ɓo naŋa?» 15 Tɛr naan̰ taaɗ jeege tu paac ɔɔ: «Ɔndki kɔndɔ! Ɔɔ naase se ɔndki dose daan ki, bɔɔbki rose ro tama ki. Taa debkilim se, maalin̰ dɛn aan gɔɔ ɗi kic ɓo, kɛn ɔlin̰ iŋg se, maalin̰ eyo.» 16 Gɔtn se tɛr Isa taaɗɗen ute kaal naagŋ taara ɔɔ: «Debm maala kalaŋ bin se, maakŋ gɔtin̰ ooj tuun karat karat. 17 Kɛn naan̰ aak nakin̰ jaay ooj dɛn se, naan̰ baag taaɗn ute maakin̰ ɔɔ: ‹Ɓaar jaaki tap ɓo, maam mꞋtɛɗn rom mꞋɔɔ ɗi? Ɓɛrɛ, gɔtn am kaasn mꞋan kɔmb nakumge se lɛ gɔtɔ.› 18 Tɛr naan̰ taaɗ ute maakin̰ ɔɔ: ‹Ɓɔrse, kɛse ɓo nakŋ maam mꞋutu mꞋtɛɗa: giijumge se mꞋaɗen tɔɔkŋ paac naatn ɔɔ mꞋkɔɓm kɛngen kuuy magala magala cir naaɗege se daala. Kɛn mꞋɔɓɗenga jaay aasga num, teen̰umge ute nakumge paac se, mꞋaɗen tusn kɔmb maak ki. 19 Gɔtn se maam mꞋɗeekŋ rom ki mꞋɔɔ: ai roma, Ꞌtɔɔl kɔɔri gɛn ɓaara ɓaara, taa kɔsɔ ute kaayi lɛ, dɛna. Taa naan ki se maam mꞋkɔsɔ, mꞋkaaye ɔɔ mꞋtɛɗ nakgen kɛn maakum jea.› 20 Num gaŋ Raa ɗeekin̰ ɔɔ: ‹Kalɛ debm dɛrlɛ, maakŋ nɔɔr kɛn ese sum ɓo, naai lɛ Ꞌkooyo; num nakigen naai Ꞌtusin̰ se, tap ɓo Ꞌkɔɔpm naŋ ki?› 21 ꞋBooyki! Kɛse nakŋ kɛn utu Ꞌkaan do deb kɛn tusn maala dɛna do duni ki, naɓo naan Raa ki se, naan̰ ɔk ɗim ey se.»

Aalki maakse do Raa ki

(Mt 6.19‑34)

22 Gɔtn se Isa taaɗ jeege tun mɛtin̰ ki ɔɔ: «Taa naan̰ se ɓo, maam mꞋɗeeksen mꞋɔɔ: taa kose se ɔn̰ten Ꞌkuunki nirlse taa nakŋ naase aki kɔsɔ ɔɔ taa rose se ɔn̰ten Ꞌkuunki nirlse do kal kɛn naase aki tuusu. 23 Taa kose se, naan̰ cir nakŋ kɔsɔ ɔɔ rose se lɛ, naan̰ cir kala. 24 Aakki tu gaakge se; naaɗe lɛ ɔɔc eyo ɔɔ ɔk teen̰ gɛn kɔj eyo ɔɔ giiji lɛ, naaɗe ɔk eyo ɔɔ gɔtn kɔmb kɔrbɔtɗe kic ɓo, naaɗe ɔk eyo. Ute naan̰ se kic ɓo, Raa ulɗe. Num naase se mɛt kando yeelge se, naase Ꞌcirɗeki? 25 Maakse ki se, naŋa jaay ute kuun nirlin̰ sum ɓo Ꞌkɔŋ ziiɗn ɓii kiŋgin̰ do naaŋ ki ne? 26 Kɛn ese jaay naase ɔŋ aasin̰ki te ey num, gɛn ɗi jaay naase uunki nirlse do nakge tun ɔɔp ɓaa se?

