Na RaoꞋa Na Lifurongo Ki Sa Luke niniꞋa keresia na buka neꞋe sulia raoꞋa na ngwae lifurongo ki. Nia keresia buka neꞋe fuana taꞋi ngwae neꞋe satana sa Tiofilas. Nia keresia logo na buka neꞋe kulu saea Ꞌania na FaꞋarongoꞋa LeꞋa sulia sa Jesus Christ neꞋe sa Luke nia keresia. Sa Luke kerekere sulia tae neꞋe nia fuli ana fikutaꞋi ngwae faꞋamamana, burina neꞋe sa Jesus nia oli naꞋa Ꞌuana Ꞌi langi. Ana kaidaꞋi neꞋeri, na ngwae faꞋamamana ana God ki, kira taꞋi Ꞌoro liu, ma kira ka talaꞋae fuana liuꞋa fuana sae kwailiulana FaꞋarongoꞋa LeꞋa sulia sa Jesus Christ ana kula Ꞌoro ki, leleka na ngwae Ꞌoro ki ka faꞋamamana, ma na fikutaꞋi ngwae Ꞌoro ki ka taꞋe saena magalia. Sa Luke ili ili Ꞌuana ke faꞋataꞋi madakola ana neꞋe na ngwae faꞋamamana ki, noaꞋa kira kasi oga faꞋalilana na gwaungaꞋi Ꞌanga Ꞌi Rom, nama ti ngwae laꞋu. Bore ma kira oga lala kiraꞋa taꞋifau fuana rongolana ma na faꞋamamanalana FaꞋarongoꞋa LeꞋa sulia sa Jesus Christ. Na ru talingaꞋi ana na buka neꞋe, na alaꞋanga sulia raolana AnoꞋi ru Abu ana asoa ana Pentekos. AnoꞋi ru Abu leka maꞋi Ꞌiri nia kwaitalaꞋi, ma ka kwaiꞋafi ana ngwae God ki ana kaidaꞋi ki taꞋifau, sui bore Ꞌana ta kula Ꞌi faꞋi nia saea kike leka Ꞌuana. Ta ru laꞋu neꞋe sa Luke kerekere sulia ti fataꞋa talingaꞋi ana na lifurongo ki neꞋe kira saea fuana ngwae ki. Ma nia kerekere suliꞋi na ru neꞋe fuli fuana ngwae faꞋamamana ki ana kaidaꞋi neꞋeri. Nia faꞋataꞋi madako ana fuakulu neꞋe God nia toꞋo ana ngasingasiꞋanga doe liu, ma noaꞋa ta ru kasi fonea FaꞋarongoꞋa LeꞋa. Na ru talingaꞋi ki saena buka neꞋe: Na FaꞋarongoꞋa LeꞋa liu kwailiu saena Ꞌi Jerusalem 1:1—8:3 FaꞋarongoꞋa leꞋa talofia Ꞌi Judea ma Ꞌi Samaria 8:4—12:25 Etana lekaꞋa sa Paul fuana talongaꞋilana FaꞋarongoꞋa LeꞋa 13:1—14:28 FaꞋinaꞋonaꞋo ana siosi, kira fiku Ꞌi Jerusalem 15:1-35 Ruana lekaꞋa sa Paul fuana talongaꞋilana FaꞋarongoꞋa LeꞋa 15:36—18:22 Uula lekaꞋa sa Paul fuana talongaꞋilana FaꞋarongoꞋa LeꞋa 18:23—21:16 Kira ngali sa Paul Ꞌuana Ꞌi Rom 21:17—28:31
