1 Kandɨhɨvɨ hañɨndaya Jisas tavɨhumba hambu mitata tapɨrañɨ pindɨhata uta indu aru hañɨndu tɨvɨyɨ mɨnzɨta kɨyɨmi. 2 [a]Kamatɨhi krunavundi sambɨ nu kɨyɨmi hañɨ payɨhu, kupik hañɨ yahuta mɨnzɨmi. Kamatɨhi krunavundi sɨhanaŋga indu tɨvɨ hambu taŋguvatamu. 3 Kamatɨhu Jisas nurɨŋ tɨhi kuyu sambɨ ambavarata, nɨmavami, Indarɨmara. Kru mumɨŋga wit kɨrɨs kɨvayɨ sisɨvɨrɨman vata umi.[b] 4 Kamata kɨva hañɨ sisɨvata uhihi muvɨra kɨndɨmbatɨyɨ mɨŋgaramahu kava pata ñamu. 5 Muvɨra pɨrɨ tɨmba naŋga vɨrañɨ mɨŋgaramamu. Pɨrɨ kandɨhaŋu simbɨyɨ simbɨyɨ kɨrɨ hambu tɨmba naŋga. Kamataharɨm wit kɨrɨs kandɨhaŋɨnɨŋ pɨrɨ kandɨhaŋu mɨŋgaramata sarɨwayɨ tɨmɨravaramu. 6 Hara kundur ha kavarahi pɨrɨhumbañɨ mamɨŋgumi. Harɨm ina kɨrahɨmuhi sahata kɨmumbɨramu. 7 Ara wit kɨrɨs muvɨra siki punzɨmbunzɨ ñiŋgiñɨ mɨŋgaramamu. Kamatɨhu siki punzɨ naŋga haŋɨnɨŋ tɨmɨrata wit haŋɨnɨŋ tarɨŋgumu. 8 Hara wit kɨrɨs muvɨra pɨrɨ aviyɨ mɨŋgaramata tɨmɨrata kandɨ tamamu. Muvɨra 100, muvɨra 60, muvɨra 30 tɨndɨ tamamu. 9 Kru kɨnzɨhi naŋga hama, kuyu nɨŋandɨhin mɨŋatamamaŋgarata indarɨm, vami.
10 Kɨyɨhandata Jisasɨndu sɨmbɨrasara pata nuŋ nɨmavamba kitɨhumu, Mumɨndɨhi krunavundiŋ tɨhi kuyuyɨ taya ambavarandana, vamu. 11 Kamavahu Jisas ambami, Narɨŋ Got andɨti muhɨmɨmuhɨm nuŋandɨ tɨwɨyɨ kɨyɨhɨyɨ hañɨndu kuyu sapa sipɨruta kɨndi ha ŋgɨmandɨra. Hara krunavundi maŋgɨmandɨyu. 12 [c]Kru mumɨŋgandu kandɨhamata hɨm muhɨmɨmuhɨm kɨyɨmandɨ hañɨ nuŋ Got sɨhinda muvɨra ŋgurɨmandɨ. Kamati nuŋandɨ muhɨmɨmuhɨm sambɨ kɨyɨmandɨ. Hara kru mumɨŋgandu muhɨmɨmuhɨm maŋgɨyɨmandɨ ha, muhɨmɨmuhɨm mɨŋahandata kɨyɨmandɨyɨpu ha Got pɨŋguvarata mɨtɨrɨmandɨ. 13 [d]Kanɨmata sapayɨrɨm nurɨŋ tɨhi kuyu ŋgundin. Nurɨŋandɨ tamɨŋgaŋgɨrɨs ha tɨhɨrañandi, hara muhɨm maŋgɨmandɨyu. Mɨŋatamandu hara, kuyu mu maŋindarɨmandɨyu, kamatu nurɨŋandɨ mirɨmba vu mandaruvɨhɨrɨmandɨ. 14-15 [e]Krunavundi kanɨmata nɨŋɨnɨŋɨrɨm ndɨhi Gotɨndu kuyu mɨŋata ambavaravara Aisaia ambami, Got ambi, Kuyu sambɨ ñɨmbɨrɨ indarɨmandɨra. Hara kuyu sapavu maŋgɨmandɨra. Muhɨmɨnda ŋgɨmɨndaŋ vata sambɨ ñɨmbɨrɨ tɨhɨraramɨrɨmandɨra, hara maŋgɨyɨmandɨra. Krunavundi kandaŋɨnɨŋɨndu mavɨ humba hambu tɨkatɨkatɨmi. Kamatɨhi nurɨŋandɨ kɨnɨzɨhi haŋɨnɨŋ kuyu avi indarɨtarɨrɨm yakwɨrɨvarandu. Nurɨŋandɨ tamɨŋgaŋgɨrɨsɨ ha mɨŋayɨhɨndu. Kamataharɨm nurɨŋandɨ tamɨŋga ha muhɨm maŋgɨmandɨ. Kamati nurɨŋandɨ kɨnzɨhi ha muhɨm kuyu maŋindarɨti, nurɨŋandɨ mavɨ humbavu kuyu sapa ha maŋgɨmandɨ. Kandɨhamata vana maŋandɨta, mavɨŋgimɨruta yi kɨnɨyɨ patu nurɨŋ mɨŋavindamahin, vamba ambi, vamba ambami. Aisaia ambami kuyu ha kandɨsɨkwɨsɨkwɨ yɨvurahi. 16 [f]Narɨ kuyu indarɨndara, naŋga muhɨmɨmuhɨm ŋgandara. Harɨm narɨ kɨnzɨhɨnzɨtɨmara. 17 Yi narɨŋ kandɨ ambin, kuha kru Gotɨndu kuyu mɨŋata ambavaravara naŋga kru tɨtɨtaya kɨyɨhɨyɨ haŋɨnɨŋ sambɨ muhɨmɨmuhɨm tɨhu ŋgara nɨŋɨnɨŋ ŋgɨmɨndaŋ vata pirɨtamamaŋgaramu, hara maŋgamu. Naŋga kuyu indarɨndara nɨŋɨnɨŋ indarɨmɨndaŋ vata pirɨtamamaŋgaramu, hara maŋindarɨmu, vami.