27 «Aakki tu pɔɔn̰ nakgen taak bɛɛ maakŋ kaag ki se; naaɗe se ɔɓ kuubu eyo ɔɔ ɔnd cɛkɛ eyo. Naɓo Ꞌbooyki mꞋasen taaɗa: Gaar Salomon do dɔkin̰ se, ute maalin̰ dɛn paac se kic ɓo, ɓii kalaŋ ɔŋ uus te kal aak bɛɛ tec aan gɔɔ gɛn naaɗe se eyo. 28 Mu jaaki ɗaar maakŋ kaag ki ɔɔ mɛtbeeki sum ɓo jꞋutu jꞋan̰ tɔɔc se kic ɓo Raa tamarin̰ aak bɛɛ bɛɛ se, mɛt kando asen kɔŋ kɛɗn kal tuusu naase ki ey ne? Ɓɛrɛ, naase se jee kɛn aalki te maakse paac do Raa ki eyo. 29 Ɔɔ ɔn̰te Ꞌkuunki nirlse gɛn je nakŋ naase aki kɔsɔ ɔɔ aki kaaye. 30 Nakgen bin se paac, jee jeel Raa mal ey ɓo daayum iŋg saap do ki. Ey num, Bubsen maakŋ raa ki se jeele nakŋ kɛn naase Ꞌjeki. 31 Num naase se Ꞌjeki ɓo Raa kɔsn gaara dose ki ɔɔ nakgen ɔɔp se, naan̰ asesin̰ kɛɗn do ki. 32 Naasen dɔɔl baatgen cɔkɔ ara, ɔn̰te Ꞌɓeerki! Taa Bubsen maakŋ raa ki se, nakŋ kɛn tɔɔlin̰ naan̰ ki se, naase utu aki kiŋg ute naan̰a maakŋ gaarin̰ ki.»

Kɔrbɔtn maakŋ raa ki

33 «Bin se, nakŋ naase ɔkki se, dugin̰ki naatn ɔɔ gursin̰ se, ɛɗin̰ki *sɛrkɛ jee daayge tu. Bin se gɔɔ naase ɔmbkiga naksege gɔtn Ꞌkɔŋ Ꞌtuj eyo ɔɔ daayum asen tooɗn kɔrbɔtɔ maakŋ raa ki. Gɔtn naane se, debm ɓoogo gɔtɔ ɔɔ k‑n̰ɔɔ kic ɓo an̰ kɔŋ tuj eyo. 34 Taa gɔtn maalse ro ki se, gɔtn ese ɓo maak‑saapse iŋg ro ki kici.»

Ɔn̰te Ꞌtooɗki bia

(Mk 13.33‑37; Mt 24.42‑51)

35 «Iŋgki daayum ute kal tɛɗn naabse rose ki, ɔɔ ɔn̰te Ꞌkɔn̰ki lɔɔmpsege Ꞌkooyo. 36 Ɔɔ naase iŋgki aan gɔɔ jeegen kɛn iŋg aak kaak kaam mɛlɗen kɛn utu aɗe tɛrl gɔtn kɔkŋ mɛnd ki se. Taa kɛn naan̰ jaay aanga ɔɔ tɔndga kaam taara num, naaɗe an̰ naar kɔɔɗɔ. 37 Maak‑raapo naaɗe kɛn mɛlɗe ɓaaɗo ɔŋɗega jaay naaɗe utu iŋg kiŋg zɛɛr se. ꞋƁooyki bɛɛ mꞋasen taaɗa: mɛlɗe se, naan̰ mala Ꞌkuun kuusn kal tɛɗn naabin̰a aɗen kɔŋ naaŋ ki ɔɔ naan̰ ɓo aɗen kɛɗn kɔsɔ. 38 Maak‑raapo naaɗe kɛn mɛlɗe Ꞌkaan daan nɔɔr ki lɔ do mɛtbeeki kɛn aɗen kɔŋ naaɗe utu iŋg zɛɛr se.