1Sa Luke kerekere laꞋu fuana sa Tiofilas 1 Fuamu kwala Tiofilas Ꞌae, saena etana kerekereꞋa ba nau, nau ku kerekere sulia ru ki taꞋifau neꞋe sa Jesus sasiꞋi, ma ka faꞋamanata Ꞌani, 2 leleka ka dao ana faꞋi asoa ba God ngalia Ꞌuana Ꞌi langi. ꞋI naꞋona neꞋe nia fane Ꞌuana Ꞌi langi, nia ka kwatea alaꞋanga totongaꞋi ki Ꞌani AnoꞋi ru Abu fuana na ngwae neꞋe nia filida fuana lifurongo nia ki. 3 Ma sulia fai akwala faꞋi asoa ki laꞋu buri Ꞌana na maelana, ana kaidaꞋi Ꞌoro ki nia faꞋataꞋinia talana fuana na ngwae lifurongo ki, ma nia ka fulia ru ki, fasi Ꞌiri ka faꞋamamana neꞋe nia mauri. Kira ka lisia, ma nia ka alaꞋa faꞋinida sulia na falafala neꞋe God ke baꞋa gwaungaꞋi Ꞌani fafia ngwae nia ki.4 Ma ana ta kaidaꞋi ana fikuꞋa kira ki faꞋinia sa Jesus, nia kwatea na taki neꞋe fuada ka Ꞌuri, “NoaꞋa kamu kasi leka faꞋasia Ꞌi Jerusalem. Muke masia na kwateꞋa ba MaꞋa nau eta fataꞋa Ꞌani. Kamu ba rongoa nau ku fata naꞋa maꞋi sulia ka Ꞌuri, 5 ‘Sa John nia siuabua goꞋo ngwae ki Ꞌani kafo, ma noaꞋa kasi tau, God ke baꞋa siuabu kamu Ꞌani na AnoꞋi ru Abu.’ ”
Sa Jesus fane Ꞌuana Ꞌi langi 6 Ma ana kaidaꞋi neꞋe lifurongo ki kira fiku laꞋu faꞋinia sa Jesus, kira saefilo kika fata Ꞌuri, “Aofia kwa, Ꞌuri ma, kaidaꞋi neꞋe naꞋa neꞋe Ꞌoke Ꞌui Ꞌania ꞋinotoꞋanga Ꞌi Rom, ma Ꞌoko olitaꞋinia na ꞋinotoꞋanga baera fuamiꞋa ngwae Ꞌi Israel ki?”7 Ma sa Jesus ka olisida ka Ꞌuri, “NoaꞋa laꞋu ta ru fuana neꞋe muke saiana faꞋi asoa ki ma na kaidaꞋi ꞋunaꞋeri ki, osiꞋana MaꞋa nau neꞋe alua taꞋifau naꞋa kaidaꞋi fuana ru neꞋe ki ke dao maꞋi. 8 Bore ma kamuꞋa niniꞋa, kaidaꞋi neꞋe AnoꞋi ru Abu ke dao maꞋi fafi kamu, muke baꞋa toꞋo naꞋa ana ngasingasi Ꞌanga. Ma muke baꞋa alaꞋa suli nau neꞋe Ꞌi Jerusalem, ma ana fanoa ki taꞋifau Ꞌi Judea ma Ꞌi Samaria, ma ka dao ana fanoa ki taꞋifau saena na magalia.”
9 Ma Ꞌi buri Ꞌana neꞋe nia saea ru neꞋe ki taꞋifau, God ka ngalia naꞋa Ꞌuana Ꞌi langi. Ma kaidaꞋi kira bubu goꞋo Ꞌada Ꞌua, taꞋi gwaꞋi salo ka fonea, ma noaꞋa kira kasi lisia naꞋa.
10 Ma kaidaꞋi kira bubu totongaꞋi ꞋalaꞋa goꞋo Ꞌada Ꞌuana Ꞌi langi fuana lisilana, ana kaidaꞋi neꞋe nia fane naꞋa, na ro ngwae kira toro Ꞌani ifi kwao ki ꞋaliꞋali maꞋi, kera ka uu naꞋa faꞋinida. 11 Ma keroꞋa ka saefiloda kika Ꞌuri, “Kamu ngwae Ꞌi Galili ki, faꞋuta neꞋe kamu uu goꞋo ꞋamuꞋa Ꞌi neꞋe, ma muka lialia ꞋalaꞋa goꞋo amuꞋa Ꞌuana saena mamanga? Sa Jesus ba God ngalia faꞋasi kamu Ꞌuana Ꞌi langi, nia ke baꞋa oli logo maꞋi, diꞋia ba kamu lisia nia fane Ꞌuana Ꞌi langi.”