18 Jisas sɨhinda ambami, Kru mumɨŋga kɨvayɨ wit kɨrɨs kavaramindu tɨhi kuyu hañɨndu kuyu sapa ambɨtɨn indarɨmara. 19 Wit kɨrɨs kwɨmbɨyɨ mɨŋgaramamu maña handa, kru Gotɨndu tɨwɨyɨ kɨyɨhɨyɨndu kuyu avivi indarɨndi. Hara nuŋandɨ sapavu maŋgandi. Kamatɨhi Satan nu kɨndɨyɨ pata sarɨwayɨŋandi kuyu Got nuŋandɨ mavɨŋgukuyɨ kurɨndi haŋɨnɨŋ pɨŋguvarandi. 20-21 Ara wit kɨrɨs pɨrɨ simbɨyɨ simbɨyɨ kɨrɨvu tɨmba naŋga vɨrañɨ mɨŋgaramata sarɨwayɨŋandi tɨmɨravarami maña handa, kru Gotɨndu kuyu avivi sarɨwayɨŋandi indarɨta kɨnzɨhɨnzɨtɨndi. Hara nuŋandɨ indarɨmaŋgaramaŋgara vana ha wit kɨrɨs kundur manɨman maña, harɨm nuŋandɨ indarɨmaŋgamaŋgara vana ha pakanda kɨndi. Gotɨndu kuyu avivi indarɨta kɨnzɨhɨnzɨtɨndi. Hara kru nuŋandɨ indarɨmaŋgaramaŋgara vana haŋandɨhinɨrɨm pɨmɨ ŋguhu, nuŋandɨ indarɨmaŋgaramaŋgara vana ha mɨŋgata yɨvundi. 22 [g]Ara wit kɨrɨs muvɨra siki punzɨmbunzɨ ñiŋgiñɨ mɨŋgaramamu maña handa, kru Gotɨndu kuyu avivi indarɨndu. Hara pɨrɨ nɨñɨndu hɨmɨrɨm tɨmutɨmutɨndi, naŋga tɨmbahɨrɨs sambɨ mɨŋatɨhɨruramaramarɨm indarɨndi. Kamatɨhu kandɨ vana haŋɨnɨŋ Gotɨndu kuyu haŋɨnɨŋ yɨvutarɨŋguhi kandɨmandamandi. 23 Hara wit kɨrɨs pɨrɨ aviyɨ mɨŋgaramamu maña handa, kru Gotɨndu kuyu avivi indarɨta sapavu ŋgamaŋgarandi. Kamata 30 kɨrɨs, 60 kɨrɨs, 100 kɨrɨs tɨndɨ kandɨ tamandi, vami.
31 Jisas nurɨŋ tɨhi kuyu muŋandɨhin nɨmavamba ambami, Gotɨndu tɨwɨyɨ kɨyɨhɨyɨha sahi mastetɨndu kɨrɨs maña. Kru mumɨŋga mastet kɨrɨs ha mɨŋata nuŋandɨ kɨvayɨ sisɨvami. 32 Mastetɨndu kɨrɨs ha sahi muvɨrandu maña ma. Sukɨhɨrɨs sɨrambɨ, hara tɨmɨrata arutɨndi ha sahi muvɨraŋ taratɨvɨrata ahu maña arutɨndi. Kamatɨhi kava pata nuŋandɨ maka hañɨ ñiŋgi tɨhundu, vami.
33 Jisas nurɨŋ sɨhinda tɨhi kuyu muŋandi nɨmavamba ambami. Gotɨndu tɨwɨyɨ kɨyɨhɨyɨha yis maña. Navundi muŋambɨ wit sambɨ mɨŋata yis naŋga tarayɨwarata tamahi kɨhata sɨŋgɨ ha naŋga kɨhɨrɨhɨrɨtɨndi, vami.
