Wane Ni Kwairiinga La Luk ne'e giria nga buka lo'oo suria taunga'inga na Wane ni Kwairiinga. Ngaia 'e giria buka lo'oo fana te'e wane latana la Teofilas. Maka giria la'u nga buka lo'oo goru fa'alataa 'ania ‘Luk.’ La Luk 'e giri suria ni 'ola lo'oo ngaia 'e lau na fufu'iwane ala Jisas, burina la Jisas ngaia 'e ori no'o fani langi. Na alata no'ona, nga ta'a na gila tagoto'o gila ka tala'ae no'o fana lekanga fana kwairiinga suria Kwairiinga Le'a lo'oo suria la Jisas Kraes na ni fanua 'e aula, sui ma nga ta'a 'e aula gila ka tagoto'o, ma nga kwairiinga le'a lo'oo ka talofia no'o fofona fanua lo'oo 'i wado. Gila eta fe'enia ta'a 'i Jiu. 'Iburina ma gila bi'i leka te'ana ta'a gila 'ame Jiu. La Luk 'e giria suria taunga'ilana Anoe 'ola Abu. Anoe 'ola Abu 'e leka mai 'ani kwaitalai, ma ka kwaibooni na ta'a na God suria gani mai gani, na te'efuta lefu ngaia 'e iiria 'agila leka fai. Ma ngaia 'e giri suria nga 'ola ne'e lau na siosi na alata no'ona. Ngaia 'e faata'i wataga ai fadauru na'a God ngaia 'e to'o na tegelangaa ba'ita 'e iiki, ma te'efuta 'ola 'ani to'o'usia Kwairiinga Le'a lo'oo 'e 'amoe no'o. Ni 'ola taringa'i 'ubulana buka lo'oo: Nga Kwairiinga Le'a lo'oo 'e talofia 'i fanua 'i Jerusalem (1:1—8:3) Kwairiinga Le'a lo'oo 'e talofia 'i Judea ma 'i Samaria (8:4—12:25) Lelekanga eteeta ala Pol (13:1—14:28) Ta'a na'ona'o na siosi, gila ogu 'i Jerusalem (15:1-35) Ruana lelekanga ala Pol (15:36—18:22) Oruna lelekanga ala Pol (18:23—21:16) Lelekanga ala Pol fani Rom (21:17—28:31)
1Luk 'e giri la'u fala Teofilas 1 Kwe Teofilas, 'ubulana girigiringa eteeta laka'u agu, nau ku giri suria 'ola te'efou na'a la Jisas 'e launge'enia, ma ka kwaifa'ananau 'ania, 2 leleka maka nigi na gani God 'e ngaria fani langi. Sui ma ngaia bi'i fane fani langi, ngaia 'e kwaifa'ananau 'ilo'oo 'ania Anoe 'ola Abu fana nga ta'a na'a ngaia 'e firiga sui no'o fana 'i gila Wane ni Kwairiinga aana. 3 Ma 'i suria fai akwale'e gani burina nga maenga ana, nga alata 'e aula ngaia 'e faata'i fana ni Wane ni Kwairiinga ana, ma ngaia ka agea ni 'ola 'e aula 'ani fa'ato'oa na ngaia 'e moori no'o. Ma ngaia 'e alafuu faga suria nga alata God te'e ba'ita fafia ta'a ana.4 Ma nga alata ngaa'i la Jisas ngaia 'e nana'i 'ua fe'enia fufu'iwane ana, ma ngaia ka fata tegela faga maka 'i lo'oo, “Moru sia leka mola fa'asia 'i Jerusalem. Moru mamania nga kwakwatenga laka'u Mama'a agu 'e fataarunga'i 'ania, na moru longoa nau ku fata no'o mai suria 'i na'o. 5 ‘La Jon ngaia 'e naruabu amooru 'ania ka'o, ma 'ame aburu mola, God te'e naruabu 'amooru 'ania nga Anoe 'ola Abu.’ ”
La Jisas 'e fane no'o fani langi 6 Nga alata na'a ta'a ni lelekanga gila ogu la'u fe'enia la Jisas, gila kwaiorisi ma gila ka fata 'i lo'oo, “Alafa, 'ilo'oo ma, 'i'oo to'o orite'enia nga foufoula laka'u fameeru ta'a 'i Israel na alata lo'oo?”7 Ma la Jisas 'e lamadu'aga maka 'i lo'oo, “Ngaia nga 'ola 'amoe fana 'amoru su'aai na gani ma nga alata lo'oo, suria Mama'a agu ne'e arua alata fana ni 'ola lo'oo 'ani nigi mai. 8 Tafe'ua mai mooru lo'oo, alata na'a Anoe 'ola Abu 'ani nigi mai fafi 'amooru, tamoru to'o na tegelangaa. Ma tamoru alafuu suri nau lo'oo 'i Jerusalem, ma nga fanua lo'oo te'efou na gule'e lefu 'i Judea ma 'i Samaria, ma ka nigi na fanua te'efou fofona nga fanua lo'oo 'i wado.”