Na ngwae fuana didifulilana sa Judas 12 Sui na ngwae ni lifurongo ki, kira ka oli Ꞌuana Ꞌi Jerusalem faꞋasia gwauna faꞋi ua neꞋe kira saea Ꞌani Olif, neꞋe bolo faꞋinia taꞋi kadi tala*TaꞋi kilomita faꞋasia Ꞌi Jerusalem. 13 Ma kaidaꞋi kira dao naꞋa Ꞌi Jerusalem, kira ka raꞋe Ꞌuana na maꞋe luma neꞋe kira tua ana Ꞌi lifua. Ma na satana na ngwae neꞋeri ki neꞋe: sa Peter, ma sa John, ma sa James, ma sa Andrew, ma sa Filip, ma sa Tomas, ma sa Batolomiu, ma sa Matthew, ma sa James na ngela sa Alfeas, ma sa Simon ta ngwae ana na ngwae ba kira oga lalilana na ngwae Ꞌi Rom ki faꞋasia Ꞌi Israel, ma sa Judas na ngela sa James. 14 Ma kira ꞋidufaꞋi fiku ꞋunaꞋeri sulia taꞋi liaꞋi ngwae fuana foꞋongaꞋa faꞋinia ti kini logo, ma Ꞌi Mary na teꞋa sa Jesus, faꞋinia na ngwaefuta sa Jesus ki.15 Ma ana taꞋi kaidaꞋi kira fiku Ꞌi neꞋeri, taꞋi talangaꞋi ngwae ma ro akwala ngwae faꞋamamana ki neꞋe kira fiku maꞋi. Ma sa Peter ka tataꞋe ka fata Ꞌuri fuada, 16-17 “Ngwaefuta nau kina, na KerekereꞋa Abu sulia sa Judas fuli mamana naꞋa, osiꞋana na AnoꞋi ru Abu ba fata Ꞌani sa David sulia sa Judas. Sa Jesus ba filia logo sa Judas Ꞌiri niaꞋa ta taꞋi ngwae akulu fuana sasilana na raoꞋa neꞋe fuana lifurongo Ꞌanga, bore ma sa Judas ba dau talaꞋia na ngwae ki fuana daulana sa Jesus.”
18 (ꞋUnaꞋeri sa Judas ka ngalia mani ba kira folia Ꞌania Ꞌiri nia ke Ꞌolosaea sa Jesus, ma ka folia Ꞌani na afu ano. Ma saena ano neꞋeri, nia Ꞌasi, ma sirana ka foga, ma na ogana ka busu tafa naꞋa Ꞌi maa. 19 Ma na ngwae neꞋe kira tua Ꞌi Jerusalem, kira ka rongoa na ru neꞋe fuli fuana sa Judas, ma kira ka saea na ano neꞋeri Ꞌani alaꞋanga kira “Akeldama.” Ma fadalana na alaꞋanga neꞋeri na “Ano Ana ꞋAbu.”)
20 Ma sa Peter ka alaꞋa laꞋu ka Ꞌuri, “Ru neꞋe ka fuli nama diꞋia ba kira keresia saena buka Sam ki nia Ꞌuri, ‘Na luma nia ka gwaꞋu, ma noaꞋa ta ngwae kasi tua Ꞌi saena.’✡Sam 69:25 Ma taꞋi kerekereꞋa logo ba nia Ꞌuri, ‘Nia leꞋa fuana ta ngwae laꞋu neꞋe ke didifulia fasi Ꞌiri ke ngalia raoꞋa ba nia.’✡Sam 109:8
21-22 “Ta neꞋe nia leꞋa fuana kuke filia laꞋu ta ngwae Ꞌiri ke rao fiku nama faꞋi kaimili na lifurongo ki fuana alaꞋanga sulia na tataꞋelana na Aofia sa Jesus faꞋasia na maeꞋa. Na ngwae neꞋe kuke filia, niaꞋa ta ngwae nama ana fikutaꞋi ngwae ba kira leka leka fiku faꞋi kulu ana kaidaꞋi ba sa Jesus nia tua Ꞌua faꞋi kulu, talaꞋae maꞋi ana kaidaꞋi ba sa John siuabu ana sa Jesus, leleka maꞋi ka dao ana faꞋi asoa ba God ngalia naꞋa sa Jesus faꞋasi kulu Ꞌuana Ꞌi langi.”