39 «Naase Ꞌjeelki, kɛn mɛl ɓee jaay jeel kaaɗn debm ɓoogo ano ɓaa num, naan̰ Ꞌkɔn̰ ɓeen̰ se debm ɓoogo an̰ tɛrɛc eyo. 40 Naase kic Ꞌɗaapki rose, iŋgki do mɛtɛkse ki, taa kaaɗn kɛn *Goon Deba jaay aɗe ɓaa se lɛ, naase Ꞌjeelki eyo.»

41 Gɔtn se Piɛr tɔnd mɛtin̰ ɔɔ: «Mɛluma, kaal naagŋ taar kɛn naai taaɗ se, taaɗ ute naaje sum lɔɓu ute jeege paac lɛ?»

42 Mɛljege tɛrlin̰ ɔɔ: «Debm tɛɗn naabm mɛtɛkɛ ɔɔ tuj ɔrmin̰ ey se kɛn gay? Naan̰ ɓo debm kɛn mɛlin̰ utu an̰ kɔn̰ jee tɛɗn naabgen kuuy kaam jin̰a ɔɔ kɛn aanga kaaɗin̰ ki num, aɗen lee Ꞌnigŋ nakŋ kɔsɔ. 43 Maak‑raapo debm tɛɗn naab kɛn mɛlin̰ aan jaay ɔŋin̰ naan̰ utu tɛɗin̰ tɛɗn naabm kɛn naan̰ ɔn̰in̰sin̰ kaam jin̰ se. 44 ꞋBooyki bɛɛ mꞋasen taaɗa: debm tɛɗn naabm bin se, mɛlin̰ utu an̰ kɔn̰ nakin̰ge paac kaam jin̰a. 45 Num gaŋ kɛn debm tɛɗn naabm se jaay taaɗ ute maakin̰ ɔɔ: Mɛlum se aɗe kɔŋ tɛrl yɔkɔɗ eyo, ɔɔ gɔtn se naan̰ iin̰ baag tɔnd jee tɛɗn naabgen mɛndge ute gaabge, jaay naan̰ ɔsɔ ɔɔ aay oono. 46 Gaŋ mɛl gaabm ese se, ɓiin jaay naan̰ ano tɛrl se, naan̰ ɔnd eyo ɔɔ kaaɗ kɛn naan̰ aan kaan kic lɛ, naan̰ saap do ki eyo. Kɛn mɛlin̰ jaay aanga num, utu an̰ tuur naata ɔɔ an̰ kɔlin̰ Ꞌdabar ute jee kɛn baate kaal maakɗe do Raa ki. 47 Debm tɛɗn naabm kɛn jeel naabm kɛn mɛlin̰ maakin̰ jen ro ki se, naɓo ɔŋ tɛɗin̰ te ey se, naan̰ se mɛlin̰ utu an̰ kɔnd dɛn aak eyo.

48 «Num gaŋ debm tɛɗn naabm jeel eyo naabm kɛn mɛlin̰ maakin̰ jen ro ki se, kɛn naabin̰ se jaay tujga kic num, jꞋan̰ kɔndin̰ kaam dɔɔɗin̰ki sum.

«Taa naan̰ se ɓo, debm kɛn jꞋɛɗin̰ga nakge dɛn num, kꞋje gɔtin̰ ki kic ɓo dɛna ɔɔ debm kɛn jꞋɔn̰in̰ga nakge dɛn kaam jin̰ se, jꞋutu kꞋtɔnd mɛtn nakge dɛna gɔtin̰ ki kici.»