9 Ma 'i burina ngaia 'e iiria 'ola lo'oo te'efou, God ka ngaria no'o fani langi. Ma alata gila agaaga mola 'ua 'i suria, ma te'e me'e kofa ka riu fafia, ma gila ka 'ame agasia no'o.
10 Ma alata gila bubu totonga'i 'ala'a fani langi fana agasilana, na alata ngaia 'e fane no'o, nga rua wane gala ru'ufia ruu kwakwao'a gala faata'i 'afe'aferu mai, ma gala ka ula no'o fe'eniga. 11 Ma 'i gaa'a gala ka orisiga ma gala ka 'i lo'oo, “Fu'uwane 'i Galili, 'e fe'ua na'a moru ula mola 'i lo'oo, ma moru ka aga aga 'ala'a mola fana 'ubulana lalo? La Jisas laka'u God 'e ngaria fa'asia mooru fani langi, ngaia te'e ori la'u mai, 'ilaka'u moru agasia ngaia 'e fane fani langi.”
Mataeas 'e lamadu'aa la Judas 12 Sui ma ni Wane ni Kwairiinga lo'oo, gila ka ori no'o fani Jerusalem fa'asia gouna me'e busu na'a gila fa'alataa 'ania 'i Olif. Gouna busu lo'oo 'ame lalau; ngaia 'e to'omia te'e kilomita fa'asia 'i Jerusalem. 13 Ma alata gila nigi no'o 'i Jerusalem, gila ka fane fana nga tofi'i 'ifi na'a gila to'oru ai 'i langi. Latana ni wane na gila ogu: la Pita, ma la Jon, ma la Jemes, ma la Andru, ma la Filip, ma la Tomas, ma la Batolomiu, ma la Matiu, ma la Jemes nga wela ala Alfeas, ma la Saemon te'e wane fe'enia fufu'iwane na gila siria tarilana ta'a ni fununga 'i Rom fa'asia 'i Israel, ma la Judas nga wela ala Jemes. 14 Ma gila ka ogu no'o fana fo'anga, ma ni fu'igeni ngaa'i la'u, fe'enia ni Meri nga ga'ia la Jisas, fe'enia ni wane gila futa fe'enia la Jisas.15 Ma te'e alata ngaa'i gila ogu la'u, to'omia tangalau ma rua akwale'e wane na gila tagoto'o na'a gila ogu te'efou. Ma la Pita ka tata'e maka fata 'i lo'oo faga, 16-17 “Wane goru futa, nga Girigiringa Abu suria la Judas 'e lau 'e to'o no'o, suria nga Anoe 'ola Abu laka'u 'e iiria ala Defete 'ani fata 'ania la Judas. La Judas laka'u la Jisas 'e eefasia fana ngaia 'ani lau fana te'e wane 'ubulana fufu'iwane adauru fana taunga'inga lo'oo, tafe'ua la Judas 'e eta na'ona ta'a fana daulana la Jisas.”
18 Ngaia la Judas 'e ngaria bata laka'u gila foria 'ania fana 'olonge'enilana la Jisas, ma ka sugaa me'e wado. Ma 'ubulana wado lo'oori, ngaia ka 'esia, ma batana ka fola no'o ma ka tafa no'o fani maa. 19 Ma ni wane na'a gila nana'i 'i Jerusalem, gila ka longoa nga 'ola ne'e lau ala Judas, ma gila ka fa'alataa nga me'e wado lo'oori 'ania “Akeldama” fana su'asurilai nga alafuunga lo'oori nga “Wado Na nga 'Abu.”