23 Ma kira ka filia ro ngwae ki. Ma satana ta ngwae neꞋe sa Josef, neꞋe kira saea Ꞌani sa Barsabas, ma kira ka saea logo Ꞌani sa Justus. Ma satana na ruana ngwae neꞋe sa Mataeas. 24 ꞋUnaꞋeri kira foꞋo kira ka Ꞌuri, “Aofia Ꞌae, ꞋaeꞋo neꞋe Ꞌoko saiana manatalana ngwae ki taꞋifau. Aia, Ꞌoke faꞋataꞋinia maꞋi fuamiꞋa ana kaidaꞋi neꞋe sa tai ana ro ngwae neꞋe ki neꞋe Ꞌoko filia, 25 Ꞌiri ke ngalia na raoꞋa neꞋe ana lifurongoꞋa neꞋe sa Judas ba faidanga Ꞌania ma ka leka naꞋa Ꞌana Ꞌuana na kula neꞋe bolo faꞋinia nia ke tua ana.” 26 Ma Ꞌi buri Ꞌana neꞋe kira foꞋo taꞋifau, kira ka masa Ꞌani ru diꞋia daisi, fasi Ꞌiri kike dao toꞋona sa tai ana ro ngwae neꞋe ki neꞋe God filia, ma kira ka filia sa Mataeas Ꞌiri ka rao faꞋinia akwala ma taꞋi ngwae ni lifurongo neꞋeri.
Acts 2 ->
4 Ma ana ta kaidaꞋi ana fikuꞋa kira ki faꞋinia sa Jesus, nia kwatea na taki neꞋe fuada ka Ꞌuri, “NoaꞋa kamu kasi leka faꞋasia Ꞌi Jerusalem. Muke masia na kwateꞋa ba MaꞋa nau eta fataꞋa Ꞌani. Kamu ba rongoa nau ku fata naꞋa maꞋi sulia ka Ꞌuri, 5 ‘Sa John nia siuabua goꞋo ngwae ki Ꞌani kafo, ma noaꞋa kasi tau, God ke baꞋa siuabu kamu Ꞌani na AnoꞋi ru Abu.’ ”
7 Ma sa Jesus ka olisida ka Ꞌuri, “NoaꞋa laꞋu ta ru fuana neꞋe muke saiana faꞋi asoa ki ma na kaidaꞋi ꞋunaꞋeri ki, osiꞋana MaꞋa nau neꞋe alua taꞋifau naꞋa kaidaꞋi fuana ru neꞋe ki ke dao maꞋi. 8 Bore ma kamuꞋa niniꞋa, kaidaꞋi neꞋe AnoꞋi ru Abu ke dao maꞋi fafi kamu, muke baꞋa toꞋo naꞋa ana ngasingasi Ꞌanga. Ma muke baꞋa alaꞋa suli nau neꞋe Ꞌi Jerusalem, ma ana fanoa ki taꞋifau Ꞌi Judea ma Ꞌi Samaria, ma ka dao ana fanoa ki taꞋifau saena na magalia.”
9 Ma Ꞌi buri Ꞌana neꞋe nia saea ru neꞋe ki taꞋifau, God ka ngalia naꞋa Ꞌuana Ꞌi langi. Ma kaidaꞋi kira bubu goꞋo Ꞌada Ꞌua, taꞋi gwaꞋi salo ka fonea, ma noaꞋa kira kasi lisia naꞋa.
10 Ma kaidaꞋi kira bubu totongaꞋi ꞋalaꞋa goꞋo Ꞌada Ꞌuana Ꞌi langi fuana lisilana, ana kaidaꞋi neꞋe nia fane naꞋa, na ro ngwae kira toro Ꞌani ifi kwao ki ꞋaliꞋali maꞋi, kera ka uu naꞋa faꞋinida. 11 Ma keroꞋa ka saefiloda kika Ꞌuri, “Kamu ngwae Ꞌi Galili ki, faꞋuta neꞋe kamu uu goꞋo ꞋamuꞋa Ꞌi neꞋe, ma muka lialia ꞋalaꞋa goꞋo amuꞋa Ꞌuana saena mamanga? Sa Jesus ba God ngalia faꞋasi kamu Ꞌuana Ꞌi langi, nia ke baꞋa oli logo maꞋi, diꞋia ba kamu lisia nia fane Ꞌuana Ꞌi langi.”