Taa Isa se jeege utu Ꞌgaaŋ ute taasɗege

(Mt 10.34‑36)

49 Isa taaɗ ɔɔ: «Maam se mꞋɓaano ute pooɗo do naaŋ ki ɔɔ mꞋje pooɗn se Ꞌkɔkɔ. 50 Kɔr naan̰ se kaan se, maam mꞋɔk *batɛm dubar kɛn maam mꞋutu mꞋbatizi. Naan̰ se ɓo, nakŋ deerum kɛn iŋg booyum bini mꞋutu mꞋan̰ tɛɗn Ꞌkaasn jaay se.

51 «Ɔn̰ten Ꞌsaapki ɔɔki maam se mꞋɓaano ute lapia ɓo do naaŋ ki. Gɔtɔ! ꞋBooyki, mꞋasen taaɗa: maam se mꞋɓaaɗo ɓo gɛn gaaŋ jeege ute naapa. 52 Taa naan̰ se ɓo, naan ki se, jee maakŋ ɓeeɗe ki mii se utu gaaŋ ute naapa. Maakɗe ki se, jee mɔtɔ taarɗe Ꞌkɔŋ kɔkŋ mɛtn naapa ute jee di eyo ɔɔ jee di se kic ɓo taarɗe Ꞌkɔŋ kɔkŋ mɛtn naapa ute jee mɔtɔ eyo. 53 Naaɗe utu gaaŋ ute naapa: bubu se, utu Ꞌgaaŋ te goonin̰ gaaba ɔɔ goon gaaba se, utu Ꞌgaaŋ ute bubin̰ kici; ko se, utu Ꞌgaaŋ ute goonin̰ mɛnda ɔɔ goon mɛnda se, utu Ꞌgaaŋ ute kon̰a kici. Moom mɛnda se, utu Ꞌgaaŋ ute mɛnd goonin̰a ɔɔ mɛnd goono se, utu Ꞌgaaŋ ute moomin̰ mɛnda kici.»

Jee se jeel kaakŋ kaaɗn nakge

54 Isa taaɗ jee dɛnge tu daala ɔɔ: «Kɛn naase jaay aakkiga gapara ɔsga mɛtn raa ki num, ɓɔrse sum ɓo naase naar ɔɔki maane utu aɗe ɓaao. Ɔɔ maane se ɓaaɗo ɗeere. 55 Kɛn naase jaay aakkiga kuulu baagga kɔl ɓaa kaam kaam bɛrɗe se*, naase ɔɔki, jaaki se gɔtɔ utu Ꞌkɔŋgɔ ɔɔ gɔtɔ ɓaaɗo ɔŋg ɗeere. 56 Kɛn naase jaay Ꞌjeelki kaakŋ jeel kaaɗn nakgen kɛn tɛɗ do naaŋ ki, ute kɛn tɛɗn maakŋ raa ki num, Ꞌtɛɗ ɔɔ ɗi jaay Ꞌjeel ɔkki mɛtn nakgen kɛn deel daanse ki ey se? Naase se jee kɛn saap ɔkki mɛtn nakge eyo.

ꞋƊaap taari ute debm taamooyi

57 «Gɛn ɗi jaay naase ɔŋ aak ɔkki mɛtn nakgen gɛn tɛɗ ute ɗoobin̰ ey se? 58 Taa naan̰ se ɓo, kɛn naai Ꞌɓaa ɓaa gɔtn kɔjn̰ bɔɔr ki num, ɗoob ki se, ute debm taamooyi se naai ai kaami ɗaap taari. Ey num, ɓɛrɛ, naan̰ ai ɓaa kɔli gɔtn debm kɔjn̰ bɔɔr ki ɔɔ debm kɔjn̰ bɔɔrɔ se lɛ ai kɔli gɔtn asgarge tu ɔɔ asgarge se, ai kɔkŋ kɔli daŋgay ki. 59 ꞋBooy mꞋai taaɗa: nakŋ doi ki paac se, bini kɔbɔrɔ kic ɓo ɔg naŋin̰ te ey se, naai Ꞌkɔŋ teecn̰ maakŋ daŋgay ki eyo.»

<- Luk 11 Luk 13 ->