20 Ma la Pita ka alafuu la'u maka 'i lo'oo, “'Ola lo'oo 'e lau suria gila giria no'o 'ubulana buka na Sam ne'e alafuu 'ilo'oo, ‘Nga 'ifi ana te'e gwa'u, ma te'efuta wane sia to'orufia la'u ai.’[a] Ma girigiringa ngaa'i ka iiria la'u, ‘Ngaia 'e le'a fana te'e wane ngaa'i 'ani lamadu'aa, fana 'ani ngaria taunga'inga ana.’[b]
21-22 “Ngai lo'oo ngaia 'e le'a fana 'agoru eefasia la'u wane 'ani lado fe'eni 'ameeru fana 'ani kwairii suria tata'enga na Alafa la Jisas fa'asia nga maenga. Nga wane na'a 'agoru eefasia, ngaia furina ta wane la'u mola na fufu'i wane laka'u gila leleka oguogu fe'eni 'adauru na alata laka'u la Jisas ngaia 'e nana'i 'ua fe'eni adauru, tala'ae mai na alata laka'u la Jon 'e naruabu ala Jisas, leleka mai maka nigi na gani laka'u God 'e ngaria no'o la Jisas fa'asia dauru fani langi.”
23 Ma gila ka firia rua wane: latana nga wane ngaa'i la Josef, na'a gila fa'alataa 'ania la Barsabas, ma gila fa'alataa la'u 'ania la Justus. Ma latana nga ruana wane na'a la Mataeas. 24 Sui ma gila fo'a ma gila ka 'i lo'oo, “Alafa, 'i'oo no'o su'asuria manatalana ta'a te'efou. Ngai lo'oo, 'i'oo to'o faate'enia mai fameeru na alata lo'oo dai na rua wane lo'oo na'a 'i'oo to'o firia, 25 'ani ngaria nga taunga'inga lo'oo na'a la Judas 'e 'akwasia ma ka leka no'o fana nga gula na'a 'i ngaia 'e tarifunga'i ai.” [~3~] 26 Ma 'i burina gila fo'a te'efou, gila ka masa fana kwaifiringaa,[~4~] fana 'agila su'a 'i suria ni dai na rua wane lo'oo na'a God te'e firia, ma gila ka eefasia no'o la Mataeas, fana taunga'i fe'enia akwala ma te'e ai.
Wane ni Kwairiinga 2 ->
✡1:20
Sam 69:25
✡1:20
Sam 109:8
- ~3~ Nga fa'aladamilai 'e 'ilo'oo: La Judas 'e tarifunga'i no'o fana lefu ni kwa'ikwa'inga ma maenga.
- ~4~ Na alata no'ona, gila ngaria fou 'e ori matari'a 'amoe ma 'ai, ma gila ka 'uia 'ania fana 'agila daria nga 'olataa na God 'e siria fana 'agila agea. Agasia Eksodas 28:30; Levitikas 16:8; Nambas 26:55-56; Josua 14:2; Nehemaea 10:34; Esta 3:7. Agasia 'ola lo'oo na diksonari.
4 Ma nga alata ngaa'i la Jisas ngaia 'e nana'i 'ua fe'enia fufu'iwane ana, ma ngaia ka fata tegela faga maka 'i lo'oo, “Moru sia leka mola fa'asia 'i Jerusalem. Moru mamania nga kwakwatenga laka'u Mama'a agu 'e fataarunga'i 'ania, na moru longoa nau ku fata no'o mai suria 'i na'o. 5 ‘La Jon ngaia 'e naruabu amooru 'ania ka'o, ma 'ame aburu mola, God te'e naruabu 'amooru 'ania nga Anoe 'ola Abu.’ ”
7 Ma la Jisas 'e lamadu'aga maka 'i lo'oo, “Ngaia nga 'ola 'amoe fana 'amoru su'aai na gani ma nga alata lo'oo, suria Mama'a agu ne'e arua alata fana ni 'ola lo'oo 'ani nigi mai. 8 Tafe'ua mai mooru lo'oo, alata na'a Anoe 'ola Abu 'ani nigi mai fafi 'amooru, tamoru to'o na tegelangaa. Ma tamoru alafuu suri nau lo'oo 'i Jerusalem, ma nga fanua lo'oo te'efou na gule'e lefu 'i Judea ma 'i Samaria, ma ka nigi na fanua te'efou fofona nga fanua lo'oo 'i wado.”
9 Ma 'i burina ngaia 'e iiria 'ola lo'oo te'efou, God ka ngaria no'o fani langi. Ma alata gila agaaga mola 'ua 'i suria, ma te'e me'e kofa ka riu fafia, ma gila ka 'ame agasia no'o.
10 Ma alata gila bubu totonga'i 'ala'a fani langi fana agasilana, na alata ngaia 'e fane no'o, nga rua wane gala ru'ufia ruu kwakwao'a gala faata'i 'afe'aferu mai, ma gala ka ula no'o fe'eniga. 11 Ma 'i gaa'a gala ka orisiga ma gala ka 'i lo'oo, “Fu'uwane 'i Galili, 'e fe'ua na'a moru ula mola 'i lo'oo, ma moru ka aga aga 'ala'a mola fana 'ubulana lalo? La Jisas laka'u God 'e ngaria fa'asia mooru fani langi, ngaia te'e ori la'u mai, 'ilaka'u moru agasia ngaia 'e fane fani langi.”