15 Ma ana taꞋi kaidaꞋi kira fiku Ꞌi neꞋeri, taꞋi talangaꞋi ngwae ma ro akwala ngwae faꞋamamana ki neꞋe kira fiku maꞋi. Ma sa Peter ka tataꞋe ka fata Ꞌuri fuada, 16-17 “Ngwaefuta nau kina, na KerekereꞋa Abu sulia sa Judas fuli mamana naꞋa, osiꞋana na AnoꞋi ru Abu ba fata Ꞌani sa David sulia sa Judas. Sa Jesus ba filia logo sa Judas Ꞌiri niaꞋa ta taꞋi ngwae akulu fuana sasilana na raoꞋa neꞋe fuana lifurongo Ꞌanga, bore ma sa Judas ba dau talaꞋia na ngwae ki fuana daulana sa Jesus.”
18 (ꞋUnaꞋeri sa Judas ka ngalia mani ba kira folia Ꞌania Ꞌiri nia ke Ꞌolosaea sa Jesus, ma ka folia Ꞌani na afu ano. Ma saena ano neꞋeri, nia Ꞌasi, ma sirana ka foga, ma na ogana ka busu tafa naꞋa Ꞌi maa. 19 Ma na ngwae neꞋe kira tua Ꞌi Jerusalem, kira ka rongoa na ru neꞋe fuli fuana sa Judas, ma kira ka saea na ano neꞋeri Ꞌani alaꞋanga kira “Akeldama.” Ma fadalana na alaꞋanga neꞋeri na “Ano Ana ꞋAbu.”)
20 Ma sa Peter ka alaꞋa laꞋu ka Ꞌuri, “Ru neꞋe ka fuli nama diꞋia ba kira keresia saena buka Sam ki nia Ꞌuri, ‘Na luma nia ka gwaꞋu, ma noaꞋa ta ngwae kasi tua Ꞌi saena.’✡Sam 69:25 Ma taꞋi kerekereꞋa logo ba nia Ꞌuri, ‘Nia leꞋa fuana ta ngwae laꞋu neꞋe ke didifulia fasi Ꞌiri ke ngalia raoꞋa ba nia.’✡Sam 109:8
21-22 “Ta neꞋe nia leꞋa fuana kuke filia laꞋu ta ngwae Ꞌiri ke rao fiku nama faꞋi kaimili na lifurongo ki fuana alaꞋanga sulia na tataꞋelana na Aofia sa Jesus faꞋasia na maeꞋa. Na ngwae neꞋe kuke filia, niaꞋa ta ngwae nama ana fikutaꞋi ngwae ba kira leka leka fiku faꞋi kulu ana kaidaꞋi ba sa Jesus nia tua Ꞌua faꞋi kulu, talaꞋae maꞋi ana kaidaꞋi ba sa John siuabu ana sa Jesus, leleka maꞋi ka dao ana faꞋi asoa ba God ngalia naꞋa sa Jesus faꞋasi kulu Ꞌuana Ꞌi langi.”
23 Ma kira ka filia ro ngwae ki. Ma satana ta ngwae neꞋe sa Josef, neꞋe kira saea Ꞌani sa Barsabas, ma kira ka saea logo Ꞌani sa Justus. Ma satana na ruana ngwae neꞋe sa Mataeas. 24 ꞋUnaꞋeri kira foꞋo kira ka Ꞌuri, “Aofia Ꞌae, ꞋaeꞋo neꞋe Ꞌoko saiana manatalana ngwae ki taꞋifau. Aia, Ꞌoke faꞋataꞋinia maꞋi fuamiꞋa ana kaidaꞋi neꞋe sa tai ana ro ngwae neꞋe ki neꞋe Ꞌoko filia, 25 Ꞌiri ke ngalia na raoꞋa neꞋe ana lifurongoꞋa neꞋe sa Judas ba faidanga Ꞌania ma ka leka naꞋa Ꞌana Ꞌuana na kula neꞋe bolo faꞋinia nia ke tua ana.” 26 Ma Ꞌi buri Ꞌana neꞋe kira foꞋo taꞋifau, kira ka masa Ꞌani ru diꞋia daisi, fasi Ꞌiri kike dao toꞋona sa tai ana ro ngwae neꞋe ki neꞋe God filia, ma kira ka filia sa Mataeas Ꞌiri ka rao faꞋinia akwala ma taꞋi ngwae ni lifurongo neꞋeri.
Acts 2 ->