34 Jisas sɨhanaŋga kuyu krunavundiŋ ambavarami nɨŋɨnɨŋ, tɨhi kuyuyɨ taya ambavarami. Mɨŋamamañɨ ndamata maŋambavarami. 35 [i]Kuha kru Gotɨndu kuyu mɨŋata ambavaravara mumɨŋgandu mɨkatɨmbayɨ Got nɨmavamba ambami, Muhɨmɨmuhɨm pɨrɨ nɨñɨ yɨvurahami hɨrɨvɨ hañɨnda kɨta patavata tɨhundu takuk nɨñɨ, muhɨmɨmuhɨm sipɨruta kɨndi ha yi tɨhi kuyuyɨ taya ambavarɨman, vamba ambami. Kamavami kuyu ha Jisas andɨhi kandɨsɨkwɨsɨkwɨ yɨvurahami.
53-54 [s]Jisas tɨhi kuyu kanɨŋɨnɨŋ ambavarata mɨtuta pɨhu kandɨha mitata nuŋandɨ pɨhuyɨ umi. Uta Got naŋga kuyundavaravara tavɨ nurɨŋandɨyɨ indɨhuta, krunavundiŋ Gotɨndu kuyu ambavarami. Kamatɨhi krunavundi sɨhanaŋga nuŋandɨ kuyu ha indarɨhu mavɨ yahavarahi nɨmavamu, Kru kanɨma indarɨmit avi naŋga muhɨm nzihɨ sɨhɨrandi vana nɨŋandɨhin paŋundu mɨŋami. 55 [t]Ara ŋgandarɨŋ, kru nɨma nɨŋuva tavɨ tɨhutɨhu mɨŋga. Nɨŋum Maria, nɨŋuranava, Jems, Josep, Saimon naŋga Judas. 56 Naŋga nɨŋurɨmaŋgati sɨhanaŋga kɨhɨrɨ kɨrɨŋ. Kru kanɨma tɨkatɨka naŋga indarɨmit avi nɨŋandɨhin paŋundu mɨŋata kandɨ vana nɨŋɨnɨŋ andɨ, vamu. 57 [u]Kamavata nuŋɨrɨm kɨpuhɨputɨmu. Kamatɨhura Jisas nurɨŋ nɨmavami, Kru Gotɨndu kuyu mɨŋata ambavaravara mɨŋga mupɨhu mupɨhu nu ñɨmbi naŋga mɨŋga kɨndi. Hara nuŋandɨ pɨhu tɨmbanzɨkwɨyɨ naŋga nuŋandɨ tavɨyɨ nu ñɨmbi manɨman mɨŋga kɨndi, vami. 58 [v]Kamataharɨm nɨŋambirɨm maŋindarɨmaŋgarahu, pɨhu kandɨhañɨ muhɨmɨmuhɨm nzihɨ kandɨŋgandɨ nzɨkwɨ manzihɨrami.
<- Matyu 12Matyu 14 ->- a Lu 5.1-3
- b Matyundu aŋgwɨmɨkɨyɨ kuyu kutaŋguta kumanzɨpi timu tɨŋgɨruramata ambavarami hañɨndu muhanda nɨ. Kuyu kanɨŋandɨhin 13.3yɨ kɨta uta 52yɨ tɨhi kuyu sambɨ Gotɨndu tɨwɨyɨ kɨyɨhɨyɨrɨm ambami.
- c Mt 25.29 naŋga, Mk 4.25 naŋga, Lu 8.18 naŋga, 19.26
- d Lo 29.4
- e Ais 6.9-10 naŋga, Mk 4.12 naŋga, Jo 12.40 naŋga, Sɨ 28.26-27 naŋga, Hi 5.11
- f Lu 10.23-24 naŋga, Jo 8.56 naŋga, Hi 11.13 naŋga, 1 Pi 1.10-12
- g Mt 6.19-34 naŋga, Lu 12.16-21 naŋga, 1 Ti 6.9-10 naŋga, 6.17
- h Mt 3.12
- i Sng 78.2
- j 1 Ko 3.9
- k Mt 7.16 naŋga, Jo 15.6
- l Mt 24.31 naŋga, 25.31-46 naŋga, Mk 13.27
- m Mt 8.12
- n Dan 12.3 naŋga, 1 Ko 15.42 naŋga, 15.53 naŋga, 15.58
- o Ais 55.1 naŋga, Mt 19.29 naŋga, Lu 14.33 naŋga, Fl 3.7-8 naŋga, Sk 3.18
- p Snd 2.4 naŋga, 3.14-15 naŋga, 8.10 naŋga, 8.19
- q Mt 22.9-10
- r Mt 13.42 naŋga, 25.32 naŋga, Lu 13.28
- s Mt 2.23 naŋga, 7.28 naŋga, Mk 6.1 naŋga, Lu 4.16 naŋga, 4.22 naŋga, Jo 7.15
- t Jo 6.42
- u Mt 11.6 naŋga, Mk 6.3-4 naŋga, Lu 4.24 naŋga, Jo 4.44
- v Mk 6.5-6