15 Ma te'e alata ngaa'i gila ogu la'u, to'omia tangalau ma rua akwale'e wane na gila tagoto'o na'a gila ogu te'efou. Ma la Pita ka tata'e maka fata 'i lo'oo faga, 16-17 “Wane goru futa, nga Girigiringa Abu suria la Judas 'e lau 'e to'o no'o, suria nga Anoe 'ola Abu laka'u 'e iiria ala Defete 'ani fata 'ania la Judas. La Judas laka'u la Jisas 'e eefasia fana ngaia 'ani lau fana te'e wane 'ubulana fufu'iwane adauru fana taunga'inga lo'oo, tafe'ua la Judas 'e eta na'ona ta'a fana daulana la Jisas.”
18 Ngaia la Judas 'e ngaria bata laka'u gila foria 'ania fana 'olonge'enilana la Jisas, ma ka sugaa me'e wado. Ma 'ubulana wado lo'oori, ngaia ka 'esia, ma batana ka fola no'o ma ka tafa no'o fani maa. 19 Ma ni wane na'a gila nana'i 'i Jerusalem, gila ka longoa nga 'ola ne'e lau ala Judas, ma gila ka fa'alataa nga me'e wado lo'oori 'ania “Akeldama” fana su'asurilai nga alafuunga lo'oori nga “Wado Na nga 'Abu.”
20 Ma la Pita ka alafuu la'u maka 'i lo'oo, “'Ola lo'oo 'e lau suria gila giria no'o 'ubulana buka na Sam ne'e alafuu 'ilo'oo, ‘Nga 'ifi ana te'e gwa'u, ma te'efuta wane sia to'orufia la'u ai.’[a] Ma girigiringa ngaa'i ka iiria la'u, ‘Ngaia 'e le'a fana te'e wane ngaa'i 'ani lamadu'aa, fana 'ani ngaria taunga'inga ana.’[b]
21-22 “Ngai lo'oo ngaia 'e le'a fana 'agoru eefasia la'u wane 'ani lado fe'eni 'ameeru fana 'ani kwairii suria tata'enga na Alafa la Jisas fa'asia nga maenga. Nga wane na'a 'agoru eefasia, ngaia furina ta wane la'u mola na fufu'i wane laka'u gila leleka oguogu fe'eni 'adauru na alata laka'u la Jisas ngaia 'e nana'i 'ua fe'eni adauru, tala'ae mai na alata laka'u la Jon 'e naruabu ala Jisas, leleka mai maka nigi na gani laka'u God 'e ngaria no'o la Jisas fa'asia dauru fani langi.”
23 Ma gila ka firia rua wane: latana nga wane ngaa'i la Josef, na'a gila fa'alataa 'ania la Barsabas, ma gila fa'alataa la'u 'ania la Justus. Ma latana nga ruana wane na'a la Mataeas. 24 Sui ma gila fo'a ma gila ka 'i lo'oo, “Alafa, 'i'oo no'o su'asuria manatalana ta'a te'efou. Ngai lo'oo, 'i'oo to'o faate'enia mai fameeru na alata lo'oo dai na rua wane lo'oo na'a 'i'oo to'o firia, 25 'ani ngaria nga taunga'inga lo'oo na'a la Judas 'e 'akwasia ma ka leka no'o fana nga gula na'a 'i ngaia 'e tarifunga'i ai.” [~3~] 26 Ma 'i burina gila fo'a te'efou, gila ka masa fana kwaifiringaa,[~4~] fana 'agila su'a 'i suria ni dai na rua wane lo'oo na'a God te'e firia, ma gila ka eefasia no'o la Mataeas, fana taunga'i fe'enia akwala ma te'e ai.
Wane ni Kwairiinga 2 ->- ~3~ Nga fa'aladamilai 'e 'ilo'oo: La Judas 'e tarifunga'i no'o fana lefu ni kwa'ikwa'inga ma maenga.
- ~4~ Na alata no'ona, gila ngaria fou 'e ori matari'a 'amoe ma 'ai, ma gila ka 'uia 'ania fana 'agila daria nga 'olataa na God 'e siria fana 'agila agea. Agasia Eksodas 28:30; Levitikas 16:8; Nambas 26:55-56; Josua 14:2; Nehemaea 10:34; Esta 3:7. Agasia 'ola lo'oo na diksonari.
✡1:20 Sam 69:25
✡1:20 Sam 109:8